ความคิดเห็นที่ 1 เคยได้ยินแต่นางอยู่งาน ทำหน้าที่ต้องอยู่ประจำในงานบางอย่าง เช่น อยู่งานพัด อยู่งานถือเครื่องราชูปโภค แต่เจ้าจอมอยู่งานจะมีตำแหน่งที่สูงกว่านั้น คือ เจ้าจอม (น่าจะเป็นพระราชภรรยาแล้วนะ)ที่คอยถวายงานปรนนิบัติใกล้ชิดพระมหากษัตริย์เป็นประจำ เช่น เจ้าจอมอาบ มักถวายงานนวดให้รัชกาลที่ ๕ เป็นต้น ผู้หญิงในเขตพระราชฐาน จะมีอยู่ ๔ ชนชั้น คือ ๑ เจ้านาย ท้าวนาง ข้าหลวง และนางในที่มักจะเป็นเป็นลูกขุนนาง คหบดี ที่ส่งมาเรียนรู้การบ้านการเรือนตามตำหนักในต่างๆ เช่น แม่พลอย ก้อนับได้นะ โดยเจ้านายหากทรงงานรับผิดชอบในหน้าที่ใดก้อจะทรงมีรายได้จากการทรงงานในหน้าที่นั้นด้วย นอกเหนือจากรายได้ที่ทรงได้ตามพระสกุลยศแล้ว ๒ นางอยู่งาน ที่ทำหน้าที่อยู่ประจำ เช่น นางอยู่งานพัดข้างพระที่ นางอยู่งานถือเครื่องราชูปโภค  เป็นต้น ๓ นางรำ  แม้จะอยู่ในผู้หญิงลำดับที่สาม แต่ก็มีโอกาสที่ความงามจะไปต้องพระเนตรต้องพระราชหฤทัยของพระเจ้าแผ่นดิน ขึ้นมาถวายตัวเป็นข้างน้ำข้างในได้เหมือนกัน ๔ แรงงานระดับล่าง พวกที่ทำงานหนัก เช่น หามวอ แบกของ เฝ้ายาม และแรงงานอื่นๆในเขตพระราชฐานชั้นใน แก้ไขเมื่อ 19 ก.ย. 54 09:47:57 แก้ไขเมื่อ 19 ก.ย. 54 09:47:28 แก้ไขเมื่อ 19 ก.ย. 54 09:03:08 จากคุณ : ไข่มุขราตรี เขียนเมื่อ : 19 ก.ย. 54 08:54:00

ความคิดเห็นที่ 2 แต่ทั้งนี่นางอยู่งานจะรับใช้พระมหากษัตริย์ ในพระราชมณเฑียร หรือในพระที่นั่งนะ ในรัชกาลที่ ๔ นั้น สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพระนิพนธ์ไว้ในประวัติเจ้าคุณพระประยุรวงศ์ เกี่ยวกับ “เครื่องยศ” นักสนม ดังนี้ “ชั้นที่ ๔ ชั้นต่ำกว่าเพื่อน เป็นหีบหมากเงินกาไหล่สำหรับพระราชทาน” นางอยู่งาน “ แต่โบราณดูเหมือนจะเรียก “นางกำนัล” ซึ่งทรงใช้สอยในพระราชมณเฑียร ได้แก่บางคนที่ทรงพระเมตตาในหมู่นางอยู่งาน แต่ชั้นนี้ยังไม่นับว่าเป็นเจ้าจอม ชั้นที่ ๓ เป็นหีบหมากทองคำ สำหรับพระราชทานนางอยู่งาน ซึ่งทรงเลือกไว้ใช้ใกล้ชิดประจำพระองค์ใครได้พระราชทานหีบหมากทองคำจึงมีศักดิ์เป็น “เจ้าจอม” เรียกว่า “เจ้าจอม” นำหน้าชื่อทุกคน ฉันเข้าใจว่าชั้นนี้ที่เรียกว่า “เจ้าจอมอยู่งาน” ชั้นที่ ๒ เป็นหีบหมากทองคำลงยาราชาวดี สำหรับพระราชทานเจ้าจอมมารดา หรือเจ้าจอมอยู่งาน ซึ่งทรงพระเมตตายกย่องขึ้นเป็นชั้นสูง ฉันเข้าใจว่าเรียก “พระสนม” แต่ชั้นนี้ขึ้นไป ชั้นที่ ๑ ที่เรียกว่า “พระสนมเอก” ได้พระราชทานพานทองเพิ่มหีบหมากลงยาที่กล่าวมาแล้ว เป็นพานหมากมีเครื่องในทองคำ กับกระโถนทองคำด้วยใบหนึ่ง เป็นเทือกเดียว กันกับพานทอง เครื่องยศที่พระราชทานเจ้านายและขุนนางผู้ใหญ่ แต่ขนาดย่อมกว่าพานทองเครื่องยศฝ่ายหน้า” เครดิตข้อมูลจากสกุลไทย แก้ไขเมื่อ 19 ก.ย. 54 09:00:41 จากคุณ : ไข่มุขราตรี เขียนเมื่อ : 19 ก.ย. 54 08:56:39

ความคิดเห็นที่ 3 ขอบคุณสำหรับคำตอบครับ ขอถามเพิ่มเติมนิดนึงว่า นางอยู่งานนี่ถ้านับจริงๆคือยังไม่ได้เป็นภรรยาพระเจ้าแผ่นดินใช่มั้ยครับ พูดง่ายๆคือยังไม่ได้กับพระเจ้าแผ่นดิน แต่ถ้า เจ้านาย ท้าวนาง ข้าหลวง และนางใน หรือแม้กระทั่งนางรำ ถ้าได้ถวายตัวได้กับพระเจ้าแผ่นดินแล้ว จะถูกปรับยศเลื่อนขึ้น มาเป็นเจ้าจอม ที่ผมเข้าใจนี่ถูกต้องมั้ยครับ แก้ไขเมื่อ 19 ก.ย. 54 11:45:06 แก้ไขเมื่อ 19 ก.ย. 54 11:29:58 จากคุณ : Destiny-Boy เขียนเมื่อ : 19 ก.ย. 54 11:23:30

ความคิดเห็นที่ 4 ใช่ครับ นางอยู่งาน มิใช่ภรรยาพระเจ้าแผ่นดิน เป็นเพียงคนที่ทำหน้าที่ ถวายงานพัด งานถือเครื่องราชูปโภคหรือเครื่องประกอบพระอิสริยยศ หรืออาจจะประจำในหน้าที่อื่นๆ เพียงเท่านั้น     ส่วนพระบรมวงศานุวงศ์ฝ่ายใน หากได้ถวายตัวกับพระเจ้าแผ่นดิน โดยมากมักจะทรงเป็นพระราชภรรยาเจ้าขอเรียกว่าพระมเหสีแล้วกัน ที่สูงกว่าเจ้าจอมสามัญชนธรรมดาครับ แต่ หม่อมเจ้าสาย (พระวิมาดา พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์) ตอนครั้งเพิ่งถวายตัว มิน่าจะได้เป็นพระอัครชายา เลยในทีเดียว สังเกตว่าตอนแรกๆ เจ้าฟ้าฑิฆัมพร แรกประสูติเมื่อปี ๒๔๒๕ ยังทรงเป็นพระองค์เจ้าฑิฆัมพร อยู่เลย จนมาเฉลิมพระยศเป็นเจ้าฟ้า ตามสกุลยศสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าชั้นโท ที่ประสูติจากพระราชภรรยาเจ้าที่มิใช่พระอัครมเหสีเมื่อปี ๒๔๓๔ หรือแม้กระทั้ง พระองค์เจ้าจิตรเจริญ พระโอรสของ หม่อมเจ้าพรรณราย (ภายหลังเป็นพระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย) ก้อยังคงเป็นพระองค์เจ้าในรัชกาลที่ ๔ และเพิ่งได้ทรงเป็นเจ้าฟ้าในรัชกาลที่ ๕     สำหรับข้าหลวง นางใน หรือหญิงสามัญชนคนอื่นๆ หากได้ถวายตัวต่อพระเจ้าแผ่นดิน ก้อจะกลายเป็นเจ้าจอม และถ้ามีพระเจ้าลูกเธอ ให้กับพระเจ้าแผ่นดิน ก้อจะเป็นเจ้าจอมมารดา แต่หากมีความสำคัญมาก ก้ออาจสถาปนาเป็นเจ้าคุณจอมมารดา หรือ ท้าวนางในภายหลังได้ เช่น ท้าววรจันทร์ (เจ้าจอมมารดาวาด) ที่เรียกท้าวรจันทร์ คือ บรรดาศักดิ์อันสูงที่ได้รับจากการมีหน้าที่การงานในฝ่ายใน     ส่วนมาก เจ้าจอม ส่วนมากมักมาจากหญิงที่มีคุณสมบัติดังนี้ ๑ ลูกขุนนาง ลูกเจ้า ที่มีความสำคัญต่อราชการงานเมืองจนพระเจ้าแผ่นดิน ต้องเกี่ยวดองด้วย เพื่อการเมืองที่มั่นคง เช่น เจ้าจอมมารดาแพ บุญนาค ๒  ลูกคหบดี เศรษฐี ที่มีอำนาจต่อเศรษฐกิจของบ้านเมือง เช่น เจ้าจอมมารดาอ่วม ธิดาพระยาพิสณฑ์ทรัพย์สมบูรณ์ (ราชทินนามก็บอกถึงความรวยอยู่แล้ว) เมื่อมีพระราชโอรสแล้วพระราชโอรสก็จะทรงมีฐานะที่ร่ำรวยไปด้วย ๓ นางรำนางละคร ที่พระเจ้าแผ่นดินเสนห์หา ต้องพระราชหฤทัยด้วยพระองค์เอง เช่น เจ้าจอมมารดาทับทิม โรจนดิศ แก้ไขเมื่อ 19 ก.ย. 54 17:26:32 แก้ไขเมื่อ 19 ก.ย. 54 16:28:17 จากคุณ : ไข่มุขราตรี เขียนเมื่อ : 19 ก.ย. 54 16:15:10

ความคิดเห็นที่ 5 คำว่า ท้าว เป็นบรรดาศักดิ์ชั้นสูงของผู้ดำรงตำแหน่ง ในฝ่ายในครับ มีหลายทินนาม แต่ที่เด่นๆ คือใหญ่ๆ น่าจะมีอยู่ สี่ ท้าวนาง คือ     ท้าววรจันทร์  ทำหน้าที่ ถ้าในสมัยอยุธยา เป็นพระพี่เลี้ยง แต่ในสมัยรัตนโกสินทรืน่เป็นหัวหน้าผู้บริหาร     ท้าววรคณานัน ทำหน้าที่ ผู้บริหารช่วยท้าววรจันทร์     ท้าวศรัสัจจา ทำหน้าที่ ว่าการกรมโขลนควบคุมประตูวัง     ท้าวทรงกันดาล ทำหน้าที่ ควบคุมดูแลการเงินฝ่ายใน แก้ไขเมื่อ 19 ก.ย. 54 16:25:01 จากคุณ : ไข่มุขราตรี เขียนเมื่อ : 19 ก.ย. 54 16:15:35

ความคิดเห็นที่ 6 ขอบคุณสำหรับข้อมูลมากครับ จากคุณ : Destiny-Boy เขียนเมื่อ : 19 ก.ย. 54 19:32:29