ความคิดเห็นที่ 1 เป็นเพราะผู้ปกครองประเทศราชกัมพูชาและหลวงพระบางต่างก็เคยเป็นปรเทศมีกษัตริย์ปกครองกันมาก่อนๆ ที่จะมาอยู่ใต่ร่มพระบรมโพธิสมภาร  ส่วนหัวเมืองแขกและล้านนาต่างก็มีฐานะเดิมเป็นเพียงเมืองประเทศราช  เวลาตั้งแต่งผู้ครองเมืองจึงเทียบเพียงพระยากินเมืองของไทย จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 06:49:23

ความคิดเห็นที่ 2 แต่เมืองแขกเมืองล้านนา เค้าก็มีกษัตริย์ของเค้านี่ครับ เช่น พระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละแห่งเชียงใหม่ แต่ก็ได้บรรดาศักดิ์ชั้นพระยาเป็นพระยากาวิละ (ต่อมาเลื่อนเป็นพระยาวชิรปราการ) หรืออย่างสุลต่านเคดาห์ ก็ได้บรรดาศักดิ์ชั้นพระยาเป็นพระยาไทรบุรี โดยที่คนในเมืองล้านนาก็ยังเรียกพระองค์เป็นกษัตริย์หรือสุลต่านอยู่ แบบนี้ตรงที่ต่างจากกัมพูชากับล้านช้างคืออะไรอะครับ จากคุณ : ผมรู้ เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 07:02:03

ความคิดเห็นที่ 3 ในความคิดของผม ไม่ว่า  สยาม จะเรียกเจ้าเมืองประเทศราช เหล่านั้นว่าอะไรก็ตาม ประชาชนในเมืองเหล่านั้น ก็ยังคงเรียก เจ้าเมืองของเขา ตามพระยศเดิมอยู่ดีครับ เมืองมลายู ที่เจ้าเมืองมีสถานะเป็น สุลต่าน เขาก็เป็นพระยศเป็นสุลต่าน ของเขาตามปกติ จากคุณ : เจ้าเมืองบูรพา เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 08:36:21

ความคิดเห็นที่ 4 ในพระราชบัญญัติศักดินาประเทศราช กำหนดชั้น เจ้าประเทศราช ไว้ ๓ ชั้นคือ พระเจ้าประเทศราช ศักดินา ๑๕๐๐๐ เทียบ พระองค์เจ้าต่างกรม เจ้าประเทศราช ศักดินา ๑๐๐๐๐ เทียบ ขุนนางชั้นเสนาบดี หรือ ข้าหลวงสำเร็จราชการมณฑล พระยาประเทศราช ศักดินา ๘๐๐๐ เทียบ ถามว่า ทำไมจึงเป็นแค่ "พระยา" ก็ด้วยเหตุที่ว่า ประเทศราช ถือเป็นส่วนหนึ่งในขอบขัณฑสีมาของราชอาณาจักรสยาม การมี "เจ้า" ซ้อนขึ้นย่อมเป็นเรื่องประหลาด เพราะสยาม ถือว่าเป็น "รัฐเดียว" มิใช่ "สหพันธรัฐ" ผู้ปกครองแว่นแคว้น ประเทศราชต่างๆ จึงถูกเรียกว่า "พระยา" เสมือนเป็นขุนนางที่ส่งไปกินเมืองหนึ่งเท่านั้น ส่วนพระเจ้ากรุงกัมพูชา พระเจ้ากรุงศรีสันตนาคนหุต จึงเป็น "พระเจ้า" โดยส่วนตัวคิดว่า ด้วยทั้งเมืองมีขนาดใหญ่ มากด้วยพลเมืองและทรัพยากร การยกขึ้นเป็น "พระเจ้า" ก็เป็นการให้เกียรติ หรือ แต่งตั้ง ตามหน้าที่ความรับผิดชอบ ซึ่งมิได้มีเฉพาะสองเมืองนี้เท่านั้นที่เป็นเกียรติยศที่ "พระเจ้าประเทศราช" ยังมี พระเจ้าเชียงใหม่ หรือ พระเจ้าน่าน ในบางครา อาทิ พระเจ้าอินวิชยานนท์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ พระเจ้าสุริยพงษ์ผลิตธิเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน พระเจ้าพรหมาภิพงศ์ เจ้าผู้ครองนครลำปาง ในทางกลับกัน เมืองลำพูน เมืองแพร่ เมืองปัตตานี เมืองไทยบุรี เมืองหนองจิก ล้วนเป็นเมืองเล็ก จึงทำให้ลำดับชั้นจึงเป็นแค่ "พระยา" ซึ่งสาเหตุสำคัญคือ "ต้องการกลืนชาติ" โดยเร็ววันครับ หากปล่อยให้เป็นเจ้า เป็นสุลต่านปกครองต่อไป การแข็งเมือง หรือ การแยกตัว ก็ทำได้ง่ายขึ้น จากคุณ : พระนายไวย เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 09:21:31

ความคิดเห็นที่ 5 ครับ สุดท้าย  เคดาห์  เขาก็แยกไปจาก สยาม จากคุณ : เจ้าเมืองบูรพา เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 09:59:40

ความคิดเห็นที่ 6 เพราะล้านนากับมลายูไม่ได้ปกครองอาณษจักรครับ แต่ปกครองเมืองเลยได้เป็นแค่พระยา ล้านนา มลายู เจ้าผู้ครองนครจะปกครองแยกไปเป็นเมืองๆเลย เช่นพระเจ้ากาวิละ ก็ไม่ได้ครองล้านนาแต่ครองเชียงใหม่ ส่วนเมืองอื่นก็มีคนครองแยกต่างหาก แต่รวมๆแล้วยกให้เชียงใหม่เป็นหัวหน้าครับ จากคุณ : ยองเจียงใหม่ เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 13:53:06

ความคิดเห็นที่ 7 แล้วทำไมสยามถึงไม่แบ่งลาวกับเขมรเป็นเมืองย่อยๆ แล้วตั้งผู้ปกครองเป็นเมืองๆเหรอครับ หรือว่าสยามไม่ต้องการกลืนลาวกับเขมรเหมือนล้านช้างกับมลายูเหรอครับ จากคุณ : ผมรู้ เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 16:11:20

ความคิดเห็นที่ 8 ล้านช้างแบ่งเป็นสามอาณาจักรอยู่แล้ว หลวงพระบาง เวียงจันทน์ จำปาสัก กัมพูชา ดินแดนปากแม่น้ำญวนเอาไป  พระตะบอง เสียมราฐ ศรีโสภณ สยามเอาขึ้นกับกรุงเทพโดยตรง พระเจ้ากรุงกัมพูชามีอาญาสิทธิ์แค่พนมเปญกับเมืองรอบ ๆ จากคุณ : Yeonsan เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 17:42:52

ความคิดเห็นที่ 9 ที่ถามว่าล้านนามีพระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละ  และเข้าใจกันว่าล้านนาเคยมีกษัตริย์ปกครองนั้น ขอตอบว่า ระบอบกษัตริย์ของล้านนานั้นล่มสลายไปตั้งแต่ครั้งล้านนาตกเป็นเมืองขึ้นของพม่าในสมัยพระเมกุฎสุทธิวงศ์  จากนั้นมา ๒๐๐ ปีที่ล้านนาตกเป็นเมืองขึ้นของพม่า  พม่าก็ส่งเจ้านายหรือขุนนางมาปกครอง  จนถึงยุคฟื้นม่านในรัชสมัยพระเจ้ากรุงธนบุนรต่อเนื่องมาจนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกนั้น  ล้านนาได้มาสวามิภักดิ์เป็นข้าขอบขัณฑสีมาของราชอาณาจักรสยาม  ในการนี้จึงทรงตั้งผู้ครองเมืองล้านนานั้นเป็นพระยาประเทศราช  เป็นดินแดนในอารักขาของสยามประเทศ  ต่อมาเมื่อพระยากาวิละผู้ครองนครเชียงใหม่ได้สร้างความดีความชอบจึงทรงพระมหากรุณาสถาปนาขึ้นเป็นพระเจ้าประเทศราช  มีเกียรติยศเหนือพระยาครองเมืองในแผ่นดินล้านนา เมื่อพระเจ้ากาวิละถึงพิราลัยแล้ว  ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๒ ก็ได้โปรดเกล้าฯ สถาปนาพระยาลำปางดวงทิพ  ซึ่งพระยาประเทศราชผู้มีอาวุโสสูงสุดขึ้นเป็นพระเจ้าประเทศราชมีเกียรติยศเหนือพระยาเมืองประเทศราชล้านนาต่อมา  จากนั้นจึงมีธรรมเนียมปฏิบัติสืบต่อมาเมื่อตำแหน่งพระเจ้าประเทศราชว่างลงก็จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งเจ้านครที่อาวุโสขึ้นเป็นพระเจ้าประเทศราชเป็นลำดับมา  พระเจ้าประเทศราชล้านนาตนสุดท้ายคือ พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช พระเจ้านครน่าน บรรดาผู้ครองเมืองประเทศราชล้านนานั้น  แต่เดิมมาก็มิได้มีฐานะเป็น "เจ้า"  เพิ่งจะมายกขึ้นเป็น "เจ้า" ในรัชกาลที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  แต่ฏ้ทรงยกขึ้นเป็นเจ้าเฉพาะ ๔ หัวเมือง คือ เชียงใหม่  ลำปาง  ลำพูน  และน่าน  ส่วนเมืองแพร่นั้นเพิ่งจะโปรดเกล้าฯ ยกพระยาพิริยเทพวงษ์ พระยานครเมืองแพร่ขึ้นเป็น เจ้าพิริยเทพวงศ์ก็เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๒  ก่อนจะเกิดกบฏเงี้ยวเมืองแพร่ราว ๓ ปีเท่านั้น  และการยกคราวนั้นก็ยกเฉพาะตัวมิได้ยกขึ้นเป็นเจ้าทั้งวงศ์เช่นเดียวกับ ๔ หัวเมืองที่กล่าวมาแล้ว ส่วนกรุงศรีสัตนาถนหุตล้านช้าง  และกรุงกัมพูชานั้นแต่เดิมเคยเป็นประเทศที่มีพระมหากษัตริย์ปกครองต่อเนื่องกันมาแต่เดิม  เมื่อกรุงสยามยกทัพไปตีได้เป็นเมืองขึ้นของกรุงรัตนโกสินทร์แล้วก็ทรงตั้งให้พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุตคงเป็นพระเจ้าประเทศราชสืบต่อกันมา  แต่ที่กรุงกัมพูชานั้นเป็นเมืองสองฝ่ายฟ้าคือ เจ้ากรุงกัมพูชานั้นแตกออกเป็น ๒ ฝ่ายๆ หนึ่งไปพึ่งเวียตนาม  อีกฝ่ายหนึ่งมาพึ่งกรุงสยาม  เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงปราบกรุงกัมพูชาได้ราบคาบแล้ว  จึงทรงอภิเษกนักองค์เองกลับไปเป็นกษัตริญืครองกรุงกัมพูชา  กรุงศรีสัตนาคนหุตและกรุงกัมพูชาจึงเป็นประเทศราชที่มีพระมหากษัตริย์ปกครองสืบต่อกันมา ส่วนหัวเมืองมลายูนั้นมีธรรมเนียมการตั้งพระยาครองเมืองคล้ายกับหัวเมืองประเทศราชล้านนา  เพียงแต่หัวเมืองมลายูนี้สยามเป็นฝ่ายไปตีได้มา  มิได้มาด้วยสวามิภักดิ์เช่นหัวเมืองล้านนา  ผู้ครองเมืองจึงมีบรรดาศักดิ์เป็นพระยาครองเมือง  ส่วนพระยาครองเมืองที่มีเกียรติยศพิเศษก็จะได้รับสถาปนาเป็นเจ้าพระยาประเทศราชในทำนองเดียวกับพระเจ้าประเทศราชล้านนา  เพียงแต่เรียกชื่อต่างกัน เรื่องศักดินาเจ้าประเทศราชนั้นเพิ่งจะเริ่มมีขึ้นเมื่อคราวจัดระเบียบปกครองในหัวเมืองประเทศราชล้านนาให้ลงระเบียบเดียวกับหัวเมืองมณฑลเทศาภิบาลชั้นในเมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๒ แล้ว  เจ้านครน่านจึงได้ขอให้กำหนดษักดินาสำหรับเจ้านายและขุนนางล้านนาให้ลงระเบียบเดียวกับระบบศักดินาสยาม  เพื่อให้สะดวกแก่การปรับใช้ให้ต้องด้วยระบบการศาลของไทยที่เริ่มนำขึ้นไปใช้ในหัวเมืองประเทศราชล้านนา จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 17:50:13

ความคิดเห็นที่ 10 ได้เป็นพระยาก็ดีถมไปแล้วครับ มาดูเจ้าประเทศราชฝั่งอีสานบ้างนะครับ ได้บรรดาศักดิ์เป็น "พระ" กันเป็นแถว บางเมืองเจ้าเมืองมีบรรดาศักดิ์ต่ำถึงขั้น "หลวง" ก็มี ทั้งๆที่มีสถานะเป็นหัวเมืองประเทศราช มาสมัยหลังนี่เอง สยามถึงยอมให้เป็นพระยากันบ้างในบางเมือง แต่การมีบรรดาศักดิ์น้อยของหัวเมืองอีสานก็ไม่ทำให้เกิดการน้อยเนื้อต่ำใจอะไรมากมายหรอกนะครับ บางครั้งกลับมีผลดีในเรื่องการผูกส่วยและถวายเครื่องบรรณาการที่ไม่ต้องส่งมากมายเหมือนเมืองในระดับอาณาจักร อย่างดีก็ส่งแค่หมากแร้ว ผ้าขาว และทองคำอีกนิดหน่อย หลักเกณฑ์การให้บรรดาศักดิ์แก่เจ้าประเทศราชของสยาม น่าจะพิจารณจากความสำคัญเมือง ฐานะเดิมของเจ้าประเทศราช และความมากน้อยของขนาดพื้นที่และประชากร โดยเฉพาะในหัวเมืองล้านช้างที่ยึดเรื่องฐานะเดิมของเจ้าประเทศราชเป็นสำคัญ โดยสยามยอมให้มี"พระเจ้า"ประเทศราชเพียงสามเมืองเท่านั้น คือ หลวงพระบาง เวียงจันทน์ และจำปาศักดิ์ เพราะมีกษัตริย์ปกครองมาแต่เดิม ส่วนเมืองอื่น ดีสุดคือพระยา เช่น กาฬสินธุ์ สกลนคร และต่ำสุดคือหลวง เช่น คอนสาร จากคุณ : arawadee เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 18:05:36

ความคิดเห็นที่ 11 เรื่องเมืองเขมรส่วนในคือ พระตะบอง ศรีโสภณ เสียมราฐนั้นมีประวัติความเป็นมาตามประวัติสกุลอภัยวงศ์ว่า  เมื่อกรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าใน พ.ศ. ๒๓๑๐ ปล้ว  นักองค์ตนพระราชวงศ์กรุงกัมพูชาได้ตั้งต้นเป็นใหญ่มีพระนามว่า สมเด็จพระนารายณ์ราชาธิราชรามาธิบดี  แต่ก็มีเหตุวิวาทกับนักองค์นนหรือโนนที่เป็นที่สมเด็จพระรามราชาที่อุปราช  ถึงขนาดไปชักชวนทัพญวนเข้ามาร่วมมือจะจับสมเด็จพระรามราชาฆ่าเสีย ฝ่ายพระรามราชาเห็นจะเสียทีจึงหนีมาพึ่งพระบรมโพธิสมภารพระเจ้ากรุงธนบุรี  จากนั้นก็เกิดศึกไทยรบเขมรต่อเนื่องกันมาหลายปี  เวลาทัพไทยยกไปตีสมเด็จพระนารายณ์ฯ ก็ไปพึ่งญวน  พอไทยถอยทัพกลับก็ตามกลับมาตีตลบหลัง  จนสมเด็จพระนารายณ์เกิดระแวงพวกญวนจึงกลับมาสวามิภักดิ์จะขอส่งต้นไม้ทองเงินมาถวายตามเดิม  แต่พระเจ้ากรุงธนบุรีไม่ทรงไว้วางพระทัย  สมเด็จพระนารายณ์จึงได้มีศุภอักษรบอกมายังกรุงธนบุรีว่า จะยอมถวายราชสมบัติให้พระรามราชาเป็นกษัตริย์ครองกรุงกัมพูชา  ส่วนตนเองจะยอมลดฐานะลงเป็นอุปโยราช  และตั้งนักองค์ธรรมอนุชาอีกองค์หนึ่งของสมเด็จพระนารายฯ์ฯ เป็นอุปราช  แบ่งอำนาจปกครองกัมพูชาเป็น ๓ ส่วนภายใต้พระบรมโพธิสมภารพระเจ้ากรุงธนบุรี ต่อจากนั้นก็ยังเกิดเรื่องวุ่นวายในเมืองเขมรที่เป็นข้าสองฝ่ายฟ้าต่อมามิได้หยุด  จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกซึ่งโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (แบน  อภัยวงศ์) ออกไปสำเร็จราชการเมืองเขมรเป็นเวลาถึง ๑๒ ปี จนเหตุการณ์วุ่นวายสงบลง  จึงโปรให้นักองค์เองบุตรของสมเด็จพระนารายณ์ฯ ออกไปครองกรุงกัมพูชาสืบต่อจากพระรามราชาที่ถูกขุนนางจับถ่วงน้ำและฆ่าบุตรธิดาจนหมดสิ้น เมื่อทรงอภิเษกนักองค์เองกลับไปครองกรุงกัมพูชานั้น  จึงทรงขอหัวเมืองเขมร ๕ หัวเมือง คือ พระตะบอง  เสียมราฐ  ศรีโสภณ  มงคลบุรีและระสือ  ให้เจ้าพระยาอภัยภูเบศรปกครองโดยสิทธิ์ขาดถึงเก็บภาษีได้เอง  ขึ้นการปกครองตรงต่อกรุงเทพฯ  นักองค์เองทรงยินยอมดินแดนเขมรส่วนนี้จึงตกเป็นของไทยมาแต่บัดนั้น  ส่วนเขมรตอนนอกนั้นนักองค์เองคงปกครองอย่างประเทศราชของกรุงสยามต่อมา จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 21:58:05

ความคิดเห็นที่ 12 ลาวแบ่งเป็น ๓ อาณาจักร คือ หลวงพระบาง  เวียงจันทร์  และจำปาศักดิ์นั้นก็เหตุเดียวกับที่เขมร  คือ เจ้านายแตกกันเองจึงต้องแบ่งกันครองเมือง  แต่ทางราชการสยามก็คงถือว่า หลวงพระบางเป็นเมืองเอกของอาณาจักรลาว ๓ หัวเมืองนี้  ผู้ครองนครหลวงพระบางจึงมีศักดิ์เป็นพระเจ้าประเทศราชมาตลอด  ในขณะที่อีกสองอาณาจักรคงมีฐานะเป็นเจ้าประเทศราชซึ่งต่ำกว่ากันชั้น ๑ เสมอมา จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 16 ก.ย. 55 22:01:00

ความคิดเห็นที่ 13 สืบต่อจากพระรามราชาที่ถูกขุนนางจับถ่วงน้ำและฆ่าบุตรธิดาจนหมดสิ้น . . . สาเหตุมาจากอะไรเหรอครับ จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 03:36:59

ความคิดเห็นที่ 14 เมื่อพระรามราชาได้รับสถาปนาเป็นกษัตริย์เขมรแล้ว  และกำจัดอุปราชและอุปโยราชพ้นทางไปแล้ว  แผ่นดินเหมือนลุกเป็นไฟ  พอเจ้านายและขุนนางคนใดถูกระแวงก็จะหนีไปพึ่งญวน  ญวนก็ส่งคนเข้าตีบ้านเมืองชายแดนได้แล้วก็ตั้งเจ้าเขมรผู้นั้นปกครอง  จนวันหนึ่งเจ้าเขมรองค์หนึ่งชื่อ "มู" มีอำนาจได้เป็นผู้สำเร็จราชการเรียกว่า "ฟ้าทะละหะ" แล้ว  ได้คบคิดกับพระยาวิบูลยราช (ชู) ผู้ได้ชื่อว่าเป็นวัสการพราหมณ์แห่งเมืองเขมรยุแหย่พระรามราชาจนฆ่าอุปราชมาแล้ว  สองคนนี้ได้คบคิดกับญวนก่อกบฎยึดอำนาจจากพระรามราชา  จับโอรสธิดาของพระรามราชาฆ่าทิ้งเสียทั้งหมด  ในที่สุดจับพระรามราชาได้ที่เมืองพนมกำแรง  จึงให้ปลงพระชนม์พระรามราชาด้วยการจับใส่กรงถ่วงน้ำ  จากนั้นฟ้าทะละหะ (มู) ตั้งตนขึ้นเป็นผู้สำเร็จราชการกรุงกัมพูชาเป็นเหมือนโชกุนของญี่ปุ่น   ต่อมาในตอนปลายสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี  ฟ้าทะละหะ (มู) หันไปคบค้ากับญวนเตรียมจะยกทัพมารบกับไทย  พระเจ้ากรุงธนบุรีจึงโปรดให้สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตรศึกยกทัพไปปราบ  ยังไม่ทันเสร็จศึกก็เกิดเหควุ่นวายที่กรุงธนบุรี  จึงต้องถอนทัพกลับ  ฝ่ายฟ้าทะละหะ (มู) ก็ไปนำพวกญวนยกกำลังกลับมาตีเอากรุงกัมพูชาอีก  แต่คราวนี้พระยากลาโหม (ชู)   ซึ่งได้เป็นสมเด็จเจ้าพระยาแล้ว  เห็นว่าฟ้าทะละหะ (มู) ชักน้ำเข้าลึกชักศึกเข้าบ้าน  จึงได้มีบอกเข้ามายังกรุงเทพฯ ขอพระยายมราช (แบน) ไปช่วยขับไล่ญวน  อ้างว่าเพื่อจะนำกัมพูชากลับมาสวามิภักดิ์กรุงเทพฯ  ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๑ จึงโปรดเกล้าฯ ให้พระยายมราช (แบน) คุมทัพออกไปช่วยราชการที่เมืองกัมพูชาจนสามารถจับฟ้าทะละ (มู) ได้และฆ่าเสีย  ต่อจากนั้นก็จับสมเด็จเจ้าพระยากลาโหม (ชู) สำเร็จโทษเสียด้วย  ที่สุดพระยายมราช (แบน) ได้ตั้งตนเป็นฟ้าทะละหะ (แบน) สำเร็จราชการกรุงกัมพูชาอยู่ชั่วระยะหนึ่ง พอขุนนางเขมรอีกฝ่ายเริ่มตั้งตัวเป็นใหญ่เตรียมการช่วงชิงอำนาจ  ฟ้าทะละหะ (แบน) ก็รีบยกทัพกลับกรุงเทพฯ โดยนำพระราชวงศ์กรุงกัมพูชากลับเข้ามากรุงเทพฯ ด้วย  ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ นักองค์เองอายุ ๑๐ ปีที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๑ ทรงชุบเลี้ยงเป็นพระราชบุตรบุญธรรม  ส่วนพระยายมราช (แบน) ได้เลื่อนเป็น เจ้าพระยาอภัยภูเบศรในคราวนั้น ต่อมาน้องชายฟ้าทะละหะ (มู) คือ ฟ้าทะละหะ (แทน) ได้อำนาจในเขมร  ได้ขอนักองค์เองกลับไปครองกัมพูชา  แต่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๑ ทรงพระราชดำริว่า เชื้อพระวงศ์กัมพูชาเหลืออยู่แต่นักองค์เองที่เปรียบเสมือน "ดุจแก้วหาค่าบ่มิได้"  ถ้าหากคืนไปเกรงว่าจะมีอะนตราย  จึงโปรดให้เจ้าพระยาอภัยภูเบศรออกไปว่าราชการกรุงกัมพูชาอยู่ที่เมืองอุดงลือไชยอีกครั้ง  จนนักองค์เองอุปสมบทแล้วจึงทรงอภิเษกให้เป็นกษัตริย์กลับไปครองกรุงกัมพูชา  พร้อมกับโปรดให้พระยากลาโหม (ปก) ซึ่งเป็นพระพี่เลี้ยงออกไปช่วยราชการ  พระยากลาโหม (ปก) นี้ต่อมาได้เป็นฟ้าทะละ (ปก) เป็นต้นสกุลปกมนตรี ส่วนเจ้าพระยาอภัยภูเบศรที่โปรดให้ออกไปปกครองกัมพูชามาเป็นเวลา ๑๒ ปีนั้น  ถ้าจะเรียกตัวกลับก็ไม่สมควร  แต่ถ้าหากจะให้คงอยู่ในกรุงกัมพูชาต่อไปก็คงจะเกิดวิวาทกับนักองค์เองเข้าสักวัน  จึงทรงขอกันเอาเมืองเขมรตอนใน ๕ หัวเมืองให้เจ้าพระยาอภัยภูเบศรปกครอง  ซึ่งนักองค์เองก็ยินยอม จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 07:11:35

ความคิดเห็นที่ 15 ดินแดนมลายู ในปัจจุบันประกอบด้วย เคดาห์   มี สุลต่านเป็นพระประมุข  ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย ตรังกานู  มี  สุลต่านเป็นพระประมุข  ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย กลันตัน  มี  สุลต่านเป็นพระประมุข  ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย ปัตตานี  ในอดีตมี  สุลต่านเป็นพระประมุข  ปัจจุบันได้กลายเป็นจังหวัดหนึ่งของ ราชอาณาจักรไทย มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นหัวหน้าปกครอง ยะโฮร์   มี  สุลต่านเป็นพระประมุข  ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย มะละกา   มี ผู้ว่าราชการรัฐเป็นประมุข  (สิ้นราชวงศ์เพราะ โปรตุเกส ยึดครอง) เนกรีเซมบีลัน มี เจ้าชายผู้ครองนครเป็นประมุข  ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย ปะหัง      มี  สุลต่านเป็นพระประมุข  ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย เประ     มี  สุลต่านเป็นพระประมุข  ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย ปะลิส    มี  รายาเป็นพระประมุข (เป็นรัฐที่แยกมาจาก เคดาห์)  ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย ปีนัง   มี ผู้ว่าราชการรัฐเป็นประมุข  (เป็นรัฐที่แยกมาจาก เคดาห์) ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย สลังงอร์  มี  สุลต่านเป็นพระประมุข ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย ตรังกานู  มี  สุลต่านเป็นพระประมุข ปัจจุบันเป็นรัฐหนึ่งของ สหพันธรัฐมาเลเซีย และ เมืองหน้าด่านมลายูในอดีต คือ เมืองสงขลา เป็นหัวเมืองชั้นโท ขึ้นกรมพระกลาโหมในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ถ้าย้อนไปอีก ก็เคยมี สุลต่าน เป็นพระประมุข ปัจจุบันได้กลายเป็นจังหวัดหนึ่งของ ราชอาณาจักรไทย มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นหัวหน้าปกครอง จากคุณ : เจ้าเมืองบูรพา เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 08:08:17

ความคิดเห็นที่ 16 ขอบคุณทุกท่านมากครับ เท่าที่อ่านมาเหมือนสยามก็มักให้เชื้อสายเจ้าเขมรเดิมปกครองต่อไป ไม่ได้จะกลืนชาติให้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของสยาม โดยการล้มราชวงศ์เขมรแล้วส่งเจ้านายสยามไปปกครอง ตรงนี้เป็นเพราะอะไรไม่ทราบครับถึงไม่ทำเช่นนั้น แล้วสมัยก่อนในบรรดาเมืองคือ เขมร ล้านนา ล้านช้าง พิษณุโลก สุโขทัย อยุธยา ถ้าเรียงลำดับความใหญ่ของเมือง (วัดจากทรัพยากร จำนวนประชากร จำนวนขุนนาง พื้นที่อาณาเขตแล้วกันครับ) จะเรียงลำดับได้แบบไหนครับ เอาเป็นช่วงเวลาตอนอยุธยาตอนปลายแล้วกันครับ จากคุณ : ผมรู้ เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 08:10:38

ความคิดเห็นที่ 17 การแต่งตั้งเกี่ยวกับความจงรักภักดีเช่น ไม่เคยเป็นกบฎ ไม่มีท่าทีต่อต้านหรือนโยบายทางการเมืองด้วยหรือเปล่าครับ แล้วขอถามเพิ่มเติมนะครับว่าอย่างกรณีที่มุกดาหารกับอุบลราชธานี มีเจ้าจันทรเทพฯกับเจ้าพรหมเทวาฯตามลำดับแล้วได้ถวายต้นไม้เงินทองสองเมืองนี้ถือเป็นประเทศราชหรือเปล่าครับ จากคุณ : หนุ่มจำปาศักดิ์ (หนุ่มจำปาศักดิ์) เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 10:55:10

ความคิดเห็นที่ 18 ต่อจากนั้นก็จับสมเด็จเจ้าพระยากลาโหม (ชู) สำเร็จโทษเสียด้วย . . . จะมาขอสวามิภักดิ์สยาม   แต่ดันโดนสำเร็จโทษไปด้วย   ไหงเป็นงั้นละนี่ แนวคิดเรื่องการปกครองประเทศราชของสยามค่อนข้างอ่อนโยนครับ      พอได้มาก็มักจะให้เจ้านายเดิมปกครองต่อไป    รึอย่างมากก็ถอดเจ้าคนเดิม   แล้วให้เชื้อพระวงศ์เดิมที่ซื่อตรงต่อสยามขึ้นมาปกครองต่อ ต่างไปจากแนวคิดของทางพม่า    พม่าพอปราบเมืองไหนได้นี่ถอดเจ้าของที่นั่นออกเลย      จับกลับมาเป็นเฃลย      แล้วเอาคนพม่ามาปกครองเมืองแทน    รึอย่างน้อยก็เอาคนจากที่อื่นที่ซื่อตรงต่อพม่ามาครองเมืองแทน      ไม่ให้เชื้อสายราชวงศ์เดิมกลับมามีอำนาจได้อีก     ล้มราชวงศ์กันเลย จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 15:37:05

ความคิดเห็นที่ 19 ขอบคุณมากครับ ประเด็นที่คุณ zodiac28 บอกมานี่น่าคิดนะครับ ว่าด้วยวิธีนี้ทำให้กลืนสุโขทัยสำเร็จ แต่ทำไมกลืนลาวกับเขมรไม่ได้ จากคุณ : ผมรู้ เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 15:55:38

ความคิดเห็นที่ 20 สุโขทัยนี่สาเหตุหนึ่งคือความใกล้ครับ      ทำให้หลังๆอยุธยาสามารถกลืนโดยส่งคนไปครองสุโขทัยได้     อีกทั้งนับแต่พระมหาธรรมราชามาครองอยุธยา     ก็เหมือนกับสุโขทัยกลืนกับอยุธยาไปเรียบร้อย     พอราชวงศ์สุโขทัยสิ้นสุด    ก็เหมือนกับเชื้อพระวงศ์ของสุโขทัยสิ้นสุดไปด้วย      สุโขทัยก็กลายเป็นแค่หัวเมืองหนึ่งของอยุธยาไป ในขณะที่ล้านช้างทั้ง3และเขมรค่อนข้างห่างออกไป    ทางรัตนโกสินทร์เองก็ไม่ค่อยได้ไปยุ่งมาก    หลักๆก็แค่รับบรรณาการ-แต่งตั้งเจ้านายเท่านั้น       ต่อมาร.5ก็พยายามที่จะกลืนล้านช้าง    แต่ก็ไม่ทันโดนฝรั่งเศสปล้นไปก่อน     ส่วนเขมรนั้นเขมรส่วนนอกเสียไปตั้งแต่ร.4    ซึ่งยังไม่ได้เริ่มการกลืนเป็นหนึ่งเดียว     แถมเจ้านโรดมก็เพี้ยนไปขอเป็นข้าฝรั่งเศสเอง    ให้ฝรั่งเศสมายึดเขมรส่วนนอกไป     เขมรส่วนในนั้นเรากลืนเรียบร้อยเป็นมณฑลบูรพา     แต่จำเป็นต้องเอาไปแลกเปลี่ยนกับฝรั่งเศส จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 17:01:19

ความคิดเห็นที่ 21 ที่สมเด็จเจ้าพระยากลาโหม (ชู) ถูกสำเร็จโทษเสียด้วยนั้น  ก็เพราะลูกหลานพระยาละแวกนี้ไว้ใจไม่ได้จริงๆ ที่ว่าไว้ใจไม่ได้นั้น  ก็คือเมื่อฟ้าทะละปกได้ปกครองกัมพูชามาจนชรา  ได้กราบบังคมทูลขอนักองค์จันทร์บุตรของนักองค์เองที่เกิดในกรุงเทพฯ  และรัชกาลที่ ๑ ทรงพระมหากรุณาชุบเลี้ยงมาแต่แรกเกิดจนเติบโตให้กลับไปครองกรุงกัมพูชา  เมื่อนักองค์จันทร์ได้ไปครองกัมพูชาได้ราว ๓ ปีก็หันไปคบกับญวน  ถึงเวลารัชกาลที่ ๑ สวรรคตก็ไม่เข้ามาถวายบังคมพระบรมศพตามธรรมเนียม  ครั้นไทยมีศึกกับพม่าในรัชกาลที่ ๒ เกณฑ์ทัพกรุงกัมพูชามาช่วยรบ  นักองค์จันทร์ก็เฉยเสีย  ข้างฝ่ายญวนเห็นไทยมีศึกติดพันกับพม่า  ญวนก็เลยยกทัพมายึดครองกัมพูชา  ยกเว้น ๕ หัวเมืองที่เจ้าพระยาอภัยภูเบศรปกครอง  ถึงรัชกาลที่ ๓ จึงโปรดให้เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์  สิงหเสนี) ยกทัพไปตีเอากัมพูชาคืนมาจากญวน  แต่แล้ววิสัยเขมรก็หันไปคบฝรั่งเศสและยุให้ฝรั่งเศสมาแย่งเอาดินแดนมณฑลบูรพากลับคืนไป จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 19:04:42

ความคิดเห็นที่ 22 ^ ที่ว่าไว้ใจไม่ได้นี่    สมเด็จเจ้าพระยากลาโหม (ชู) ทำอะไรไว้เหรอครับ    สงสัยจริง ผมเองไม่อยากจะเอาเรื่องในอดีตมาตัดสินคนในปัจจุบันนะ    แต่ต้องยอมรับว่าคนเขมรนี่คงเส้นคงวาไม่เคยเปลี่ยน     ได้โอกาสเป็นต้องแว้งกัด      แถมดินแดนเขมรนี่เหมือนถูกสาป     ต้องมีอันให้ฆ่ากันตลอด    ไม่ฆ่าคนชาติอื่นก็หันมาฆ่ากันเอง    ไม่มีว่างเว้น ผมยังเคยคิดๆเลยว่า    ไทยเสียดินแดนเขมรไปนี่อาจจะเป็นโชคดีแล้วก็ได้      ถ้าทุกวันนี้ไทยยังครองเขมรอยู่    อาจจะต้องเดือดร้อนเพราะนิสัยคนเขมร      และวุ่นวายกันไม่จบไม่สิ้น     คิดๆแล้วเขมรไปเสียได้ก็ดี จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 19:59:11

ความคิดเห็นที่ 23 ที่ว่าไว้ใจสมเด็จเจ้าพระยากลาโหม (ชู) ไม่ได้นั้น ก็เพราะพฤติกรรมเป็นวัสสการพราหมณ์ที่ยุยงให้เจ้าเขมรฆ่ากันเอง  พอตัวได้อำนาจพร้อมกับฟ้าทะละหะ (มู) ก็หักหลังฟ้าทะละหะ (มู) มาเข้ากับสยาม  เรียกว่าเปลี่ยนไปมาตามผลประโยชน์  เจ้าพระยาอภัยภํเบศรก็เลยระแวงว่า วันดีคืนร้ายอาจจะถูกหักหลังเข้าได้  จึงชิงฆ่าตัดตอนเสียก่อน จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 20:08:16

ความคิดเห็นที่ 24 เท่าที่อ่านดูรู้สึกว่าเจ้าพระยาอภัยภูเบศรมีอำนาจมากจังเลยครับ สามารถตัดสินใจเรื่องต่างๆได้เอง แถมตั้งตัวเป็นเจ้าปกครองเขมรเองได้ด้วย ท่านเป็นขุนนางชั้นผู้ใหญ่มากๆเหรอครับ จากคุณ : ผมรู้ เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 20:47:59

ความคิดเห็นที่ 25 เจ้าพระยาอภัยภูเบศรนี่น่าจะต้นสกุล อภัยวงศ์ นะครับ      บรรพบุรุษของนายควง อภัยวงศ์   อดีตหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ตระกูลอภัยวงศ์นี้ปกครองเขมรส่วนในมาตลอด    จนกระทั่งสมัยร.5ตกลงแลกเปลี่ยนดินแดนกับฝรั่งเศส    เอามณฑลบูรพา-เขมรส่วนในไปแลก    เจ้าพระยาอภับภูเบศรก็อพยพกลับมาอยู่ในไทย    พร้อมด้วยบริวารและคนเขมรไม่น้อย แก้ไขเมื่อ 17 ก.ย. 55 21:23:52 จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 21:22:26

ความคิดเห็นที่ 26 เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (แบน) ท่านมีอำนาจมากครับ แต่เดิมท่านเป็นขุนนางเขมร กินตำแหน่งออกญายมราช ขณะที่กรุงกัมพูชาเกิดจลาจลท่านถูกนำตัวมายังกรุงธนบุรี และสนิทสนมกับเจ้าพระยาจักรี(ทองด้วง) เป็นอย่างมาก เห็นได้จากขณะที่ท่านต้องโทษฐานปล่อยให้ขุนนางก่อกบฏจับสมเด็จพระรามราชาฆ่าถ่วงน้ำ ในฐานะข้าหลวงสยามที่มีหน้าที่คอยคุ้มครองสมเด็จพระรามราชา ออกญายมราชแบนต้องมีโทษหนักมากแต่ด้วยบารมีของเจ้าพระยาจักรีท่านจึงถูกเพียงโทษขังและได้รับการดูแลอย่างดีจากเจ้าพระยาจักรี ต่อมาเมื่อผลัดแผ่นดิน เจ้าพระยาจักรีขึ้นครองราชสมบัติเป็นพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯ ก็โปรดให้ออกญายมราชแบน คุมทัพกรุงเทพออกไปปราบกรุงกัมพูชาสำเร็จ ออกญายมราชก็ได้รับการแต่งตั้ง"ฟ้าทะละหะ" (ตำแหน่งนี้เทียบได้กับโชกุนของญี่ปุ่น เหมือนที่คุณวีบอกเลยครับ) โดยฟ้าทะละหะแบนสำเร็จราชการกรุงกัมพูชาอยู่ระยะหนึ่งก็เกิดกบฏจากขุนนางอีก ท่านจึงนำครัวเขมรและพระบรมวงศานุวงศ์ของเขมรคือ นักองเอง นักองอีและนักองเภาหลบภัยเข้ามายังกรุงเทพ นักองค์เอง พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯ ทรงรับเป็นพระราชโอรสบุญธรรม ส่วนนักองอีและนักองเภาเป็นเจ้าจอมของกรมพระราชวังบวร ฟ้าทะละหะแบนได้รับบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ซึ่งนับเป็นขุนนางเขมรเพียงท่านแรกที่ได้รับบรรดาศักดิ์จากฝ่ายสยามมากจึงชั้นเจ้าพระยา ภายหลัง ฟ้าทะละหะ (แทน) น้องชายฟ้าทะละหะมู ปราบกบฏได้สำเร็จและมีหนังสือขอนักองเองมาปกครองกัมพูชา แต่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า ไม่โปรดให้ส่งไป เพราะทรงห่วงพระราชโอรสบุญธรรมกลัวจะเกิดอันตรายเหมือนนักองนนท์หรือสมเด็จพระรามราชาที่ส่งไปปกครองเขมรแล้วถูกจับถ่วงน้ำก่อนหน้านี้ จึงโปรดให้เจ้าพระยาอภัยภูเบศร ไปปกครองเขมรก่อนจนกว่านักองเองจะพร้อม ซึ่งเจ้าพระยาอภัยภูเบศรก็ปกครองเขมรและจัดระเบียบราชสำนักอยู่นานถึง ๑๒ ปี พูดง่ายๆก็คือเจ้าพระยาอภัยภูเบศร มีอำนาจเสมือนพระเจ้ากรุงกัมพูชาอยู่นานถึง ๑๒ปีนั่นเอง จนนักองเองเจริญพระชันษาจึงให้สถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จพระนารายณ์ราชา และทรงดำริว่าเจ้าพระยาอภัยภูเบศรนั้นปกครองเขมรมาก่อนมีความชอบมาก จะให้เรียกตัวกลับมาก็ไม่ควร จะให้อยู่กับนักองเองก็เกรงจะเกิดเรื่องวิวาทบาดหมางและระแวงกัน เพราะเจ้าพระยาอภัยภูเบศร คงจะสร้างฐานอำนาจอยู่มากขณะที่ปกครองเขมร พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯ จึงทรงขอกันเมืองพระตะบอง เสียมราฐ ศรีโสภณ มงคลบุรี และระสือ รวม ๕ หัวเมือง จากนักองเอง ให้เจ้าพระยาอภัยภูเบศรปกครองแบบสิทธิ์ขาด และตระกูลอภัยวงศ์ของเจ้าพระยาอภัยภูเบศรก็ปกครองหัวเมืองทั้งห้านี้มานานถึง ๑๑๓ ปี จากคุณ : arawadee เขียนเมื่อ : 17 ก.ย. 55 23:29:44

ความคิดเห็นที่ 27 สมเด็จเจ้าพระยากลาโหม (ชู) นั้นท่านเป็นคนไทยหรือคนเขมรเหรอครับ ทำไมยศเหมือนอย่างไทย แถมเป็นถึงสมเด็จเจ้าพระยา แต่อ่านแล้วเหมือนท่านจะทำงานให้ราชสำนักเขมร แล้วถ้าท่านเป็นเขมร ท่านมีความดีความชอบอะไรถึงได้รับบรรดาศักดิ์เป็นถึงสมเด็จเจ้าพระยาเหรอครับ จากคุณ : ผมรู้ เขียนเมื่อ : 18 ก.ย. 55 14:59:57

ความคิดเห็นที่ 28 สมเด็จเจ้าพระยากลาโหม (ชู) นั้นท่านเป็นคนเขมรครับ ที่ยศบรรดาศักดิ์เหมือนของไทยนั้นไม่ทราบว่า ใครลอกใครเหมือนกันครับ แต่ปัจจุบันเขมรยังมีการใช้สมเด็จเป็นบรรดาศักดิ์อยู่ เช่น สมเด็จฮุนเซนที่มีบรรดาศักดิ์เป็นสมเด็จชื่อออกจะยืดยาวทีเดียวครับ จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 18 ก.ย. 55 18:34:23

ความคิดเห็นที่ 29 สรุปว่าสกุลอภัยวงศ์มีเชื้อสายเดิมเป็นเขมร แต่ทายาทรุ่นหลังๆมาจิตใจกลายเป็นคนไทยหมดแล้ว     ไม่คิด-รู้สึกถึงความเป็นเขมรเลย แบบเดียวกับคนสกุลบุนนาค    ที่เป็นไทยเต็มที่แล้ว     แม้ว่าต้นตระกูลจะเป็นชาวเปอร์เซีย จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 18 ก.ย. 55 18:37:21

ความคิดเห็นที่ 30 อ่านแล้วรู้สึกว่าต้นสกุลอภัยวงศ์จงรักภักดีมากเลยครับ ขนาดอพยพครอบครัวกลับมาไทยมาเป็นข้าราชการธรรมดา ทั้งที่ฝรั่งเศสเสนอจะให้เป็นเจ้าครองเขมร แต่ไหงนายควงกลับไปเข้ากับคณะราษฏ์ล้มการปกครองได้ จากคุณ : ผมรู้ เขียนเมื่อ : 18 ก.ย. 55 20:14:36

ความคิดเห็นที่ 31 ถึงนายควงเป็นคณะราษฎร    แต่ก็จัดว่าเป็นคนดีทีเดียวนะครับ     เป็น1ในคณะราษฎรน้ำดีที่มีอยู่น้อย ตอนแลกมรฑลบูรพา   เจ้าพระยาอภัยภูเบศรต้องอพยพมาไทย แต่เมื่อไทยถล่มฝรั่งเศสในสงครามอินโดจีน    จนฝรั่งเศสยอมคืนมณฑลบูรพาให้ไทย   ทางไทยก็ส่งนายควงทายาทของเจ้าพระยาอภัยภูเบศรนี่แหละ    ไปเป็นคนรับมอบดินแดนคืน จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 18 ก.ย. 55 22:15:56

ความคิดเห็นที่ 32 ขออนุญาต กลับเข้าสู่หัวข้อกระทู้  ของท่าน จขกท ครับ ทำไมสยามถึงตั้งบรรดาศักดิ์เจ้าประเทศราชเป็นชั้นพระยา ยกเว้นแค่พระเจ้ากรุงกัมพูชากับล้านช้างครับ สาเหตุเพราะ  พระเจ้าประเทศราชกรุงกัมพูชา  และ พระเจ้าร่มขาวกรุงศรีสัตตนาคนหุตเวียงจันทน์ หลวงพระบาง และ เจ้านครจำปาศักดิ์ นั้น  เดิมเป็น วงศ์โบราณกษัตริย์ พระเจ้ากรุงกัมพูชา  สืบวงศ์มาแต่พระเจ้าสุริโยประพันธุ์ (พระเจ้าแตงหวาน)  ตั้งแต่ ก่อน พระเจ้าอู่ทองสร้างกรุงศรีอยุธยา  มาจนถึงสมเด็จพระนโรดมสีหมุนี ทุกวันนี้ เป็นตระกูลวงศ์เดียวกันมาตลอด พระเจ้ากรุงศรีสัตตนาคนหุตล้านช้างร่มขาว ทั้งสามเมือง  ก็สืบพระวงศ์มาแต่ ขุนบรมราชา  ร่วมวงศ์เดียวกันกับ พระเจ้าอู่ทอง ผู้สร้างกรุงศรีอยุธยา ประเทศราชกัมพูชาและประเทศราชล้านช้าง  จึงมีเจ้าผู้ครองเมืองเป็น พระเจ้าประเทศราช และ เจ้าประเทศราช ส่วน ประเทศราชล้านนา นั้น ต้นตระกูลของพระเจ้ากาวิละ และเจ้าเจ็ดตน  คือ เจ้าทิพช้าง เดิมเป็นเพียง นายพรานป่า ต่อมาได้เป็น พระยาสุลวฤาไชยสงคราม  พระยานคร(ลำปาง) ผู้ครองเมืองนครลำปาง บุตรชาย ของ พระยาสุลวฤาไชยสงคราม (ทิพช้าง)  คือ เจ้าแก้ว  ได้รับแต่งตั้งจากพระเจ้าอังวะ ให้เป็น เจ้าฟ้าชายแก้ว  ผู้ครองเมืองนครลำปาง บุตรชายทั้งเจ็ดของ เจ้าฟ้าชายแก้ว  ซี่งมีพระเจ้ากาวิละ  เป็นต้น  จึงเป็นเพียง เจ้า ที่ตั้งขึ้นใหม่  ไม่ใช่ วงศ์โบราณกษัตริย์  เหมือนเมืองเขมร และ เมืองล้านช้าง เมืองนครน่าน  ก็เช่นเดียวกันกับเมือง นครเชียงใหม่ ลำปาง ลำพูน ดังนั้น จึงไม่เกี่ยวกับว่า เป็นคนไทย หรือ ไม่เป็นคนไทย ครับ แต่เกี่ยวตรงที่ เป็น วงศ์โบราณกษัตริย์ หรือไม่ ต่างหากครับ จากคุณ : คอแก้ง เขียนเมื่อ : 20 ก.ย. 55 00:10:44

ความคิดเห็นที่ 33 โอ้ ขอบคุณมากเลยครับ เพราะอย่างนี้นี่เองนักองค์เองเลยเปรียบเหมือนแก้วหาค่าบ่มิได้ 2 ประเทศนี้เค้าไม่เคยล้มราชวงศ์เก่าตั้งราชวงศ์ใหม่เลยเหรอครับเนี่ย จากคุณ : ผมรู้ เขียนเมื่อ : 20 ก.ย. 55 01:05:28

ความคิดเห็นที่ 34 ตกลงของล้านช้างนี่เป็นแค่ เจ้า ไม่ใช่ พระเจ้า เหรอครับ   ต่ำกว่าเขมร1ขั้นสิ จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 20 ก.ย. 55 02:52:50

ความคิดเห็นที่ 35 ตอบคุณ ผมรู้ ใน คคห ที่ ๓๓ ครับ ในประเทศล้านช้าง และ ประเทศเขมร  เคยมีการล้มล้าง หรือ ผลัดเปลี่ยน ราชวงศ์กษัตริย์ เช่นกันครับ  แต่ว่า ขุนนางและราษฎร ไม่ให้การยอมรับ เช่น ในเมืองเวียงจันทน์ หลังจากที่ พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช หายสาบสูญไปในป่า  พระยาแสนสุรินทร์ขว้างฟ้า  มหาเสนาบดี เคยตั้งตัวเป็นกษัตริย์  แต่ขุนนางและราษฎรไม่ยอมรับนับถือ  จึงได้ส่งทูตไปขอตัว  พระอุปยุวราช  พระอนุชา ใน พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช  ที่ถูกพม่าจับตัวไปกักไว้ที่เมืองหงสาวดี  มาเป็นกษัตริย์ ครองเมืองเวียงจันทน์ ต่อมาเมื่อ พระอุปยุวราช สิ้นพระชนม์และไม่มีโอรส  มีแต่ เจ้าหน่อกษัตริย์ โอรสของพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช ที่ยังทรงพระเยาว์อยู่  ทางพม่าก็ให้ส่งตัว เจ้าหน่อกษัตริย์  ไปไว้ที่เมืองหงสาวดี แล้วให้ พระยาแสนสุรินทร์ขว้างฟ้า  กลับมารักษาราชการบ้านเมืองไว้  พอเจ้าหน่อกษัตริย์เติบใหญ่แล้ว  ทางเวียงจันทน์ก็ขอตัวกลับมาครองบ้านเมืองสืบวงศ์ตระกูลต่อไป เมื่อ เจ้าหน่อกษัตริย์  สิ้นพระชนม์  และไม่มีรัชทายาท เสนาบดีและขุนนาง  จึงตั้งให้ ลูกชาย ของพระขนิษฐา(น้องสาว)  ของพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช  เป็นกษัตริย์ครองเวียงจันทน์ สืบต่อมา  จนกระทั่งถึงสิ้นสมัย พระยาสุริยวงศาธรรมิกราช  เมืองศรีสัตตนาคนหุตล้านช้าง  จึงแตกออกเป็นสามอาณาจักร แต่ถึงอย่างนั้น  เจ้าที่ครองเมือง หลวงพระบาง เวียงจันทน์ และ จำปาศักดิ์  ก็ล้วนแล้วแต่สืบวงศ์มาจาก พระยาสุริยวงศาธรรมิกราช  และ เจ้าพี่เจ้าน้องของพระยาสุริยวงศาธรรมิกราช ทั้งนั้นครับ ส่วนทางเมืองเขมร  ในสมัยพระเจ้าสามพระยา  ทรงตีเมืองพระนครได้  โปรดให้พระราชโอรสทรงพระนามว่า เจ้านครอินทร์ ครองเมืองเขมรอยู่ชั่วระยะหนึ่ง  พอเจ้านครอินทร์สิ้นพระชนม์  ก็โปรดให้ตั้งเจ้าเขมรในวงศ์เดิมครองเมืองเขมรต่อไป และถึงแม่ในเมืองเขมรจะเกิดการขบถ  แย่งชิงอำนาจกันบ่อยครั้ง  แต่ก็มักเป็นเจ้านายในราชวงศ์แย่งชิงอำนาจกันเอง ในบางครั้งมีขุนนางแย่งชิงอำนาจตั้งตัวเป็นเจ้าแผ่นดินได้  แต่ขุนนางและราษฎรไม่นิยมนับถือเหมือนเจ้านายในราชวงศ์เดิม  ก็ไม่สามารถครองอำนาจได้นาน  ก็ต้องเชิญเจ้านายในราชวงศ์เดิมมาครองบ้านเมืองต่อไป จากคุณ : คอแก้ง เขียนเมื่อ : 21 ก.ย. 55 00:24:34

ความคิดเห็นที่ 36 ตอบคุณ zodiac28 ใน คคห ที่ ๓๔ ครับ ได้ทราบว่า มีธรรมเนียมการเรียกขานพระนาม เจ้าผู้ครองเมืองล้านนา เมืองล้านช้าง ดังนี้ครับ เมืองล้านนาเชียงใหม่  ในราชวงศ์มังราย เจ้าผู้ครองเมืองมียศเป็น เจ้าพระยา หรือ พระยา เช่น พระยามังราย  พระยาคำฟู  พระยาผายู หรือในบางครั้ง ออกพระนามว่า เจ้าพระยามังราย  เจ้าพระยาคำฟู   เจ้าพระยาสามฝั่งแกน  เจ้าพระยาแสนเมืองมา ที่ออกพระนามว่า พระเจ้า นั้น กำหนดให้เรียกเฉพาะ พระเจ้าติโลกราช  พระองค์เดียวเท่านั้น  นอกนั้นให้เรียกว่า เจ้าพระยา หรือ พระยา แต่ในพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา เรียกว่า  พระเจ้าเชียงใหม่ บ้าง  พระมหาราชเมืองเชียงใหม่ บ้าง แต่หลังจากสิ้นราชวงศ์มังราย  ผู้ครองเมืองเชียงใหม่ เรียกว่า พระยาเชียงใหม่ ทั้งนั้น ธรรมเนียม  เมืองศรีสัตตนาคนหุตล้านช้าง  เรียก พระยาล้านช้างร่มขาว กำหนดให้เรียก พระเจ้าร่มขาว  ได้แต่ พระเจ้าฟ้างุ้มแถลงหล้าธรณี ผู้สถาปนาอาณาจักรล้านช้าง  กับ พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช  เพียงสองพระองค์เท่านั้น ส่วนกษัตริย์นอกนั้น เรียก เจ้า บ้าง พระยา บ้าง จนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์  รัชกาลที่ ๑ ทรงตั้งให้เป็น พระเจ้านันทเสน  พระเจ้าอินทวงศ์  และพระเจ้าอนุรุธ (เจ้าอนุวงศ์) ครองเมืองเวียงจันทน์ ส่วนเมืองหลวงพระบาง  ก็ยังเป็น เจ้าหลวงพระบาง จนถึงรัชกาลที่ ๒ ทรงตั้ง พระเจ้ามันธาตุราช  และรัชกาลที่ ๔ จึงทรงตั้ง พระเจ้าจันทรเทพประภาคุณ  พระเจ้ามหินทรเทพนิภาธร  ผู้ครองเมืองหลวงพระบาง จากคุณ : คอแก้ง เขียนเมื่อ : 21 ก.ย. 55 01:05:31

ความคิดเห็นที่ 37 เดี๋ยวนะครับ      เจ้าของล้านช้างตามหลักเป็น เจ้าประเทศราช แต่ก็มีเรียก พระเจ้าด้วย แล้วกรณีเขมรที่เป็น พระเจ้าประเทศราช จะเรียกให้ต่างจาก เจ้าประเทศราช ยังไงละครับ รึว่าปรกติ  เจ้าประเทศราช เรียกนำว่า เจ้าเฉยๆ      แต่บางกรณีทางราชสำนักไทยยกให้เป็น พระเจ้าประเทศราช เรียกนำชื่อว่า พระเจ้า เป็นรายๆไป     พอสิ้นสมัยก็กลับเป็น เจ้าประเทศราช เหมือนเดิม   (นอกจากจะตั้งให้อีก) จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 21 ก.ย. 55 03:12:43

ความคิดเห็นที่ 38 ตอบคุณ zodiac28 ใน คคห ที่ ๓๗ ครับ ในพงศาวดารล้านช้าง  ในบางสมัย เรียกพระเจ้าแผ่นดินว่า พระยา เช่น  พระยาสามแสนไทย  พระยาวิชุล  พระยาโพธิสาร  พระยาสุริยวงศาธรรมิกราช เรียก พระเจ้า แต่เฉพาะ พระเจ้าฟ้างุ้ม  พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช เพียงสองพระองค์ ในศิลาจารึกสมัยสุโขทัย ของ พระมหาธรรมราชาลิไทย เรียก พระเจ้าฟ้างุ้ม ว่า พระยาฟ้างอม ถ้าได้อ่านในพงศาวดารเมืองหลวงพระบาง เรียกพระเจ้าแผ่นดินว่า ขุน เช่น ขุนบรม สมัยต่อมาเรียกว่า ท้าว เช่น ท้าวแทนโม  โอรสของ ขุนรุง สมัยต่อมาเรียกพระเจ้าแผ่นดินว่า พระยา เช่น พระยาลัง โอรสของ ท้าวหว่าง  พระยาลังเป็น ปู่ ของพระเจ้าฟ้างุ้ม ในบางครั้งก้เรียกพระเจ้าฟ้างุ้ม ว่า พระยาฟ้างุ้ม ก็มี ในศิลาจารึกเอง ก็ออกพระนามพระองค์พระเจ้าแผ่นดิน เป็น พระยา บ้าง พระ บ้าง เรียกเจ้านายองค์อื่น ๆ ว่า เจ้า เช่น เจ้าอุปราช เจ้าราชวงศ์ เจ้าอินทวงศ์ เรียกเจ้าเมืองเวียงจันทน์ว่า พระยาเวียงจันทน์ เรียกเจ้าเมืองนครพนม ว่า พระยานคร ในบางสมัย ที่เจ้าเมืองเวียงจันทน์  และเจ้าเมืองนครพนม เป็นเจ้าในราชวงศ์ ก้จะเรียกว่า เจ้าพระยาเวียงจันทน์  เจ้าพระยานคร จนมาถึงสมัยกรุงเทพ ฯ  เจ้าเมืองเวียงจันทน์ หลวงพระบาง  จำปาศักดิ์  บางองค์ก็เป็นเพียง เจ้า เมื่อมีความชอบในราชการบ้านเมือง จึงโปรดให้ยกพระยศเป็น พระเจ้า เจ้าเมืองจำปาศักดิ์  ในทางราชการ เรียก เจ้าจำปาศักดิ์ แต่ชาวเมืองจำปาศักดิ์ เรียก เจ้าองค์หลวง ส่วนทางเมือง เขมร ไทยเรียกเจ้าผู้ครองเมืองเขมรว่า พระยาเขมร  พระยาละแวก (เพราะตั้งราชธานีที่เมือง ละแวก) จนถึงสมัยกรุงธนบุรี เรียกเจ้าผู้ครองเมืองเขมร ว่า สมเด็จพระ เช่น สมเด็จพระนารายณ์ราชา  สมเด็จพระนารายณ์รามา  สมเด็จพระอุทัย  สมเด็จพระนโรดม บางครั้งก็ใช้ว่า เจ้ากรุงกัมพูชา หรือ พระเจ้ากรุงกัมพูชา  ไม่เป็นที่แน่นอน จากคุณ : คอแก้ง เขียนเมื่อ : 21 ก.ย. 55 22:11:22

ความคิดเห็นที่ 39 อืม    สงสัยครับ 1 เจ้าประเทศราช ตามหลักจะใช้คำนำว่าอะไร   เจ้า รึว่า เจ้าพระยา 2 พระเจ้าประเทศราช    จะใช้คำนำหน้่าว่า พระเจ้า ถูกมั้ยครับ 3 สรุปว่้าฐานะประเทศราชของล้านช้าง    เป็น เจ้าประเทศราช   ต่ำกว่าเขมรที่เป็น พระเจ้าประเทศราช 1 ขั้นถูกรึเปล่าครับ จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 21 ก.ย. 55 22:23:13

ความคิดเห็นที่ 40 เรื่องยศศักดิ์เจ้าประเทศราชนั้นแต่เดิมมาหาได้มีกำหนดกฎเกณฑ์ที่ตายตัว  รวมทั้งการเรียกชื่อตำแหน่งผู้ครองเมืองประเทศราชก็เรียกแบบคลุมๆ เคลือๆ กันไปดังที่คุณคอแก้งได้บรรยายไว้ เพิ่งจะมาวางระเบียบกำหนดกฎเกณฑ์กันเป็นหลักฐานก็เมื่อครั้งเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เจ้านครน่านหารือเรื่องกำหนดศักดินาสำหรับเจ้านายขุนนางประเทศราชเพื่อใช้ในการปรับไหม  ดังมีความปรากฏในเอกสารจดหมายเหตุเรื่อง ศักดินาเจ้านายหัวเมืองมณฑลลาวเฉียงว่า “การเรื่องศักดินาในหัวเมืองลาวเฉียง  เมืองน่าน  เมืองแพร่นั้น  ข้าพเจ้าคิดเห็นว่ายังหามีกำหนดแท้แน่นอนที่จะเปนตำหรับไว้สำหรับผู้พิพากษาซึ่งจะวางเบี้ยปรับไม่  เพราะเหตุนี้ข้าพเจ้าเห็นว่าควรที่จะคะเนเทียบเอาเองนั้นดูจะไม่เปนการหลักถาน  บางคนจะจะเข้าใจไปต่างๆ ขาดๆ เหลือๆ ไป  เพราะฉะนั้นการเรื่องนี้  ขอบารมีท่านดำริห์แลชี้แจงไปยังข้าพเจ้าเพื่อได้รักษาการโดยถูกต้องตามลำดับ  ตั้งแต่เจ้าผู้ครองเมืองลงไปถึงพยาแสนท้าวเจ้าเมืองพ่อเมืองทั้งเมืองแพร่เมืองน่าน”   เรื่องนี้ได้มีการนำเข้าพิจารณาในที่ประชุมเสนาบดีสภาเมื่อวันที่  ๒๓  มีนาคม ร.ศ. ๑๑๗  มีพระราชดำรัสในที่ประชุมว่า "เจ้าประเทศราชต้องหมื่นเอก  แต่ที่เป็นพระเจ้าต้องหมื่นห้าพัน" จากนั้นจึงมีการกำหนดศักดินาพระเจ้า เจ้า และพระยาประเทศราช ลดหลั่นกันไปดังนี้ พระเจ้าประเทศราช  ศักดินา ๑๕๐๐๐  เทียบเจ้าต่างกรมในพระบรมมหาราชวัง เจ้าประเทศราช  ศักดินา ๑๐๐๐๐  เทียบข้าหลวงสำเร็จราชการมณฑล พระยาประเทศราช  ศักดินา ๘๐๐๐  เทียบเจ้าพระยาฝ่ายพระราชวังบวร จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 22 ก.ย. 55 08:07:12

ความคิดเห็นที่ 41 คุณ V_Mee  พอจะสรุปให้ได้มั้ยครับ      ว่าสุดท้ายแล้วประเทศราชที่ต่างๆ    ที่ไหนมีฐานะเป็น พระเจ้าประเทศราช ที่ไหนเป็น เจ้าประเทศราช  ที่ไหนเป็น พระยาประเทศราช บ้างครับ จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 22 ก.ย. 55 13:44:23

ความคิดเห็นที่ 42 เคยรวบรวมไว้เฉพาะแผแผ่นดินล้านนา  มีดังนี้ครับ ๑) พระบรมราชาธิบดี ศรีสุริยวงศ์อินทรสุรศักดิ์  สมญามหาขัตติยราชชาติราไชยสวรรย์ เจ้าขัณฑสีมา พระนครเชียงใหม่ราชธานี  (พ.ศ. ๒๓๔๕ – ๒๓๕๖) ๒) พระเจ้านครลำปางดวงทิพ  (พ.ศ. ๒๓๖๖ – ๒๓๖๘) ๓) พระเจ้านครลำพูนบุญมา  (พ.ศ. ๒๓๖๙ – ๒๓๗๐) ๔) พระเจ้ามโหตรประเทศ  ราชาธิบดินทร  นพีสินทรมหานคราธิษฐาน  ภูบาลบพิตร์  สถิตในอุดมชิยางคราชวงษ์  พระเจ้านครเชียงใหม่ (พ.ศ. ๒๓๙๖ – ๒๓๙๗) ๕) พระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์  ดำรงนพิสีนคร  สุนทรทศลักษณเกษตร  วรฤทธิเดชศรีโยนางคดไนยราชวงษาธิบดี  เจ้านครเชียงใหม่ (พ.ศ. ๒๔๐๔ – ๒๙  มิถุนายน  พ.ศ. ๒๔๑๓) ๖) พระเจ้าอินทวิชยานนท์พหลเทพภักดี  ศรีโยนางคราชวงศาธิตัย  มโหตรพิสัยธุระสิทธิธาดา ประเทศราชานุภาวบริหาร  ภูบาลบพิตรสถิตชิยางคราชวงศ์  พระเจ้านครเชียงใหม่ (พ.ศ. ๒๔๒๖ – ๒๓  พฤศจิกายน  พ.ศ. ๒๔๔๐) ๗) พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช  กุลเชษฐมหันต์  ไชยนันทบุระมหา  ราชวงษาธิบดี  สุจริตจารีราชานุภาวรักษ์  วิบุลยศักดิกิตติไพศาล  ภูบาลบพิตร์  สถิต ณ นันทราชวงษ์  พระเจ้านครเมืองน่าน (๑๘  พฤศจิกายน  พ.ศ. ๒๔๔๖ – ๕  เมษายน  พ.ศ. ๒๔๖๑) จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 22 ก.ย. 55 13:50:30

ความคิดเห็นที่ 43 เจ้านครเชียงใหม่ที่มีฐานะเป็นพระยา และเจ้าประเทศราช มีดังนี้ ๑) พระยาวชิรปราการกำพงแก้ว  (พ.ศ. ๒๓๒๕ – ๒๓๔๕)  แล้วเลื่อนเป็นพระบรมาชาธิบดี ศรีสุริยวงศ์อินทรสุรศักดิ์  สมญามหาขัตติยราชชาติราไชยสวรรย์ เจ้าขัณฑสีมา พระนครเชียงใหม่ราชธานี  (พ.ศ. ๒๓๔๕ – ๒๓๕๖) ๒) พระยากากวรรณาธิปะราชวชิรปราการ (น้อยธรรม)  (พ.ศ.๒๓๕๘ – ๒๓๖๔) ๓) พระยาคำฟั่น (พ.ศ. ๒๓๖๖ – ๒๓๖๘) ๔) พระยาพุทธวงษ์ (พ.ศ. ๒๓๖๙ – ๒๓๘๙) ๕) พระยามหาวงษ์ (พ.ศ. ๒๓๘๙ – ๒๓๙๖) แล้วเลื่อนเป็นพระเจ้ามโหตรประเทศ ราชาธิบดินทร  นพีสินทรมหา   นคราธิษฐาน  ภูบาลบพิตร์  สถิตในอุดมชิยางคราชวงษ์  พระเจ้านครเชียงใหม่ (พ.ศ. ๒๓๙๖ – ๒๓๙๗) ๖) เจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์  ดำรงนพิสีนคร  สุนทรทศลักษณเกษตร  วรฤทธิเดชศรีโยนางค  ดไนยราชวงษาธิบดี  เจ้านครเชียงใหม่ (๑๖  ตุลาคม  พ.ศ. ๒๓๙๙ – ๒๔๐๔)  แล้วเลื่อนเป็นพระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์  ดำรงนพิสีนคร  สุนทรทศลักษณเกษตร  วรฤทธิเดชศรีโยนางคดไนยราชวงษาธิบดี  เจ้านครเชียงใหม่ (พ.ศ. ๒๔๐๔ – ๒๙  มิถุนายน  พ.ศ. ๒๔๑๓) ๗) เจ้าอินทวิไชยานนท์  พหลเทพภักดี  ศรีโยนางคนไนยราชวงษา  มหาประเทศราชประชาธิบดี  นพิสีนคราภิพงษ์        ดำรงพิพัฒนชิยางคราชวงษ์        เจ้านครเชียงใหม่ (๘  พฤษภาคม  พ.ศ. ๒๔๑๖ – ๒๔๒๖) แล้วเลื่อนเป็นพระเจ้าอินทวิชยานนท์พหลเทพภักดี  ศรีโยนางคราชวงศาธิตัย  มโหตรพิสัยธุระสิทธิธาดา  ประเทศราชานุภาวบริหาร  ภูบาลบพิตรสถิตชิยางคราชวงศ์  พระเจ้านครเชียงใหม่ (พ.ศ. ๒๔๒๖ – ๒๓  พฤศจิกายน  พ.ศ. ๒๔๔๐) ๘) เจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์  ดำรงนพีสีนคร สุนทรทศลักษ์เกษตร  วรฤทธิ์เดชดำรง  จำนงยุติธรรมสุจริต  วิสิษฐสัตยธาดา  มหาโยนางคราชวงษาธิบดี เจ้านครเชียงใหม่ (๒๘  พฤศจิกายน  พ.ศ. ๒๔๔๔ – ๕  มกราคม  พ.ศ. ๒๔๕๒) ๙) เจ้าแก้วนวรัฐ  ประพัทธ์อินทนันทพงษ์  ดำรงนพิสีนครเขตร  ทศลักษณเกษตรอุดม  บรมราชสวามิภักดิ  บริรักษ์ปัจฉิมานุทิศ  สุจริตธรรมธาดา  มหาโยนางคราชวงษาธิบดี เจ้านครเชียงใหม่ (๑๑  พฤศจิกายน  พ.ศ. ๒๔๕๔ – ๓  มิถุนายน  พ.ศ. ๒๔๘๒) จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 22 ก.ย. 55 13:53:46

ความคิดเห็นที่ 44 เจ้านครลำปาง มีฐานะเป็นพระยา และเจ้าประเทศราช ดังนี้ ๑) พระยาคำโสม  (พ.ศ. ๒๓๒๕ – ๒๓๓๗) ๒) พระยาดวงทิพ  (พ.ศ. ๒๓๓๗ – ๒๓๖๖)  แล้วเลื่อนเป็นพระเจ้านครลำปางดวงทิพ  (พ.ศ. ๒๓๖๖ – ๒๓๖๘) ๑) พระยาไชยวงศ์  (พ.ศ. ๒๓๖๙ – ๒๓๘๐) ๒) พระยาขัติยะ  (พ.ศ. ๒๓๘๐ – ๒๓๘๐) ๓) พระยาน้อยอินท์ (พ.ศ. ๒๓๘๑ – ๒๓๙๑) ๔) เจ้าวรญาณรังษี  ภักดีราชธรรม์  สุพรรณโสมดไนย  โยนวิไสยประชาธิกร  อมรมหาเดชเชษฐกเสนางค์  ลำปางคมหานคราธิบดี  เจ้านครลำปาง  (๑๖  ตุลาคม  พ.ศ. ๒๓๙๙ – ๗  มิถุนายน  พ.ศ. ๒๔๑๔) ๕) เจ้าพรหมาภิพงษธาดา  สามันตวิชิตประเทศราช  บริสัษยนารถทิพจักราธิวงษ์  ดำรงโยนวิไสย  อภัยรัษฎารักษ์  อุดมศักดิสุรนางค์  ลำปางคมหานคราธิปตัย  เจ้านครลำปาง  (๘  พฤษภาคม  พ.ศ. ๒๔๑๖ – ๒๕  มกราคม  พ.ศ. ๒๔๓๕)   แล้วเลื่อนเป็นเจ้าพรหมาภิพงษธาดา  สามาสันวิชิตประเทศราช  บริสัษยนารถโยนรัษฎารักษ์  มเหศักข์เสนานุกูล  สมบูรณ์ไวยวุฒิคุณธรรม์  ลำปางคขัณฑสีมาธิบดี  จางวางเมืองนครลำปาง  (๒๕  มกราคม  พ.ศ. ๒๔๓๕ –  ๑๐  มีนาคม  พ.ศ. ๒๔๓๖) ๖) เจ้านรนันทไชยชวลิต  สามันตวิชิตประเทศราช  บริสัษยนารถทิพยจักราธิวงษ์  ดำรงโยนวิไสย  อไภรัษฎารักษ์  อุดมศักดิ์สัตยาธิวรางค์  ลำปางคมหานราธิปไตย  เจ้านครลำปาง  (๒๕  มกราคม  พ.ศ. ๒๔๓๕ –  ๓๐  มีนาคม พ.ศ. ๒๔๓๘) ๗) เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต  สามันตวิชิตประเทศราช  บริสัษยนารถทิพจักราธิวงศ์ ดำรงโยนกวิไสย์ อภัยรัษฎารักษ์ อุดมศักดิ์สัตยาธิวรางค์ ลำปางมหานครธิปตัย เจ้านครลำปาง  (๓  มกราคม  พ.ศ. ๒๔๔๐ – ๕  ตุลาคม  พ.ศ. ๒๔๖๕) นครลำปางนี้พิเศษตรงที่เจ้าพรหมาภิพงษ์ธาดาเมื่อชราภาพมากและตาบอดทั้งสองข้าง  จึงโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนเป็นจางวางกำกับราชการเมืองนครลำปาง  แล้วเลื่อนเจ้าอุปราช (นัญไชย) ขึ้นเป็นเจ้านรนันทไชยชวลิต เจ้านครลำปางแทน จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 22 ก.ย. 55 13:57:37

ความคิดเห็นที่ 45 เจ้านครลำพูน มีฐานะเป็นพระยา และเจ้าประเทศราช ดังนี้ ๑) พระยาคำฟั่น  (พ.ศ. ๒๓๕๗ – ๒๓๕๘) ๒) พระยาบุญมา  (๒๓๕๘ – ๒๓๖๙)  แล้วเลื่อนเป็นพระเจ้าลำพูนไชยบุญมา  (พ.ศ. ๒๓๖๙ – ๒๓๗๐) ๓) พระยาน้อยอินท์  (พ.ศ. ๒๓๗๐ – ๒๓๘๑) ๔) พระยาคำตัน  (พ.ศ. ๒๓๘๑ – ๒๓๘๔) ๕) พระยาน้อยลังกา  (พ.ศ. ๒๓๘๔ – ๒๓๘๕) ๖) พระยาไชยลังกา  (พ.ศ. ๒๓๙๑ – ๒๓๙๘)  แล้วเลื่อนเป็นเจ้าไชยลังกาพิศาลโสภาคย์คุณ  หริภุญไชยรัษฎาธิวาศ  ประเทศราชธุระธาดา  มลาวัยวงษ์มัตยานุกูล  ลำพูนนครวิชิตไชย  เจ้านครลำพูนไชย (๑๖  ตุลาคม พ.ศ. ๒๓๙๙ – ๒๔๑๔) ๗) เจ้าดาราดิเรกรัตนไพโรจน์  วรโฆษกิติโศภณ  วิมลคุณหริภุญไชย  มหาเจดียบูชากร  ราษฎรธุระธาดา  ปติฐาธิบดี     เจ้านครลำพูนไชย   (๑๔ พฤษภาคม  พ.ศ. ๒๔๑๘ - ๑๗  กันยายน  พ.ศ. ๒๔๓๔) ๘) เจ้าเหมพินธุไพจิตร์  ศุภกิจเกียรติโสภณวิมลสัตย์  สวามิภักดิ์คุณ  หริภุญไชย์รัษฎารักษ์  ตทรรคเจดียบูชากร  ราษฎรธุระธาดา  เอกัจจโยนกาธิบดี  เจ้านครลำพูน (๒๑  กุมภาพันธ์  พ.ศ. ๒๔๓๖ – ๕  กุมภาพันธ์  พ.ศ. ๒๔๓๘) ๙) เจ้าอินทยงยศโชติ  วรโฆษกิติโสภณ  วิมลสัตยสวามิภักดิคุณ  หริภุญไชยรัษฎารักษ์  ตทรรคเจดียบูชากร  ราษฎรธุระธาดา  เอกัจจโยนกาธิบดี  เจ้านครลำพูน (๓  มกราคม  พ.ศ. ๒๔๔๐ – ๑๘  มีนาคม  พ.ศ. ๒๔๕๓) ๑๐) เจ้าจักรคำขจรศักดิ์  อรรคสัตยาทิคุณ  หริภุญไชยรัษฎาธิวาส  ประชาราษฎร์บริบาล  ธาตุเจติยสถานบูชากร  ลำพูนนครเชษฐกุลวงษ์  จำนงภักดีนราธิปก  เอกัจโยนกชนาธิบดี  เจ้านครลำพูน (๑๑  พฤศจิกายน  พ.ศ. ๒๔๕๔ – ๒๔๘๔) จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 22 ก.ย. 55 13:59:26

ความคิดเห็นที่ 46 เจ้านครเมืองน่าน มีฐานะเป็นพระยา และเจ้าประเทศราช ดังนี้ ๑) พระยามงคลวรยศ  (พ.ศ. ๒๓๒๕ – ๒๓๒๙) ๒) พระยาอัตถวรปัญโญ  (พ.ศ. ๒๓๓๑ – ๒๓๔๖) และยกขึ้นเจ้าฟ้าหลวงอัตถวรปัญโญ (พ.ศ. ๒๓๔๖ – ๒๓๕๓) ๓) พระยาสมุมณเทวราช  (พ.ศ. ๒๓๕๔ – ๒๓๖๗) ๔) พระยามหายศ  (พ.ศ. ๒๓๖๘ – ๒๓๗๘) ๕) พระยาอชิตวงษ์  (พ.ศ. ๒๓๗๙ – ๒๓๘๐) ๖) พระยามหาวงษ์  (พ.ศ. ๒๓๘๑- ๒๓๙๔) ๗) พระยาอนันตยศ  (พ.ศ. ๒๓๙๕ – ๒๓๙๙)  แล้วยกขึ้นเป็นเจ้าอนันตวรฤทธิเดช  กุลเชษฐมหันต์  ไชยนันทบุร  มหาราชวงษาธิบดี  เจ้านครเมืองน่าน (พ.ศ. ๒๓๙๙ –  ๒๘  พฤษภาคม  พ.ศ. ๒๔๓๔) ๘) เจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช  กุลเชษฐมหันต์  ไชยนันทบุร  มหาราชวงษาธิบดี  เจ้านครเมืองน่าน (๒๑  กุมภาพันธ์  พ.ศ. ๒๔๓๖ – ๑๘  พฤศจิกายน  พ.ศ. ๒๔๔๖)  แล้วเลื่อนเป็นพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช  กุลเชษฐมหันต์  ไชยนันทบุระมหา  ราชวงษาธิบดี  สุจริตจารีราชานุภาวรักษ์  วิบุลยศักดิกิตติไพศาล  ภูบาลบพิตร์  สถิต ณ นันทราชวงษ์  พระเจ้านครเมืองน่าน (๑๘  พฤศจิกายน  พ.ศ. ๒๔๔๖ – ๕  เมษายน  พ.ศ. ๒๔๖๑) ๙) เจ้ามหาพรหมสุรธาดา  นันทบุราธิวาศวงศ์  บรมราชประสงค์สฤษดิรักษ์  นิตยสวามิภักดิ์อาชวาศัย  ประสาสนนัยวิจิตร  กิติคุณาดิเรก  เอกโยนกมหานคราธิบดี  เจ้าผู้ครองนครน่าน  (๑๑  พฤศจิกายน  พ.ศ. ๒๔๖๒ – ๑๗  สิงหาคม  พ.ศ. ๒๔๗๔) วงศ์เมืองน่านนี้มิได้สืบทอดกันมาทางสายเลือดเดียวกัน  มีการแทรกข้ามไปข้ามมาสลับซับซ้อน  เพิ่งจะมาสืบทอดสายเลือดกันจากเจ้าอนันตวรฤทธิเดช  มาถึงบุตรคือ พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช คนเป็นพี่  และเจ้ามหาพรหมสุรธาดา คนเป็นน้อง จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 22 ก.ย. 55 14:03:08

ความคิดเห็นที่ 47 เจ้านครเมืองแพร่ มีฐานะเป็นพระยามาโดยตลอด  เพิ่งจะมายกเป็นเจ้าเฉพาะตัวเจ้านคร เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๓  แต่ส่วนญาติวงศ์และตำแหน่งอื่นๆ คงเป็นพระยาและพระมิได้ยกขึ้นเป็นเจ้าดังเช่นอีก ๔ หัวเมือง   เจ้านครเมืองแพร่ มีนามดังนี้ ๑) พระยาศรีสุริยวงษ์ (มังไชย หรือ เมืองชัย)  พ.ศ. (๒๓๒๕ – ๒๓๕๒) ๒) พระยาเทพวงษ์ (ลิ้นตอง)  (พ.ศ. ๒๓๖๑ ๒๓๗๓) ๓) พระยาอินทวิชัย (อินต๊ะวิชัย)  (พ.ศ. ๒๓๗๓ – ๒๔๑๔) ๔) พระยาพิมพิสาร (๒๔๑๕ – ๑๐  ตุลาคม  พ.ศ. ๒๔๒๙) ๕) พระยาพิริยวิไชย  อุดรวิไสยวิบผารเดช  บรมนฤเบศรสยามิศร  สุจริตภักดี เจ้าเมืองแพร่ (๕  เมษายน  พ.ศ. ๒๔๓๓ – ๙  มกราคม  พ.ศ. ๒๔๔๓)  แล้วเลื่อนเป็นเจ้าพิริยเทพวงษ์  ดำรงอุดรสถาน  ประชานุบาลยุติธรรม  สถิตยผริตบุราธิบดี  เจ้านครเมืองแพร่ (๙  มกราคม  พ.ศ. ๒๔๔๓ – ๒๕  กันยายน  พ.ศ.๒๔๔๕) วงศ์เมืองแพร่นี้คล้ายวงศ์เมืองน่าน คือ มิได้สืบทอดตำแหน่งโดยสายเลือด  ผู้ที่ได้ครองตำแหน่งพระยานครนั้นมักจะเลื่อนขึ้นมาจากผู้ดำรงตำแหน่งอุปราชหรือราชวงศ์ ฯลฯ จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 22 ก.ย. 55 14:07:31

ความคิดเห็นที่ 48 ขอบคุณครับ      สรุปดูแล้วฐานะประเทศราชดูจะไม่ตายตัว    ถ้ามีประสงค์จะตั้งให้ประเทศราชไหนมีระดับสูงขึ้นก็ตั้งได้     แต่โดยปกติประเทศราชอันดับ1    พระเจ้าประเทศราชจะมีแค่เขมรเป็นหลัก     ที่อื่นๆตามแต่ราชสำนักจะแต่งตั้งเป็นครั้งคราวไป   ประเทศราชอันดับ2    เจ้าประเทศราช จะมีล้านช้างทั้ง3เป็นหลัก      แต่บางครั้งบางคราวอาจจะได้รับแต่งตั้งเป็น พระเจ้าประเทศราช ได้ (ล้านนาทั้ง5จะได้รับแต่งตั้งบ่อยๆ) ประเทศราชอันดับ3 พระยาประเทศราช คือประเทศราชที่เหลือ    ซึ่งราชสำนักก็ไม่ได้แต่งตั้งให้เป็น เจ้าประเทศราช - พระเจ้าประเทศราช ถูกรึเปล่าครับ จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 22 ก.ย. 55 18:23:15

ความคิดเห็นที่ 49 ล้านนา ๕ หัวเมืองแต่เดิม  ผู้ครองเมืองมีฐานะเป็นเพียงพระยาประเทศราช  แต่พระยาประเทศราชทั้ง ๕ นี้ตนใดมีอาวุโสก็จะได้รับยกย่องเป็นพระเจ้าประเทศราช  มีเกียรติยศเหนือพระยาประเทศราชแีก ๔ หัวเมือง ต่อมาในศึกเชียงตุง  ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๔ โปรดให้ยกวงศ์เมืองเชียงใหม่ ลำปาง ลำพูน และน่าน ขึ้นเป็นเจ้าทั้งหมด  ตำแหน่งพระยานครทั้ง ๔ เมืองจึงถูกยกขึ้นเป็นเจ้าประเทศราชทั้งหมดตั้งแต่บัดนั้น  เว้นแต่เมืองแพร่ที่ยังคงเป็นพระยาประเทศราชต่อมาอีกราว ๔๐ ปี  พระยาพิริยเทพวงศ์จึงได้เลื่อนขึ้นเป็นเจ้าประเทศราช ส่วนเจ้าประเทศราชกรุงศรีสัตนาคนหุต ๓ หัวเมืองนั้น  ล้วนเป็นเจ้าประเทศราชมาตั้งแต่ครั้งสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์  คงจะเป็นเพราะมีเชื้อสายเจ้าสืบต่อกันมาแต่โบราณ จากคุณ : V_Mee เขียนเมื่อ : 22 ก.ย. 55 18:49:34