สรุป 3 ประเด็นสำคัญ รายงาน "อัมสเตอร์ดัม" ฟ้อง "มาร์ค"

วันที่ 31 มกราคม  ปิยบุตร แสงกนกกุล  อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์  หนึ่งในกลุ่มนิติราษฎร์ เขียนบันทึกนี้ในเฟซบุ๊กส่วนตัว

จากการอ่านรายงานของโรเบิร์ต อัมสเตอร์ดัม ที่ใช้ประกอบการเสนอคำร้องไปยังศาลอาญาระหว่างประเทศในวันนี้ ผมขอสรุปประเด็นสำคัญและความเห็นของผมในเบื้องต้น ดังนี้

ในความเห็นของผม รายงานของอัมสเตอร์ดัมทั้งหมด อาจแบ่งได้ 3  ส่วนใหญ่ๆ คือ

ส่วนแรก ความเป็นมาของการเกิดขึ้นของเสื้อแดง
ตั้งแต่รัฐประหาร 19   กันยา "ตลก"ภิวัตน์ รัฐธรรมนูญ 2550   เป็นคุณต่อพวกเอสตาบลิชเมนท์ การประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิน การคุกคามเสรีภาพ และการสลายชุมนุม

ส่วนที่สอง การสังหารหมู่เมษายน พฤษภาคม 53   เข้าองค์ประกอบความผิดอาชญากรรมต่อมนุษยชาติ
ส่วนนี้เป็นเรื่องข้อเท็จจริงที่ปรับให้เข้ากับฐานความผิดอาชญากรรมต่อ มนุษยชาติ ส่วนนี้ เขารวบรวมพยานหลักฐานไว้ได้ดีมาก มีพยานผู้เชี่ยวชาญชื่อ Joe Ray Witty เป็นอดีตทหารอเมริกัน ผู้เชี่ยวชาญเรื่องอาวุธ และสไนเปอร์ มีพยานผู้เห็นเหตุการณ์อีกหลายคน (ดูพยานทั้งหมดที่ภาคผนวก)

ส่วนที่สาม เรื่องนี้อยู่ในเขตอำนาจศาลอาญาระหว่างประเทศได้อย่างไร

ส่วนนี้เป็นเรื่องเขตอำนาจศาล อย่างที่ทราบกันดีว่าประเทศไทยได้ลงนามใน Rome Statute แต่ไทยไม่ได้ให้สัตยาบัน (ราทิฟาย) Rome Statute นี้ ดังนั้น โดยปกติแล้ว ศาลอาญาระหว่างประเทศย่อมไม่สามารถรับคำร้องกรณีประเทศไทยได้ อย่างไรก็ตาม อัมสเตอร์ดัมเสนอว่ามี 2   ช่องทาง ได้แก่

ช่องทางแรก
ไอซีซี ต้องเปิดกระบวนการสืบสวนสอบสวนไต่สวนในกรณีนี้ในเบื้องต้น เพื่อรอให้วันหนึ่งคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติลงมติให้ไอซีซีมีเขต อำนาจในกรณีนี้ตามมาตรา 13   (บี) (เหมือนซูดาน)

ช่องทางที่สอง
ในกรณีที่ไอซีซีไม่มีเขตอำนาจอันเนื่องมาจากรัฐไม่ให้สัตยาบัน ไอซีซีอาจมีเขตอำนาจได้ใน 2   กรณี

กรณีแรก มาตรา 12  (2 ) (เอ)
ความผิดนั้นเกิดในดินแดนของรัฐภาคี ภาษากฎหมายเราเรียกว่า เขตอำนาจทางพื้นที่ (ratione loci)

กรณีที่สอง มาตรา 12  (2 ) (บี)
ถ้าบุคคลผู้ถูกกล่าวหานั้นเป็นพลเมืองของรัฐภาคี ภาษากฎหมายเราเรียกว่า เขตอำนาจทางบุคคล (ratione personae) ไอซีซีในคดีเคนยาเคยวางหลักเรื่องนี้ไว้แล้ว

กรณีไทย สามารถฟ้องอภิสิทธิ์ได้ เพราะอภิสิทธิ์เป็นพลเมืองสหราชอาณาจักรโดยการเกิด ซึ่งสหราชอาณาจักรเป็นภาคีและราทิฟายอนุสัญญากรุงโรมแล้ว(ดูรายงานหน้า 113 )

นอกจากนี้ในรายงานยังเน้นย้ำให้ไอซีซีได้ตระหนักถึงสถานการณ์เฉพาะของไทย ได้แก่ ประวัติศาสตร์ที่ผ่านมามักมีการนิรโทษกรรมให้คนสังหารหมู่ประชาชนเสมอ ดังเห็นได้จาก 6 ต.ค. 2519  และ พ.ค. 2535   , ความไม่เป็นกลางและอิสระของศาลไทย, กระบวนการสอบสวนของดีเอสไอ (รายงานหน้า 119  เป็นต้นไป)

ในส่วนนี้อาจารย์ประสิทธิ์ ปิวาวัฒนพานิชเคยเขียนในประกาศนิติราษฎร์ ฉบับที่ 7  ไว้ ดังนี้

"... อนึ่ง มีข้อสังเกตว่า ศาลอาญาระหว่างประเทศอาจมีเขตอำนาจเหนือคดีที่รัฐนั้นมิได้เป็นภาคีศาลอาญา ระหว่างประเทศก็ได้ หากผู้ถูกกล่าวหาว่าได้กระทำความผิดอาญาร้ายแรงแม้จะมิได้เป็นคนที่มี สัญชาติของรัฐที่เป็นภาคีของศาลอาญาระหว่างประเทศก็ตาม แต่อาชญากรรมร้ายแรงได้กระทำขึ้นบนดินแดนของรัฐที่เป็นภาคีของศาลอาญา ระหว่างประเทศ ศาลอาญาระหว่างประเทศก็มีเขตอำนาจได้ หรือในกรณีกลับกัน อาชญากรรมได้กระทำโดยคนที่มีสัญชาติของรัฐที่เป็นภาคีของศาล แม้ว่าอาชญากรรมนั้นจะกระทำขึ้นบนดินแดนหรือในประเทศที่มิได้เป็นภาคีของศาล ก็ตาม ศาลอาญาระหว่างประเทศก็มีเขตอำนาจ หรือกรณีสุดท้าย ทั้งผู้กระทำความผิดก็มิได้มีสัญชาติของรัฐที่เป็นภาคีศาลอาญาหรืออาชญากรรม ร้ายแรงได้กระทำขึ้นในดินแดนที่มิได้เป็นรัฐภาคีศาลอาญา ศาลอาญาก็สามารถมีเขตอำนาจได้หากคณะมนตรีความมั่นคงของสหประชาชาติเสนอ เรื่องให้อัยการสอบสวน"

...
ข้อสังเกตของผม
การที่ไอซีซีจะรับฟ้องหรือไม่นั้น ก็อาจสำคัญเหมือนกัน และแม้นว่าหากไอซีซีไม่เอาด้วย แต่ประเด็นทางการเมืองที่สำคัญกว่า มี 3  ข้อ

ข้อแรก
การกดดันไปที่ไอซีซีว่าจะตัดสินใจทำอย่างไร อย่างน้อยจะเข้ามาไต่สวนเบื้องต้นรอไว้ก่อนมั้ย เพื่อว่าวันหนึ่งคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติจะอนุญาตให้ไอซีซีมีเขต อำนาจ (เหมือนซูดาน) แน่นอนไทยเส้นใหญ่มาก คณะมนตรีฯ คงไม่ยอม แต่อย่างน้อย การกดดันขอให้ไอซีซีเข้ามาตรวจสอบก่อนก็น่าจะเป็นการดีมาก


ข้อสอง
รายงานชิ้นนี้ เป็นการรวบรวมข้อเท็จจริงและพยานหลักฐานไว้เสร็จหมดแล้ว หากไอซีซีน็อคด้วยการไม่รับเพราะอ้างว่าไม่มีเขตอำนาจเพราะไทยไม่ราทิฟาย ก็เป็นการผลักลูกบอลกลับไปที่รัฐบาลไทยให้ราทิฟายโดยเร็ว


ข้อสาม
ประเด็นสังหารหมู่ถูกโหมกระพือไปทั่วโลก นับเป็นความชาญฉลาดของบ๊อบแท้ๆ ที่เลือกญี่ปุ่นเป็นที่แถลงข่าว ช่วยไม่ได้ไทยดันไม่ฉลาด ไปห้ามเขาเข้าเมืองไทยเอง

...
สิ่งที่น่าจับตาต่อไป

1  . รัฐบาลไทยและอภิสิทธิ์จะว่าอย่างไร กรณีเขตอำนาจศาลไอซีซีแบบ ratione personae อภิสิทธิ์อาจปฏิเสธว่าตนไม่ได้ถือสัญชาติอังกฤษแล้ว? เพราะผมค่อนข้างมั่นใจว่า กรณีนี้อัมเสตอร์ดัมเขาเก็บความลับได้ดีมาก เพิ่งมาเปิดเอาวันนี้ รัฐบาลไทยคงมึนไปหลายวัน

2 . เอสตาบลิชเม้นท์ไทย จะทำอย่างไร? เงียบ? ล็อบบี้สหรัฐอเมริกา? ล็อบบี้คณะมนตรีความมั่นคงสหประชาชาติ? หรือรัฐประหาร?


=========================
http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1296478134&grpid&catid=02&subcatid=0207


เพิ่มเติม เขียนไว้แล้ววันก่อนกระทู้ไม่ผ่าน

เห็นสมาชิกพันทิปบางคนวิจารณ์เรื่อง สัญชาติอังกฤษ ต้องยอมรับจริงๆ ว่า น่าทึ่งมาก ที่หาข้อมาแย้ง ทนายความอันดับต้นๆ ระดับโลกอย่างโรเบิร์ต อัมสเตอร์ดัม ขอแนะนำท่านนาโย๊กอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะว่า ที่พันทิปแห่งนี้มีทนายฝีมือดี พร้อมแล้วที่จะว่าความให้ท่าน เก่งจมั่กๆ ทั้งเรื่องภาษาอังกฤษ ภาษาความ ภาษากฤษฏีกา ภาษากฎหมาย .....เก่งจริงๆ เก่งกว่าเอกราช เก่งทุกทางเสียอีก

วิจารณ์ ไปต่างๆ นานา หาข้อมาแย้งก็เป็นเรื่องดี... แต่พึงคิดไว้ว่าตอนสัมภาษณ์สดเมื่อวาน โรเบิร์ต ตอกกลับ นักข่าวไทย ได้เจ็บแสบมาก ไม่รู้ว่านักข่าวหญิงบางกอกโพสต์และนักข่าวชายจากเดอะเนชั่น คนนั้นจะรู้สึกอายบ้างไหม...

"ผมมีแผน A-Z " ไม่ได้มีแค่แผน A, B และ C อย่างที่นักข่าวเปิดตัวเลือกให้เขาตอบ ฉลาดมากๆ ไหวพริบสุดๆ มวยคนละชั้น จริงๆ สามารถตอบให้คนถามดูโง่ไปทันที.... ไม่อยากบอกเลยว่า "มันส์" จริงๆ แต่เสียดาย คนแปล (คนไทย) แปลไม่ได้อารมณ์ "มันส์" เท่าที่ควร

เห็น อย่างนั้นแล้ว รู้เลยว่า วิสัยทัศน์ ในการเลือกคน จ้างคน ให้ทำงานของท่าน Put the right man on the right job ยังคงคุณภาพและความสามารถไม่เคยเปลี่ยนแปลงค่ะท่าน

และจะขอร่วมวิจาร์ณเรื่องสัญชาติอังกฤษ....
การที่พ่อแม่ อุ้มท้องข้ามน้ำข้ามทะเลไปคลอดไกลขนาดนั้น คงไม่ใช่แค่ ตั้งท้องโดยบังเอิญ และปวดท้องคลอดโดยบังเอิญ อีกทั้งถ้าดูจากประวัติของนายอภิสิทธิ์ ชีวิตส่วนมากตอนเด็กและโตจนกลับมาเป็น สส. หน้ามน ในสมัยโน้น... ย่อมต้องเคยใช้สิทธิความเป็นสัญชาติอังกฤษไม่มากก็น้อย ที่แน่ๆ เป็นคนอังกฤษ ค่าเรียนถูกกว่า International Student แล้วกันล่ะ

ประเทศไทย ให้ถือสัญชาติเดียวก็จริง แต่เอาเข้าจริง มีสองสัญชาติ มีพาสปอร์ตสองเล่ม บัตรประชานสองใบ... ไทยรู้ไหม อังกฤษรู้ไหม.... ฐานข้่อมูลเชื่อมกันหรือ? ก็แค่รู้หลบเป็นปีก รู้หลีกเป็นหาง สับหว่างให้ถูก ระหว่างบัตรประจำตัวทั้งสองสัญชาติ อยากได้สิทธิอันไหนจากสัญชาติใด ก็เข้าตามตรอก ออกตามประตู โชว์สัญชาติให้ถูก เชื่อไหมว่าคนไทยหลายคนก็ทำแบบนี้ เขามีสองสัญชาติกันได้อยู่แล้ว..(อย่าให้ถูกจับได้แล้วกัน)

แต่เอา เถอะ โรเบิร์ต อัมสเตอร์ดัมก็ตอบอย่างชาญฉลาดไว้แล้วว่า เรื่องสัญชาติ เป็นเพียงประเด็นหนึ่งที่เสนอขึ้นไปเพื่อให้มีการพิจารณารับคำร้อง แต่ก็ไม่ได้เสนอไปแค่ประเด็นนี้เป็นเดียว มีอีกหลายประเด็น..

ฟัง แล้วหนาว....เข้ากับบรรยากาศตอนนี้จริงๆ

แก้ไขเมื่อ 03 ก.พ. 54 18:19:48

แก้ไขเมื่อ 03 ก.พ. 54 17:17:24

จากคุณ	: SassyKate
เขียนเมื่อ	: 3 ก.พ. 54 17:15:01 A:202.47.224.130 X: