PANTIP.COM : K10942040 วิชาหนึ้ ในชีวิตจริงมันเป็นไปตามประมวลกฎหมายมากน้อยแค่ไหน [การศึกษา]

ความคิดเห็นที่ 6

คุณอุบลแมน ไปแนะนำคนเริ่มเรียน(ที่กำลังจะเรียนไม่รู้เรื่อง) ให้อ่านของอ.จิ๊ดเป็นเล่มแรก จขกท.คงถอดใจไม่เรียนกฎหมายแล้วมากกว่าครับ เพราะทุกคนที่เรียนกฎหมายลงมติเป็นเสียงเดียวกันว่าอ.จิ๊ด อ่านยากมาก ทั้งนิติกรรมและหนี้ แต่ก็ดีมากเช่นเดียวกัน ส่วนของ อ.โสภณเล่มหนามาก แต่มีแต่น้ำ ถ้าเริ่มเรียนจริงๆ เอาง่ายๆ อย่างของ อ.อรพรรณ ที่นิติ จุฬาฯ ไปอ่านก่อนดีกว่าครับ เล่มเล็กๆ อ่านง่ายๆ พอปีกกล้าขาแข็งดีแล้ว ค่อยเขยิบไปอ่านของอ.ไพโรจน์ วายุภาพ หรือของอ.จิ๊ด เศรษฐบุตรไปเลยก็ได้

หนี้เป็นวิชาสำคัญมากๆๆๆๆ ของระบบกฎหมายแพ่ง เป็นพื้นฐานของระบบกฎหมายแพ่งทั้งหมด เพราะในวิชาชั้นปีสูงๆ ก็จะต้องเอาหลักเรื่องหนี้มาใช้ หรือถ้าบทบัญญัติในช่วงหลังๆของประมวลไม่ได้กล่าวถึงการเกิดหนี้และชำระหนี้ไว้ ก็จะต้องวิ่งกลับมาใช้ที่หนี้ หลักทั่วไปในการบังคับชำระหนี้เช่นเดียวกัน เช่น ในเรื่องตั๋วเงิน ตั๋วเงินมีสามแบบเท่านั้น คือ ตั๋วแลกเงิน ตั๋วสัญญาใช้เงิน เช็ค ถ้าในปัจจุบันธนาคารออกตราสารเปลี่ยนมือชนิดอื่นๆที่ไม่ใช่แค่ตั๋วแลกเงิน ตั๋วสัญญาใช้เงิน เช็คขึ้นมา ก็ไม่อาจใช้บทบัญญัติสามตัวนี้ในเอกเทศสัญญาได้ จะต้องวิ่งกลับไปที่หนี้หลักทั่วไปทันที ดังนั้น ถ้าคุณไม่เข้าใจหนี้หรือพื้นวิชาหนี้ไม่แน่น ผมคิดว่าจะเรียนวิชาอื่นๆในชั้นปีสูงๆลำบากแน่นอนครับ

หัวใจของวิชาหนี้ คือ "ถ้าลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ เจ้าหนี้จะมีมาตรการบังคับให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้อย่างไรบ้าง"

และแบ่งการศึกษาออกเป็นสองส่วนใหญ่ๆ คือ การเกิดหนี้ กับความระงับแห่งหนี้ การเกิดหนี้ หรือบ่อเกิดแห่งหนี้มีสองแบบ คือ นิติกรรม กับนิติเหตุ โดยที่จุฬาฯจะเรียกวิชา นิติกรรมที่สื่อถึงการเกิดหนี้ไว้สุดๆ คือ วิชามูลหนี้ ๑ (นิติกรรมสัญญา) และวิชามูลหนี้ ๒ (ละเมิด จัดการงานนอกสั่ง ลาภมิควรได้ คือ นิติเหตุนั่นเอง) ทั้งนิติกรรมและนิติเหตุนี้ เป็นประตูสองบานใหญ่ๆไปสู่บทบัญญัติว่าด้วยเรื่องหนี้ เพราะในสายตาของกฎหมาย การกู้ยืมเงินแล้วไม่ยอมใช้เงิน กับการขับรถชนท้ายรถคันอื่นนั้น ให้ผลเหมือนกัน คือ ลูกหนี้จะต้องใช้เงินให้แก่เจ้าหนี้(ในหนี้กู้ยืมเงิน) กับคนที่ขับรถชนท้ายรถคันอื่น จะต้องจ่ายค่าสินไหมทดแทนให้กับเจ้าของรถที่ตัวเองชน(ในหนี้มูลละเมิด) เพราะหนี้ในมูลละเมิด กฎหมายให้ถือว่า ผู้ทำละเมิดตกเป็นลูกหนี้ผิดนัดนับแต่เวลาที่ทำละเมิด เมื่อกฎหมายให้ฐานะแก่ผู้ทำละเมิดเทียบเท่ากับลูกหนี้ผิดนัดแล้ว(นั่นคือ กฎหมายมองว่าผู้ทำละเมิดเป็นลูกหนี้ และผู้ถูกทำละเมิดเป็นเจ้าหนี้ เช่นเดียวกันกับในหนี้กู้ยืมเงิน หรือหนี้จากนิติกรรม) เมื่อตกเป็นลูกหนี้ผิดนัดแล้ว มาตรการในการบังคับผู้ทำละเมิดให้จ่ายค่าสินไหมทดแทน ก็จะกลับมาที่บทบัญญัติว่าด้วยหนี้นั่นเอง

จากหัวใจข้างต้น ถ้าลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ จะต้องได้ความว่าลูกหนี้ผิดนัดเสียก่อน เจ้าหนี้จึงจะเกิดสิทธิเรียกร้องให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้ ในประมวลก็จะเริ่มตั้งแต่มาตรา 194 เป็นมาตราเริ่มต้นที่สำคัญมากๆ คือ ด้วยอำนาจแห่งมูลหนี้ เจ้าหนี้ย่อมมีสิทธิเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้ อนึ่ง การชำระหนี้โดยงดเว้นการอันใดอันหนึ่งก็่อมมีได้ แค่มาตรานี้มาตราเดียวบอกเราว่า วัตถุแห่งหนี้ ที่เราต้องทำเพื่อชำระหนี้นั้นมีถึงสามอย่างด้วยกันคือ หนี้ส่งมอบทรัพย์(ใช้เงินกู้ หรือส่งมอบเสื้อผ้าให้ผู้ซื้อ) กระทำการ(จ้างนักร้องหมอลำไปร้องเพลงในงานฝังลูกนิมิต) งดเว้นกระทำการ(ทำสัญญาว่าห้ามทำกิจการประเภทหรือชนิดเดียวกันแข่งกับบริษัทเดิม) นอกไปจากนั้น ก็ยังมีหนี้ที่ยังไม่ระงับแต่สิทธิเรียกร้องของเจ้าหนี้ถูกจำกัดด้วย คือ หนี้ในธรรมหรือหนี้ธรรมดา เช่น หนี้ที่หมดอายุความเรียกร้อง หนี้กู้ยืมเงินเกินกว่าสองพันบาทที่ไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือ หนี้ในธรรม ความหมายของมันคือ หนี้นั้ยังคงมีอยู่ ยังไม่ระงับ แต่เจ้าหนี้ไม่มีสิทธิเรียกร้องหรือใช้มาตรการทางศาลบังคับให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้เลย แต่ถ้าลูกหนี้ชำระหนี้ไปแล้ว ไม่มีสิทธิเรียกคืน เพราะถือว่ายังมีมูลหนี้อยู่ถูกต้อง เงินที่เจ้าหนี้ได้มาถือว่ามีมูลอันจะอ้างได้ตามกฎหมาย ไม่ใช่ลาภมิควรได้ ตัวอย่างที่ชอบยกมาเรื่องหนี้ในธรรม ก็เช่นคนโบราณสมัยก่อน ก่อนจะตายก็จะสั่งลูกหลานว่าตัวเองมีหนี้กับใครบ้าง เมื่อตนเองตายไปแล้ว ให้เอาเงินไปใช้หนี้ให้ครบ เพราะกลัวว่าชาติหน้าจะต้องเกิดเป็นวัวเป็นควายทำงานใช้หนี้ให้ นี่เป็นตัวอย่างง่ายๆแสดงให้เห็นว่าหนี้ในธรรมมันฝังอยู่ในจิตใจคนมากเพียงใด

การศึกษาเรื่องหนี้ให้สนุกนั้น ถ้าลองเอามาปรับใช้กับชีวิตประจำวันจะเข้าใจง่ายขึ้น แนะนำให้ จขกท. ทดลองทำดู

เพราะในชีวิตประจำวัน หนี้เกิดๆดับๆในชีวิตเราตลอดเวลา เช่นไปซื้อข้าวแกงกิน คนขายเป็นลูกหนี้ส่งมอบทรัพย์คือข้าวแกงในขณะเดียวกันก็เป็นเจ้าหนี้ในหนี้เงิน คนกินเป็นเจ้าหนี้ในหนี้ส่งมอบทรัพย์ เป็นลูกหนี้ในหนี้เงิน ตามปกติประเพณีของการซื้อข้าวแกง คนขายจะเป็นคนตักกับข้าวให้เรา การที่คนขายตักกับข้าวให้เรานั่นคือคนขายได้ทำให้ข้าวแกงทั้งร้านซึ่งเป็นทรัพย์ทั่วไปกลายเป็นทรัพย์เฉพาะสิ่งเฉพาะที่คนขาย(ลูกหนี้เลือกทรัพย์)ตักใส่จานมาให้เราโดยความยินยอมของเรา(เจ้าหนี้)เอง กล่าวคือเราไม่ได้ตักแกงมาใส่จานเองแต่ยินยอมให้ลูกหนี้เลือกทรัพย์มาให้เรา แล้วเราก็ตกลงตามนั้น ข้างแกงเฉพาะในจานเราก็กลายเป็นทรัพย์เฉพาะสิ่งที่คนขายจะต้องเดินมาส่งมอบให้เราที่โต๊ะแล้ว

และเมื่อเรากินหมดแล้วแต่ไม่ยอมจ่ายเงิน เราจะตกเป็นลูกหนี้ผิดนัดเมื่อไหร่ ก็ต้องดูว่าหนี้ข้าวแกง มันไม่ใช่หนี้ที่มีกำหนดเวลาใช้เงินตามวันแห่งปฏิทิน ดังนั้น เมื่ออนุมานจากพฤติการณ์ใดๆทั้งปวงไม่ได้ไซร้ เจ้าหนี้ย่อมเรียกให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้โดยพลัน ลูกหนี้ก็ย่อมชำระหนี้ของตนได้โดยพลันดุจกัน คือ เมื่อแม่ค้าเอาข้าวแกงมาส่งเรา แม่ค้ามีสิทธิเก็บเงินเราได้ทันที แต่เมื่อแม่ค้าไม่เก็บก็ไม่เป็นไร เพราะเพียงแค่ไม่ใช้สิทธิเรียกร้องให้เราชำระหนี้ได้โดยพลันเท่านั้นเอง(แต่หนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว) ต่อให้เรากินเสร็จนั่งในร้านสักสองชั่วโมง เราก็ทำได้ เรายังไม่ตกเป็นลูกหนี้ผิดนัด จะตกเป็นลูกหนี้ผิดนัดต่อเมื่อ แม่ค้าปฏิบัติตามขั้นตอนใน มาตรา204 วรรคแรกก่อนคือ (๑) หนี้ถึงกำหนดชำระแล้ว(การส่งมอบข้าวแกงเสร็จสิ้นไปนานแล้ว) (๒) แม่ค้า(เจ้าหนี้) เตือนให้ลูกหนี้ชำระหนี้แล้ว (แม่ค้าบอกว่าจะปิดร้านกลับบ้านแล้ว จ่ายเงินค่าข้าวแกงเสียที) (๓) ลูกค้า(ลูกหนี้)ก็ยังไม่ชำระหนี้ เช่นนี้แล้ว ลูกค้าข้าวแกง ก็ตกเป็นลูกหนี้ผิดนัดเพราะแม่ค้าเจ้าหนี้ได้เตือนแล้ว จากนั้นแม่ค้าก็สามารถใช้สิทธิเรียกร้องทางศาลบังคับให้ลูกค้าที่กินแล้วไม่ยอมจ่ายตังจ่ายเงินสามสิบบาทค่าข้าวแกงได้ เพราะหนี้เงินที่ต่ำกว่าสองพันบาทถึงแม้ไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือก็สามารถขอให้ศาลบังคับชำระหนี้ได้

จากคุณ : ช่วยตอบ

เขียนเมื่อ : 16 ส.ค. 54 15:07:25 A:58.11.37.134 X: TicketID:148075