ผมจำชื่อบุคคลเหล่านี้ขึ้นใจมาจนทุกวันนี้ เป็นบุคคลที่ญาติผู้ใหญ่ผม ให้ความเคารพรัก และกล่าวถึงเสมอ ๆ
- ทนายสุรินทร์คนหนึ่งชื่อ สุธีร์ ภูวพันธ์ นักโทษทางการเมืองผู้ท้าทายอำนาจเผด็จการ สฤษดิ์ ธนรัชต์ ในปีพ.ศ.2503 ผู้ต้องขังทางการเมืองในคุกลาดยาวได้มีการเคลื่อนไหวยื่นคำร้องต่อศาลให้ศาล สั่งไต่สวนคำร้องและสั่งปล่อยตัว ทางผู้ต้องหาจึงตั้งคณะทนายขึ้นสู้คดี ซึ่งคณะทนายทั้งหมดล้วนเป็นผู้ถูกคุมขังในคุกลาดยาวทั้งสิ้นจึงถูกเรียกว่า “คณะทนายลาดยาว” ประกอบด้วย เทพ โชตินุชิต (ประธานคณะทนายลาดยาว) มนัส พรหมบุญ, สุธีร์ ภูวพันธ์, พรชัย แสงชัจจ์, ขจร วัจนะดิลก, สุวิทย์ เผดิมชิด และ ทองใบ ทองเปาด์ โดยในการต่อสู้คดีดำเนินถึง 3 ศาล จนผู้ต้องหาได้รับการปล่อยตัวบางส่วน สุธี ภูวพันธ์ เป็นนักต่อสู้ และไม่เกรงกลัวอำนาจมืดใดๆ จากเผด็จการทหารในขณะนั้น ลงสมัครเลือกตั้ง ส.ส.พรรคแนวร่วมสังคมนิยม ได้รับคะแนนเสียงจากประชาชนมากที่สุดของประเทศ ผลงานชิ้นสำคัญคือความพยายามผลักดันให้มีการเลิกกฎหมายคอมมิวนิสต์
- ทนายสุรินทร์คนหนึ่งชื่อ เปลื้อง วรรณศรี นักสู้เพื่ออุดมการณ์จากจังหวัดสุรินทร์ นักคิด นักเขียน นักหนังสือพิมพ์ เข้ามาศึกษาเล่าเรียนในเมืองหลวง เป็นผู้นำนักศึกษาธรรมศาสตร์คนสำคัญท่านหนึ่ง ในการเรียกร้องมหาวิทยาลัยคืน ใน "ขบวนการ ๑๑ ตุลา ๒๔๙๔" ที่สามารถชุมนุมเรียกร้องมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์คืนจากการยึดครองของคณะทหาร ได้สำเร็จ คำขวัญปลุกใจที่ เปลื้อง วรรณศรี ร้อยกรองไว้ในครั้งนั้นและได้จารึกจดจำมาถึงคนรุ่นหลัง คือ
"หากขาดโดมเจ้าพระยาท่าพระจันทร์............ก็ขาดสัญลักษณ์พิทักษ์ธรรม"
เปลื้อง วรรณศรี มีบทบาทเคลื่อนไหวทางการเมืองหลายอย่าง เคยเป็น ส.ส. จังหวัดสุรินทร์ เมื่อจอมพลสฤษดิ์ธนะรัชต์ ได้ยึดอำนาจตนเองเมื่อ ตุลาคม ๒๕๐๑ เปลื้อง วรรณศรี ถูกจับกุมถูกจับกุมในข้อหา “กบฏสันติภาพ 10 พฤศจิกายน” และขังอยู่ประมาณแปดปี เมื่อได้รับการปล่อยตัวก็ถูกคุกคามด้วยอำนาจมืด จึงหนีเข้าป่า และขอลี้ภัยไปอยู่ประเทศจีนจนกระทั้งเสียชีวิต ในปี พ.ศ. 2539
(นอกจากนี้ยังมีนักเขียนจากจังหวัดสุรินทร์ นเรศ นโรปกรณ์ เจ้าของสำนวน “สาวเอยจะบอกให้” รวมทั้งฉัตร บุญยศิริชัย เจ้าของนามปากกา “ศักดิ์ สุริยา” “อ้อย อัฉริยะกร” และ “ดาวไสว ไพจิตร” และ “จารึก ชมภูพล” เจ้าของเรื่องสั้น “ปลาซิวตัวสุดท้ายในทุ่งกุลา” อันเลืองลั่น ต่างได้รับชะตากรรมที่ไม่แตกต่างกัน // มิกิพีเดีย)
- ทนายสุรินทร์คนหนึ่งชื่อ เหลื่อม พันธ์ฤกษ์ อดีตส.ส. อดีตส.ส.ร. สุรินทร์ ปี 2540 ได้รับเลือกเป็นทนายดีเด่น จากวารสารสภาทนายความ (ปีที่ 5 ฉบับที่ 26 กุมภาพันธ์ 2540 - มีนาคม 2540) เป็นคนที่มีความรู้ดี มีคุณธรรมและศีลธรรมอันดี มีความใกล้ชิดกับประชาชน และมีความเสียสละเพื่อช่วยเหลือชาวบ้านที่มีความเดือดร้อนด้วยความจริงใจ เป็นนักการเมืองที่ชาวบ้านกล่าวถึงในคุณงามความดีอยู่เสมอ
ร่วมรำลึกถึงปูชนียบุคคล นักต่อสู้ ผู้มากด้วยความกล้า และเปี่ยมด้วยคุณธรรม ว่าท่านคือแบบอย่างเพื่อเอาเยี่ยงของอนุชนรุ่นหลัง ทั้งที่เป็นทนายและไม่ได้เป็นทนาย ให้พึงสำนึก ได้สำเหนียก ว่าบรรพชนของเราได้สร้างคุณค่าอะไรไว้บ้าง เกียรติภูมิของท่าน ชาวสุรินทร์ภูมิใจตลอดมา และตลอดไป ตราบนานเท่านาน
ปล. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ทนาย [ทะ-] น. ผู้รับใช้, ผู้แทนนาย, คำเรียกทนายความอย่างสั้น ๆ
ทนายสุรินทร์คนหนึ่ง
