PANTIP.COM : P3232456 ขอถามลุง Can เรื่องกองทุนหมู่บ้าน, OTOP และ SME [เศรษฐกิจ]

ความคิดเห็นที่ 26

ขอบคุณครับคนเชียร์บอล ผมก้อบมาลงเลยนะครับ...ดีที่ผมยังไม่พลาด ท่านอาจารย์ลุ่มลึกกว่าผมเยอะครับ
........................................................................
โอท็อปวันนี้ไม่ใช่ของจริง "แปลงสินทรัพย์" จะทำให้หมดทุน! "ศ.ดร.เสน่ห์ จามริก"
สัมภาษณ์

มหาวิทยาลัยตายแล้ว!

"แปลงสินทรัพย์เป็นทุน" จะทำให้ชาวบ้านหมดทุน!

โอท็อปวันนี้ไม่ใช่ของจริง!

ผู้นำไทยมีปมด้อย!

นั่นเป็นสิ่ง "ศ.ดร.เสน่ห์ จามริก" ประธานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติมองเห็น

เป็นมุมมองที่ผ่านการตกผลึกของอาจารย์รัฐศาสตร์ คลุกคลีทำงานร่วมกับองค์กรพัฒนาเอกชนในการพัฒนาชนบท รวมทั้งนักสิทธิมนุษยชนดีเด่น

แต่สำหรับ "ประชาชาติธุรกิจ" ที่ตั้งคำถามเรื่อง "โอกาสและความท้าทายของสังคมไทยในปี 2548" นั้น "เสน่ห์" ให้มุมมองที่น่าตกใจที่สังคมไทยยังมองไม่เห็น

"เวลานี้มีปัญหาที่มีแนวโน้มไปในทางที่ไม่เอื้อต่อการที่ประชาชนคนไทยอยู่ร่วมกันอย่างมีเอกภาพภายใต้กฎเกณฑ์มาตรฐานการอยู่ร่วมกัน เพราะว่าพลังอำนาจทางการเมืองในกระแสโลกาภิ วัตน์นี้เน้นน้ำหนักไปในเรื่องการลงทุน การสร้างเศรษฐกิจให้เติบโต เผอิญเป็นรัฐบาลซึ่งมีพรรค การเมืองที่ค่อนข้างจะช่ำชอง มีทั้งผลประโยชน์ มีทั้งพื้นฐานทุกๆ อย่าง รวมทั้งความคิด ทำให้เกิดระบบรัฐที่เข้มแข็ง แต่มันจำกัดกระแสทางเลือกซึ่งในสังคมที่ควรจะมีหลายๆ ทาง"

มันไม่ได้เป็นเฉพาะในรัฐบาลนี้ มันเป็นตั้งแต่สมัยจอมพลสฤษดิ์เรื่อยมา โดยไม่มีการเปลี่ยน แปลงเลย มันทำให้กลุ่มคนอยู่อย่างมีทางเลือกค่อนข้างจำกัดมาก นำไปสู่การช่วงชิงผลประโยชน์ในทรัพยากร ซึ่งไม่เอื้อต่อคนส่วนใหญ่ ไม่เอื้อต่อความยั่งยืนของทรัพยากรอันเป็นต้นทุนของสังคม

หลายๆ อย่างมีแนวโน้มใช้ "คำวลี" ที่ฟังดูแล้วดีในแง่การยอมรับของคน อย่างเช่น แปลงสินทรัพย์เป็นทุน ซึ่งในระยะยาวก็ต้องแปลงในฐานของทรัพยากรธรรมชาติ อย่างที่ทำกับทรัพยากรชายฝั่งทะเลภาคใต้ในเรื่อง seafood brand แปลงกลุ่มประมงชายฝั่งให้เป็นกิจการขนาดใหญ่ หรือแปลงสินทรัพย์เป็นทุนในพื้นที่ป่าสงวน ซึ่งที่เหล่านี้เป็นสิทธิของชุมชน การแปลงสินทรัพย์เป็นทุนหมาย ความว่าแปลงสินทรัพย์ของส่วนรวมให้เป็นสิทธิของเอกชน เป็นสิทธิของคนที่มีกำลังทุนในระยะยาว

การแปลงสินทรัพย์เป็นทุนนอกจากจะจำกัดสิทธิของคนแล้วยังบั่นทอนทำลายต้นทุนของชาติโดยส่วนรวมด้วย เป็นการทำลายฐานที่คนนั้นจะยืนอย่างมีวิถีชีวิตของตัวเองได้ ซึ่งคนก็กระเหี้ยนกระหือรือที่จะเห็นด้วย เพราะอยู่ๆ แปลงพื้นที่ป่าให้ แต่ว่าเมื่อแปลงมาแล้วมันไม่ยั่งยืน เมื่ออยู่ในมือแล้วพวกนี้ก็ต้องหาทุนด้วยการเอาไปจำนองจำนำ แล้วมันจะหลุด เป็นลักษณะของแปรรูปให้เป็นทุนเอกชนโดยทางอ้อม จะต้องเข้าไปจัดการระบบธุรกิจใหม่ คนในชุมชนนั้นมีกำลังความสามารถในการจัดการไม่พอหรอก ในที่สุดแล้วมันจะถูกแปรเป็นกรรมสิทธิ์ของกลุ่มทุน ของธนาคาร หรือของนายทุน เพราะฉะนั้นจะไม่มีฐานของทรัพย์สินส่วนรวมเหลือไว้ให้คนที่ไม่สามารถเข้าสู่กระแสหลักได้

ในระยะยาวแล้วผมมองดูว่าไม่มีความสุข สังคมมีความแบ่งแยก ปัญหาความขัดแย้งในระยะยาวจะเกิดขึ้นและรุนแรงขึ้น เพราะขณะนี้ไม่ว่าเรามีวิกฤตอะไร อย่างวิกฤตเศรษฐกิจปี 40 คนยังวิ่งกลับไปหาบ้านพ่อแม่ปู่ย่าตาตายของตัวเองได้ เขาก็แบ่งที่ให้ มีอาหารให้กิน แต่ต่อไปเมื่อแปลงทรัพย์สินทั้งหมดเป็นทุนแล้ว มันจะเป็นของธนาคารแล้วพวกนี้จะมีทางเลือกอะไรถ้ามันเกิดวิกฤตขึ้นมา ฉะนั้นสินทรัพย์ส่วนรวมนั้นผมอยากให้เป็น "สิทธิ" มากกว่าที่จะเรียกว่า "ทรัพย์สิน" เพราะเมื่อเป็นทรัพย์สินแล้วเอาไปจำนองจำนำ จะนำไปสู่ปัญหาสังคมอีกเยอะ

จ เป็นผลมาจากนโยบาย ?

ถ้าทุกอย่างเป็นไปในทางธุรกิจการค้าแล้วจะมีอะไรเหลือไว้ให้คนได้ยืน ผมคิดว่าตรงนี้จะไม่มีใครสามารถต้านกระแสด้วย คนที่ได้รับก็ยินดี ดีใจในสิ่งที่ตัวเองได้รับ แต่มองไม่เห็นในระยะยาวว่าแท้ที่จริงแล้วมันเป็นสิทธิของตัวอยู่แล้ว แต่ว่าแปลงให้เป็นระยะสั้น ซึ่งมีเงินสดมีอะไรเข้ามา แต่กิจการจะไม่ยั่งยืน อาจมีชาวบ้าน 4-5% ที่มีความสามารถในการจัดการเอาตัวรอดได้ แต่ส่วนใหญ่ไม่มีทาง

เหมือนกับโอท็อปเดี๋ยวนี้ เราพูดเรื่องการตลาด เรื่องส่งออก แต่จะเห็นว่าผู้ผลิตตัวจริงมันไม่ใช่ มีแต่สินค้าออกมาสวย มันเป็นการจัดการของอีกพวกหนึ่ง ไม่ใช่ชาวบ้านหรอก สังคมกำลังเพลิดเพลินกับสิ่งเหล่านี้ ผมคิดว่าปัญหาสังคมต่างๆ ที่เกิดจากจุดนี้เป็นสิ่งที่น่าคิดมาก อาจคิดว่าผมมองโลกในแง่ร้าย แต่ความจริงมันไม่ผิดไปจากนี้

แนวคิดในเรื่องโอท็อปไม่ผิดหรอก แต่ผิดในเรื่องกระบวนการคือ แนวคิดเรื่องโอท็อปนี่น่าจะเป็นขั้นตอนสุดท้ายแล้ว ในระดับต้นต้องทำให้ชุมชนมันแข็ง รวมทั้งให้มีตลาดในชุมชนเสียก่อน สร้างการผลิตในชุมชนเสียก่อน แล้วที่เหลือก็คัดฝีมือ แล้วชาวบ้านเขาจะมีความชำนาญ อย่างบริษัทสมุนไพรที่ทำส่งออกได้ แล้วจากฐานนั้นเขาจะสัมพันธ์กับนักธุรกิจขนาดไหน เขาก็อยู่ได้ แต่ตอนนี้คนที่จะผลิต โอท็อปได้ก็ต่อเมื่อผลิตเป็นที่ถูกอกถูกใจของรสนิยมของการส่งออก ซึ่งอยู่ในมือของคนที่มีทุน มีการจัดการ เครือข่ายในตลาดต่างประเทศ ชาวบ้านไม่มีปัญญาหรอก แล้วที่เหลือล่ะ ไม่มีใครพูดถึง

รัฐบาลควรเข้าไปโอบอุ้ม แต่ไม่ใช่การโอบอุ้มแบบนี้ ที่มาช่วยผู้ประกอบการขนาดใหญ่มากกว่า ทำให้ผู้ส่งออกเรามีสินค้าแปลกขึ้นแต่เอามาจากสติปัญญาชาวบ้าน เป็นการรีดสติปัญญาของชาวบ้าน

ตัวที่ชะลอวิกฤตต่างๆ คือชุมชน แต่เวลานี้รัฐกำลังทำให้ชุมชนไม่เข้มแข็ง อ่อนแอ จะไปตามกระแสหลัก ยกตัวอย่างเช่น การจัดตั้งสภาผู้นำชุมชน แต่รัฐไปเอาเขามารวมอยู่ที่ศูนย์ระดับชาติหมด ทำไมไม่ส่งเสริมให้เขาไปพัฒนาชุมชนให้เข้มแข็งล่ะ ให้มีสภาชุมชนที่นั่นเลย เรื่องอะไรให้ปราชญ์ชาวบ้านมาเป็นสภาอยู่ในกรุงเทพฯ เหมือนกับการรวบยอดความเข้มแข็งต่างๆ มาอยู่ที่ส่วนกลางหมดเลย

ผมเชื่อว่าสิ่งที่ผมคาดการณ์นี้ไม่ผิดเท่าไหร่ เพราะว่าอย่างแปลงสินทรัพย์เป็นทุน ทุนจะอยู่ในมือของคนที่มีทุนในปัจจุบันไม่นาน

ทุนจะหมดเร็วขึ้น ทุนนี้ไม่ได้นำมาจับจ่ายใช้สอยในการดำเนินชีวิต ทุนนี้นำมาจับจ่ายใช้สอยในการผลิตแบบใหม่ ไม่ใช่ผลิตเพื่อยังชีพ แต่เป็นผลิตเพื่อส่งออก ความสามารถในการจัดการการตลาดนี่ชาวบ้านไม่มีทางหรอกครับ

จ คอนเซ็ปต์ผิดตั้งแต่แรกเลย

คอนเซ็ปต์เริ่มต้นมันดี ผมจำได้คุณพันศักดิ์ วิญญรัตน์ ที่เป็นที่ปรึกษา เป็นสมองของนายกฯนั่นแหละพูดไว้หลายปีแล้ว เขาบอกว่าเป้าหมายของเราคือต้องพัฒนาการประกอบการขนาดเล็กขนาดย่อม-เอสเอ็มอี แล้วขยายความต่อไปว่า เอสเอ็มอีเป็นเรื่องการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านที่ได้พัฒนามาในประวัติศาสตร์ ประเพณีต่างๆ มาเป็นฝีมือ แล้วมาทำเป็นผู้ประกอบการขนาดเล็ก ผมก็ดีใจ เพราะมันจะกลับไปส่งเสริมคนที่มีภูมิปัญญาในชุมชนให้สามารถทำผลผลิต ทำการตลาดในชุมชนของตัวเอง โดยรัฐให้การส่งเสริม เพื่อให้เขาหล่อเลี้ยงชุมชนได้เติบโตขึ้น แต่มันกลายเป็นว่าสิ่งที่พันศักดิ์คิดแล้วเมื่อแปรเป็นนโยบายของทักษิณ มันไปรีดคนเล็กคนน้อยเพื่อเป็นประโยชน์สำหรับนายทุนใหญ่

จ จะส่งผลต่อปัญญาสังคมในเมืองยังไง

จะทำให้สิ่งที่แย่อยู่แล้วเลวร้ายลง คนยากคนจนจะเพิ่มขึ้น คนที่พึ่งตัวเองไม่ได้จะเพิ่มขึ้น เพราะมันถูกถอนรากถอนโคนไปแล้ว

จะโทษรัฐบาลด้านเดียวก็ไม่ได้ มันอยู่ที่ชาวบ้านด้วย เรามักจะลืมตัวง่าย พอได้รับปับก็ต่างคนต่างอยู่ ต่างคนต่างทำ ถ้าชาวบ้านฉลาดหน่อย เขาจะรู้จักรวมตัวกันแล้วก็ต่อรอง เช่น สิทธิต้องมีอยู่ จะให้เครดิตอะไรมาให้เราเรียนรู้เรื่องการผลิตอะไรที่ทันสมัยเพิ่ม ทำได้ เพียงแต่ให้อยู่บนฐานของสิทธิ ไม่ใช่การแบ่งโฉนด มันอยู่ไม่ได้นาน

รัฐบาลจะต้องมองการณ์ไกล ถ้ามองแต่เพียงจะเอาที่ดินชายฝั่งทะเล เพื่อส่งออกให้มากๆ แล้ว ถ้าคนเกิดมีอันเป็นไปจะมีปัญหาสังคมมากขึ้นๆ แล้วใครจะรับผิดชอบ

การแปลงสินทรัพย์ต้องมองถึงปัญหาด้านสังคมด้วย ความยุติธรรมในสังคม ความยั่งยืนของทรัพยากร นี่คิดเป็นธุรกิจ เห็นเป็นเงินตราหมด มันเป็น "ปม" การใช้อำนาจปกครอง การปกครองมันเป็นเรื่องของเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม อะไรอีกเยอะ แต่เรากำลังทำทุกอย่างให้เป็นการค้าหมด

รัฐบาลต้องเปลี่ยนสไตล์การเป็นรัฐบาล อย่าเป็นเพียงรัฐบาลในแง่ของการทำธุรกิจ ผมว่าอันตรายมาก

จากคุณ : Can - [ 15 ม.ค. 48 02:55:57 A:202.5.88.154 X: TicketID:014491 ]

ความคิดเห็นที่ 29

สวัสดีทุกท่านจ้ะ ป้าเข้ามาลอง ๆ อ่านในหลายกระทู้โดยไม่แสดงความคิดเห็น เนื่องจาก
ยังไม่เห็นกระทู้ไหนจะน่าอภิรมย์และน่าตอบเท่ากับกระทู้นี้ ที่ระดมสมองและความคิดถก
และวิพากษ์วิจารณ์ในเรื่องของ "นโยบาย" ของรัฐ อย่างกระทู้นี้ ป้าเลยขอถือโอกาส "ร่วม
ด้วยช่วยคิด" นะจ๊ะ

สิ่งที่คุณแคนตอบมานั้น เป็นสิ่งที่ป้าเคยรู้บ้าง และยังไม่รู้อีกมาก นับเป็นประโยชน์นักจ้ะ

ในส่วนของป้า...ป้ามองที่ "เจตนา" ของรัฐที่จะช่วยส่งเสริมสนับสนุนให้เกษตรกรอันเป็นกลไก
สำคัญในระบบขับเคลื่อนเศรษฐกิจ สามารถทำงานและยืนอยู่ได้อย่างมั่นคง โดยเริ่มจากการ
"พักชำระหนี้" ให้พวกเขาเหล่านั้น ซึ่งแต่บรรพบุรุษมาเคยเป็นเจ้าของพื้นที่ทำกินของตัวเอง
แต่ต่อมากลับจนลง ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะพื้นที่ทำกินถูกกระจายไปให้แก่ลูกหลานที่มีจำนวน
มากขึ้น ๆ พื้นที่ที่เคยมีมากก็กลับน้อยลงเป็นลำดับ ใครมีความสามารถก็ยังคงรักษาพื้นดินของ
ตนได้ แต่โดยมากแล้วก็กลับต้องเสียพื้นที่ไปให้กับนายทุนในหลายระดับ ความเป็นอยู่ก็คือ
ทำอาชีพเพื่อส่งดอก อันเป็นสิ่งที่ยากที่สุดในการขจัดความยากแค้นเหล่านี้

การพักชำระหนี้ทำให้เกษตรกรเหล่านั้นสามารถหยุดพัก และมองหาลู่ทางในการที่จะเพิ่มรายได้
ของตัวเอง รัฐได้นำระบบ "กองทุนหมู่บ้าน" เข้ามาช่วยผลักดันในเรื่องนี้ ใครที่มีความสามารถ
เชี่ยวชาญในเรื่องอื่นนอกเหนือจากภาคเกษตร ก็ให้รวมตัวระดมความสามารถเข้ามาผลิตสินค้า
ต่าง ๆ เพื่อนำออกจำหน่าย โดยมี sme เข้ามาช่วยประคับประคอง นำสินค้าเหล่านั้นไปทำการ
ตลาด โดยมีรัฐสนับสนุนในเรื่องนี้อย่างต่อเนื่อง....เหล่านี้คือ "เจตนาดี" ที่รัฐพยายามสนับสนุน
ส่งเสริมให้กับเกษตรกร....ตามสายตาชราภาพที่ป้ามอง....และเห็น

ที่พ่อช้างว่า ทำไวน์กันออกมา ๒๐๐๐ รายแล้วตอนนี้เหลือเท่าไหร่นะจ๊ะ?? ๕๐ ใช่มั้ยพ่อ??
การที่เกษตรกรซึ่งต่างก็มีภูมิปัญญาในการทำเหล้าในครัวเรือนอยู่ทั่วไป เปลี่ยนจากเหล้ามาเป็น
ไวน์เพื่อการส่งขายนั้น นับว่าเป็นสิ่งที่น่าภาคภูมิใจในภูมิปัญญาชาวบ้านมิใช่หรือพ่อ?? แต่ใน
เรื่องของการตลาดนั้น ก็เพื่อตัดส่วนของสินค้าที่ไม่ได้คุณภาพออกไปจากตลาด ไม่ใช่เป็นการ
กีดกั้นนะจ๊ะ แต่เป็นการ "คัดสรร" สิ่งที่เป็นเลิศ ให้คงอยู่ และส่งเสริมสนับสนุนให้ได้ค้าขายต่อไป
ในระดับสากล การคัดสรรเหล่านี้ช่วยอะไรจ๊ะ

๑. ช่วยให้เกษตรกรเข้มงวดในการผลิตสินค้าเพื่อการจำหน่าย
๒. ช่วยให้เกษตรกรมองหาสิ่งใหม่ในการผลิตให้ยั่งยืนขึ้น หากทราบว่าไวน์ของตนไม่สามารถไป
ได้ไกลนัก ก็อาจจะแค่ทำขายภายในจังหวัด ในประเทศ หรือเปลี่ยนแนวทางของสินค้าไปทำอย่างอื่น
ซึ่งป้าเชื่อว่าแต่ละหมู่บ้านนั้นไม่ได้มีภูมิปัญญาในการทำไวน์แต่ประการเดียวดอกนะจ๊ะ
๓. ข่วยให้เกษตรกรเรียนรู้ว่าในการผลิตสินค้าเพื่อการจำหน่าย ต้องประกอบไปด้วยสิ่งใดบ้าง
เช่น คุณภาพ มาตรฐาน การบรรจุหีบห่อ และราคาที่เหมาะสม

ซึ่งหากพ่อช้างมีใจเป็นธรรมสักนิด พ่อจะมองเห็นสิ่งเหล่านี้เป็นเรื่อง "แสนธรรมดา" จ้ะพ่อเอ๋ย
พ่อไปมองหาไวน์ในร้านต่าง ๆ ดูเอาเถิด กี่ร้อยกี่พันชนิด??? เขาเหล่านี้กว่าจะยืนหยัดมาอยู่ใน
ร้านได้ ต้องผ่านร้อนผ่านหนาว ผ่านการเรียนรู้มาสักเท่าใด??? แสดงให้เห็นว่ามันเป็น "สัจจธรรม"
จ้ะ สินค้าแม้จะผลิตในแหล่งเดียวกัน พันธุ์องุ่นเช่นเดียวกัน ปีเดียวกัน ยังไม่สามารถมีราคาที่
เท่ากันได้ นั่นเพราะยังมีปัจจัยในการผลิตอีกมากมายที่ทำให้คุณภาพสินค้าเหล่านั้น "แตกต่าง"
แต่ก็ด้วยความแตกต่างเหล่านี้มิได้เป็น "ปัญหา" ให้เขาขายไม่ออก...หากราคาเหมาะสมกับคุณภาพ
เขาก็ขายของเขาอยู่ได้ พ่ออาจจะไม่ทราบว่า ยังมีอีกหลายหมู่บ้านที่ผลิตไวน์เพื่อขายจำเพาะ
แต่ในหมู่บ้าน ขายกันเอง หรือลูกค้าที่ผ่านไปมา แม้จะไม่เติบใหญ่ แต่เขายังยืนหยัดอยู่ได้จ้ะ

ป้ามองเห็นในสิ่งที่รัฐมีประสงค์ดีจะทำให้เกษตรกร...แต่เราหลาย ๆ คนก็เห็นพ้องว่ามันยังมีข้อ
บกพร่องที่ต้องแก้ไขอยู่จริงจ้ะ สิ่งที่ป้าอยากจะเรียกร้องให้พวกเรา ซึ่งก็มีความกระตือรือร้น
ในเรื่องของการบ้านการเมือง ช่วยกันคิดแก้ไข หรือผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทางที่
ดีขึ้นต่อบ้านเมือง ไม่ใช่คิดเพียงว่าไม่ชอบรัฐบาลไหน ก็จะแสดงข้อความคิดเห็นที่แตกต่างเพื่อ
ให้เห็นแต่ความน่าชัง ทั้งที่ในส่วนลึกอาจจะยอมรับว่าสิ่งเหล่านั้นเป็นสิ่งดีที่ควรส่งเสริมและสนับสนุน
ให้คงอยู่ต่อไป เพียงแต่ต้องปรับปรุงกันบ้างเท่านั้น

ไม่ว่ารัฐบาลใด หากมีนโยบายที่ดีแล้ว ไม่สามารถบรรลุวัตถุประสงค์นั้น ๆ ได้ ไม่ว่าจะด้วยเรื่องใด
ก็อยากให้ช่วยกันคิดเยียวยาแก้ไขให้มันดีขึ้น มันดำรงอยู่ และดำเนินต่อไปได้มากกว่าจะมาคิด
"ล้มล้าง" เพียงเพราะไม่ได้อยู่พรรคเดียว ฝ่ายเดียวกัน อย่างนี้บ้านเมืองจะก้าวต่อไปอย่างไรได้?

ที่ป้ายังคิดว่ารัฐบาล "ลืม" ไปบางประการก็คือ กองทุนหมู่บ้านนั้นไม่น่าจำเพาะเจาะจงเพียงแค่
"ผลิตสินค้า" หากบ้านนั้นไม่มีวัตถุดิบในการผลิตเลยจะทำประการใด??? หากบ้านนั้นเมืองนั้น
มีสินค้ายั่งยืนอยู่แล้วล่ะ??? ภูมิประเทศ หรือธรรมชาติที่เขามี เราน่าจะช่วยให้เงินเหล่านั้นไปทำ
ประโยชน์ในทาง "ท่องเที่ยว" แทนการ "ผลิต" จะดีหรือไม่??? นำเงินเหล่านั้นไปเพื่อการศึกษา
วางแผน และพัฒนาสถานที่สวยงามของบ้านนั้น เมืองนั้น เพื่อเป็นที่ท่องเที่ยวจะดีไหม???
ทำถนน แบ่งเงินไว้ทำนุบำรุง จัดการ ดูแลให้สถานที่เหล่านั้นคงสภาพความเป็นธรรมชาติไว้ให้
ได้มากที่สุด เพื่อเป็นทุนของแผ่นดิน???

หรือแม้แต่ไม่มีอะไรนอกจากผืนนา...จัดการดูแลให้ความรู้ ให้เป็นสถานที่ "ทัศนศึกษา" สำหรับ
นักเรียน นักศึกษา และบุคคลผู้สนใจทั่วไป ได้มีแปลงสาธิต แปลงทดลองทำนา เพื่อให้เด็ก
ได้รับรู้ถึง "คุณค่า" ในการทำการเกษตร ให้รู้คุณค่าของเกษตรกร เรียนรู้ภูมิปัญญาไทยเหล่านี้
นี่คือสิ่งที่ป้าคิดและน่าจะทำได้ และที่สำคัญ เกษตรกรจะได้ไม่ต้องปวดหัวมากกับการที่จะต้อง
พยายามคิดหา "ผลิตภัณฑ์" ของบ้านตนให้เหนื่อยสมอง

ก็ขอแลกเปลี่ยนความคิดแต่เพียงเท่านี้ หวังว่าคุณ ๆ ทั้งหลายจะไม่เบื่อป้าเสียก่อน อภัยให้ป้า
ด้วยที่พล่ามยืดยาว นาน ๆ ป้าจะได้ออกความเห็นสักที นะพ่อนะ

สวัสดีและลาจ้ะ

จากคุณ : ป้าโจ๋ย - [ 15 ม.ค. 48 09:59:23 ]