ชี้แจงก่อนว่าประเด็นสำคัญที่พูดถึงในวันนี้มิได้มีวัตถุประสงค์ก้าวล่วงตุลาการ แต่ต้องการอธิบายถึงความเกี่ยวเนื่องของอำนาจทั้ง  ๓  โดยขอเริ่มต้นที่อำนาจตุลาการก่อนว่ามีความสัมพันธ์กับกฎหมายอย่างไร  

ตุลาการต้องอาศัยกฎหมายเป็นหลักในการอธิบายถึงเหตุผลแห่งการวินิจฉัยอรรถคดีต่างๆ  ดังนั้นแม้ตุลาการจะเป็นผู้มีความเที่ยงธรรม แต่หากตัวบทกฎหมายที่ตุลาการนำมาใช้อ้างอิงมีความขัดแย้งต่อหลักนิติธรรมหรือมิได้เป็นไปตามหลักการปกครองในระบอบประชาธิปไตย  ก็ย่อมทำให้ผลการพิจารณาคดีความขาดความยุติธรรมหรืออาจขัดต่อหลักกฎหมายสากล  อาทิ การใช้อำนาจทางกฎหมายลงโทษย้อนหลังตามประกาศคำสั่งของคณะรัฐประหาร ซึ่งได้ทำให้ตุลาการที่นำตัวบทกฎหมายเหล่านั้นมาใช้สูญเสียความน่าเชื่อถือ

ในยุคปัจจุบันประเทศไทยมิได้เป็นประเทศที่ไม่เป็นที่รู้จักอย่างบางประเทศในทวีปแอฟาริกา  ประเทศไทยไม่ใช่เป็นบ้านป่าเมืองเถื่อน แต่ยังเป็นประเทศภาคีของสหประชาชาติ  เคยเป็นประเทศที่มีชื่อเสียงในความเป็นประชาธิปไตย  ตุลาการจึงควรคำนึงถึงภาพพจน์ของสถาบันในสายตาประชาคมโลกด้วย

ถึงเวลานี้คงต้องยอมรับกันได้แล้วว่าอำนาจตุลาการกำลังมีความสุ่มเสี่ยงต่อการเกิดวิกฤตศรัทธา  เนื่องจากที่ผ่านมามีตุลาการบางส่วนได้แสดงทัศนคติและบทบาทในทางการเมืองในลักษณะมีอคติขาดความเป็นกลางทางการเมือง   ตุลาการหลายท่านได้รับตำแหน่งสำคัญทั้งในฝ่ายนิติบัญญัติ ในฝ่ายตุลาการ และในองค์กรอิสระ จากการแต่งตั้งหรือการสนับสนุนของคณะรัฐประหาร  ทั้งที่ตำแหน่งสำคัญเหล่านั้นตามธรรมเนียมจะต้องมีการสรรหาขึ้นใหม่เมื่อมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่  เพราะถือว่าเป็นผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย  

ปัจจัยดังที่กล่าวมาส่งผลให้ประชาชนกว่าครึ่งของประเทศเกิดความคลางแคลงใจในความสุจริตและเที่ยงธรรมของตุลาการหลายท่านที่กำลังเป็นผู้ใช้อำนาจอยู่ในขณะนี้  ยิ่งตุลาการแสดงซึ่งการยอมรับในกฎหมายที่ขัดต่อหลักนิติธรรมและการปกครองในระบอบประชาธิปไตยมากเท่าไร ความศรัทธาที่ประชาชนมีต่ออำนาจตุลาการก็จะยิ่งตกต่ำลง  

ตอนนี้หันมากล่าวถึงอำนาจนิติบัญญัติซึ่งมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายโดยตรง ก็ต้องยึดหลักการเดียวกัน คือจะต้องทำให้กฎหมายทั้งที่ได้มีการบัญญัติไว้แล้วหรือกฎหมายใหม่ที่จะให้มีการตราเพื่อบังคับใช้มีความถูกต้องตามหลักการปกครองในระบอบประชาธิปไตย อาทิ หลักการแบ่งแยกอำนาจบริหาร  อำนาจนิติบัญญัติ อำนาจตุลาการ ต้องมีความชัดเจน สามารถตรวจสอบถ่วงดุลกันได้ทั้งหมด  

ประเด็นที่สำคัญไม่แพ้กันคือกฎหมายที่ขัดต่อหลักนิติธรรมจะต้องได้รับการแก้ไขหรือระงับยับยั้งไม่ให้สามารถมีผลบังคับใช้โดยอาศัยอำนาจนิติบัญญัติ  อาทิ  มาตรา ๒๓๗ ในรัฐธรรมนูญ พ.ศ. ๒๕๕๐  ซึ่งเป็นบทบัญญัติที่นักกฎหมายจำนวนมากเห็นว่าขัดต่อหลักการพื้นฐานของกฎหมาย  เนื่องจากมาตรา ๒๓๗ ได้กำหนดการลงโทษไม่เฉพาะต่อผู้กระทำความผิด แต่ยังอาจไปมีการลงโทษผู้อื่นที่ไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องด้วย     มาตรา ๒๓๗ จึงเป็นกฎหมายที่ขัดต่อหลักนิติธรรม ตามคำกล่าวที่ว่า “การไม่ลงโทษผู้กระทำผิดสิบคน ยังไม่เลวร้ายเท่ากับการลงโทษผู้บริสุทธิ์คนเดียว”

แต่เมื่อฝ่ายนิติบัญญัติจะดำเนินการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ก็ปรากฏว่าบรรดาผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับคณะรัฐประหาร มาโดยตลอด ได้แก่  กลุ่มพันธมิตร  นักวิชาการ สื่อมวลชน บางส่วน  ได้ปลุกกระแสกล่าวหาโจมตีว่าเป็นการแก้กฎหมายเพื่อหนีการทำความผิดบ้าง  การแก้เพื่อผลประโยชน์ส่วนตนบ้าง  

ที่น่าผิดหวังเป็นอย่างยิ่งคือแม้แต่พรรคฝ่ายค้านซึ่งถือว่ามีบทบาทสำคัญในฝ่ายนิติบัญญัติ ก็ได้ตั้งป้อมคัดค้านการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ทั้งที่ในช่วงหาเสียงพรรคฝ่ายค้านก็ได้ให้สัญญาประชาคมไว้ว่าขอให้ประชาชนเห็นชอบรัฐธรรมนูญไปก่อนแล้วค่อยแก้ไขในภายหลัง    

นอกจากพรรคฝ่ายค้านจะไม่ใส่ใจต่อการแก้ไขรัฐธรรมนูญของคณะรัฐประหารแล้ว  พรรคฝ่ายค้านยังร่วมมือกับ สว. สรรหา ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีในหมู่ประชาชนว่าเป็นกลุ่มบุคคลที่ได้รับการสนับสนุนจากคณะรัฐประหาร พยายามหาช่องทางต่างๆ ในรัฐธรรมนูญ เพื่อกดดันฝ่ายบริหาร โดยดูคล้ายประหนึ่งว่าพรรคฝ่ายค้านและสว. สรรหา มีเป้าหมายทางการเมืองเดียวกัน คือหวังให้มีการเปลี่ยนขั้วรัฐบาล

ในช่วงการลงประชามติ รัฐธรรมนูญ พ.ศ. ๒๕๕๐ ได้ถูกวิจารณ์จากหลายฝ่ายทั้งนักการเมือง สื่อมวลชน นักวิชาการ บางส่วน ว่าไม่มีความเป็นประชาธิปไตย  บทบัญญัติหลายมาตรามีความขัดแย้งกันเองและขัดต่อหลักนิติธรรม   ที่สำคัญคือนักกฎหมายมหาชนที่มีชื่อเสียง  เช่น  อาจารย์วิษณุ  เครืองาม   อาจารย์บวรศักดิ์  อุวรรณโณ  หรือแม้แต่ อาจารย์ มีชัย ฤชุพันธ์  ก็ได้ท้วงติงว่ารัฐธรรมนูญฉบับนี้มีข้อบกพร่อง ใครมาเป็นรัฐบาลจะเหนื่อยยากมาก  เป็นรัฐธรรมนูญที่มีความอันตรายอยู่ในตัว  ในห้วงเวลานั้นทุกฝ่ายรวมทั้งกลุ่มพันธมิตรก็เห็นพ้องต้องกันว่าจะต้องมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญ

ดังนั้นจึงเชื่อว่าจริงๆ แล้วไม่มีใครกล้าปฏิเสธข้อเสียในรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน แต่ต่างก็ทำเป็นนิ่งเฉยเสียเพียงเพราะเห็นว่ารัฐธรรมนูญของคณะรัฐประหารจะทำให้เป้าหมายทางการเมืองที่ได้วางไว้บรรลุวัตถุประสงค์ โดยมิได้นำพาว่ารัฐธรรมนูญที่มีปัญหาได้ทำให้อำนาจอธิปไตยของปวงชนนั้นถูกนำไปใช้อย่างผิดๆ จนส่งผลย้อนมาสร้างความเดือดร้อนให้ประชาชนและความเสียหายต่อประเทศชาติ            

อำนาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย โดยอำนาจอธิปไตยมีองค์ ๓  คือ  อำนาจตุลาการ  อำนาจนิติบัญญัติ  อำนาจบริหาร  แต่ในขณะนี้ความศรัทธาที่สังคมไทยเคยมีต่ออำนาจตุลาการกำลังดิ่งลง  เพราะตุลาการอาศัยบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญที่ขัดต่อหลักนิติธรรมและหลักประชาธิปไตยมาใช้อ้างอิงในการวินิจฉัยอรรถคดีดังที่ได้กล่าวมาแล้ว  

ส่วนอำนาจนิติบัญญัติก็ไม่สามารถแก้ไขรัฐธรรมนูญหรือกฎหมายที่ขัดต่อหลักนิติธรรมและหลักประชาธิปไตยได้ เพราะเครือข่ายของผู้สนับสนุนคณะรัฐประหารทั้งในและนอกสภาเข้าขัดขวางกันอย่างเป็นระบบ แถมพรรคฝ่ายค้านซึ่งเป็นส่วนสำคัญในอำนาจนิติบัญญัติก็ได้สร้างรอยด่างด้วยการไม่แสดงความจริงใจในการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ซ้ำยังมุ่งแต่จะนำเงื่อนไขในรัฐธรรมนูญของคณะรัฐประหารมาสร้างความได้เปรียบในเกมการเมือง

ส่วนอำนาจบริหารแทบไม่ต้องพูดถึง เพราะต่างก็รู้กันดีว่ารัฐธรรมนูญฉบับนี้มีเจตนารมณ์ลดทอนอำนาจของฝ่ายบริหารอยู่แล้ว   ยิ่งมาถูกการเคลื่อนไหวทั้งนอกสภาสอดประสานกับพรรคฝ่ายค้านและ สว. สรรหาในสภา  ใครมาบริหารก็ต้องตกอยู่ในสภาพที่ภาษาชาวบ้านเรียกว่าเดี้ยง  
         
เมื่อทั้งอำนาจตุลาการก็ “ดิ่ง” ลงในความเชื่อถือศรัทธา  อำนาจนิติบัญญัติมีแต่รอย “ด่าง” เพราะมุ่งหวังแต่จะเล่นเกมการเมือง  อำนาจบริหารก็ “เดี้ยง” เพราะบริหารยากลำบาก    เมื่ออำนาจอธิปไตยทั้ง ๓ อำนาจมีปัญหาทั้งหมด  ผู้ที่ได้รับเคราะห์ก็คือประชาชนนั่นเอง

แต่ประชาชนผู้เป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยที่แท้จริง ก็อาจไม่รู้ว่าต้นตอของปัญหาอยู่ที่ไหน  เผลอๆประชาชนยังกลับจะเกิดความท้อแท้เบื่อหน่ายว่าระบอบประชาธิปไตย “ไม่เห็นจะได้ความ”   อย่ากระนั้นเลยยอมไปซุกอยู่ใต้อำนาจของระบอบเผด็จการยังจะเข้าท่าเสียกว่า  ทั้งที่สาเหตุมาจากบรรดากฎหมายที่ขัดต่อหลักนิติธรรมและการปกครองในระบอบประชาธิปไตยที่พวกเผด็จการอำนาจนิยมได้วางยาเอาไว้ในรัฐธรรมนูญ

ในที่สุด ประเทศไทยได้สถาปนาการเมืองใหม่ สมใจใครบางคน !!!