27
การเสพติดการโกง   1

ก่อนที่คุณจะเสพบทความชิ้นนี้ผมของอธิบายเรื่องราวของทฤษฏีเกมส์ให้คุณพอได้เข้าใจ  เพื่อให้การอ่านบทความชิ้นนี้มีอรรถรสมากขึ้น  ดังนี้
ทฤษฏีเกมส์มีหลักการตัดสินใจอยู่ว่า   คนเราจะตัดสินใจกระทำสิ่งใดหรือไม่กระทำในสิ่งใดขึ้นอยู่กับผลตอบแทนที่ได้รับหลังจากทำเรื่อง  ๆ นั้นไปแล้ว   เช่น   คนเราจะตัดสินใจขโมยสินค้าในห้างสรรพสินค้าหรือจะใช้เงินสดซื้อสินค้า    ขึ้นอยู่กับว่า     มูลค่าการขโมยหรือมูลค่าของการซื้ออย่างไหนจะมากกว่ากัน  โดยทฤษฏีเกมส์อธิบายได้ว่า
หากมูลค่าการขโมย      มากกว่า          มูลค่าการใช้เงินซื้อสินค้า    คนเราก็จะตัดสินใจขโมย    เช่น   หากสินค้านั้นมีราคาสูง   ถ้าขโมยสินค้านั้นได้เท่ากับได้ของฟรีราคาแพงมาใช้    ทำให้ต้นทุนการดำเนินชีวิตต่ำลง   ซึ่งมันดีกว่าใช้เงินซื้อสินค้า
แต่ถ้าเจ้าของร้านเกิดจับได้ว่าขโมยสินค้าและถ้าโทษที่ได้รับมากกว่ามูลค่าของสินค้าเค้าก็จะไม่ขโมยจ่ายเงินซื้อดีกว่า   นี่คือตัวอย่างคล่าว  ๆ  ที่อธิบายให้เข้าใจง่าย  ๆ   แต่ทฤษฏีเกมส์มีข้อปลีกย่อย   3   ข้อที่สำคัญ  คือ  
1.   การเล่นเกมส์เพียงครั้งเดียว    หากเกิดการเล่นเกมส์ลักษณะนี้ขึ้น  การโกงจะมีค่ามากกว่าการร่วมมือ  เพราะจะไม่มีการเล่นซ้ำเป็นครั้งที่  2  ดังนั้นคนเราจึงต้องเลือกทางที่ให้ผลตอบแทนสูงสุด   ระหว่างการขโมยสินค้า  และ  การซื้อด้วยเงินสด   ทางนั้นต้องเป็น  การขโมยสินค้า  เพราะการขโมยทำให้เราไม่ต้องสูญเสียเงินของเรานั่นเอง  
2.     การเล่นเกมส์ที่เล่นหลายครั้งแต่มีจุดสิ้นสุด    หากเกิดการเล่นเกมส์ลักษณะนี้เกิดขึ้น   การเล่นครั้งสุดท้ายจะเกิดการโกงเกิดขึ้น   เพราะเมื่อเล่นครั้งสุดท้ายซึ่งเป็นจุดสิ้นสุดจะไม่เกิดการเล่นซ้ำอีก   ดังนั้นคนเราจึงต้องเลือกทางที่ให้ผลตอบแทนสูงสุด   ระหว่างการขโมยสินค้า  และ  การซื้อด้วยเงินสด   ทางนั้นต้องเป็น  การขโมยสินค้า  เพราะการขโมยทำให้เราไม่ต้องสูญเสียเงินของเรานั่นเอง  
แต่ก่อนที่จะเล่นถึงครั้งสุดท้าย   ต้องผ่านการเล่นซ้ำ   ครั้งแล้วครั้งเล่า   อาจจะหลายสิบหรือหลายล้านครั้ง   ดังนั้นก่อนเกิดการเล่นครั้งสุดท้าย  จะเกิดการร่วมมือ  เช่น   ธุรกิจที่ได้รับสัมปทานไม่มีคู่แข่งขัน   จะตั้งราคาขายสินค้าไว้สูง   แต่เมื่อหมดอายุสัมปทานเจ้าของสัมปทานจะลดราคาต่ำกว่าต้นทุนของตนเอง  เพื่อให้คู่แข่งทางธุรกิจล้มหายไปจากท้องถิ่นของตน  จะเห็นได้ว่าเมื่อหมดอายุสัมปทานเจ้าของธุรกิจจะไม่ยอมรวมมือกับคู่แข่งทางธุรกิจด้วยการตั้งราคาสินค้าเท่ากัน   เพราะการโกงกันจะให้ผลประโยชน์มากกว่า   เพราะถ้าหากคู่แข่งตายไปจากท้องถิ่นตนเองก็จะสามารถกลับมาขายสินค้าในราคาสูงได้เหมือนเดิมนั่นเอง

28
3.     การเล่นเกมส์ที่เล่นหลายครั้งไม่มีที่สิ้นสุด     หากเกิดการเล่นเกมส์ลักษณะนี้การร่วมมือจะมีมูลค่าสูงกว่าการโกง    ทั้งนี้อาจเป็นเพราะการขโมยสินค้าทำได้ยากและมีโทษหนัก       ดังนั้น   การซื้อด้วยเงินสดจึงมีมูลค่ามากกว่าการขโมยสินค้า   เพราะหากถูกจับได้ว่าขโมยจะได้รับโทษหนักทำให้ต้องถูกดำเนินคดีและเสียเงินค่าปรับในปริมาณที่มากกว่าเงินที่ต้องจ่ายเพื่อซื้อสินค้า