ความคิดเห็นที่ 1 พอพูดกันถึงคำว่า “ธุดงค์” หลายๆท่านก็นึกภาพพระภิกษุ แบกกลด เดินเข้าป่าไป ซึ่งความจริงก็ใช่ค่ะ แต่ยังไม่ครบทุกส่วน ยิ่งไปกว่านั้นหลายๆคนเข้าใจว่า กิจธุดงค์ เป็นกิจของพระสงฆ์เท่านั้น ฆราวาสอย่างเราๆไม่เกี่ยว ไม่มีส่วน ทำไม่ได้ หรือไม่ต้องทำ ครั้งหนึ่งสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ ติสสเถระ ท่านให้ข้อธรรมเกี่ยวกับการปฏิบัติของพระอริยเจ้าไว้ว่า “มักมีผู้สำคัญว่า ทางนี้เป็นของพระอริยเจ้าส่วนเดียว ปุถุชนไม่มีส่วน" แท้ที่จริงข้อฏิบัติของพระอริยเจ้าก็คือแบบอย่างที่ทิ้งรอยไว้ให้ พุทธศาสนิกชนที่มีศรัทธา มีความเพียรได้เดินตามเส้นทาง สั่งสมบารมีตามกำลังความศรัทธา ความเพียร ความจริงจังของผู้ต้องการดำเนินรอยตาม จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 20:57:44

ความคิดเห็นที่ 2 การปฏิบัติธุดงค์ จริงๆแล้ว มิได้หมายถึงการที่พระภิกษุ แบกกลด เดินเข้าป่า ไปเท่านั้น แต่จริงๆแล้ว ธุดงค์ มีความหมายว่า“องค์คุณเป็นเครื่องกำจัดกิเลส, องค์คุณของผู้กำจัดกิเลส หมายถึง เจตนาความตั้งใจขัดเกลากิเลส, เจตจำนงความจงใจที่ทำให้ละกิเลสได้” และ เป็นการบำเพ็ญตบะที่ยิ่งยวดกว่าการประพฤติธรรมโดยทั่วไป จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 20:59:49

ความคิดเห็นที่ 3 การธุดงค์นี้ เป็นวัตรปฏิบัติที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตไว้ แต่ไม่บังคับ แล้วแต่ผู้ใดจะสมัครใจปฏิบัติ จะปฏิบัติอย่างใดอย่างหนึ่งหรือทุกอย่างทั้ง ๑๓ ข้อก็ได้ เป็นอุบายวิธีกำจัดขัดเกลากิเลส ทำให้เกิดความมักน้อยสันโดษยิ่งขึ้น ไม่สะสม เพื่อให้เบาสบายไปมาได้สะดวกด้วยไม่มีภาระมาก มิใช่เพื่อสะสมหรือเพื่อลาภสักการะและชื่อเสียง แต่สำหรับพระสงฆ์แล้ว พระพุทธองค์ทรงบัญญัติไว้ว่าหากพระภิกษุรูปใดทำเพื่อลาภ เพื่อชื่อเสียง จะต้องอาบัติทุกกฏ จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:02:14

ความคิดเห็นที่ 4 จุดประสงค์ของธุดงค์วัตร ๑) ฝึกความเป็นผู้มักน้อย ๒) ฝึกเป็นผู้มีความสันโดษ ๓) ฝึกเป็นผู้มีความขัดเกลากิเลสให้เบาบาง ๔) ฝึกฝนตนเองให้เป็นผู้รักความสงบ สงัด ๕) ฝึกการแสวงหาสิ่งที่เป็นสาระของชีวิต จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:03:58

ความคิดเห็นที่ 5 ปฏิบัติธุดงค์ไม่ได้เป็นของคนใดคนหนึ่ง กลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง แต่เป็นข้อปฏิบัติของทุกคนที่ต้องการจะขจัดขัดเกลากิเลสในตน เพียงแต่ต้องเลือกปฏิบัติให้เหมาะสม  ธุดงควัตรมี ๑๓ ข้อ ดังต่อไปนี้ หมวดที่ ๑ จีวรปฏิสังยุตต์ (เกี่ยวกับจีวร) ๑) ละเว้นใช้ผ้าปราณีตเหมือนฆราวาส สมาทานใช้แต่ผ้าเก่าที่คนเขาทิ้งเอาไว้ตามกองขยะบ้าง ข้างถนนบ้าง ผ้าห่อศพบ้าง นำผ้าเหล่านั้นมาซัก ย้อมสี เย็บต่อกันจนเป็นผืนใหญ่แล้วนำมาใช้ งดเว้นจากการใช้ผ้าของโยมโดยตรงทุกชนิด (วางใกล้เท้าได้) ๒) ละเว้นการครอบครองและใช้สอยผ้าเกิน ๓ ผืน คือการใช้ผ้าเฉพาะที่จำเป็นเท่านั้น อันได้แก่ สบง (ผ้านุ่ง) จีวร (ผ้าห่ม) สังฆาฏิ (ผ้าสารพัดประโยชน์ เช่น คลุมกันหนาว ปูนั่ง ปูนอน ปัดฝุ่น ใช้แทนสบง หรือจีวรเพื่อซักผ้าเหล่านั้น จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:06:32

ความคิดเห็นที่ 6 หมวดที่ ๒ ปิณฑปาตปฏิสังยุตต์ (เกี่ยวกับบิณฑบาต ) ๑) ละเว้นอดิเรกลาภ สมาทานบิณฑบาตร คือการบริโภคอาหารเฉพาะที่ได้มาจากการรับบิณฑบาตเท่านั้น ไม่บริโภคอาหารที่คนเขานิมนต์ไปฉันตามบ้าน ๒) ละเว้นเครื่องยึดติด สมาทานบิณฑบาตรไปตามบ้าน คือจะรับบิณฑบาตโดยไม่เลือกที่รักมักที่ชัง ไม่เลือกว่าเป็นบ้านคนรวยคนจน ไม่เลือกว่าอาหารดีไม่ดี มีใครใส่บาตรก็รับไปตามลำดับ ไม่ข้ามบ้านที่ไม่ถูกใจไป (วัดป่าบางที่จะเพิ่มข้อปฏิบัติคือบิณฑบาตรไม่ซ้ำที่เดิม คือย้ายสายบิณฑบาตรทุกวัน เป็นต้น) ๓) ละเว้นฉันอาสนะที่สอง สมาทานอาสนะเดียวคือ ในแต่ละวันจะบริโภคอาหารเพียงครั้งเดียว เมื่อนั่งแล้วก็ฉันจนเสร็จ หลังจากนั้นก็จะไม่บริโภคอาหารอะไรอีกเลย นอกจากน้ำดื่ม( ส่วนของวัดป่านั้นจะมีวิธีการเพิ่มออกนอกไปจากคัมภีร์อีก คือ จะกำหนดเวลาฉันในแต่ละวัน เช่นกำหนดฉันเวลา 9 นาฬิกา ก็จะฉันในเวลานั้นทุกวัน จะไม่เปลี่ยนเวลาฉันตามความอยากฉัน หรือ ไม่อยากฉันตามอารมณ์ แต่ฉันตามสัจจะตามเวลาที่อธิฐานไว้) ๔) ละเว้นฉันภาชนะที่สอง สมาทานฉันเฉพาะในบาตร คือจะนำอาหารทุกชนิดที่จะบริโภคในมื้อนั้น มารวมกันในบาตร แล้วจึงฉันอาหารนั้น เพื่อไม่ให้ติดในรสชาดของอาหาร (ส่วนของวัดป่าบางที่นั้นจะมีวิธีการเพิ่มออกนอกไปจากคัมภีร์อีก คือ จะต้องคนอาหารรวมกันด้วย ซึ่งแม้จะไม่มีในข้อธุดงค์ตามคัมภีร์แต่ก็ทำได้ไม่ผิดอะไร.) ๕) ละเว้นฉันอาหารเหลือ สมาทานเมื่อรับอาหารมามากพอแล้ว ตัดสินใจว่าจะไม่รับอะไรเพิ่มอีกแล้ว ถึงแม้อาหารนั้นจะถูกใจเพียงใดก็ตาม ***ข้อเกี่ยวกับบิณฑบาตรนี้ หลายข้ออุบาสก อุบาสิกา สามารถปฏิบัติได้เมืออยู่ที่บ้าน และวัดบางแห่งเมื่ออุบาสก อุบาสิกาไปอบรมธรรมปฏิบัติที่วัด ก็จะสอนธุดงควัตรเหล่านี้ให้ด้วย จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:11:19

ความคิดเห็นที่ 7 หมวดที่ ๓ เสนาสนปฏิสังยุตต์ (เกี่ยวกับเสนาสนะ ) ๑) ละเว้นการอยุ่ในเสนาสนะใกล้บ้าน  คือสมาทานการอยู่ในป่าไกล 500 ชั่วคันธนู หรือ ราว 1 กิโลเมตร โดยจะต้องให้ตะวันขึ้นในป่า หากตัวอยู่ในบ้านตอนตะวันขึ้น เป็นอันธุดงค์แตก สมาทานถืออยู่ในป่า เพื่อไม่ให้ความพลุกพล่านวุ่นวายของเมืองรบกวนการปฏิบัติ หรือเพื่อป้องกันการพอกพูนของกิเลส ๒) ละเว้นนอนในที่มีที่มุงที่บัง (เช่นบ้าน ถ้ำ กุฏิ) สมาทานอยู่โคนไม้ แต่ท่านอนุญาตให้ทำซุ้มจีวร บางที่ใช้ปักกลดแทนใต้ต้นไม้แทน ซึ่งเป็นวิธีการของพระสายวัดป่าไทยโดยเฉพาะแต่เดิมครั้งพุทธกาลไม่มีมาก่อน การปักกลดมี 2 ลักษณะ คือ ๑) ผูกเชือกแล้วแขวนกรด  ๒) วางกับพื้น เรียกว่ากางโลงศพเพราะได้แต่อิริยาบทนอนในกรดเท่านั้น ลุกมานั่งสมาธิไม่ได้ (แต่สามารถถือวางพาดบ่าก็ลุกนั่งได้) โดยปกติจะครอบคลุมด้วยผ้ามุงทรงกระบอกเพื่อกันยุง โดยทรงอนุญาตให้ใช้ร่มเมื่อเข้าไปในใต้ต้นไม้เพื่อป้องกันการร่วงหล่นใส่ของกิ่งไม้แต่ในเบื้องต้นยังไม่อนุญาตให้กางนอกต้นไม้เพื่อใช้กันแดดกันฝน อย่างไรก็ตามการใช้กลดใต้ต้นไม้ไม่ผิด เพราะก็อยู่โคนไม้ไม่ใช่อยู่ในกุฏิ). จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:13:45

ความคิดเห็นที่ 8 ๓) ละเว้นการเข้าในที่มีที่มุงที่บังและใต้ต้นไม้ สมาทานอยู่กลางแจ้ง คือจะอยู่แต่ในที่กลางแจ้งเท่านั้น จะไม่เข้าสู่ที่มุงบังใดๆ เลย แม้แต่โคนต้นไม้ เพื่อไม่ให้ติดในที่อยู่อาศัย (วัดป่าบางทีก็ถือการไม่ใช่อาสนะใดๆเลยเช่น เก้าอี้ เตียง ผ้าปูหรือ แม้แต่ผูกเปล รวมทั้งไม่นอนบนต้นไม้ โดยถือหลักการไม่อิงอาศัยสิ่งใดเกินจำเป็น แม้แต่รองเท้าก็ตาม) ๔) ละเว้นจากที่พักอันสุขสบายทั้งหลาย แล้วไปอาศัยอยู่ในป่าช้า เพื่อจะได้ระลึกถึงความตายอยู่เสมอ ไม่ประมาท คำว่าป่าช้านี้ ในคัมภึร์หมายถึงป่าช้าเผาศพ ซึ่งต้องเคยมีการเผาศพมาก่อนอย่างน้อยครั้งหนึ่ง แต่ไม่ใช่ป่าช้าฝังผี และถ้าไม่ได้อยู่ในป่าช้าตอนตะวันขึ้นธุดงค์ก็แตก จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:16:13

ความคิดเห็นที่ 9 ๕) ละเว้นการโลเล (ยึดติด) ในเสนาสนะ สมาทานอยู่ในที่ตามมีตามได้ เสนาสนคาหาปกะ (ผู้ให้ ผู้แจก) จัดให้อย่างไรก็อยู่ตามนั้นไม่เลือกว่าสะดวกสบาย หรือถูกใจหรือไม่ และเมื่อมีใครขอให้สละที่พักที่กำลังพักอาศัยอยู่นั้น ก็พร้อมจะสละได้ทันที ( ส่วนของวัดป่านั้นจะมีวิธีการเพิ่มออกนอกไปจากคัมภีร์อีก คือ ละเว้นการนอนซ้ำที่เดิม (เพื่อไม่หวงแหนในติดในสถานที่) โดย - ถืออย่างเบาคือนอนย้ายที่ในอาวาสทุกวัน - ถืออย่างหนักคือออกเดินทางย้ายที่นอนทุกวัน - ถ้านอกอาวาส ถ้าหลายรูปให้พรรษาที่สูงกว่าเลือกให้และให้พรรษาสูงกว่าเลือกก่อน (ข้อนี้เป็นสมาจาริกศีล ไม่ใช่ธุดงค์) และ - อยู่บนกุฏิวิหารให้ทำให้สะอาด ถ้าตามโคนไม้ไม่กวาดหรือทำอะไรเพราะใบไม้มีประโยชน์เช่นทำให้เท้าไม่ เปื้อนก่อนเข้าอาสนะ และสัตว์หรือคนเข้ามาย่อมได้ยินเสียง. ๖) เนสัชชิกังคะ ละเว้นอิริยาบถนอน สมาทานถืออิริยาบถนั่ง-อิริยาบถยืน-อิริยาบถเดินเพียง 3 อิริยาบถ ส่วนของวัดป่านั้นจะมีวิธีการเพิ่มออกนอกไปจากคัมภีร์อีก คือ ละเว้นการหลับด้วย ซึ่งก็ทำได้ไม่ผิด (มักเรียกการประพฤตินี้ว่าเนสัชชิก) จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:18:17

ความคิดเห็นที่ 10 ตัวอย่างการฝึกธุดงค์ของฆราวาสเมื่อไปปฏิบัติอยู่ที่วัด/อยู่ที่บ้าน ธุดงควัตรบางข้อฆราวาสสามารถปฏิบัติได้ที่บ้าน แต่บางข้อจะสะดวกกว่าเมื่อไปปฏิบัติที่วัด โดยทีวัดจะอบรมบุญธุดงค์เหล่านี้ให้ด้วยเช่น ๑) สมาทานละเว้นการอยู่ในเสนาสนะใกล้บ้าน โดยปลีกเวลาออกมาอยู่ตามวัดป่า ใครจริงจังหน่อยก็เลือกเป็นป่าจริงๆบ้างเป็นต้น ๒) เมื่อมาถึงวัด สามารถฝึกโดยการสมาทานอยู่ในที่เจ้าหน้าที่จัดไว้ให้ เช่นให้นอนศาลาไหน กุฏิไหน ตรงไหน ก็นอนตรงนั้น ไม่เลือกนอน ละเว้นการยึดติดในที่นอน ๓) เมื่อมีเวลาว่างจากกิจ การอบรมต่างๆ ที่เจ้าหน้าที่วัดจัดให้ ก็ปลีกตัวออกมานั่งปฏิบัติกลางแจ้ง เป็นเวลาเท่านั้น เท่านี้ตามที่ตนได้สมาทานไว้ ๔)แทนที่จะนอนตามศาลา กุฏิอาคารต่างๆ ก็สมาทานนอนในที่ไร้มุงบังโดยกางกลดใต้ต้นไม้ เป็นต้น ๕) เวลาทานอาหารก็สมาทานอาหารมื้อเดียว ไม่ลุกระหว่างรับประทานอาหาร ไม่ทานอาหารเหลือ ๖) บางวันก็ไม่นอนเลยเป็นต้น ปฏิบัติอิริยาบถสามเท่านั้น นอกจากนี้อาจฝึกฝนตนเองเพิ่มเติมได้เช่นการพิจารณาอาหารก่อนที่จะรับประทาน การละเว้นนำเอาสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆเข้ามาอยู่ธุดงค์ เป็นต้น จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:20:52

ความคิดเห็นที่ 11 แม้แต่ผู้ที่ยังไม่ได้บวชเป็นพระภิกษุ จะเห็นได้ว่าข้อปฏิบัติเหล่านี้ บางข้อสามารถปฏิบัติได้เมื่ออยู่ที่บ้านค่ะ และหลายๆข้อจะสัปปายะกว่าเมื่อไปปฏิบัติตามสถานธรรมที่สงบวิเวก เป็นวัดป่าเป็นต้น และสามารถฝึกกันได้ทั้งผู้หญิงทั้งผู้ชาย ไม่จำกัดว่าเป็นข้อวัตรของภิกษุด้วย... ผู้เขียนกระทู้อ่านประวัติครูบาอาจารย์หลายรูป ก่อนที่จะบวช ก็ฝึกปฏิบัติในขณะที่ตนดำรงเพศเป็นฆราวาสธรรมดา คือ วันปกติก็ทำงานไป เมือมีเวลาว่างก็เข้าป่าบ้าง ป่าช้าบ้าง ปฏิบัติตามโคนไม้ กลางแจ้ง หุบเหว ต่างๆ เพื่อฝึกขันติ ฝึกความสันโดษ และเพื่อขัดเกลากิเลส จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:23:06

ความคิดเห็นที่ 12 การธุดงค์สามารถปฏิบัติได้ไม่จำกัดเวลา การปฏิบัติธรรมเหล่านี้ ครูบาอาจารย์บางท่านว่าให้หมั่นฝึกฝน ผู้ที่คิดว่าปีหนึ่งค่อยออกจากบ้านไปปฏิบัติธรรม ไปอยู่วัด ไปอยู่ป่า มันไม่ไหว ไม่ทันการณ์ น้อยเกินไป ควรแบ่งเวลาจากชีวิตตามปกติมาฝึกฝนการปฏิบัติด้วย ให้ดูแบบอย่างพระมหากัสสปเถระผู้เป็นเอตทัคะผู้อยู่ธุดงค์ ถึงแม้ท่านเป็นพระอรหันต์ปฏิสัมภิทาญาณแล้ว พระผู้มีพระภาคทรงตรัสให้เลิกอยู่ป่าเพราะท่านชราภาพแล้ว ท่านก็กราบทูลพระองค์ว่าที่ท่านปฏิบัติอย่างนี้ก็เพื่อให้เป็นแบบอย่างให้พุทธศาสนิกชนรุ่นหลังได้ปฏิบัติตามแบบของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จึงยังไม่เลิกจากสมาทานธุดงควัตร จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:25:21

ความคิดเห็นที่ 13 ธุดงควัตรเป็นการบำเพ็ญตบะที่ยิ่งยวด เป็นการบำเพ็ญของผู้ประเสริฐ เมื่อฝึกปฏิบัติคุณธรรมต่างๆ ในตัวจะงอกงามพัฒนาขึ้นมาได้ง่าย ทำให้มีสติตื่นอยู่กับตัวตลอดเวลา จิตใจจะค่อยๆพ้นจากสุขภายนอกกิน กาม เกียรติ คน สัตว์ สิ่งของ อาหารรสโอชาทั้งหลายอันเป็นเครื่องยึดถือหน่วงเหนี่ยว และที่สำคัญทำให้จิตรวมเป็นสมาธิได้เร็วขึ้น มีตบะ และสามารถรองรับคุณธรรมตลอดจนธรรมะขั้นสูงกว่าได้อีกด้วย พอออกพรรษาแล้ว อีกไม่นาน ฝนก็จะซาไป ท้องฟ้าสดใส แล้วเราก็จะได้เห็นกลดแขวนตามต้นไม้ หรือนักปฏิบัตินั่งกันอยู่ตามสนามในวัดบางแห่งแล้วล่ะค่ะ อย่าลืมปลีกเวลาไปธุดงค์กันนะคะ เวลาอันใกล้นี้เป็นเวลาแห่งการฝึกปฏิบัติธุดงค์ จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:27:00

ความคิดเห็นที่ 14 กระทู้ "ธุดงควัตร ไม่ต้องรอเป็นพระก็สามารถฝึกปฏิบัติได้ขอกราบน้อมถวายเป็นพุทธบูชา ธรรมบูชา สังฆบูชา บูชาองค์คุณธุดงค์ และบุคคลผู้ทรงธุงดค์ทั้งหลาย ตั้งแต่อดีต ปัจจุบัน และในอนาคต น้อมสุดเศียรเกล้าถวายเป็นสักการะแด่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า พระสงฆ์สาวก ผู้เป็นแบบอย่างการธุดงค์แก่มวลโลก น้อมเพื่อกราบขอขมาในสิ่งอันเคยผิดพลาดต่อคุณพระรัตนตรัย ต่อสรรพสัตว์ทั้งหลาย และขออนุญาตกราบเพื่อน้อมรับมหาพรจาการฝึกวิชาธุดงค์สุดเศียรเกล้า ด้วยอานุภาพแห่งบุญนี้และอานุภาพแห่งยอดบุญธุดงค์ประทานพร ขอความเป็นมหามงคลอันสูงสุด จงสำเร็จแด่ผู้เขียนกระทู้และผู้อ่านทุกท่านทุกประการเทอญ. จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 21:33:49

ความคิดเห็นที่ 15 โมทนาสาธุค่ะ กระทู้  ของดี ของจริง ของสวย ของหอมอีกแล้ว.. จากคุณ : chaosy เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 22:47:34

ความคิดเห็นที่ 16 ผมเห็นด้วยครับ กับการที่ฆารวาส จะปฎิบัติ ธรรมตามแบบ ธุดงควัตร แต่ไม่เห็นด้วยกับการที่ เอาคำว่าธุดงค์ มาใช้กับการปฎิบัติธรรมของ ฆารวาส  เพราะธุดงควัตร 13 พระพุทธเจ้าแสดงไว้ให้ภิกษุปฏิบัติ มิได้มีแสดงไว้ให้ ผู้ครองเรือนปฏิบัติ จึงอยากสงวนไว้ให้ใช้กับ ภิกษุ น่าจะเหมาะกว่า เพราะ คำว่าธุดงค์ โดยใจความแปลว่า...องค์คุณธรรมอันเป็นเครื่องดับลงแห่งกิเลส ซึ่งมุ่งการดับกิเลสอย่างจริงจัง ไม่ใช่เพื่อเล่น ๆ หรือเท่ ๆ และในข้อวัตรปฏิบัติ ทั้งหมดเหมาะกับพระภิกษุทีจะปฏิบัติ ได้ ถ้าฆารวาส ปติบัติ บางข้อ ปฏิบัติได้ก็แค่หยอะแหยะ ไม่อาจเต็มรูปแบบได้ เสร็จแล้วก็จะไปตีค่าว่าธรรมชื่อธุดงค์  ว่าง่าย ๆ แบบเด็ก ๆ ก็ทำได้...ทำนองนี้ไป...ซึ่งเหมือนกับว่าเป็นการลดความสำคัญของคำว่าธุดงค์ ให้ต่ำลงไป จะรู้หรือไม่รู้ก็ตามแต่ผมรู้สึกว่า  ผู้เคารพในธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า ไม่น่าจะมองข้ามไป และผมเห็นว่า ภาษาธรรม ถูกลดค่่า ลดความหมายลงกลายเป็น ภาษาโลก เยอะแล้ว จึงไม่อย่ากให้มีการลดค่าหรือลดความหมายลงอีกแล้วครับ ซึ่งควรมิควรก็แล้วแต่ท่านผู้รู้ทั้งหลาย จะพิจารณาเองก็แล้วกันนะครับ  คือหมายความว่า จะปติบัติตามหลักหัวข้อ ธุดงค์ ก็ควรอยู่ แต่ไม่ควรใช้คำว่า ธุุดงค์ คือใช้คำอื่นแทน.... จะไม่ดู  ว่างดงามกว่าหรือครับ.... จากคุณ : นิ่งหนอ (นิ่งหนอ) เขียนเมื่อ : 13 ต.ค. 52 23:50:57

ความคิดเห็นที่ 17 อนุโมทนาสาธุด้วยค่ะ ทั้งเนื้อหาทั้งภาพ งามจริงๆ ค่ะ (ชอบภาพเปิดตัวสุดๆ ดูแล้วกินใจมาก) สงสัยค่ะ สงสัยมานานแล้ว พระธุดงค์ป่าท่านห้ามนอน แล้วท่านต้องนั่งอยู่ในท่านั่งตลอด แม้จะหลับตาแต่ก็ผล็อยหลับไม่ไ้ด้ แบบนี้ ร่างกายอยู่ไหวเหรอคะ ไม่หลับไม่นอน ไม่ได้ล้มตัวเลย.... จากคุณ : snoopy21 เขียนเมื่อ : 14 ต.ค. 52 09:16:16

ความคิดเห็นที่ 18 อนุโมทนาครับ จากคุณ : Pee Kay เขียนเมื่อ : 14 ต.ค. 52 10:54:32

ความคิดเห็นที่ 19 ขออนุโมทนาบุญในทุกๆบุญด้วยนะครับ สาธุ... สาธุ... สาธุ... จากคุณ : กรรไกรรัตนะ เขียนเมื่อ : 14 ต.ค. 52 10:56:21

ความคิดเห็นที่ 20 อนุโมทนาสาธุค่ะ สาธุ.. สาธุ.. จากคุณ : MotherBJ เขียนเมื่อ : 14 ต.ค. 52 11:49:26

ความคิดเห็นที่ 21 สาธุ สาธุ สาธุ จากคุณ : sarawadee เขียนเมื่อ : 14 ต.ค. 52 12:24:19

ความคิดเห็นที่ 22 มีสาระมาก และทำได้จริง  ขอบพระคุณคุณน้อมเศียรเกล้ามากครับ จากคุณ : SpiritWithin_HolyStream เขียนเมื่อ : 14 ต.ค. 52 13:59:52

ความคิดเห็นที่ 23 ชอบมากครับ ... สาธุ กับ สิ่งดีๆที่นำมาเผยแพร่ครับ ... จากคุณ : ปันน้ำใจ เขียนเมื่อ : 14 ต.ค. 52 14:15:13

ความคิดเห็นที่ 24 สามารถใช้คำว่า ธุดงค์กับอุบาสก อุบาสิกาได้แน่นอนค่ะ ไม่ใช่เป็นการลบหลู่ ไม่ให้ความเคารพ หรือกดความสำคัญของคำว่าธุดงค์แต่อย่างใด มีหลักฐานคัมภีร์วิสุทธิ์มรรค 1/73-104 ว่าอุบาสกอุบาสิกาสามารถปฏิบัติธุดงค์ได้ ซึ่งมี 2 ข้อที่เหมาะสมที่สุด (แสดงว่าสามารถปฏิบัติได้มากกว่า 2 แต่มีเพียง 2 ที่เหมาะที่สุด) เรื่องการปฏิบัติเหยาแหยะ คิดว่า คฤหัสถ์ปฏิบัติเหยาะแหยะก็มี ปฏิบัติเคร่งครัดก็มี ที่ปฏิบัติเคร่งครัดก็มีปรากฏหลักฐานหลายคน ส่วนตัวก่อนที่จะมาฝึกปฏิบัติธรรมไม่เคยรู้จักคำว่า ธุงดค์มาก่อน แต่พอได้ฝึก จึงทราบว่าอุบาสก อุบาสิกา นับถือ ศีล5 ศีล 8 ปฏิบัติธุดงค์จริงๆ มีอยู่ แถมปฏิบัติด้วยความเคารพ ความนอบน้อม ด้วยความบูชา ความตั้งใจจริง ไม่เคยลบหลู่ และเป็นไปเพื่อฝึกฝนข้อปฏิบัติของพระอริยเจ้า ไม่เคยคิดว่าข้อปฏิบัตินี้เป็นของเด็กๆ สำหรับตนเองได้รับอบรมวิชานี้มาจริง ทดลองปฏิบัติจริงเป็นขั้นๆ จึงกล้าพูดได้เต็มปาก ข้อปฏิบัติที่เคยอบรมได้แก่ 1) งดเสนาสนะใกล้บ้าน และอยู่ในป่า 2) กางกลดปฏิบัติใต้โคนไม้ในป่า ตลอดจนรุ่งเช้า 3) ปฏิบัติกลางแจ้ง แม้ฝนพรำ แดดจ้า 4) เมื่อเข้าสถานธรรม ไม่เลือกที่นอน นอนตามที่เขาจัดให้ (บางแห่งให้จับฉลากว่าได้นอนที่ไหน) 5) บำเพ็ญอิริยาบถ สาม ตลอดคืน ไม่นอน 6) ทานอาหารมื้อเดียว เมื่อนั่งแล้วทานจนเสร็จ ไม่รับเพิ่มอีก วงเล็บไว้ว่า ข้อวัตรเหล่านี้ได้ปฏิบัติเมื่อตนบวชเป็นอุบาสิกา สมาทานศีล๘ ที่วัดนะคะ แต่มีเพื่อนทางธรรมหลายคนปฏิบัติได้จริงเมื่ออยู่บ้าน จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 14 ต.ค. 52 15:03:10

ความคิดเห็นที่ 25 คุณ Snoopy : ) เรื่องไม่นอน เคยมีประสบการณ์อยู่ค่ะ คือนั่งสมาธิไปแล้วมันจะเหมือนกึ่งหลับกึ่งตื่นค่ะ อาจเรียกว่าเป็นการหลับก็ได้ วิธีแก้ท่านให้เปลี่ยนอิริยาบถ คือ นั่งบ้าง เดินบ้าง ยืนบ้าง อย่าทำอย่างใดอย่างหนึ่งนานจนเกินไป เนสัชชิกธุดงค์แตกทันทีเมื่อ นอนลงไปค่ะ แต่บางคนนั่งหลับนี่ก็ไม่ไหว หากรู้ตัวว่าสติอ่อนแล้วต้องรีบเปลี่ยนอิริยาบถ พวกน้อมฯ โดนฝึกไม่ให้หลับในเกิน 15 นาที ถ้าผู้ใหม่ค่อยๆหัดก็ได้ค่ะ บางคนเริ่มจากวันพระ คืนหนึ่งก่อน แล้วแต่สัจจะที่ต้องการตั้งไว้และความหนักเบาที่จะสมาทาน พระท่านก็คงมีเวลาพักจากเนสัชบ้าง ผู้ถือเนสัชชิกมี 3 จำพวก คือ อย่างสูงนั้น พนักอิง ผ้ารัดเข่า ผ้ารัดตัว ไม่ควรใช้ทั้งนั้น สำหรับผู้ถืออย่างกลาง อาจใช้ของ 3 อย่างนั้น อย่างใดอย่างหนึ่งก็ได้ สำหรับผู้ถืออย่างเบานั้น ใช้ให้ทั้งพนักอิง ผ้ารัดเข่า ผ้ารัดตัว หมอนพิง รวมทั้งเก้าอี้พิงอย่างเดียว และเก้าอี้พิงและพักด้วย แก้ไขเมื่อ 14 ต.ค. 52 15:49:32 จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 14 ต.ค. 52 15:40:13

ความคิดเห็นที่ 26 อนุโมทนาบุญ สาธุๆๆ จากคุณ : Icing-CooL เขียนเมื่อ : 14 ต.ค. 52 23:31:52

ความคิดเห็นที่ 27 ขอเพิ่มเติมอีกนิดนะครับสำหรับ เนสัชชิกธุดงค์ วัตรข้อนี้มีจุดประสงค์คือ เพื่อไม่ให้ติดความสุขสบายจากการเอนกาย เพราะการเอนกาย(นอน)เป็นอิริยาบถที่น้ำหนักของร่างกายทั้งหมด ถูกรองรับโดยทุกส่วนของร่างกายที่สัมผัสพื้น ซึ่งน้ำหนักย่อมกระจายถ่ายเทลงบนพื้นที่ที่กว้างที่สุด ทำให้เกิดความสบาย เป็นการเปลื้องทุกข์จากการต้องแบกรับภาระในการพยุงร่างกายให้ตั้งอยู่นั่นเอง (นี่เป็นข้อพิสูจน์ว่า ขันธ์ ๕ เป็นภาระอันหนักจริงๆด้วย) นั่นจึงเป็นสาเหตุที่การนอนสบายกว่าการนั่ง และการนั่งสบายกว่าการยืน และการยืนสบายกว่าการเดิน(พยุงร่างกายในสภาพยืนให้เคลื่อนที่) เมื่อติดใจในความสุขแล้ว ย่อมเกียจคร้านในการทำความเพียร และนั่นย่อมไม่ใช่หนทางในการออกจากทุกข์อย่างแน่นอน... ========================= ตอบ #16 ครับ ชายชื่อ "Mr. William Smith" คู่ค้าทางธุรกิจเรียกเขาว่า Mr. Smith เพื่อนร่วมงานเรียกเขาว่า Willam ภรรยาเรียกเขาว่า Bill ลูกๆเรียกเขาว่า Daddy พ่อแม่เรียกเขาว่า Son เขาถูกเรียกด้วยคำที่ต่างกัน แต่นั่นก็ไม่ทำให้เขาเปลี่ยนไปเป็นอีกคนเลย เช่นเดียวกับการปฏิบัติธรรม ไม่ว่าจะใช้คำใดเรียกขาน การกระทำนั้นก็ไม่ได้เปลี่ยนไปเลยครับ เพราะทั้งหมดเป็นเพียงสมมติบัญญัติเท่านั้นเอง และตั้งแต่เริ่มศึกษามา ผมแน่ใจว่าไม่มีธรรมไหนที่สงวนไว้เฉพาะบุคคลหรอกครับ การปฏิบัติธรรมเป็นของสาธารณะ แต่แน่นอนว่าภิกษุซึ่งเป็นผู้มีกิจน้อย ย่อมมีความสะดวกในการปฏิบัติเพื่อขัดเกลาตัวเอง มากกว่าคฤหัสถ์ที่ต้องประกอบกิจการหาเลี้ยงชีพอยู่ตลอดเวลา เราจึงมักไม่เห็นใครพูดถึงการปฏิบัติธุดงควัตรในคฤหัสถ์นั่นเอง ส่วนเรื่องที่คุณกังวลว่า คฤหัสถ์จะปฏิบัติได้ไม่ถูกต้อง เหยาะแหยะ หรือไม่จริงจัง ฯลฯ อันนั้นก็เป็นเรื่องเฉพาะตัวของคนๆนั้นเอง ทั้งยังเป็นการมองแต่ด้านลบถ่ายเดียวอีกด้วย การที่เราบูชาธรรม โดยการยกให้ธรรม(อักขระภาษา) เป็นของสูงเสียเกินเอื้อม จึงทำให้คนห่างจากธรรมเข้าไปทุกที และคิดว่าต้องมีแต่พระเท่านั้นถึงจะปฏิบัติธรรมได้ ผมเข้าใจในจุดประสงค์ที่ดีของคุณ แต่การต้องบัญญัติคำศัพท์ขึ้นมาใหม่ เพื่อสร้างความต่างระหว่างพระกับโยม จะยิ่งทำให้โยมอยู่ห่างจากธรรมมากขึ้นเรื่อยๆ และในที่สุด "ธรรม" ก็อาจกลายเป็นเพียงสัญลักษณ์ที่มีไว้กราบไหว้บูชาเท่านั้นเอง... ...ต้องขอโทษด้วยนะครับ หากได้ล่วงเกินทั้งทางวาจาและทางใจ จากคุณ : อัตนัย เขียนเมื่อ : 15 ต.ค. 52 00:33:51

ความคิดเห็นที่ 28 สาธุกับคุณอัตนัยด้วยค่ะ แจ้งใจแท้ จากคุณ : ฟ้าสิรี (I-FEEL-BLUE) เขียนเมื่อ : 15 ต.ค. 52 00:48:05

ความคิดเห็นที่ 29 เหตุเป็นเพราะผมเคยอยู่แบบธรรมธุดงค์มาเป็นเวลานานพอ จึงรู้การปฏิบัติ ทั้งหลัก ตามเป็นอยู่และตามที่ควรจะเป็นอยู่ ทั้งของพระ และของฆารวาส ด้วยเห็นกับตา และทำได้กับตัวเอง จึงกล้ากล่าวแสดงความเห็นด้วยความเคาำรพธรรมธุุดงค์นี้ว่า คำว่าธุดงค์นี้ ควรให้ใช้กับพระภิกษุ ไม่ควรใช้กับ ฆารวาส  เพราะธรรมธุดงค์ ไม่ได้ทำเพื่อความสุข ไม่ได้่ทำเพื่อความสนุก ไม่ได้ทำเพื่อสบาย ไม่ได้ทำเพื่อการดับกิเลสเท่านั้น เลย แต่เป็นการทำให้กิเลสเกิด ถ้ากิเลสไม่เกิดก็ไม่รู้จักกิเลส เมื่อไม่รู้จักกิเลส แล้วจะดับกิเลสได้อย่างไร แล้วผู้ที่รู้จักกิเลสจริง เขาก็ย่อมรู้ว่า กิเลสเมื่อเกิด แล้ว ไม่ีมีประโยชน์ที่จะดับมัน  กดมันไว้ได้ ดับมันได้ แต่มันยังมีเหตุ อยู่ แล้วมันก็เกิดอีก  เราฉลาดเท่าไร มันฉลาดกว่านั้นอีก เพราะมันมาจากเรา ผมเคยบวชเป็นพระมา 7 ปี พรรษาแรก ๆ จะเรียนธรรม ค้นพระไตรปิฎก ค้นไปในคำสอนของศาสนาอื่นด้วย แต่พรรษาหล้ังๆ ผมไม่อยู่ประจำที่ ถ้าที่ไหน เริ่มมีคนศรัทธาผม ผมก็อยู่ที่นั้นไม่ได้แล้ว มันร้อนแล้วผมจะต้องไปแล้ว เพราะผมรู้ตัวว่าผมยังไม่มีคุณธรรมที่สมควรแก่การกราบไหว้เลย แม้แต่ศีลผมยังหาไม่เ้จอเลย ผมมองไ่ม่เห็นเลยว่า ผมอย่าง ฆารวาส กัับผมอย่างพระ มันจะแตกต่างกันตรงไหน เห็นต่างกันแน่ ๆ ก็แค่เตรื่องนุ่งห่ม กับผมไม่มีเท่านั้นเอง แล้ววันหนึ่ง ผมก็ได้อยู่กับท่านอาจารย์ ฝั่น อาจาโร  ที่ถ้ำขาม ที่นี่ผมได้ตั้งใจปฏิบัดิในธุดงค์ชื่อ เนสัชชิกังคะธุดงค์ คือไม่ล้มตัวลงนอนเป็นวัตร วันแรก วันที่สองไม่เป็นไรด้วยแรงศรัทธา พอวันต่อ ๆ มา แทบตายเลย  ผมทำผิดคำมั่นสัญญาที่จำได้ 10 กว่าครั้ง  ตอนที่รู้สึกว่ามันทรมานเหลือเกิน ขอสักนีดเดียวเถิด ยังไม่ทันได้คิดพิจารณาอะไรเลย มันล้มปุบมันก็ไปปั๊บ ยันเช้าเลย พอรู้สึกตัวตื่น รู้สึุกเสียใจมาก แต่ก็ไม่รู้จะทำอย่างไร บางครั้งก็ไม่รู้เลยว่ามันล้มลงไปตั้งแต่เมื่อไร แต่ยังไง ๆ ผมก็เชื่อว่าผมจะต้องทำได้ เพราะ นก มันยังยืนขาเดียวหลับได้เลย  ผมไม่ห้ามการหลับ แต่ขอใ้ห้รู้อย่างเดียวว่าหลับเริ่มอย่างไร เป็นอย่างไร แล้วตื่นอย่างไร ผมไม่บังคับตัวเองว่าจะต้องนั่้งในท่าใด ขออย่างเดียวอย่าให้นอนลงไปก็แล้วกัน ผมจะไม่นั่งแบบขัดสมาธิเท้าซ้อนทับกัน  ผมจะให้เท้าวางลงพื้นแบบเหลื่อมกัน หรือไม่ก็ฉีกขาให้ฝ่าเท้าประกบกัน เพราะบางทีเพลิน รู้สึกตัวรู้สึกว่าไม่มีขาเลย บางทีก็ชาบางที่ก็เจ็บมาก ผมปรับร่างกายหลายรูปแบบจนผมรู้สึกว่าผมทำได้แล้ว ผมชนะแล้ว ผมได้รู้ว่าการหลับเป็นอย่างไร บังคับได้ให้หลับ บังคับได้ให้ตื่น คาามหลับกับควาาตื่นของผมต่อเนื่องกัน  เมื่อผมรู้สึึกว่าขาชา ขยัยไม่ได้ผมก็นึกไล่ความรู้สึกนั้นออกไป มันก็รู้สึกเหมือนว่ามันวิ่งหลุดออกจากขาผมไปหมดเลย เมื่อผมเดินไปเหยียบหนามกระสุน ผมก็รู้สึกว่าเยียบหนาม แต่ไม่รู้สึกสะดุ้งทุกทรมานใจอะไรเลย ผมรุ้สึกว่าผมชนะความรู้สึกทุกข์ทรมานใด ๆ แล้ว เมื่อมีคนพูดจากันถ้าผมไม่อยากฟัง ผมก็กำหนดว่าไม่สนใจ  ถึงผมจะได้ยินเสียง แต่ใจส่วนที่แปลความหมายมันก็หยุดไปเลย หูได้ยิน แต่ผมก็ไม่รู้เรื่องเลยว่าเขาว่าอะไร ซึ่งผมกำหนดได้ว่าจะให้รู้เรื่องหรือไม่รู้เรื่อง  และยังมีอะไร ๆ อีกหลายอย่าง  ที่ทำให้ผมรู้สึกว่าผมได้บรรลุ ธรรมบางอย่างที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้แล้ว  แล้ววันหนึ่งผมก็ได้รู้ว่าผมยังไมหมดจดจากกิเลสเลย  ผมก็ได้พยายามสุด ๆ แล้ว แม้จะเชื่อมันว่ารู้จักมัน แต่ก็ัยังไม่อาจดับมันได้สักตัว จนบัดนี้ด้วยเหตุผลหลายอย่าง ผมก็ได้สึกออกมาจากควาาเป็นพระ ทั้งๆ ที่่ใจบางส่วนไ่ม่อยากสึกเลย  มันเหมื่อนว่ามันหมดเวลาเพี่ยงแค่นี้ต้องไปทำต่อในเวลาต่อ ๆ ไป เมื่่อกลัมมาเป็นผู้ครองเรือน  ก็มุ่งทำแต่งานวางทางธรรมไว้แบบว่าสนิทเลย จะเหลียวดูบ้างก็บางครั้ง ไม่อาจมองได้เต็ม ๆ อย่างเป็นพระเลย  เป็นผู้ครองเรือน แบบเต็มขั้นเต็มขั้วเลย คุณธรรมบางอย่างที่ใช้ได้ดีในความเป็นพระ กลับเอามาใช้ในฐานะอย่างฆารวาส ไม่ได้เลย เพราะการวางตัวตนอย่างพระ กับการวางตัวตนอย่างผู้ครองเรือนคือฆารวาส มันไม่เหมือนกันเลย เป็นพระวางตัวแบบ ตัดตัววางตาย ไม่มีความเห็นแก่ตัวเหลืออยู่เลย เป็นฆารวาส มีแต่การสร้างตัวสร้างตน  ของตัวของตน ทั้งนั้น หันกลับมาที่ธุดงค์นะครับ ว่าทำไมพระุจึงต้องเดินธุดงค์  คือต้องเดินด้วยจะอยู่กับที่ไม่ได้หรือ ขอบอกว่าได้อยู่แต่ไม่ดีบางข้้้้้้้อจะไม่ได้เลย เพราะถ้าอยู่ที่ก็จะมีอะไร พร้อมอยู่ จะไม่รู้จักกับความขัดข้องเลยว่าเป็นอย่างไร ถ้าเดินไปต่างบ้านต่างถิ่นต่่างที่จะไปเจอกับควาาปวดแสบมากมายกว่า เช่นตามที่ผมเคยเจอ คือไปบางบ้าน ไ้ด้ข้าวมาแค่ถ้วยเดียว ที่ทราบบางท่านไม่ได้ข้าวเลย ถ้าเป็นฆารวาส จะทนอยู่ได้มั้ย  อยู่โคนไม้ ก็ต้องอยู่ในป่าเพราะต้องไกลจากบ้าน แล้วรู้มั้ยว่าในป่านั้นมันมี่อะไร เจอแค่ไข้ป่า ฆารวาสจะทนได้ไหม  ป่ามิใช่มีแต่ความร่มเย็นนะครับ ป่าทั่วไทยแฝงไว้ด้วยความโหดแบบสุด ๆ เลยนะครัย ในป่าเมืองกาญจนะบุรี มีพระธุุดงค์ไปทิ้งชีวิตไว้มากมาย โดยทิ้งกระดูก กลด กับบาตร ไว้ให้ดูรู้ว่าเป็นพระเท่านั้น มีฆารวาสคนใดจะตัดตัววางตายได้อย่างนี้ครับ การธุดงค์ของฆารวาส  ที่ผมเคยเห็นเขาทำเป็นหมู่ ทุกอย่างเขาเตรียมไว้ให้พร้อมหมดแล้ว ไม่ได้สัมผัสกับความลำบากเลยในวิสุทธิมรรคท่านให้ทำอย่างนี้หรือ ยังมีเรื่องราวอีกมากมายที่อยากจะกล่าวเพื่อให้รู้ว่า การปฏิบัติธุดงต์ ไม่ใช่เรื่องที่จะทำง่า่ย ๆ ในสมัยก่อน ที่ล้อมรอบไปด้วยความขัดข้องและภัยอันตราย  ผมคงยอกได้ก็แค่นี้แหละครับ ........ จากคุณ : นิ่งหนอ (นิ่งหนอ) เขียนเมื่อ : 15 ต.ค. 52 01:19:36

ความคิดเห็นที่ 30 ^ ^ บวชพระแล้วยุงไม่กัดหรือไงครับ พึ่งรู้ จากคุณ : Panda-baker เขียนเมื่อ : 15 ต.ค. 52 05:45:13

ความคิดเห็นที่ 31 ดีใจที่ได้รู้จักผู้ศึกษา และนักปฏิบัติธรรมทุกท่าน ขอให้ give เป็นการขอบคุณทุกท่านที่มาร่วมแสดงข้อคิดเห็น และแชร์ประสบการณ์อันมีค่า แน่นอนว่าความเห็นในเรื่องราวต่างของคนเราย่อมมีส่วนเหมือนและส่วนต่างกันบ้าง ก็คงตรงกับวัตถุประสงค์ของกระทู้นี้ที่ตั้งขึ้นมาเพื่อ แชร์ความรู้ และทบทวนข้อวัตรข้อธรรมต่างๆ หลังจาก คห นี้ ก็คงไม่ได้มาตอบอีกนาน เพราะจะไปปฏิบัติธรรมต่างจังหวัดอีก ตามที่ได้ตั้งใจว่าจะเพียรเพิ่มฝึกตนไปเรื่อยๆ แต่ขอเรียนเชิญท่านผู้มีความรู้ ผู้ได้ปฏิบัติมาแบ่งปันประสบการณ์กันต่อไป เพื่อเป็นธรรมทานค่ะ สาธุ สาธุ สาธ จากคุณ : น้อมเศียรเกล้า เขียนเมื่อ : 15 ต.ค. 52 08:09:24

ความคิดเห็นที่ 32 งดงามเช่นเคย ทั้งเนื้อหา และภาพประกอบ  ขอบพระคุณ คุณน้อมฯ ค่ะ จากคุณ : แม่กุ๊บกั๊บกับเก๋ากี้ เขียนเมื่อ : 15 ต.ค. 52 11:37:53

ความคิดเห็นที่ 33 อนุโมทนากับคุณนิ่งหนอ สำหรับ 7พรรษาที่น่าศรัทธาจริงๆครับ มีโอกาสก็อยากออกบวชและปฏิบัติแบบเอาชีวิตเป็นเดิมพันแบบนี้บ้างครับ สาธุครับ จากคุณ : ไนท์นะ เขียนเมื่อ : 15 ต.ค. 52 15:41:22

ความคิดเห็นที่ 34 สาธุ สาธุ สาธุ อนุโมทามิ กับคุณน้อมเศียรเกล้า กับการออกบำเพ็ญบารมีบนเส้นทางสายธรรมอีกครั้ง และคุณนิ่งหนอ (นิ่งหนอ) ด้วยค่ะ ปุจฉามีประโยชน์ดีแท้ จากคุณ : ฟ้าสิรี (I-FEEL-BLUE) เขียนเมื่อ : 16 ต.ค. 52 21:26:55