K2408476 เครื่องทองใหญ่กับเครื่องทองน้อยมีอะไรต่างกันบ้างครับ [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 1

เครื่องทองใหญ่เป็นเครื่องนมัสการเฉพาะพระมหากษัตริย์ทรงนมัสการพระรัตนตรัย "ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม" ประกอบด้วยพุ่มดอกไม้ ๕ พุ่ม พุ่มข้าวตอก ๕ พุ่ม เทียน ๕ เล่ม ธูปไม้ระกำ ๕ ดอก โดยพานรองพุ่มและเชิงเทียนเชิงธูปนั้นมีขนาดใหญ่ทำจากคำลงยา

ส่วนเครื่องทองน้อยนั้นเป็นเครื่องนมัสการอย่างเล็กที่สุด และเป็นเครื่องบูชาอย่างไทยมาแต่เดิม ประกอบด้วยพานรอง ๑ พุ่มดอกไม้ ๓ เชิงธูป ๑ และเชิงเทียน ๑ เป็นเครื่องนมัสการสำหรับบูชาเฉพาะปูชนียวัตถุ เช่น พระบรมสารีริกธาตุ พระบรมอัฐิ พระบรมราชานุสาวรีย์ ฯลฯ รวมไปถึงเวลาที่พระบรมวงศานุวงศ์ทรงธรรม ตลอดถึงเวลาให้พระบรมศพหรือพระบรมอัฐิทรงธรรมก็ทรงใช้เครื่องนมัสการชนิดนี้ทอดอยู่หน้าที่ประทับ หรือหน้าพระบรมโกศ เพื่อเป็นเครื่องบูชาธรรมด้วย

เครื่องทองน้อยนี้เป็นเครื่องนมัสการที่บุคคลทั่วไปก็ใช้ได้ เช่น ในเวลาบุคคลธรรมดาฟังพระธรรมเทศนาในงานต่างๆ ที่ตรงหน้าของบุคคลผู้เป็นประธานก็จะมีเครื่องทองน้อยตั้งไว้สำหรับจุดบูชาธรรมเช่นเดียวกับงานหลวง หรือในงานศพ เวลาจะให้ศพฟังธรรม เจ้าภาพก็จะจัดเครื่องทองน้อยไว้หน้าศพเช่นกัน

ธรรมเนียมการตั้งเครื่องทองน้อยนั้นอาจเป็นที่สับสน แต่อาจสรุปให้เข้าใจง่ายๆ ได้ กล่าวคือ เราจะบูชาอะไร ให้หันพุ่มดอกไม้ไปทางปูชนียวัตถุนั้นๆ เช่น เราจะบูชาศพ เราต้องหันดอกไม้ไปทางศพ ให้หันธูปเทียนมาทางเรา ถ้าจะให้ศพฟังพระอภิธรรมหรือฟังพระธรรมเทศนา ก็ให้หันพุ่มดอกไม้ออก แล้วหันธูปเทียนเข้าทางโกศหรือหีบศพ

งานราษฎร์ที่จะเห็นเครื่องทองน้อยได้บ่อยสุดคืองานศพ ซึ่งมักหันพุ่มดอกไม้ออก เพื่อเป็นสัญลักษณ์ว่าศพกำลังฟังพระอภิธรรมอยู่ ไม่ใช่ศพจะไหว้เราหรอกนะครับ

เรื่องการปักธูปเทียนก็มักเป็นที่ผิดพลาด สมมุติเวลาเราหันธูปเทียนเข้าหาตัวเรา แล้วหันดอกไม้ออก คนทั่วไปมักเข้าใจว่าเทียนต้องปักไว้ซ้ายมือ ธูปไว้ทางขวา แต่โบราณประเพณีนั้น ระบุให้ ธูปไว้ทางซ้ายมือ แล้วเทียนอยู่ทางขวามือ ฉะนั้น การตั้งเครื่องทองน้อยที่ถูกคือ เวลาหันพุ่มดอกไม้ออกจากตัวเราแล้ว ส่วนเชิงธูปเทียนทั้งสองที่หันเข้าตัวเรานั้น ธูปต้องปักอยู่ทางขวาของเทียนเสมอ

มีเกร็ดน่าสังเกตอีกข้อเวลาที่พระมหากษัตริย์และพระบรมวงศ์เสด็จเข้าไปทรงสักการะในพระอุโบสถหรือในพระวิหารที่มีพระบรมราชสรีรางคาร พระบรมอัฐิ พระราชสรีรางคาร หรือพระอัฐิของพระมหากษัตริย์และพระบรมราชินีบรรจุอยู่ที่ใต้ฐานพระประธาน นอกจากจะทรงจุดเครื่องนมัสการบูชาพระรัตนตรัยโดยใช้เครื่องนมัสการตามพระอิสริยยศ เช่น เครื่องทองทิศ เครื่องนมัสการแก้ว ฯลฯ แล้ว ทางขวาพระหัตถ์จะมีเครื่องทองน้อยทอดอยู่เคียงข้างเครื่องนมัสการสำรับใหญ่อยู่ด้วย เครื่องทองน้อยนั้นไว้บูชาพระบรมอัฐิ พระบรมราชสรีรางคาร ฯลฯ ที่บรรจุอยู่ใต้ฐานพระ ลองสังเกตดู เวลาที่ตั้งเครื่องนมัสการลักษณะนี้ นอกจากจะทรงกราบแบพระหัตถ์สามหนแล้ว ก็มักทรงกราบแบบไม่แบบพระหัตถ์เพื่อถวายบังคมพระบรมอัฐิ พระบรมราชสรีรางคารอีกครั้ง รวมเป็นกราบสี่ครั้งด้วย

สังเกตการตั้งเครื่องทองน้อยบูชาพระบรมราชสรีรางคารซึ่งเคียงคู่เครื่องนมัสการบูชาพระรัตนตรัยได้จากเวลา ทรงจุดธูปเทียนบูชาพระประธานในพระอุโบสถวัดพระเชตุพนฯ วัดอรุณฯ วัดราชโอรสฯ วัดราชประดิษฐฯ วัดราชบพิธฯ วัดเบญจมบพิตรฯ วัดบวรนิเวศฯ พระร่วงโรจนฤทธิ์ ที่พระปฐมเจดีย์ วัดสุทัศนฯ วัดราชาธิวาส วัดราชผาติการาม ฯลฯ

จากคุณ : UP - [ 11 ส.ค. 46 18:53:25 A:203.107.194.122 X: ]