ร่างรัฐธรรมนูญฉบับ 35 อรหันต์ 299 มาตรา ได้รับการเผยแพร่ผ่านสื่อมากว่าสัปดาห์แล้ว นักการเมืองหลายคนยอมรับได้ อดีตสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญชุดแรก บางคนบอกว่า ต้องรื้อเขียนใหม่ นักวิชาการหลายคนวิจารณ์ว่า "ผมเตือนแล้วว่าจะเละ"
ล่าสุด "ประชาชาติธุรกิจ" จับเข่าคุยกับ "ดร.วรเจตน์ ภาคีรัตน์" หัวหน้าภาควิชากฎหมายมหาชน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งกล่าวกันว่า นักวิชาการหนุ่มไฟแรงผู้นี้ ลอกคราบร่างรัฐธรรมนูญ ฉบับ 35 อรหันต์ ได้ล่อนจ้อนที่สุด
ดร.วรเจตน์ วิจารณ์หนึ่งใน 299 มาตราว่า "เห็นแล้ว..ขำ"
...นี่คือ บทวิพากษ์ที่เผ็ดร้อนที่สุด
- ร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักว่าไม่สมบูรณ์เอาเสียเลย อาจารย์คิดเห็นอย่างไร
ผมคิดว่าหากดูจากการเขียนรัฐธรรมนูญ ดูจากเรื่องการออกแบบระบบเลือกตั้ง เรื่องการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา การได้มาซึ่งองค์กรอิสระ การกำหนดเรื่องจริยธรรมนักการเมืองอะไรต่างๆ ขึ้นมา พอจะเข้าใจว่าผู้ทำรัฐธรรมนูญเขียนรัฐธรรมนูญขึ้นบนพื้นฐานของความหวาดระแวงนักการเมืองและไม่เชื่อถือประชาชนอย่างมาก อาจจะเรียกว่าไม่ไว้วางใจระบอบประชาธิปไตยด้วย ซึ่งก็เป็นธรรมดาที่มันจะมีบทบัญญัติบางบทที่อธิบายโดยหลักการประชาธิปไตยไม่ได้ เช่น เรื่องที่มาของ ส.ว. ว่าให้แค่คณะบุคคล 7 คน 7 ผู้วิเศษนั้นสามารถที่จะใช้อำนาจแทนปวงชน แล้วตั้งสมาชิกวุฒิสภาถึง 160 คน แล้วก็เขียนบัญญัติให้ ส.ว.มีฐานะเป็นผู้แทนปวงชนเสียอีก ซึ่งความจริงจะถือว่าเขาเป็นผู้แทนปวงชนไม่ได้เลย เพราะเหตุว่าเขามาจากการสรรหาจากบุคคลแค่ 7 คนเท่านั้น อันนี้อาจจะเป็นสมมติฐาน ส่วนหนึ่งอาจจะเป็นความหวาดกลัวการกลับคืนสู่อำนาจของอดีตนายกรัฐมนตรีด้วยส่วนหนึ่ง
- เหมือนจะต้องรื้อทำรัฐธรรมนูญกันใหม่ด้วยซ้ำไป ถ้าหากเราอยากได้รัฐธรรมนูญที่ดีกว่าฉบับ 35 อรหันต์
ถูกต้องครับ ในความเห็นผม ผมคิดว่า โดยเหตุที่รัฐธรรมนูญฉบับนี้เป็นปัญหาในเชิงหลักการ ผมไม่คิดว่าถ้าจะมีการแปรญัตติในสภาร่างรัฐธรรมนูญแล้ว มันจะทำให้ปัญหาในทางหลักการหลายเรื่องยุติลง คือมันเหมือนกับวางโครงมาแล้ว เมื่อโครงมันอยู่บนหลักฐานหรือความคิด ถ้าจะแก้มันก็ต้องรื้อโครงใหม่ วางโครงสร้างใหม่ทั้งหมด วิธีคิดหรือระบบคิดต้องเปลี่ยนใหม่
- แต่มันจะทำให้กระบวนการต่างๆ ยิ่งล่าช้าลงไปหรือเปล่า
คือ...มันจะถูกล็อกอยู่แล้วครับโดยรัฐธรรมนูญชั่วคราว ฉะนั้นถ้าจะรื้อกันใหม่ก็จะต้องทำให้เสร็จภายในระยะเวลาที่กำหนด โดยส่วนตัวผมชักจะไม่แน่ใจด้วยซ้ำไปว่ารัฐธรรมนูญฉบับนี้มันจะผ่านไปในชั้นของสภาร่างรัฐธรรมนูญหรือเปล่า เพราะว่าวันนี้ฟังจากเสียงสะท้อนที่กลับมายังรัฐธรรมนูญฉบับนี้ เสียงส่วนใหญ่หนักไปในทางวิพากษ์วิจารณ์ คนที่ไม่วิพากษ์วิจารณ์รุนแรงนักก็ยังมีข้อติติงอยู่หลายส่วน แน่นอน บางคนอาจจะพอใจเมื่อปรับในระดับหนึ่ง บางคนอาจยังไม่พอใจ ผมก็ยังคาดหมายไม่ได้ว่าคนส่วนใหญ่จะมองอย่างไร แต่แน่นอน มันถูกอภิปรายในชั้นสภาร่างฯ แล้วมันจะมีประเด็นซึ่งเถียงกันมาก เช่น เรื่อง ให้พุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำชาติหรือไม่ ที่เป็นประเด็นใหญ่ประเด็นหนึ่งที่อาจจะต้องมาว่ากันในชั้นสภาร่างฯ ผมเลยไม่แน่ใจมันจะไปถึงการมีประชามติหรือไม่
- เป็นไปได้ว่ารัฐธรรมนูญฉบับนี้อาจจะจบลงในชั้นสภาร่างฯก็ได้
ก็อาจจะเป็นไปได้ครับว่าถูกคว่ำตั้งแต่ในสภาร่างฯ หรือถ้าผ่านสภาร่างฯ ก็อาจจะไปถูกคว่ำในชั้นของการทำประชามติ หรือหากผ่านประชามติไปได้ผมคิดว่ามันก็จะมีปัญหาของการบังคับใช้อีกว่า ถ้าโครงสร้างมันเป็นแบบนี้ มันจะอยู่ไปได้นานแค่ไหน แต่ที่ผมอยากจะบอกก็คือ วันนี้เราตกอยู่ภายใต้เกมซึ่งถูกกำหนดขึ้นโดยรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราวปี"49 ผมเป็นคนที่ปฏิเสธรัฐธรรมนูญชั่วคราวฉบับ 49 เพราะสิ่งที่เป็นทุกวันนี้มันเป็นผลพวงจากกติกาที่ถูกกำหนดเอาไว้ในรัฐธรรมนูญชั่วคราวปี"49 การลงประชามติที่จะลงก็ไม่ใช่เป็นการลงประชามติซึ่งเราอาจจะภูมิใจได้ว่าเป็นการลงประชามติอย่างแท้จริง เหตุผลก็เพราะว่าประชาชนที่เขาไปลงประชามตินั้นเขาไม่มีทางเลือกในแง่ที่ว่า เขาไม่สามารถเปรียบเทียบได้ว่าเมื่อเขาไม่รับรัฐธรรมนูญฉบับนี้แล้ว เขาจะได้รัฐธรรมนูญอะไร
คือประชามติที่แท้จริงที่ควรจะเป็น มันต้องกำหนดไว้ว่าประชาชนต้องมีตัวเปรียบเทียบ ถ้าไม่รับรัฐธรรมนูญฉบับนี้จะได้รัฐธรรมนูญแบบไหน แต่กติกาที่เขียนไว้ในรัฐธรรมนูญชั่วคราวปี"49 ไม่ได้พูดตรงนี้เลย อันนี้ผมวิจารณ์มาหลายเดือนแล้วว่า คุณเขียนเอาไว้แต่เพียงว่าถ้าไม่รับรัฐธรรมนูญฉบับนี้ให้ คมช. กับ ครม.นั้นไปหยิบเอารัฐธรรมนูญที่เคยประกาศใช้ฉบับใดฉบับหนึ่งมาปรับปรุงแก้ไขแล้วประกาศใช้ไปเลย ซึ่งในแง่นี้มันไม่แฟร์กับประชาชนที่ลงประชามติ
ผมจึงพูดคุยกับคนหลายคนครับว่า การลงประชามติถ้าหากจะมี ผมไม่คิดว่าเราจะดูแต่เนื้อหารัฐธรรมนูญเพียงอย่างเดียว ประชามติที่จะเกิดขึ้นมันต้องตอบคำถามในทางอุดมการณ์ด้วยว่า เรายังจะรับหรือจะเดินไปตามเกมที่ผู้ร่างรัฐธรรมนูญชั่วคราววางเอาไว้หรือไม่
เพราะวันนี้มีคนพูดแล้วและเดินไปตามเกมนั้นโดยบอกว่า ถ้าคุณไม่รับรัฐธรรมนูญอันนี้คุณจะเจอรัฐธรรมนูญของ คมช. ซึ่งเราก็ไม่รู้ว่าอย่างไหนมันดีกว่ากันทั้งสิ้น เพียงแต่ว่าตรงนี้เป็นการบีบประชาชน บังคับประชาชน ให้เอาวาทกรรมเรื่องไม่แน่ว่าจะดีกว่าหรือไม่มาบีบให้ประชาชนรับรัฐธรรมนูญฉบับนี้
ผมจึงบอกว่าในการลงประชามตินั้นคุณต้องแฟร์กับประชาชน คุณต้องเปิดให้เขาเห็นเนื้อหา เมื่อกติกานี้ไม่แฟร์กับประชาชน ไม่เปิดให้ประชาชนเห็นเนื้อว่ารัฐธรรมนูญที่ถ้าเขาไม่เจอวันนี้ แล้วเขาจะเจออะไร ประชาชนย่อมมีสิทธิ์อย่างบริบูรณ์ที่จะลงประชามติในเชิงอุดมการณ์ทางการเมืองว่าไม่รับตรงนี้ ไม่ยอมเดินไปตามเกมที่ถูกกำหนดเอาไว้ในรัฐธรรมนูญชั่วคราว
ประชามติอาจจะมีขึ้นเพื่อตอบคำถามเพื่อสั่งสอนบุคคลที่อยู่ในอำนาจก็ได้ มันไม่ใช่เป็นประชามติในทางเนื้อหาว่าดีหรือไม่ดีเท่านั้น เนื้อหาอาจจะดีแต่อาจดีไม่ถึงระดับ ประชาชนสามารถลงประชามติเพื่อสั่งสอนคนซึ่งอยู่ในอำนาจได้เหมือนกัน และบอกให้รู้ว่ามันมีข้อบกพร่องอย่างไร ทำไมไม่ควรจะรับ และไม่ควรไปตีตราหรือไปบอกกับคนซึ่งเขาไม่รับรัฐธรรมนูญฉบับนี้ว่าเป็นคนไม่รักชาติ เป็นคนไม่ต้องการให้เกิดความสงบ ไม่ใช่ครับ วันลงประชามตินั้น คือวันที่มันสู้กันแล้วในทางอุดมการณ์ทางการเมืองว่า คนแต่คนนั้นมีอุดมการณ์ในทางการเมืองอย่างไร แล้วก็ต้องเคารพกัน คุณมีสิทธิ์ที่จะบอกว่ามันดีอย่างนี้หรือคนนี้ไม่เห็นด้วย อย่างผม ผมก็มีสิทธิ์จะบอกว่ามันมีข้อบกพร่องอย่างนั้นอย่างนี้ แต่ว่าอย่าไปบอกว่ามันเป็นการจะคว่ำรัฐธรรมนูญ ก็มีสิทธิ์คว่ำนี่ครับ เพราะเราลงประชามติ ถ้าไม่อย่างนั้นจะให้ลงประชามติทำไม
เหมือนกับที่บางคนบอกว่า เตรียมคว่ำรัฐธรรมนูญ ก็คุณเขียนรัฐธรรมนูญมาอย่างนี้ (อ่ะ) แต่ถ้าบอกว่าถ้าไม่เห็นด้วยกับรัฐธรรมนูญแล้วเป็นคนไม่รักชาติ เป็นพวกอำนาจเก่าเนี่ย ผมว่ามันเป็นการแบ่งคนให้เป็นอื่น ความร้าวฉานมันจะมีมากขึ้น ต้องเปิดครับ ต้องเปิด
- แต่สัปดาห์ที่ผ่านมาคณะรัฐมนตรี มีมติให้ผ่านร่างพ.ร.บ.ประชามติ คือใครขัดขวางมีโทษ 1 ปี
ปัญหาคือ ขัดขวางคืออะไร ถามว่าจะเอาผมติดคุกเหรอครับ ถ้าเกิดผมบอกว่าไม่เห็นด้วยกับรัฐธรรมนูญฉบับนี้ แล้วผมก็จะโหวตไม่รับ เมื่อผมเห็นร่างสุดท้ายแล้วผมก็จะบอกว่าผมไม่รับ แล้วผมก็จะชวนให้คนไปโหวตด้วย ผมไม่ได้ขัดขวางประชามติเลย ผม(เนี่ย) สนับสนุนการทำประชามติเลยครับ คือให้คนไปโหวตแต่ก็จะเสนอแนะว่าโหวตไม่รับ มันจะมีโทษได้ยังไงครับ
ขัดขวางหมายถึงว่า ไม่ต้องการให้เกิดประชามติขึ้น คือคุณล้ม ไม่ต้องการให้เกิดประชามติ แต่คนซึ่งเขาบอกว่าไปลงประชามติกัน (เถิด) แต่ไม่รับรัฐธรรมนูญฉบับนี้ อันนี้ไม่ใช่ขัดขวางกันลงประชามตินะครับ คือถ้าเป็นอย่างนั้นแล้วคือการขัดขวางประชามติ คุณเลิกทำประชามติเถอะ แล้วมาจับผมด้วย จับเพื่อนอาจารย์ผมด้วย คงได้เยอะมากๆ ถ้าตีความอย่างนั้นนะ
เขาคงไม่ตีความอย่างนั้นหรอก ผมคิดว่าขัดขวางก็หมายถึงว่า การขัดขวางไม่ให้เกิดการทำประชามติ ถามว่าผมขัดขวาง ผมไม่ ผมอยากให้เกิดการทำประชามติ หรือในมุมหนึ่งเรียกร้องว่าถ้าเกิดทางออกมันไม่มี เขามีสิทธิ์เรียกร้องในทางอื่นว่ารัฐบาลนำรัฐธรรมนูญมาประกาศใช้เลย จะทำหรือไม่ทำก็เป็นเรื่องรัฐบาล ถ้ารัฐบาลบอกคุณไปลงประชามติ ก็ไป ก็ลง แล้วก็มีสิทธิ์ที่จะลงว่า "NO"
- ทำไมที่ผ่านมาเราถึงไม่ได้รัฐธรรมนูญฉบับที่สมบูรณ์เสียที
อันนี้คือข้อที่น่าสนใจ ความจริงการทำรัฐธรรมนูญถ้าคุณใช้ รัฐธรรมนูญปี 2540 เป็นแบบ แล้วคุณปรับข้อบกพร่องของรัฐธรรมนูญปี 2540 มันจะเร็วกว่านี้ แล้วคนน่าจะรับได้มากกว่านี้ แต่วันนี้คุณไปเปลี่ยนระบบซึ่งมันไม่ใช่ปัญหา แต่ผู้ร่างรัฐธรรมนูญคิดว่ามันมีปัญหา เพราะบางคนบอกว่ามันไปทำให้เกิดระบอบประธานาธิบดี ซึ่งมันไม่ใช่ ก็คนเขาไปออกเสียงแบบนั้น ถ้าระบบการเลือกตั้งคราวที่แล้วมันมีความผิดเพี้ยนของน้ำหนักคะแนน ก็ไปปรับตรงนั้นว่าจะทำยังไงให้ คะแนนมันออกมาตรงตามเจตจำนงของประชาชนมากที่สุด แต่นี่คุณเปลี่ยนระบบการเลือกตั้งย้อนหลังกลับไปหลายสิบปี กลับไปใช้ระบบที่มันมีมาก่อน 40 กลับไปใช้แบบแบ่งเขตเรียงเบอร์ ซึ่งมันล้าสมัยไปแล้ว แล้วมันก็อธิบายในทางวิชาการหลายเรื่องไม่ได้ด้วย
ปัญหาอีกอย่างหนึ่งที่ผมอยากจะบอกก็คือ คนทำรัฐธรรมนูญส่วนใหญ่เป็นคนซึ่งไปจากองค์กรที่มีส่วนได้เสียกับรัฐธรรมนูญฉบับนี้ นี่คือปัญหาใหญ่ ถามว่าแล้วมันจะเกิดการปรับระบบในองค์กรมั้ย ปัญหาหลายเรื่องเกิดจากองค์กรอิสระ ซึ่งปัญหาเหล่านี้ไม่ถูกแก้เลยในรัฐธรรมนูญฉบับนี้แล้วมันก็แก้ไม่ได้ เพราะคนที่ไปนั่งทำคือคนที่อยู่ในองค์กร บางองค์กรยังมีปัญหาควรที่จะปรับเปลี่ยนโครงสร้างองค์กรใหม่มั้ย อำนาจหน้าที่ต้องเปลี่ยนไปมั้ย มันแทบจะแตะไม่ได้ มันคงเดิมเอาไว้เกือบทั้งหมด ซึ่งความจริงมันเป็นปัญหาความเทอะทะ ความอุ้ยอ้าย ที่มันอยู่ในรัฐธรรมนูญปี"40 และเป็นจุดอ่อนของ 40 ด้วย ก็ไม่ได้แก้ ฉะนั้นโดยสภาพนะครับเมื่อเริ่มต้นผิดมาตั้งแต่กลไกการทำรัฐธรรมนูญ ก็เห็นภาพได้แล้วว่า เมื่อกระบวนการมันไม่ถูกต้อง โปรดักต์มันจะออกมาดีมันเป็นไปไม่ได้
- ถ้ารัฐธรรมนูญฉบับนี้อายุสั้นขึ้นมา จะมีนักวิชาการอีกกี่คนกันที่จะมาร่างรัฐธรรมนูญฉบับต่อไป เพราะตอนนี้ดูเหมือนว่านักวิชาการถูกเลือกใช้ไปเกือบหมดแล้ว
นี่คือปัญหาที่ผมหวั่นใจที่สุดครับ รัฐธรรมนูญจริงๆ เป็นที่รวมของอุดมการณ์ทางการเมือง มันเป็นความใฝ่ฝันร่วมกันของคนในสังคมที่ทำกติกากันขึ้นมา ซึ่งมันควรจะมีความศักดิ์สิทธิ์ ตอนนี้รัฐธรรมนูญมันหาความศักดิ์สิทธิ์ไม่ได้ ผมเรียนว่าแม้รัฐธรรมนูญฉบับนี้จะผ่านประชามติไปได้ ก็จะมีกลุ่มบุคคลจำนวนไม่น้อยเลยที่จะบอกว่า ก็ต้องไปแก้ มันยิ่งลดทอนความศักดิ์สิทธิ์ของตัวรัฐธรรมนูญลง
จริงๆ รัฐธรรมนูญมันควรจะทำให้สั้น แล้วองค์กรหลายองค์กรที่อยู่ในรัฐธรรมนูญ จริงๆ คุณไม่ต้องเขียน คุณไปอยู่ในองค์กรที่เป็นราชบัญญัติ รัฐธรรมนูญหลายประเทศที่เขามีองค์กร เขาจะไปอยู่ใน พ.ร.บ.หมด แล้วเวลาเกิดปัญหาขึ้น เขาไปปรับแก้ตรงแค่ฐาน พ.ร.บ. ตัวรัฐธรรมนูญมันจะอยู่วางหลักสำคัญๆ ของการปกครองบ้านเมืองไว้ทั้งนั้น
แต่บ้านเรายัดทุกอย่างไว้ในรัฐธรรมนูญหมด ไม่ได้มองถึงเรื่องกฎหมายที่จะออกมาตามรัฐธรรมนูญ คือ พวกนี้เป็นเรื่องการเมืองหมด เป็นเรื่องผลประโยชน์ ผมถามว่า ส.ส.ร.ที่ทำรัฐธรรมนูญไม่ใช่กลุ่มผลประโยชน์ในทางการเมืองหรือ มันก็มีที่มาที่ไปทั้งนั้น เพียงแต่เขาไม่ได้เป็นนักการเมือง
แต่แน่นอน ต้องคอยดูว่าการสืบต่อในเชิงอำนาจมันจะออกไปในลักษณะไหน แค่ให้เขียนมีคณะกรรมการปฏิรูปกฎหมาย ผมก็ขำแล้วครับ เพราะมันก็อยู่ในวงของคนไม่กี่ร้อยคน
ที่มา : http://www.matichon.co.th/prachachat/prachachat_detail.php?s_tag=02pol01300450&day=2007/04/30§ionid=0202
จากคุณ :
Mars2005 
- [
วันแรงงาน 20:48:22
A:203.151.206.73 X:58.9.147.139
]
วรเจตน์ ภาคีรัตน์ ถกรัฐธรรมนูญ "หลายเรื่องอธิบายทางวิชาการไม่ได้"
