ความคิดเห็นที่ 1 การจะทำฌาณในแต่ละขั้นนั้นยากมากครับต้องมีตบะแกร่งกล้าไม่หวั่นไหว และศีลต้องบริสุทธิ์ครับ ให้อาจารย์ที่ทำได้มาตอบครับ จากคุณ : Cookpuppy เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 13:53:30

ความคิดเห็นที่ 2 คำว่า "ฌาน" แปลว่า "การเพ่ง" ตามปกติแล้วก็มีความหมายใน 2 ระดับ ระดับแรก เป็นส่วนเหตุ เรียกว่า "อารัมมณูปนิชฌาน" คือ  การเพ่งดูอารมณ์ที่เป็นเครื่องตั้งสติกำหนดระลึก เช่น ดูลมหายใจเข้าออก ระลึกถึงคุณพระพุทธเจ้า ฯลฯ  จนจิตของบุคคลผู้นั้น ตั้งมั่นเป็นสมาธิไม่หวั่นไหว ที่เรียกว่า "อัปปนาสมาธิ"  ในชั้นนี้กว่าจะเข้าถึงฌานอันเป็นส่วนผลที่เรียกว่า "รูปฌาน"   ซึ่งเป็นการแสดงถึงความประณีตของจิตที่เกิดขึ้นจากการเจริญสมถกรรมฐานโดยลำดับนั้นเอง จากคุณ : หนุ่มทิพย์ เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 14:18:17

ความคิดเห็นที่ 3 1.ปฐมฌาน มีองค์ 5 คือ   วิตก ความตรึกที่เป็นกุศล   วิจาร ได้แก่ความตรอง กุศลธรรมที่ตนตรึกนั้น  มีความสงบประณีตสูงขึ้นกว่าความตรึกตรองของสามัญชน เพราะว่าความตรึกตรองของท่านเหล่านั้นไม่ประกอบด้วยกิเลสและอกุศลธรรม   ปิติ ความเอิบอิ่มใจที่เกิดขึ้น แสดงออกมาในลักษณะต่างๆ  สุข ความสบายกายสบายใจ  อันเกิดจากจิตที่มีความสงบมีลักษณะโปร่งเบาบังเกิดขึ้นทั้งกายและจิต  เอกัคคตา  จิตที่ตั้งมั่นเป็นสมาธิ  ไม่ถูกโยกคลอนให้หวั่นไหว  ด้วยการเหนี่ยวนึกของตนเอง และแรงกระทบมาจากภายนอก ในกรณีที่สิ่งกระทบนั้นไม่แรงเกินไป จากคุณ : หนุ่มทิพย์ เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 14:19:00

ความคิดเห็นที่ 4 2.ทุติยฌาน มีองค์ 3 ซึ่งเป็นพัฒนาการทางจิตที่ก้าวไกลขึ้นไปอีกระดับหนึ่ง ดังนั้นในทุติฌาน จึงไม่มีวิตก คือความตรึก ไม่มีวิจาร คือความตรอง แต่มีปิติ คือความเอิบอิ่มใจ                 สุข  คือความสบายกายสบายใจที่ประณีตยิ่งนัก ความสุขในชั้นทุติฌานนั้น  ท่านเรียกว่าเป็นความสุขที่หวานใจยิ่งนัก  เป็นความเอิบอิ่มเป็นความซาบซึ้งตรึงตรา   ซึ่งจิตธรรมดาของบุคคลไม่สามารถสัมผัส ความสุขในชั้นนี้ได้และเอกัคคตา คือจิตตั้งมั่นเป็นอันเดียว  มีความมั่นคงมากยิ่งขึ้นกว่าในปฐมฌาน 3.ตติยฌาน มีองค์ 2 คือ ความสุขและเอกัคคตา เพราะปิติสงบระงับไปจากจิตของบุคคลนั้น  ความสุขจึงมีความเกี่ยวข้องกับความสงบ  จิตของผู้ปฏิบัติก็จะเยือกเย็นและสงบมากยิ่งขึ้น จากคุณ : หนุ่มทิพย์ เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 14:20:55

ความคิดเห็นที่ 5 4.จตุตถฌาน มีองค์ 2 คือแม้ความสุขก็จะหายไป  ใจจะปรากฏเป็นอุเบกขาที่เรียกว่า เป็นอุเบกขาฌาน อันเป็นอาการของปัญญาปรากฏขึ้นภายในจิตพร้อมกับเอกัคคตา คือจิตที่ตั้งมั่นเป็นสมาธิไม่หวั่นไหว ฌานทั้ง  4 ประการนี้ ท่านเรียกว่า "รูปฌาน" บางทีก็เรียกว่า  รูปสมาบัติ  ทั้งนี้เพราะว่ามีรูปธรรมเป็นอารมณ์ให้บังเกิดขึ้น   เมื่อกล่าวในชั้นของจิตแสดงว่าระดับจิตขึ้นสู่รูปาวาจรภูมิ คือชั้นที่มีรูปเป็นอารมณ์ ท่านเหล่านี้เมื่อทำลายกาลกิริยาตายไป  ถ้าฌานท่านไม่เสื่อม   ก็จะบังเกิดเป็นพรหมในพรหมโลกตามกำลังของฌานที่ท่านเหล่านั้นได้บรรลุเป็นผลต่อเนื่อง  จากการเจริญสมถกรรมฐานนั้น มุ่งสงบนิวรณ์ทั้ง 5 ประการ  ซึ่งเป็นสนิมใจ เป็นเครื่องกั้นใจคนไว้ไม่ให้บรรลุความดี จากคุณ : หนุ่มทิพย์ เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 14:21:15

ความคิดเห็นที่ 6 "ผู้ใดที่ปฏิบัติได้ฌาณ ขอความกรุณาบอกอาการของฌาณที่เกิดขึ้นแต่ละขั้นด้วยครับ ".... การที่จิตมีฌาณเกิดขึ้น..หมายถึงจิตเรา..ไม่มีสภาวะของนิวรณ์ ๕ อยู่ในจิต... สภาวะดังกล่าวเกิดขึ้น ๑ ขณะก็คือการได้ ฌาณ ๑ ขณะ...ส่วนลำดับของฌานนั้น ก็ จะมี ๑. จิตเรา..ไม่มีสภาวะของนิวรณ์ ๕ อยู่ในจิต...โดยที่เรายังมีวิตก มีวิจาร มีปิติและสุขเกิดแต่วิเวกอยู่ ๒.จิตเรา..ไม่มีสภาวะของนิวรณ์ ๕ อยู่ในจิต...โดยที่เรา...มีความผ่องใสแห่งจิตในภายในเป็นธรรมเอกผุดขึ้น เพราะวิตกวิจารสงบไป ไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร มีปิติและสุขเกิด ๓.จิตเรา..ไม่มีสภาวะของนิวรณ์ ๕ อยู่ในจิต...โดยที่เรา...มีอุเบกขา มีสติสัมปชัญญะ เสวยสุขด้วยนามกายเพราะปิติสิ้นไป ๔.จิตเรา..ไม่มีสภาวะของนิวรณ์ ๕ อยู่ในจิต...โดยที่เรา....ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข เพราะละสุขละทุกข์และดับโสมนัสโทมนัสก่อนๆ ได้ มีอุเบกขาเป็นเหตุให้สติบริสุทธิ์อยู่ ซึ่งจะไม่เกี่ยวอะไรกับ...นิมิต.....ตัวโครง...ตัวลอย....ไม่เจ็บ...ไม่ปวด...ไม่รู้สึกอะไร..เห็นหรือไม่เห็นลมหายใจ..เห็นเทวดา..เห็นนรก..เห็นแสง..อะไรอะไรอีกมากมาย สภาวะธรรมที่เกี่ยวข้องมีแค่ตามที่ได้กล่าวข้างต้นครับ.... หมายเหตุ...นิวรณ์ ๕ มีดังนี้ ๑.กามฉันทะ คือความยินดี พอใจ เพลิดเพลินในกามคุณอารมณ์ ได้แก่ ความยินดี พอใจในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ(สิ่งสัมผัสทางกาย)   ๒.พยาปาทะ คือ ความโกรธ ความพยาบาท ความไม่พอใจ ขัดเคืองใจ ๓.ถีนมิทธะ แยกเป็นถีนะคือความหดหู่ท้อถอย และมิทธะคือความง่วงเหงาหาวนอน ๔.อุทธัจจกุกกุจจะ แยกเป็นอุทธัจจะคือความฟุ้งซ่านของจิต และกุกกุจจะคือความรำคาญใจ อุทธัจจะนั้นคือการที่จิตไม่สามารถยึดอยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้เป็นเวลานาน จึงเกิดอาการฟุ้งซ่าน เลื่อนลอยไปเรื่องนั้นที เรื่องนี้ที ส่วนกุกกุจจะนั้นเกิดจากความกังวลใจ หรือไม่สบายใจถึงอกุศลที่ได้ทำไปแล้วในอดีต ว่าไม่น่าทำไปอย่างนั้นเลย หรือบุญกุศลต่างๆ ที่ควรทำแต่ยังไม่ได้ทำ ว่าน่าจะได้ทำอย่างนั้นอย่างนี้ ๕.วิจิกิจฉา คือความลังเลสงสัย ไม่แน่ใจ หรือไม่ปักใจเชื่อว่าสิ่งใดถูกสิ่งใดผิด หรือควรทำแบบไหนดี จากคุณ : โกวิทย์ (โกวิทย์) เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 14:23:34

ความคิดเห็นที่ 7 ที่จริงถามว่าองค์ฌานประกอบด้วยอะไรบ้างก็พอ มาถามว่าใครได้ฌานตอบหน่อย ผมได้ครับ....แต่ได้ชาญนะครับ ^_* จากคุณ : norapob เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 14:37:35

ความคิดเห็นที่ 8 ความจริงกระทู้ทำนองนี้ผมไ้ด้สนทนาแล้วหลายครั้ง และตอบไปแล้วหลายครั้ง และด้วยผมเป็นฆราวาส เมื่อเปิดก็จะเป็ดให้หมด และทราบอยู่แล้วว่า ไม่เป็นไปเืพื่อ ลาภ ยศ หรือรายได้ใดๆ เลย แต่เป็นไปตามความชอบตามฐานะ เมื่อปรากฏจริงจึงบอกกล่าวหรือตีแผ่ให้ทราบให้ได้ศึกษาเท่านั้นเอง.      และด้วยเหตุคำถามนี้ได้ตั้งขึ้นเมื่อผม ได้ไปทบทวนอ่านข้อมูลของผมเองจบพอดี จึงเห็นว่าควรตอบ ตามเหตุที่ปรากฏไป เริ่ม อุคคหนิมิตและเป็นอุปจารสมาธิดังนี้. ---------------------------------------------------------------------------------   ในช่วงวันสองวันแรกก็ยังมีปัญหาระหว่างยุบหนอ-พองหนอ กับสติที่จมูกดูลมหายใจอยู่พอถึงวันที่ 3 จึงปลงใจได้ว่า ยุบหนอ-พองหนอไม่ต้องภาวนา ดูลมหายใจเหมือนเดิม และภาวนาอย่างอื่นเช่น นั่งหนอ-ถูกหนอ เจ็บหนอ คิดหนอ เดินจงกลม คืออะไรเด่นชัดที่สุดภาวนาสิ่งนั้นให้ทันเมื่อความกังวลเริ่มคลายจึงภาวนาสบายขึ้น ตัวเริ่มเบา มีอยู่ช่วงหนึ่งขณะนั่งกรรมฐานกำลังดูลมหายใจกระทบท้องอยู่เกิดตัวเบาสว่างนวล เหมือนปุยเมฆ มีความสุขปีติหูยังได้ยินเสียงภายนอกอยู่แต่เบามากสักพักหนึ่งมีเสียงกระสิบใสตรงทีจิตว่า "ให้พยายามทำต่อไป อย่าได้หยุด" หลังจากนั้นอีกประมาณ 10 หรือ 20 นาที ก็เป็นเวลาช่วงพักกรรมฐาน ความจริงเวลาพักกรรมฐาน ข้าพเจ้าก็ยังกำหนดภาวนาอยู่ทุกเวลาแต่อาจไม่เข้มข้นพอวันที่ 4 ของการเข้ากรรมฐานครั้งที่ 2 ข้าพเจ้าพิจารณาว่าเมื่อลมหายใจเข้า ลมหายใจออกก็ต้องพิจารณาให้ทัน จึงต้องมีคำภาวนากำกับ ตกลงใจใช้คำภาวนาว่า "ไม่เทียงเป็นทุกข์ " เมื่อหายใจเข้า และ "ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตน" เมื่อหายใจออกโดยมีสติตั้งที่ปลายจมูกเป็นหลัก และเมื่อหายใจเข้าต้องให้พิจารณาเห็นว่าลมไม่เที่ยงจริงต้องเปลี่ยนไปเป็นทุกข์คือทนอยู่ไม่ได้  เมื่อหายใจออก พิจารณาเห็นว่า ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตนจริงๆ ยึดถือไม่ได้ ส่วนคำภาวนาอย่างอื่นก็ตามแบบของคณะ 5 ทุกอย่าง -------------------------------------------------------------- สภาวะนี้คือ อุปจารสมาธิ ภาวนาสบายขึ้น ตัวเริ่มเบา มีอยู่ช่วงหนึ่งขณะนั่งกรรมฐานกำลังดูลมหายใจกระทบท้องอยู่เกิดตัวเบาสว่างนวล เหมือนปุยเมฆ มีความสุขปีติหูยังได้ยินเสียงภายนอกอยู่แต่เบามากสักพักหนึ่ง ปฐมฌาน เป็นดังนี้ --------------------------------------------------------------------     พอวันที่ 7 หลังจากพักกรรมฐานช่วง 20.00 น เป็นเวลาที่เตรียมตัวอาบน้ำข้าพเจ้าเห็นว่าช่วงนั้นมีคนใช้ ห้องน้ำกันมาก จึงทำกรรมฐานรอไปเรื่อยๆ แล้วเอนกายลงนอนแต่กำหนดภาวนาอยู่ ความรู้สึกก็หายไปมารู้อีก ครั้งคล้ายเป็นนิมิตที่ชัดเจน เห็นพระอายุประมาณ 50 ผิวขาวท้วมกำลังเดินขึ้นกุฏิ ความรู้สึกก็ได้น้อมมาที่จิต ของตนเองและคำนึงขึ้นว่า เป็นพระนี้ดีหนอถ้าไม่มี ราคะ โทสะ โมหะ จะอยู่อย่างสงบสุขหลังจากนั้นจิต ก็มีความรู้สึกเต็ม แต่ไม่ได้รู้ที่ร่างกาย แล้วรวมตัวดิ่งลงภวังค์ลึก ถอยขึ้นมารับความรู้สึกเหมือนเดิมแล้ว รวมตัวลงภวังค์ลึกไปอีก เป็นอยู่ 3 ครั้ง จึงขึ้นมารับรู้ทั้งตัวทันทีทันใด หลังจากนั้นร่างกายทุกส่วน ก็สะบัดอย่าง รวดเร็วติดต่อกันหลายครั้ง คล้ายปลาที่โดนตีหัว ต่อจากนั้นจิตใจวางเฉยมาก และไม่สนใจเรื่องที่ผ่านมา จึงเตรียมตัวไปอาบน้ำ ขณะที่อยู่ในห้องน้ำพอตักน้ำรดตัวขันแรกก็นึกขึ้นว่า เอะ ! ที่ผ่านมาคืออะไร? จึงคิดเข้าข้างตนเองว่าเป็นมรรคผลนิพพาน ก็บังเกิดตัวร้อนวูบวาบด้วยความดีใจ เมื่ออาบน้ำเสร็จขึ้นมาที่ห้อง ได้พูดกับเพื่อนถึงอารมณ์ที่ผ่านมา แล้วเข้าใจว่าเป็นมรรคผลนิพพาน หลังจากนั้นร่างกายร้อนวูบวาบมากขึ้น มีปีติบังเกิดขึ้นอย่างมากมายคล้ายระลอกคลื่นที่กระทบฝั่ง นอนไม่หลับต้องนั่งตัวโยกเพราะปีติทั้งคืน รุ่งวันใหม่ก็ยังมีปีติอยู่ ----------------------------------------------------    สภาวะ ปฐมฌาน พร้อมทั้ง อัปปนาสมาธิคือ    จึงทำกรรมฐานรอไปเรื่อยๆ แล้วเอนกายลงนอนแต่กำหนดภาวนาอยู่ ความรู้สึกก็หายไปมารู้อีก ครั้งคล้ายเป็นนิมิตที่ชัดเจน เห็นพระอายุประมาณ 50 ผิวขาวท้วมกำลังเดินขึ้นกุฏิ ความรู้สึกก็ได้น้อมมาที่จิต ของตนเองและคำนึงขึ้นว่า เป็นพระนี้ดีหนอถ้าไม่มี ราคะ โทสะ โมหะ จะอยู่อย่างสงบสุขหลังจากนั้นจิต ก็มีความรู้สึกเต็ม แต่ไม่ได้รู้ที่ร่างกาย แล้วรวมตัวดิ่งลงภวังค์ลึก ถอยขึ้นมารับความรู้สึกเหมือนเดิมแล้ว รวมตัวลงภวังค์ลึกไปอีก เป็นอยู่ 3 ครั้ง จึงขึ้นมารับรู้ทั้งตัวทันทีทันใด หลังจากนั้นร่างกายทุกส่วน ก็สะบัดอย่าง รวดเร็วติดต่อกันหลายครั้ง สิ่งที่เกิดหลังจากนั้นคือ  จิตเป็นอุเบกขาแล้วเกิดปิตีอย่างมากมายดังที่กล่าวไว้     แต่หลังจากนั้นเกิดวิปัสสนูกิเลสขึ้น ------------------------------------------------------------    หลังจากนั้นรู้สึกว่าผิวหนังและกล้ามเนื้อกระชับ ไม่มีอ่อนเพลียและง่วงนอนเลย แถมดวงตาเริ่มมองเห็นรัศมีจากคนทั่วไป และรูปพระต่างๆ ในขณะปกติไม่ใช่ขณะนั่งสมาธิ รัศมีของแต่ละคน นั้นแตกต่างกันตามระดับสมาธิ บุคคลทั่วๆ ไปรัศมีสีเหลืองอ่อนไม่ใสคลุมจางๆ สำหรับผู้ที่กำลังอ่านหนังสืออยู่ เป็นสีเหลืองอ่อนใสมากขึ้นพอกับผู้ที่เพิ่งเริ่มเข้ากรรมฐานวันแรกๆ ที่เข้ามาทำกรรมฐานที่ทำจริง แต่ผู้ที่ทำกรรมฐาน จะทรงอยู่ตลอดเวลา และผู้ที่ทำกรรมฐานที่ดีขึ้นก็จะมีสีใสมากขึ้นแล้วกระจายเป็นวงกว้างมาขึ้น  มีผู้ทำกรรมฐาน ถึงอีกระดับหนึ่ง  จะมีรัศมีขาวนวลสว่างคลุมอานาบริเวนกว้างประมาณช่วงแขนของตนเองซึ่งมีน้อยคน แต่มีรัศมี ท่านผู้หนึ่งที่ต่างจากบุคคลทั่วไปมากและเป็นอยู่ตลอดเวลา รัศมีของท่านเป็นสีเหลืองทองอ่อนเข้มข้นระยิบระยับ เคลือบผิวอย่างหนาแน่นห่างจากผิวประมาณครึ่งนิ้วถึงหนึ่งนิ้ว แม้ว่าท่านจะเดินอยู่กลางแดดจ้าทามกลางฝูงชน รัศมีของท่านก็ยังคงอยู่ ทั้งที่ช่วงนั้นข้าพเจ้ายังมีความศรัทธาในตัวท่านน้อยอยู่มาก แต่ศรัทธาในตัวหลวงพ่อ มากกว่า ท่านผู้นี้คืออาจารย์ เมื่อข้าพเจ้าสามารถเห็นรัศมีจากผู้อื่นทำให้ข้าพเจ้ามีความหลงในตัวเองมาก ว่าเป็น พระอริยะไปแล้ว   -------------------------------------------------- เมื่อหลง เปรียบเสมือนเห็นกองไฟ สองแสงสว่างในความมืด ก็ปีติยินดี  และด้วยฐานะที่เป็นทุกข์อยู่แล้ว จึงไปหยิบถ่านไปที่ลุกไหม้นั้นว่าเป็นของตน ตนเป็นพระอริยะแล้วเพื่อคานกับฐานะที่เ็ป็นทุกข์ทางสังคมนั้น ไม่ย่อมปล่อยไม่รู้จักว่าร้อนว่าเป็นทุกข์ โดยไม่รู้ตัว. แล้ววิบากกรรมส่งให้ทุกข์เพิ่มอย่างประจวบเหมาะกับเหตุการณ์ที่จะสงผลต่อไป. แก้ไขเมื่อ 14 มิ.ย. 54 14:57:05 จากคุณ : P_vicha เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 14:53:02

ความคิดเห็นที่ 9 เริ่มต้นที่องค์คุณคือสติ อันได้แก่ความระลึกได้ จากนั้นตามด้วยองค์คุณคือสัมปชัญญะความรู้สึกตัว เมื่อกำหนดรู้รูปนามที่เป็นปัจจุบันธรรม สติคุมจิตไม่ให้จมแช่หรือลื่นไหลไปตามอารมณ์ แต่เป็นสภาวะที่รู้ไปที่ละขณะๆ จิตประกอบด้วยวิตกคือเค้าคลึงอารมณ์แต่ละขณะที่ปรากฏ จิตประกอบด้วยวิจารณ์คือยกจิตขึ้นสู่อารมณ์ ปิติความสุข เอกัคคตาจิตมีอารมณ์เป็นหนึ่งเดียวกับสภาวะปัจจุบันแต่ละขณะ คือวิ่งไปที่เสียงบ้าง ที่ความคิดบ้าง ที่อาการของกายบ้าง ที่ลมหายใจบ้าง จากนั้นความสงบแนบแน่นจะค่อยๆชัดเจนขึ้น ละจากผัสสะทางทวารห้าคือ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส เหลือเพียงธรรมมารมณ์คือความรู้สึกที่ใจ ก่อนจะเข้าสู่สภาวะนี้ เสียงที่ได้ยินจะค่อยๆเบาลงเหมือนได้ยินเสียงอยู่ไกลๆ จากนั้นความคิดจะถูกละลงไป เหลือแต่ตัวรู้ที่ไม่สามารถคิดได้ เมื่อสภาวะนั้นคลายลง ก็ไม่ต้องไปสนใจแล้วว่าที่ผ่านมาเรียกว่าอะไร เหมือนคนที่กินข้าวอิ่ม ย่อมไม่สนใจสิ่งที่กินเข้าไปแล้วเพราะอื่มแล้ว เริ่มต้นที่สติ สมาธิจะตามมาเองเมื่อประกอบเหตุได้เหมาะสม จากนั้นปัญญาจึงเข้ามาตัดสิน พึงระวังสมาธิ ที่ไม่ประกอบด้วยสติ เพราะจะถูกโมหะครอบงำครับ จากคุณ : มีสติเกิดสตางค์ เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 15:12:10

ความคิดเห็นที่ 10 ลักษณะ อาการของสภาวะที่เรียกว่าฌาน ต่างกันไปในแต่ละขั้นครับ เริ่มจากปฐมฌาน เมื่อเจริญภาวนาไปเรื่อยๆ จนจิตเปลี่ยนเป็นฌานจิต ณ เวลานั้นจะทราบได้เองว่า นี่คือฌาน ที่ทราบเพราะว่านิวรณ์ทั้ง 5 ดับสนิท หมดจด หมดเกลี้ยง คือกิเลสที่เคยมีมา หายวับดับไปหมด จึงไม่แปลกที่บางคนจะหลงคิดไปว่าตนเองบรรลุมรรคผลเป็นอริยบุคคลแล้ว อย่างแรกคือ หมดสิ้นความยินดี หมดสิ้นความสนใจในรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ได้ยินเสียงดังแค่ไหนก็ไม่รำคาญ หมดสิ้นความลังเลสงสัยในสิ่งที่กำลังปฏิบัติอยู่ มีสติมากมายกว่าจิตของคนปกติ จะคิดอ่านพิจารณาสิ่งใดก็คล่องแคล่วว่องไว ไม่ติดขัด และไม่ฟุ้งซ่านรำคาญใจ พิจารณามากเท่าใดก็ไม่เหนื่อย ไม่เครียด หากกำลังปวดเมื่อยอยู่ ความปวดเมื่อยเหล่านั้นก็จะหายเป็นปลิดทิ้ง หากคันหรือเจ็บเพราะแมลงสัตว์กัดต่อยอยู่ ก็จะหายเจ็บหายคันเป็นปลิดทิ้ง ทั่วทั้้งร่างกายในทุกๆส่วนตั้งแต่หัวจรดปลายเท้า รวมถึงลมหายใจ จะเย็นสดชื่นยิ่งกว่าเ้ปิดเครื่้องปรับอากาศ และไม่หนาวสะท้านเลยแม้แต่น้อย ร่างกายทุกส่วนมีแต่ความเบาสบาย เย็น สดชื่น แจ่มใส มีผรณาปีติไหลเอิบอาบฉาบทาทั่วทั้งกาย ในปฐมฌานนี้ จะรู้สึกถึงลักษณะ 5 ประการ คือวิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา แม้ในคนที่ไม่เคยอ่านหนังสือตำราก็สามารถรู้ได้ถึงสิ่งทั้ง 5 ประการนี้ ในกรณีที่ภาวนาโดยใช้อานาปานสติ กำหนดลมหายใจเข้าออก วิตก คือ การสูดลมหายใจเข้า แล้วรู้ว่าเมื่อลมหายใจเข้า เกิดปีติ เกิดความสุข เกิดความตั้งมั่น ก็จะรู้ว่า ถ้าต้องการให้ปีติเกิดขึ้นมากกว่าเดิม ต้องยกจิตขึ้นรับอารมณ์ปีติ ต้องน้อมจิตเข้าไปเป็นหนึ่งเดียวกับอารมณ์ปีติ เมื่อรู้ดังนี้ ก็ยกจิตขึ้นรับอารมณ์ปีติ โผเข้าไปหาอารมณ์ปีติ หรือน้อมจิตเข้าไปเป็นหนึ่งเดียวกับอารมณ์ปีติ ปีติก็จะเกิดมากขึ้นกว่าเดิมหลายเท่า จิตจะมีปีติเต็มดวงใจ จิตอิ่มเอิบ เอิบอาบ เป็นสุข และตั้งมั่น  มั่นคง ราวกับว่ามีเสาหลักต้นใหญ่ปักอยู่ตรงกลางร่างกาย หรือดวงใจ สักพักปีติจะค่อยๆจางลง เบาบางลง พร้อมๆกับลมหายใจที่ไหลออก เมื่อรู้ว่าลมหายใจกำลังไหลออก และปีติกำลังค่อยๆจางลง เบาบางลง ก็รู้ว่าต้องกระทำซ้ำแบบเดิมอีกรอบ ปีติสุขจึงจะเกิดขึ้นอีกรอบ คอยประคองอารมณ์ของปฐมฌานแบบนี้ไปเรื่อยๆ  ตรึกนึกถึงอารมณ์ของผรณาปีติ จากนั้นยกจิตขึ้นรับอารมณ์ปีติ เป็นหนึ่งเดียวกับอารมณ์ของปีติ รู้สุข รู้โสมนัส และเข้าถึงซึ่งความตั้งมั่นอันยิ่งใหญ่ที่ไม่หวั่นไหว ถ้าถามว่าหากไม่เจริญวิตกโดยยกจิตขึ้นรับอารมณ์ ไม่เจริญวิจารโดยการเข้าถึงอารมณ์ปีติ ไม่เข้าไปคลุึกเคล้าเป็นหนึ่งเดียวกับอารมณ์ปีติ จะเป็นเช่นไร ผลที่ได้ก็คือ ผรณาปีติที่ไหลเอิบอาบเย็นชุ่มฉ่ำแช่มชื่นสดใสสบายกาย สบายใจ จะหายไปในทันที และอารมณ์ปีติสุขจะมลายหายไปเช่นกัน เหลือแต่เพียงความสงบเงียบ แต่จิตยังตั้งมั่นอยู่ บางท่านเรียกสภาวะอย่างหลังนี้ตามภาษาพูดว่า ตกภวังค์ แต่น่าจะเรียกว่า เคลื่อนจากอารมณ์ของฌานมากกว่า สำหรับอุคคหนิมิตของอานาปานสติในอุปจารสมาธิช่วงเฉียดฌานนั้น เหมือนกับปุยเมฆสีขาวบนท้องฟ้า หรือเหมือนกับไอของน้ำแข็งแห้งที่ลอยบริเวณหน้าเวที บางครั้งก็เป็นแสงสว่างกลมขาว ราวกับใครส่องไฟเข้าหาใบหน้า ส่วนปฏิภาคนิมิตของอานาปานสติตอนได้ฌานนั้น จะเป็นเหมือนแก้วมณีมีประกายระยิบระยับ หรือเหมือนสร้อยมุกที่มีประกายระยิบระยับ พวกนิมิตที่ลอยอยู่นี้จะลอยอยู่ระดับสายตาท่ามกลางความมืดของเปลือกตาที่ปิดสนิทอยู่ หากพุ่งความสนใจไปที่นิมิตมากกว่าอารมณ์ปัจจุบัน นิมิตจะหายไป แต่พอหันกลับมาใส่ใจรู้อารมณ์ในปัจจุบันตามเดิมนิมิตเหล่านี้ก็จะกลับมาลอยอยู่ตรงหน้าเหมือนเดิม ปฏิภาคนิมิตนี้อธิษฐานให้ใหญ่ก็ขยายใหญ่ขึ้นได้ อธิษฐานให้หดเล็กลงก็หดเล็กลงได้จริงเหมือนกับที่กล่าวไว้ในตำรา ถ้าเจริญกสิณภาวนา อุคคหนิมิตที่เกิดในอุปจารสมาธิช่วงเฉียดฌานนั้นก็มีลักษณะตามชนิดของกสิณที่น้อมนึกระลึกถึง เช่นกสิณไฟ อุคคหนิมิตจะเป็นดวงกลมๆ คล้ายพระอาิทิตย์ดวงโตยามเช้า สีออกส้มแดงลุกโชน เหมือนถ่านที่ติดไฟทั่วทั้งก้อนที่ปราศจากขี้เถ้า  ถ้าเป็นกสิณสีแดงก็จะเป็นสีแดงธรรมดา ถ้าเป็นสีเขียว สีเหลือง ก็จะเป็นสีเขียว สีเหลืองธรรมดา ถ้าเป็นกสิณสีขาว จะขาวเหมือนสำลี หรือก้อนเมฆ หรือคล้่ายพระจันทร์ในคืนวันเพ็ญ ถ้าเป็นอากาศกสิณ ก็จะเป็นวงกลมเป็นช่องว่างท่ามกลางความมืด สามารถมองเห็นเหตุการณ์ภายนอกได้เหมือนลืมตาอยู่ แต่เห็นเฉพาะภายในเขตวงกลมด้านในของนิมิต ถ้าเป็นกสิณน้ำจะเป็นระลอกคลื่นเบาๆ กระเพื่อมไปมาเล็กน้อยภายในวงกลมของอุคคนิมิต ลักษณะของน้ำจะเหมือนน้ำในสระว่ายน้ำหรือเหมือนน้ำในขันน้ำ ถ้าเป็นกสิณดิน จะเป็นก้อนดินหรือเกล็ดดินสีน้ำตาลดำอยู่ภายในวงกลมของอุคคหนิมิต ส่วนปฏิภาคนิมิตของกสิณภาวนา ก็เหมือนกันกับปฏิภาคนิมิตของอานาปานสติ ขอกล่าวถึงลักษณะอาการของปฐมฌานก่อนนะครับ ไว้ค่อยเล่าต่อถึงลักษณะของฌานชั้นต่อๆไป แก้ไขเมื่อ 14 มิ.ย. 54 15:24:37 จากคุณ : ปริญญาบ้าเกมส์ เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 15:14:42

ความคิดเห็นที่ 11 หลงไปตามวิปัสสนูกิเลส และหลงว่าตนเป็นพระอริยะ(อยู่ในใจ ไม่ได้ประกาศบอกใคร พูดกับเพือนเพียงสองคน) มีเรื่องเกิดขึ้นหลายเรื่อง ประมาณ หนึ่งเดือนกว่า ขอข้ามไป จึงต้องการจะบวชเป็นอย่างยิ่ง ดังนี้.  เริ่มรู้ว่าตนเองหลงในวิปัสสนูกิเลสแล้ว ดังเหตุการณ์นี้ -------------------------------------------------------            หลังจากนั้นพี่ชายคนที่นอนบนศาลากับคนเมา ได้ไปรับพระอุปชาและพระกรรมวาจาจารย์ ส่วนพวก ข้าพเจ้าไปเตรียมบวชที่วัด ปัญหาที่ไม่คาดคิดได้เกิดขึ้นกับข้าพเจ้า เมื่อพี่ชายกลับมา ไม่มีพระอุปชามาด้วย และบอกว่า พระอุปชาไม่ยอมมา เพราะพี่ชายไปพูดว่าข้าพเจ้าพึ่งเรียนจบมาใช้เวลา 3 ปีถึงแม้เป็นลูกคนญวน ทำให้ พระกรรมวาจาจารย์เดินหนี พระอุปชาจึงไม่ยอมมาบวชให้ ข้าพเจ้าตัดสินใจไปตามพระอุปชา อ้อนวอนท่านๆก็ไม่ ยอมต้องกลับมาที่วัดเดิมไม่ได้บวช ดังนั้นต้องนุ่งขาวห่มขาวหัวล้าน ช่วงนี้ไม่ต้องพูดถึงว่าจิตใจของข้าพเจ้า บิดามารดาข้าพเจ้าญาติข้าพเจ้าเป็นเช่นไร?  ในช่วงนี้ข้าพเจ้าเริ่มพอรู้แล้วว่าข้าพเจ้ากำลัง หลงอยู่  แต่กระแสโมหะ กำลังเด่นชัดอยู่ ความรู้แค่นี้ยังให้มันหายไปทันทีไม่ได้ ----------------------------------------------------   ด้วยความรู้สึกทุกข์ที่มากมาย ทิ้มแทงทางฐานะสังคมและทั้งทางใจ  บวกกับความหลงของตนเอง ที่คิดว่าเย็นว่าดี แต่กลายเป็นของไปเพิ่มให้ร้อนให้ทุกข์ให้สับสนและมีความระอายตนเป็นอย่างยิ่ง จึงตั้งจิตไว้ว่า ไม่ว่าสถาวะธรรมอะไรปรากฏขึ้นจะไม่โมเม ว่าบรรลุธรรมเป็นพระอริยะอีกเลย.    เมื่อคลายความหลงวิปัสสนาญาณ สมาธิก็ย่อมเจริญขึ้นฌานก็ย่อมเจริญขึ้นดังข้างลางนี้   ฌานที่ 2 ฌานที่ 3 ของปัจจญาณ ( อานาปานสติ มีถึง 5 ระดับ  จึงมีกำลังเท่ากับ ฌาน 4 ) ปรากฏดังนี้ -----------------------------------------------------            ข้าพเจ้าต้องอยู่ในฐานะเช่นนี้ถึง 6 - 7 วันแล้วก็มีคนที่รู้จักกันบอกว่า ท่านเจ้าคุณวัดธรรมยุตสามารถบวชให้ได้ เลยได้ไปฝากตัวกับพระคุณท่านพระคุณท่านตอบตกลง และได้ให้ไปหาพระกรรมวาจาจารย์ท่านก็รับปากว่าจะบวชให้โดยให้บวชพร้อมกันกับนาคอื่นอีก 6 นาค ต้องรอไปอีก 7-8 วัน และระหว่างที่รอข้าพเจ้าก็ทำกรรมฐานต่อ โดยพิจารณาลมหายใจตามที่กล่าวมา มีเหตุการณ์ในตอนหนึ่งขณะนอนพิจารณาดูลมหายใจอยู่ ความรู้สึกตัวก็หายไปเหลือแต่จิตอย่างเดียว เป็นสว่างนวลมีปีติเล็กๆ มีสุขเด่นกว่า ทรงอยู่พักใหญ่แล้วถอนมารู้ทั่วตัว แล้วเริ่มกำหนดภาวนาใหม่ ก็มีอาการเหมือนเดิมครั้งนี้ใสกว่าเก่า มีปีติสุขละเอียดมากกว่าเก่า ทรงอยู่นานกว่าแล้วถอยออกมาปกติ แล้วก็ไม่พยายามทำต่อเพียงแต่ทรงอารมณ์กรรมฐานไว้ จนถึงวันที่ได้บวชสมใจดังที่ตั้งใจไว้   ----------------------------------------------------------    สภาวะของ ฌานที่ 2 ที่ 3 ของปัจจฌาน ของอานาปานสติ สามารถมีได้ 5 ฌาน ดังข้างล่างที่นำมาชี้ให้ชัดขึ้น    มีเหตุการณ์ในตอนหนึ่งขณะนอนพิจารณาดูลมหายใจอยู่ ความรู้สึกตัวก็หายไปเหลือแต่จิตอย่างเดียว เป็นสว่างนวลมีปีติเล็กๆ มีสุขเด่นกว่า ทรงอยู่พักใหญ่แล้วถอนมารู้ทั่วตัว แล้วเริ่มกำหนดภาวนาใหม่ ก็มีอาการเหมือนเดิมครั้งนี้ใสกว่าเก่า มีปีติสุขละเอียดมากกว่าเก่า ทรงอยู่นานกว่าแล้วถอยออกมาปกติ เป็นอันว่าถึง ฌานที่ 2 และ 3 ของปัจจญาณ ก็คือ ทุติยฌาน ฌานที่ 2 เติมกำลังของฌานที่จัดเป็น 4 ฌานนั้นเอง  แต่ไม่ไปหลงอีกแล้วเพราะเข็ดหลาบแล้วดังที่ผ่านมา. แก้ไขเมื่อ 14 มิ.ย. 54 15:52:48 จากคุณ : P_vicha เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 15:44:42

ความคิดเห็นที่ 12 แรกๆเมื่อได้ปฐมฌานนั้น ก็จะยินดีพอใจในสภาวะที่สุข สงบ ประณีต มีสติตั้งมั่นไม่หวั่นไหวยิ่งกว่าจิตปกติของคนธรรมดา จนไม่นึกปรารถนารูป รส กลิ่น เสียง สัมผัสแบบปุถุชนคนทั่วไป เพราะว่ารูปรสกลิ่นเสียงสัมผัสที่ได้รับทางร่างกายยังเป็นสุขที่เจือปนด้วยความเร่าร้อน แม้แต่สติหรือจิตในขณะที่ปฏิบัติธรรมในชีวิตประจำวันก็ยังสู้สติอันบริสุทธิ์ฺตั้งมั่นหรือจิตในขณะที่เข้าฌานไม่ได้  ถ้าว่างเมื่อไหร่ก็จะหาเวลาเข้าฌานเรื่อยๆ แบบที่ในตำราท่านเรียกว่า ฌานกีฬา เวลาที่ออกจากปฐมฌาน พอเจริญวิปัสสนากรรมฐานต่อ  วิปัสสนาญาณก็จะเกิดภายในเวลาไม่ถึง 2 นาที สันตติขาด อิริยาบทหาย ฆนสัญญามลาย และวิปัสสนาญาณเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง รู้ และพบเจอรูปกับนามที่แตกดับอย่างรวดเร็ว รุนแรง เห็นชัด รู้ชัดตามหลักอริยสัจ 4 และหลักไตรลักษณ์ นับว่าฌานนี้เื้อื้อต่อการเจริญวิปัสสนาเป็นอย่างมากทีเดียว คนที่หมั่นเข้าปฐมฌานบ่อยๆนั้นจะพบว่า วิตก วิจาร ที่ใช้เพื่อยกจิตเข้าหา เข้าคลุกเคล้าเป็นหนึ่งเดียวกับปีตินี้ ยังทำให้จิตไม่สงบพอ เพราะยังต้องหมั่นประคองอารมณ์ปีติให้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ถ้าหากสามารถทำให้ปีติเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องตลอดเวลาย่อมจะดีไม่น้อย เมื่อพิจารณาเ็ห็นดังนี้ ก็ให้ระลึกรู้เข้าถึงอารมณ์ของปีติโดยตรง ไม่นานก็จะพบว่าจิตยกขึ้นสู่ความประณีตอีกระดับหนึ่ง จิตมีปีติได้เองโดยไม่ต้องเข้าหา ไม่ต้องคอยยกจิตขึ้นรับอารมณ์ คือรู้อารมณ์ตรงๆเลยนั่นเอง ทีนี้จะเข้าฌานนานแค่ไหนก็ไม่ต้องห่วงเรื่องการเคลื่อนจากอารมณ์ปัจจุบันแล้ว ไม่ต้องคอยประคองอารมณ์แล้ว เพราะวิตก วิจาร ดับไปแล้ว เหลือแต่เพียงปีติ สุข เอกัคคตา เดี๋ยวเอาไว้กลับถึงบ้าน ค่อยเล่าต่อถึงสภาวะในตติยฌาน กับจตุตถฌาน นะครับ จากคุณ : ปริญญาบ้าเกมส์ เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 16:19:37

ความคิดเห็นที่ 13 คุณ โกวิทย์ ตอบได้ตรงใจครับ อเมซิ่งมากตอน จิตดิ่งลง แล้ว นิวรณ์ หาย อ่านตำราให้ตายยังไงถ้าไม่เคยรู้ก็จินตนาการไม่ออกครับ ยิ่งคำว่า  "วิตก วิจารณ์ หายไป" ถ้าไม่เคยรู้ ยังไงก็ไม่เข้าใจครับ จินตนาการไม่ออกแน่นอน จู่ ความคิด ความตรึก กับความตรองจะหายไปได้ไง ปล.ระวังนะครับ อ่านสภาวะการปฎิบัติมาก ๆ ติดสัญญานะเออ จากคุณ : กันดั้มตัวนี้สีชมพู เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 17:32:14

ความคิดเห็นที่ 14 ลองอ่านในกระทู้นี้ดู  ตามอ่านหลายคห.หน่อยเป็นการตอบโต้ธรรมกับเพื่อนๆสมาชิก Y10641261 วัดพระธรรมกายเชิญชวนคนออกบวชผ่านช่อง 3 หน้าม้าคุง ... ฮี้ฮี้ (167 - 13 มิ.ย. 54 21:50) เสียงที่ผุดขึ้นมาเป็นคำถามนั้นคือ"วิตก"ส่วนคำตอบที่ผุดขึ้นมาในใจนั้นเป็น"วิจารณ์"ส่วนที่บอกว่า"วืด"เข้ามานั้นคือ"ญาณ"จะนำปัญญาไปเห็นไปรู้เรื่องต่างๆเพียงตรึกในใจเบาๆก็จะเลื่อนไปที่ที่นั้นเลย ตรงตามอภิธรรมครับ  แต่เป็นคำอธิบายศัพย์ปัจจุบัน ในนี้มีอีกท่านหนึ่งที่เคยได้ เคยอ่านของท่านผู้นี้เหมือนกันจำชื่อท่านไม่ได้ ถ้าเจ้าของกระทู้เคยทำได้ ช่วยมาเล่าให้ฟังบ้างนะครับ แก้ไขเมื่อ 14 มิ.ย. 54 18:17:51 แก้ไขเมื่อ 14 มิ.ย. 54 18:15:59 จากคุณ : ธรรมชาติไพศาล เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 18:06:04

ความคิดเห็นที่ 15 ....อื่มม์......ตถตา จากคุณ : สองนิ้วชี้ เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 18:29:46

ความคิดเห็นที่ 16 ^ __^ ขอบคุณทุกท่านที่สละเวลามาแสดงความคิดเห็นครับ จากคุณ : ~หล่อหลอนๆ~ เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 20:36:10

ความคิดเห็นที่ 17 คำบอกกล่าวของพระตถาคต ผู้ปฏิบัติได้ฌาน ผู้ได้บรรลุฌานที่หนึ่ง ภิกษุ ท. ! ภิกษุนั้น ครั้นละนิวรณ์ ๕ ประการ อันเป็นเครื่องเศร้าหมองใจและทำปัญญาให้ถอยกำลัง เหล่านี้ ได้แล้ว,  เพราะสงัดจากกามและสงัดจากอกุศลธรรมทั้งหลาย จึง บรรลุ ฌานที่หนึ่ง  ซึ่งมีวิตกวิจาร มีปีติและสุขอันเกิดแต่วิเวก แล้วแลอยู่.  เธอ ประพรมกายนี้ทำให้ชุ่มทั่ว ชุ่มรอบ เต็มรอบด้วยปีติและสุขอันเกิดแต่วิเวกนั้น, ส่วนใดส่วนหนึ่งของกายเธอทั่วทั้งตัวที่ปีติและสุขอันเกิดแต่วิเวกนั้น ไม่ถูกต้องแล้ว มิได้มี. ภิกษุ ท. ! เปรียบเหมือนนายช่างอาบก็ดี หรือลูกมือของเขาก็ดี เป็นคนฉลาด  โรยผงที่ใช้สำหรับถูตัวในเวลาอาบน้ำลงในขันสำริด แล้วพรมน้ำหมักไว้,  ครั้นเวลาเย็น ก้อนผงออกยางเข้ากัน ซึมทั่วกันแล้ว จับกันทั้งภายในภายนอก  ไม่ไหลหยด ฉันใด ;  ภิกษุ ท. ! ภิกษุ ประพรมกายนี้ทำให้ชุ่มทั่ว ชุ่มรอบ เต็มรอบด้วยปีติและสุขอันเกิดแต่วิเวก,  ส่วนใดส่วนหนึ่งของกายเธอทั่วทั้งตัว ที่ปีติและสุขอันเกิดแต่วิเวกนั้น ไม่ถูกต้องแล้ว มิได้มี, ฉันนั้นเหมือนกัน. มู. ม. ๑๒/๕๐๕/๔๗๑ ผู้ได้บรรลุฌานที่สอง ภิกษุ ท. ! อีกประการหนึ่ง, เพราะสงบวิตกวิจารเสียได้ ภิกษุจึง บรรลุ ฌานที่สอง อันเป็นเครื่องผ่องใสแห่งใจในภายใน นำให้เกิดสมาธิมีอารมณ์อันเดียว  ไม่มีวิตกวิจาร มีแต่ปีติและสุขอันเกิดแต่สมาธิ แล้วแลอยู่. เธอ ประพรมกายนี้ทำให้ชุ่มทั่ว ชุ่มรอบ เต็มรอบ ด้วยปีติและสุขอันเกิดแต่สมาธิ, ส่วนใดส่วนหนึ่งของกายเธอทั่วทั้งตัว ที่ปีติและสุขอันเกิดแต่สมาธิไม่ถูกต้องแล้ว มิได้มี. ภิกษุ ท. ! เปรียบเหมือนห้วงน้ำอันลึก มีน้ำอันป่วน ไม่มีปากน้ำทางทิศตะวันออก ทิศใต้ ทิศตะวันตก ทิศเหนือ แต่ฝนตกเพิ่มน้ำให้แก่ห้วงน้ำนั้น ตลอดกาลโดยกาล, ท่อน้ำเย็นพลุ่งขึ้นจากห้วงน้ำ ประพรมทำให้ชุ่ม ถูกต้องห้วงน้ำนั้นเอง ;  ส่วนไหน ๆ ของห้วงน้ำนั้นที่น้ำเย็นไม่ถูกต้องแล้วมิได้มี. ข้อนี้ฉันใด,  ภิกษุ ท. ! ... ฉันนั้นเหมือนกัน มู. ม. ๑๒/๕๐๕/๔๗๒ ผู้ได้บรรลุฌานที่สาม ภิกษุ ท. ! อีกประการหนึ่ง, เพราะความจางคลายไปแห่งปีติ  ภิกษุ เป็นผู้อยู่อุเบกขา มีสติสัมปชัญญะ เสวยสุขด้วยนามกาย จึง บรรลุ ฌานที่สาม อันเป็นฌานที่พระอริยเจ้ากล่าวว่า “ผู้ได้บรรลุฌานนี้ เป็นผู้อยู่อุเบกขา มีสติอยู่เป็นสุข” ดังนี้ แล้วแลอยู่.  เธอ ประพรมกายนี้ทำให้ชุ่มทั่ว ชุ่มรอบ เต็มรอบ ด้วยลำพังสุขหาปีติมิได้,  ส่วนใดส่วนหนึ่งของกายเธอทั่วทั้งตัวที่สุขหาปีติมิได้ ไม่ถูกต้องแล้ว มิได้มี. ภิกษุ ท. ! เปรียบเหมือนในหนองบัวอุบล หนองบัวปทุม หนองบัวบุณฑริก  มีดอกอุบล ดอกปทุม ดอกบุณฑริก บางเหล่าที่เกิดอยู่ในน้ำ เจริญอยู่ในน้ำ ยังขึ้นไม่พ้นน้ำ  จมอยู่ภายใต้อันน้ำเลี้ยงไว้, ดอกบัวเหล่านั้น ถูกน้ำเย็นแช่ชุ่ม ถูกต้องตั้งแต่ยอดตลอดราก,  ส่วนไหน ๆ ของดอกบัวเหล่านั้นทั่วทั้งดอก ที่น้ำเย็นไม่ถูกต้องแล้ว มิได้มี.  ข้อนี้เป็นฉันใด ; ภิกษุ ท. ! ... ฉันนั้นเหมือนกัน. มู. ม. ๑๒/๕๐๖/๔๗๓ ผู้ได้บรรลุฌานที่สี่ ภิกษุ ท. ! อีกประการหนึ่ง, เพราะละสุขและละทุกข์เสียได้, เพราะ ความดับหายไปแห่งโสมนัสและโทมนัสในกาลก่อน, ภิกษุ จึง บรรลุ ฌานที่สี่ อันไม่ทุกข์ไม่สุข มีแต่ความที่สติเป็นธรรมชาติบริสุทธ์ิเพราะอุเบกขา แล้ว แลอยู่.  เธอนั้น นั่งแผ่ไปตลอดกายนี้ ด้วยใจอันบริสุทธ์ิผ่องใส,  ส่วนใดส่วนหนึ่งของกายเธอทั่วทั้งตัว ที่ใจอันบริสุทธ์ิผ่องใส ไม่ถูกต้องแล้ว มิได้มี. ภิกษุ ท. ! เปรียบเหมือนชายคนหนึ่ง นั่งคลุมตัวด้วยผ้าขาวตลอดศีรษะ, ส่วนไหน ๆ ในกายเธอทั่วทั้งตัว ที่ผ้าขาวไม่ถูกต้องแล้ว (คือไม่คลุมแล้ว) มิได้มี. ข้อนี้เป็นฉันใด ; ภิกษุ ท. ! ... ฉันนั้นเหมือนกัน. มู. ม. ๑๒/๕๐๗/๔๗๔ จากคุณ : ไม้มณฑารพ เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 20:46:55

ความคิดเห็นที่ 18 ผมกะว่าจะมาหาประสบการณืจากกระทู้นี้ แต่ผิดหวังครับ น่าจะเป็นคำถามว่าณานเป็นยังไงมากกว่า.... จขกท...ว่าไงครับ จากคุณ : มันตรัย2009 เขียนเมื่อ : 14 มิ.ย. 54 20:49:43

ความคิดเห็นที่ 19 ...ตถตา         มีบางท่านรู้สึกผิดหวังกับคำตอบนะครับ คือเรื่องนี้มัน "พ้นภาษา" ครับหมาย ถึง ภาษาไม่สามารถอธิบายได้หมดครับ        ท่านลองอธิบายความแตกต่างของสีน้ำตาลกับสีน้ำเงินให้คนตาบอดฟังดูซิครับ คนตาบอดไม่เคยเห็นสี อธิบายอย่างไรก็ไม่เข้าใจครับ        ผมให้ความเห็นอย่างนี้ครับว่า ผู้ที่ได้จะรู้ตนเองว่าได้ฌานครับ เพราะฌานจะเกิดขึ้นซ้ำแต่ละครั้งนั้น จะเหมือนกัน ครับ(ยกเว้นนิมิตที่เกิดในฌานต้นๆ) แต่ถ้าการเกิดในแต่ละครั้งแตกต่างกันนั่นเป็น อุปทานครับ คือเกิดบ้างไม่เกิดบ้าง เอาแน่ไม่ได้ ดังนั้นท่านจะรู้ด้วยตนเองครับ        ส่วนความเห็นในเรื่องอื่นๆนั้น ผมให้ความเห็นอย่างนี้ครับ นิวรณ์ ๕ หรือครับ อื่มม์.....กามฉันทะ มันไม่มีหรอกครับ เพราะมันไม่มีตั้งแต่ต้น แล้ว จะไปตัดทำไมครับ มันหายไปตั้งแต่อุปจารสมาธิแล้วครับ บางท่านก็หายไปตั้งแต่ สวดมนต์ก่อนทำสมาธิแล้วครับ เมื่อมันไม่มีตั้งแต่ต้น มันจึงไม่รู้สึกว่าหายไป สำหรับ ความพยาบาท ก็เหมือนกันครับ ก็ไม่มีมาตั้งแต่ต้นเช่นกัน จะเหลือใหญ่ๆแค่เพียง ความฟุ้งซ่าน ความง่วงเบื่อขี้เกียจ และก็ความลังเลสงสัยครับ และความฟุ้งซ่านหายไปตอนไหน ก็หายไปตอนได้อุปจารสมาธิครับ เมื่อสติท่านติด อยู่อารมณ์ใดอารมณ์หนึ่งนานๆต่อเนื่องกัน ความฟุ้งซ่านก็ไม่ผุดขึ้นมาครับ ความง่วงเบื่อขี้เกียจเกิดขึ้นตอนไหน เกิดหลังจากความฟุ้งซ่านหายไปครับ ตัวอย่างเช่น เวลาท่านเข้านอน ถ้าสมองยังมีเรื่องฟุ้งซ่านอยู่ มันก็จะคิดวนไปเรื่อยๆจนนอนไม่หลับ แต่เมื่อความฟุ้งซ่านหายไป ท่านก็จะรู้สึกว่าง่วงและก็หลับในที่สุด สมาธิก็เช่นกัน เมื่อความฟุ้งซ่านหมดไป แต่สติตอนนั้นยังไม่ต่อเนื่องเท่าที่ควร ความง่วงก็เข้ามาแทน ที่ครับ ถึงตอนนี้ถ้าไม่เร่งสติให้ต่อเนื่องทุกขณะจิตละก็ ไม่หลับสัพงกหรือไม่ก็เกิด อาการเบื่อหน่ายเลิกทำไปในที่สุด และสุดท้ายถ้าผ่านตรงนี้ไปได้ ความลังเลสงสัย ก็หมดไปครับ เพราะว่ามันมาถูกทาง สติจะตรึงแน่นอยู่กับที่ ท่านก็ไม่ต้องไปคลำหา ทางอีก ความลังเลสงสัยที่ว่ามาถูกทางหรือเปล่าก็หมดไปครับ สำหรับอาการต่างๆ ที่เกิดขึ้นระหว่างช่วงต่อของอารมณ์ก็คือ เกิดภวังค์ครับ หมายถึงว่า ท่านจะไม่รู้อะไร ทั้งสิ้นไม่รู้ว่ามีจิตไม่รู้ว่าตนมีกายอยู่สักพักหนึ่งจึงกลับเข้าสู่ภาวะปรกติ ส่วนภวังค์ก่อน ผ่านเข้าสู่ความลังเลสงสัยก็คือ เมื่อสติมารวมตัวกันในตำแหน่งที่กำหนดไว้ สติจะค่อยๆ ถอนอาการรับรู้จากส่วนอื่นๆมารวมกัน เช่น เมื่อถอนมาจากขา ก็จะทำให้ไม่มีความรู้ สึกเป็นเหน็บชาที่ขาและเท้า ถึงตอนนี้ จะรู้สึกว่าร่างกายเบาเพราะไม่มีขาถ่วงอยู่ เหมือนตัวลอยขึ้น บางท่านทำการรวมจุดของสติไม่ดี ร่างกายก็โคลงเคลงบ้าง หมุนบ้าง ตีลังกาบ้าง ขึ้นอยู่กับจุดที่วางตำแหน่งไว้ด้วย บางท่านก็รู้สึเหมืนตกจากที่สูง ส่วนท่าน ที่วางตำแหน่งไว้จุดเสถียรของร่างกาย ก็ทำให้อุปทานเหล่านี้ไม่เกิดขึ้นเป็นต้นครับ        ขอเว้นบรรทัดครับ                                                                                                             ++                                                                                                             ++ จากคุณ : สองนิ้วชี้ เขียนเมื่อ : 15 มิ.ย. 54 04:23:03

ความคิดเห็นที่ 20 ..     ดังนั้นจะแยกได้เองครับ เมื่อฝึกไปเรื่อยๆ ขั้นตอนและรูปแบบจะเกิดซ้ำๆครับ ส่วนบางเรื่อง มันไม่มีตั้งแต่ต้น ไม่ก็ไม่มีครับ ไม่ใช่ว่ามีทุกวันอย่างนั้น สำหรับ  ปิติ ที่เกิดขึ้น ผมให้ความเห็นอย่างนี้ครับ เวลาท่านเดินอยู่ในทะเลทราย หิวน้ำมากกำลังจะตาย แต่พบป้ายบอกทางว่ามีน้ำอยู่ข้างหน้าอีก 1 กิโล ท่านจะเกิด ความดีใจขึ้น แต่ร่างกายยังเป็นทุกข์อยู่ครับเพราะยังไม่ได้กินน้ำ จะมีความสุขได้ ต่อเมื่อได้กินน้ำแล้วคือ ความทุกข์จากการหิวนั้นหมดไป ถ้าท่านทำเป็นคร้งที่สอง จะเกิดขึ้นมากกว่าตอนครั้งแรกที่พบปิติครับ เพราะท่านรู้อยู่ว่า "สุข" กำลังจะมาถึง ถึงตรงนี้แล้ว ยังมีโอกาสเกิดนิมิตครับ แล้วทำไมต้องมีความสุขด้วย ก็เพราะว่า ร่างกายมันเป็นทุกข์ครับ เมื่อจิตแยกออกจากร่างโดยสมบูรณ์แล้ว ความทุกข์มัน ก็หายไปครับ ที่รู้สึกว่าเบาสบายก็เพราะ ร่างกายมันหนักครับ พอเหลือเพียงแค่ จิตดวงเดียวมันก็เบาอย่างหาที่สุดไม่ได้ สุดท้ายครับ สำหรับ เอกัคคตา นั้นไม่มีนิติแล้วครับ อารมณ์จะนิ่งสุด จะให้ว่ามีกายก็รู้ครับ จะให้ไม่รู้ว่ามีกายก็รู้ครับ และ ความสว่าง จะเกิดขึ้นครับ กลางคืนจะสว่างเท่ากับกลางวัน ถ้าห้องปิดไฟ ก็เห็นห้องทั่วทั้งห้อง โดยไม่ต้องเปิดไฟครับ         ขออธิบายสั้นแต่เพียงเท่านี้ครับ ปล. ผมไม่เข้าใจคำว่า "ฌาน" นะครับ ที่เล่ามาทั้งหมดนั้นเป็นความรู้สึกส่วนตัวครับ                                                                                                             ++ แก้ไขเมื่อ 15 มิ.ย. 54 04:42:39 จากคุณ : สองนิ้วชี้ เขียนเมื่อ : 15 มิ.ย. 54 04:38:23

ความคิดเห็นที่ 21 สวัสดีครับทุกท่าน     เมื่อผมยกประสบการณ์ตรง สภาวะ อาการ ที่เกิดขึ้นให้ทราบแล้ว ต่อไปผมจะเทียบกับตำรา มีพระไตรปิฏก เป็นที่ตั้ง  ดังคำถามของคุณ ~หล่อหลอนๆ~ -----------------------------------------------------    อยากทราบลักษณะ อาการ ของสภาวะที่เรียกว่าฌาณ ไม่ทราบว่าเป็นอย่างไร ขอความกรุณาผู้ที่ปฏิบัติเข้าถึงได้จริง ช่วยอธิบายด้วยครับ เหมือนหรือต่างกันอย่างไรกับที่มีบอกลักษณะ อาการ ในตำราต่างๆ ขอความกรุณาด้วยครับ ----------------------------------------------------- ต่อไปผมจะเทีบยสถาวะที่เกิดนั้นกับพระไตรปิฏให้ทราบชัดดังนี้.   จากพระไตรปิฏกเล่มที่ 9 ยกธรรมก่อนที่จะได้ฌานให้ทราบดังนี้. -----------------------------------------------------            [๑๒๕] ภิกษุนั้นประกอบด้วยศีลขันธ์ อินทรียสังวร สติสัมปชัญญะและสันโดษอัน เป็นอริยะเช่นนี้แล้ว ย่อมเสพเสนาสนะ อันสงัด คือ ป่า โคนไม้ ภูเขา ซอกเขา ถ้ำ ป่าช้า ป่าชัฏ ที่แจ้ง ลอมฟาง ในกาลภายหลังภัต เธอกลับจากบิณฑบาตแล้ว นั่งคู้บัลลังก์ ตั้งกายตรง ดำรงสติเฉพาะหน้า เธอละความเพ่งเล็งในโลก มีใจปราศจากความเพ่งเล็งอยู่ ย่อมชำระจิตให้บริสุทธิ์จากความเพ่งเล็งได้ ละความประทุษร้ายคือพยาบาท ไม่คิดพยาบาท มีความกรุณาหวังประโยชน์แก่สัตว์ทั้งปวงอยู่ ย่อมชำระจิตให้บริสุทธิ์จากความประทุษร้ายคือ พยาบาทได้ ละถีนมิทธะแล้ว เป็นผู้ปราศจากถีนมิทธะ มีความกำหนดหมายอยู่ที่แสงสว่าง มีสติสัมปชัญญะอยู่ ย่อมชำระจิตให้บริสุทธิ์จากถีนมิทธะได้ละอุทธัจจะกุกกุจจะแล้ว เป็นผู้ไม่ ฟุ้งซ่าน มีจิตสงบ ณ ภายในอยู่ ย่อมชำระจิตให้บริสุทธิ์จากอุทธัจจะกุกกุจจะได้ ละวิจิกิจฉาแล้ว เป็นผู้ข้ามวิจิกิจฉา ไม่มีความคลางแคลงในกุศลธรรมทั้งหลายอยู่ ย่อมชำระจิตให้บริสุทธิ์จาก วิจิกิจฉาได้. ------------------------------------------------------------------ ต่อไป จากสภาวะที่เกิดขึ้นกับผม.     ในช่วงวันสองวันแรกก็ยังมีปัญหาระหว่างยุบหนอ-พองหนอ กับสติที่จมูกดูลมหายใจอยู่พอถึงวันที่ 3 จึงปลงใจได้ว่า ยุบหนอ-พองหนอไม่ต้องภาวนา  ดูลมหายใจเหมือนเดิม และภาวนาอย่างอื่นเช่น นั่งหนอ-ถูกหนอ เจ็บหนอ คิดหนอ เดินจงกลม คืออะไรเด่นชัดที่สุดภาวนาสิ่งนั้นให้ทันเมื่อความกังวลเริ่มคลายจึงภาวนาสบายขึ้น ตัวเริ่มเบา มีอยู่ช่วงหนึ่งขณะนั่งกรรมฐานกำลังดูลมหายใจกระทบท้องอยู่เกิดตัวเบาสว่างนวล เหมือนปุยเมฆ มีความสุขปีติหูยังได้ยินเสียงภายนอกอยู่แต่เบามาก หมายเหตุ      ในตอนต้นๆ ดูลมหายใจเป็นอย่างนี้ ตั้งกายตรงดำรงสติมั่น มีสติที่ลมหายใจกระทบกับปลายจมูกช่วงริมฝีปากบน แต่ไม่ได้เพ่งหรือเกร็งมาก เข้าและออกๆ รู้ชัด เมื่อไม่ชัดก็ไปรู้ว่าลมหายเข้าหรือออกนั้น กระทบรู้สึกที่ทรวงอกกับท้องส่วนบน . จากบทความ "เมื่อความกังวลเริ่มคลายจึงภาวนาสบายขึ้น ตัวเริ่มเบา"  นั้นก็คือนิวรณ์ทั้ง 5 นั้นเริ่มสงบลง  ถ้าอุปมานิวรณ์ที่สงบลงได้ ดังพุทธพจน์นี้ ุ------------------------------------------------------------                                     อุปมานิวรณ์         [๑๒๖] ดูกรมหาบพิตร เปรียบเหมือนบุรุษจะพึงกู้หนี้ไปประกอบการงาน การงาน ของเขาจะพึงสำเร็จผล เขาจะพึงใช้หนี้ที่เป็นต้นทุนเดิมให้หมดสิ้น และทรัพย์ที่เป็นกำไรของเขา จะพึงมีเหลืออยู่สำหรับเลี้ยงภริยา เขาพึงมีความคิดเห็นอย่างนี้ว่า เมื่อก่อนเรากู้หนี้ไปประกอบ การงาน บัดนี้ การงานของเราสำเร็จผลแล้ว เราได้ใช้หนี้ที่เป็นต้นทุนเดิมให้หมดสิ้นแล้ว และ ทรัพย์ที่เป็นกำไรของเรายังมีเหลืออยู่สำหรับเลี้ยงภริยา ดังนี้ เขาจะพึงได้ความปราโมทย์ ถึงความ โสมนัส มีความไม่มีหนี้นั้นเป็นเหตุ ฉันใด.          ดูกรมหาบพิตร เปรียบเหมือนบุรุษจะพึงเป็นผู้มีอาพาธถึงความลำบาก เจ็บหนัก บริโภคอาหารไม่ได้ และไม่มีกำลังกาย สมัยต่อมา เขาพึงหายจากอาพาธนั้น บริโภคอาหารได้ และมีกำลังกาย เขาจะพึงคิดเห็นอย่างนี้ว่า เมื่อก่อนเราเป็นผู้มีอาพาธถึงความลำบาก เจ็บหนัก บริโภคอาหารไม่ได้ และไม่มีกำลังกาย บัดนี้ เราหายจากอาพาธนั้นแล้ว บริโภคอาหารได้ และมีกำลังกายเป็นปกติ ดังนี้ เขาจะพึงได้ความปราโมทย์ ถึงความโสมนัส มีความไม่มีโรคนั้น เป็นเหตุ ฉันใด.           ดูกรมหาบพิตร เปรียบเหมือนบุรุษจะพึงถูกจำอยู่ในเรือนจำ สมัยต่อมา เขาพึงพ้นจาก เรือนจำนั้นโดยสวัสดีไม่มีภัย ไม่ต้องเสียทรัพย์อะไรๆ เลย เขาจะพึงคิดเห็นอย่างนี้ว่า เมื่อก่อน เราถูกจองจำอยู่ในเรือนจำ บัดนี้ เราพ้นจากเรือนจำนั้นโดยสวัสดีไม่มีภัยแล้ว และเราไม่ต้อง เสียทรัพย์อะไรๆ เลย ดังนี้ เขาจะพึงได้ความปราโมทย์ ถึงความโสมนัส มีการพ้นจากเรือนจำ นั้นเป็นเหตุ ฉันใด.           ดูกรมหาบพิตร เปรียบเหมือนบุรุษจะพึงเป็นทาส ไม่ได้พึ่งตัวเอง พึ่งผู้อื่น ไปไหน ตามความพอใจไม่ได้ สมัยต่อมา เขาพึงพ้นจากความเป็นทาสนั้น พึ่งตัวเอง ไม่ต้องพึ่งผู้อื่น เป็นไทยแก่ตัว ไปไหนได้ตามความพอใจ เขาจะพึงมีความคิดเห็นอย่างนี้ว่า เมื่อก่อนเราเป็นทาส พึ่งตัวเองไม่ได้ ต้องพึ่งผู้อื่น ไปไหนตามความพอใจไม่ได้ บัดนี้ เราพ้นจากความเป็นทาสนั้น แล้ว พึ่งตัวเอง ไม่ต้องพึ่งผู้อื่น เป็นไทยแก่ตัว ไปไหนได้ตามความพอใจ ดังนี้ เขาจะพึงได้ ความปราโมทย์ ถึงความโสมนัส มีความเป็นไทยแก่ตัวนั้นเป็นเหตุ ฉันใด.            ดูกรมหาบพิตร เปรียบเหมือนบุรุษ มีทรัพย์ มีโภคสมบัติ พึงเดินทางไกลกันดาร หาอาหารได้ยาก มีภัยเฉพาะหน้า สมัยต่อมา เขาพึงข้ามพ้นทางกันดารนั้นได้ บรรลุถึงหมู่บ้าน อันเกษมปลอดภัยโดยสวัสดี เขาจะพึงมีความคิดเห็นอย่างนี้ว่า เมื่อก่อนเรามีทรัพย์ มีโภคสมบัติ เดินทางไกลกันดาร หาอาหารได้ยาก มีภัยเฉพาะหน้า บัดนี้ เราข้ามพ้นทางกันดารนั้น บรรลุถึงหมู่บ้านอันเกษม ปลอดภัยโดยสวัสดีแล้ว ดังนี้ เขาจะพึงได้ความปราโมทย์ ถึงความ โสมนัส มีภูมิสถานอันเกษมนั้นเป็นเหตุ ฉันใด.            ดูกรมหาบพิตร ภิกษุพิจารณาเห็นนิวรณ์ ๕ ประการเหล่านี้ที่ยังละไม่ได้ในตนเหมือนหนี้ เหมือนโรค เหมือนเรือนจำ เหมือนความเป็นทาส เหมือนทางไกลกันดาร และเธอพิจารณา เห็นนิวรณ์ ๕ ประการที่ละได้แล้วในตน เหมือนความไม่มีหนี้ เหมือนความไม่มีโรค เหมือน การพ้นจากเรือนจำ เหมือนความเป็นไทยแก่ตน เหมือนภูมิสถานอันเกษม ฉันนั้นแล. ----------------------------------------    ตามพุทธพจน์ด้านบนนั้น พระพุทธเจ้าทรงเปรีบบเทียบให้ทราบหลายกรณี. แต่สำหรับผมในตอนนั้นเปรียบเสมือน 2 กรณีนี้. ------------------------------------------          ดูกรมหาบพิตร เปรียบเหมือนบุรุษจะพึงเป็นผู้มีอาพาธถึงความลำบาก เจ็บหนัก บริโภคอาหารไม่ได้ และไม่มีกำลังกาย สมัยต่อมา เขาพึงหายจากอาพาธนั้น บริโภคอาหารได้ และมีกำลังกาย เขาจะพึงคิดเห็นอย่างนี้ว่า เมื่อก่อนเราเป็นผู้มีอาพาธถึงความลำบาก เจ็บหนัก บริโภคอาหารไม่ได้ และไม่มีกำลังกาย บัดนี้ เราหายจากอาพาธนั้นแล้ว บริโภคอาหารได้ และมีกำลังกายเป็นปกติ ดังนี้ เขาจะพึงได้ความปราโมทย์ ถึงความโสมนัส มีความไม่มีโรคนั้น เป็นเหตุ ฉันใด.           ดูกรมหาบพิตร เปรียบเหมือนบุรุษจะพึงถูกจำอยู่ในเรือนจำ สมัยต่อมา เขาพึงพ้นจาก เรือนจำนั้นโดยสวัสดีไม่มีภัย ไม่ต้องเสียทรัพย์อะไรๆ เลย เขาจะพึงคิดเห็นอย่างนี้ว่า เมื่อก่อน เราถูกจองจำอยู่ในเรือนจำ บัดนี้ เราพ้นจากเรือนจำนั้นโดยสวัสดีไม่มีภัยแล้ว และเราไม่ต้อง เสียทรัพย์อะไรๆ เลย ดังนี้ เขาจะพึงได้ความปราโมทย์ ถึงความโสมนัส มีการพ้นจากเรือนจำ นั้นเป็นเหตุ ฉันใด. --------------------------------------------- ในลำดับต่อไป พระพุทธเจ้าตรงตรัสถึงปฐมฌานดังนี้. -----------------------------------------------------------           [๑๒๗] เมื่อเธอพิจารณาเห็นนิวรณ์ ๕ เหล่านี้ ที่ละได้แล้วในตน ย่อมเกิดปราโมทย์ เมื่อปราโมทย์แล้วย่อมเกิดปีติ เมื่อมีปีติในใจ กายย่อมสงบ เธอมีกายสงบแล้วย่อมได้เสวยสุข เมื่อมีสุข จิตย่อมตั้งมั่น. เธอสงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรม บรรลุปฐมฌาน มีวิตก มีวิจาร มีปีติและสุขเกิดแต่วิเวกอยู่ เธอทำกายนี้แหละให้ชุ่มชื่นเอิบอิ่มซาบซ่านด้วยปีติและสุขเกิดแต่ วิเวก ไม่มีเอกเทศไหนๆ แห่งกายของเธอทั่วทั้งตัว ที่ปีติและสุขเกิดแต่วิเวกจะไม่ถูกต้อง ดูกรมหาบพิตร เปรียบเหมือนพนักงานสรงสนาน หรือลูกมือพนักงานสรงสนานผู้ฉลาด จะพึงใส่จุรณ์สีตัวลงในภาชนะสำริด แล้วพรมด้วยน้ำ หมักไว้ ตกเวลาเย็นก้อนจุรณ์สีตัวซึ่งยาง ซึมไปจับติดกันทั่วทั้งหมด ย่อมไม่กระจายออก ฉันใด ภิกษุก็ฉันนั้นแล ทำกายนี้แหละให้ ชุ่มชื่นเอิบอิ่มซาบซ่านด้วยปีติและสุขเกิดแต่วิเวก ไม่มีเอกเทศไหนๆ แห่งกายของเธอทั่วทั้งตัว ที่ปีติและสุขเกิดแต่วิเวกจะไม่ถูกต้อง ดูกรมหาบพิตร นี้แหละสามัญผลที่เห็นประจักษ์ ทั้งดียิ่งกว่า ทั้งประณีตกว่าสามัญผลที่เห็นประจักษ์ข้อก่อนๆ. -------------------------------------------------------    และจากสภาวะที่เ่กิดกับผมคือ   " มีอยู่ช่วงหนึ่งขณะนั่งกรรมฐานกำลังดูลมหายใจกระทบท้องอยู่เกิดตัวเบาสว่างนวล เหมือนปุยเมฆ มีความสุขปีติหูยังได้ยินเสียงภายนอกอยู่แต่เบามาก"    มี วิตก วิจารณ์ คืำอ "กำหนดรู้ลมหายใจอยู่ เพียงเท่านั้น" เกิดเอกคตาหรือสงบเป็นอุกเบกขาเป็นหนึ่งคือ "เกิดตัวเบา" ไม่มีสภาวะนิวรณ์อยู่เลย เกิดเป็นอุคนิมิต และปฏิภาคนิมิคคือ "สว่างนวล เหมือนปุยเมฆ" เกิดความ สุข และ ปีติ  คือมีองค์ฌานทั้ง 5 พร้อม เพราะมีอารมณ์ทั้ง 5 หรือองค์ฌาน 5 ไม่มีอารมณ์อื่นใดปนเลย และเกิดสถาวะที่เสมือนรับรู้ภายนอกน้อยมากแล้วหรือเสมือนไม่สนใจแล้ว คือ "หูยังได้ยินเสียงภายนอกอยู่แต่เบามาก".    มีส่วนข้อความที่ผมไม่ได้กล่าวเล่าไว้ คือหลังจากนั้นจะมี ความสุขและปีติ และเบากายเบาใจ ในการปฏิบัติธรรม อยู่เนืองๆ  เพราะเป็นการปฏิบัติธรรมอยู่ตลอดสายนั้นเอง เพียงแต่ตอนนั้นยังไม่ทราบว่า ตนเองได้ปฏิบัติที่เรียกว่า สมถะและวิปัสสนา ในสำนักปฏิบัิติบัติที่ปฏิบัติเป็นวิปัสสนาล้วนๆ  แต่ก็ไม่ได้มีปัญหาอะไร เพราะกำหนดสติทุกประการตามแบบคณะ 5 วัดมหาธาตุท่าพระจันทร์ ยกเว้นมีสติรู้ลมหายใจเท่านั้น.     ซึ่งผลข้างบนนั้นผมไม่อาจสรุปว่า เป็นปฐมฌาน อย่างแท้จริง เมื่อยังไม่ปรากฏอัปปนาสมาธิให้ทราบชัดกับตัวเองเสียก่อน(ตามที่พอรู้มา) . หมายเหตุ หลักจากนั้นผมก็กำหนดภาวนาพร้อมกับลมหายใจ ดังนี้ ----------------------------------------------------        ข้าพเจ้าพิจารณาว่าเมื่อลมหายใจเข้า ลมหายใจออกก็ต้องพิจารณาให้ทัน จึงต้องมีคำภาวนากำกับ ตกลงใจใช้คำภาวนาว่า "ไม่เทียงเป็นทุกข์ " เมื่อหายใจเข้า และ "ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตน" เมื่อหายใจออกโดยมีสติตั้งที่ปลายจมูกเป็นหลัก และเมื่อหายใจเข้าต้องให้พิจารณาเห็นว่าลมไม่เที่ยงจริงต้องเปลี่ยนไปเป็นทุกข์คือทนอยู่ไม่ได้  เมื่อหายใจออก พิจารณาเห็นว่า ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตนจริงๆ ยึดถือไม่ได้ ส่วนคำภาวนาอย่างอื่นก็ตามแบบของคณะ 5 ทุกอย่าง ----------------------------------------------------- และเมื่อเกิดสภาวะนี้ -----------------------------------------------------   จึงทำกรรมฐานรอไปเรื่อยๆ แล้วเอนกายลงนอนแต่กำหนดภาวนาอยู่ ความรู้สึกก็หายไปมารู้อีก ครั้งคล้ายเป็นนิมิตที่ชัดเจน เห็นพระอายุประมาณ 50 ผิวขาวท้วมกำลังเดินขึ้นกุฏิ ความรู้สึกก็ได้น้อมมาที่จิต ของตนเองและคำนึงขึ้นว่า เป็นพระนี้ดีหนอถ้าไม่มี ราคะ โทสะ โมหะ จะอยู่อย่างสงบสุขหลังจากนั้นจิต ก็มีความรู้สึกเต็ม แต่ไม่ได้รู้ที่ร่างกาย แล้วรวมตัวดิ่งลงภวังค์ลึก ถอยขึ้นมารับความรู้สึกเหมือนเดิมแล้ว รวมตัวลงภวังค์ลึกไปอีก เป็นอยู่ 3 ครั้ง จึงขึ้นมารับรู้ทั้งตัวทันทีทันใด หลังจากนั้นร่างกายทุกส่วน ก็สะบัดอย่าง รวดเร็วติดต่อกันหลายครั้ง ------------------------------------------------------ จึงได้ทราบว่าตนเองได้เกิด ลักขณูฌานเป็นครั้งแรก ที่อัปปนาสามาธิได้เกิดขึ้นอย่างชัดเจน ที่มีกำลังเทียบเท่ากับ ปฐมฌาน  แต่เข้าใจผิดคิดว่าเป็นการบรรลุมรรคผลนิพพาน.      นี้แหละเมื่ออธิบายรายละเอียด ในเรื่องปฐมฌาน และลักขณูฌาน ก็จะยืดยาวอย่างนี้     เป็นการ อธิบายให้ทราบทั้ง ปฐมฌานแบบสมถะ และลักขณูฌานของวิปัสสนาที่มีกำลังเท่ากับฌาน 1  ให้ทราบชัด  แต่หลังจากนั้นก็หลงวิปัสสนูกิเลส ยาวไปเกือบ 2 เดือน วิปลาสไปเสมือนจะบ้าได้ น่ากลัวน่าละอายเมื่อตั้งจิตไว้ผิดว่า ตนเป็นพระอริยะ.. ตนมีบุญวาสนามาก... แต่ก็ยังพอมีสติรักษา ไว้เพียงในใจ และสนทนากันเพียง 2 คน ไม่ทำและก่อพฤติกรรมไปมากกว่านั้น. จากคุณ : P_vicha เขียนเมื่อ : 15 มิ.ย. 54 11:13:57

ความคิดเห็นที่ 22 อธิบายต่อ เมื่อรู้ตน มีสติรู้ว่าตนหลงอยู่้ เมื่อหายหลงจากวิปัสสนูกิเลสแล้ว และการปฏิบัติธรรมเป็นแบบ สมถะและวิปัสสนา ที่เพียรกำหนดภาวนาอย่างต่อเนื่องไม่เคยขาดสาย แม้ในช่วงที่หลงอยู่เกือบ 2 เดือนก็ตาม เมื่อคลายความหลงไปแล้ว ทั้ง สมถะและวิปัสสนา ก็เจริญรุดหน้าต่อไป ได้ฌานที่ 2 หรือทุติยญาณ โดยอธิบายรวบไปทีเดียวผู้อ่่านจะไม่ต้อง งง กับ(ฌาน 4 ที่มี 5 ขั้น) ดังนี้. ----------------------------------------------------------------------    โดยให้บวชพร้อมกันกับนาคอื่นอีก 6 นาค ต้องรอไปอีก 7-8 วัน และระหว่างที่รอข้าพเจ้าก็ทำกรรมฐานต่อ โดยพิจารณาลมหายใจตามที่กล่าวมา มีเหตุการณ์ในตอนหนึ่งขณะนอนพิจารณาดูลมหายใจอยู่ ความรู้สึกตัวก็หายไปเหลือแต่จิตอย่างเดียว เป็นสว่างนวลมีปีติเล็กๆ มีสุขเด่นกว่า ทรงอยู่พักใหญ่แล้วถอนมารู้ทั่วตัว แล้วเริ่มกำหนดภาวนาใหม่ ก็มีอาการเหมือนเดิมครั้งนี้ใสกว่าเก่า มีปีติสุขละเอียดมากกว่าเก่า ทรงอยู่นานกว่าแล้วถอยออกมาปกติ -----------------------------------------------------------------------   อธิบาย ครั้งนี้ วิตกวิจาร โดนตัดทิ้งไป แม้กระทั้งเสียงไม่มีอีกเลย ซึ่งไม่ต้องประกองภาวนารู้ลมแล้ว คือ   "ความรู้สึกตัวก็หายไปเหลือแต่จิตอย่างเดียว เป็นสว่างนวลมีปีติเล็กๆ มีสุขเด่นกว่า ทรงอยู่พักใหญ่แล้วถอนมารู้ทั่วตัว แล้วเริ่มกำหนดภาวนาใหม่ ก็มีอาการเหมือนเดิมครั้งนี้ใสกว่าเก่า มีปีติสุขละเอียดมากกว่าเก่า ทรงอยู่นานกว่า" ก็คือเหลือ องค์ฌานเพียง 3 คือ 1.ปีติ 2.สุข 2.เอกคตา(อุเบกขา)  ไม่มีอารมณ์อื่นใดปนอยู่แม้แต่เพียงนิดเดียว เป็นทุติยฌาน ซึ่งสามารถเข้าทวนซ้ำถึงสองรอบ หลังจากนั้นในสภาวะปกติ ความนึกคิดปรุงแต่งน้อยแต่ประกอบไปด้วย ความปีติสุข อิ้มเอิบใจที่เป็นหนึ่งทรงอยู่ เป็นเวลาหลายวัน. ดังพระไตรปิฏกเล่มที่ 9 ให้เปรียบเทียบดังนี้. -------------------------------------------------------------        [๑๒๘] ดูกรมหาบพิตร อีกประการหนึ่ง ภิกษุบรรลุทุติยฌานมีความผ่องใสแห่งจิต ในภายใน เป็นธรรมเอกผุดขึ้น เพราะวิตก วิจารสงบไป ไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร มีปีติและสุข เกิดแต่สมาธิอยู่ เธอทำกายนี้แหละ ให้ชุ่มชื่นเอิบอิ่มซาบซ่าน ด้วยปีติและสุขเกิดแต่สมาธิ ไม่มีเอกเทศไหนๆ แห่งกายของเธอทั่วทั้งตัว ที่ปีติและสุขเกิดแต่สมาธิจะไม่ถูกต้อง. ดูกร มหาบพิตร เปรียบเหมือนห้วงน้ำลึกมีน้ำปั่นป่วน ไม่มีทางที่น้ำจะไหลมาได้ ทั้งในด้านตะวันออก ด้านใต้ ด้านตะวันตก ด้านเหนือ  ทั้งฝนก็ไม่ตกเพิ่มตามฤดูกาล แต่สายน้ำเย็นพุขึ้นจากห้วง น้ำนั้นแล้ว จะพึงทำห้วงน้ำนั้นแหละให้ชุ่มชื่นเอิบอาบซาบซึมด้วยน้ำเย็น ไม่มีเอกเทศไหนๆ แห่งห้วงน้ำนั้นทั้งหมด ที่น้ำเย็นจะไม่พึงถูกต้องฉันใด ภิกษุก็ฉันนั้นแล ย่อมทำกายนี้แหละ ให้ชุ่มชื่นเอิบอิ่มซาบซ่านด้วยปีติและสุขเกิดแต่สมาธิ ไม่มีเอกเทศไหนๆ แห่งกายของเธอ ทั่วทั้งตัว ที่ปีติและสุขเกิดแต่สมาธิจะไม่ถูกต้อง ดูกรมหาบพิตร นี้แหละสามัญผลที่เห็นประจักษ์ ทั้งดียิ่งกว่า ทั้งประณีตกว่าสามัญผลที่เห็นประจักษ์ข้อก่อนๆ. ------------------------------------------------ เน้นตรงพุทธพจน์ส่วนนี้ "ภิกษุบรรลุทุติยฌานมีความผ่องใสแห่งจิตในภายใน เป็นธรรมเอกผุดขึ้น เพราะวิตก วิจารสงบไป ไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร มีปีติและสุขเกิดแต่สมาธิอยู่" เป็นจุดสังเกตุตรงตามพุทธพจน์ทุกประการ  และหลังจากนั้นก็เป็นไปตามที่พระพุทธเจ้่าทรงตรัส เพียงแต่ไม่ได้เขียนอธิบายไว้อย่างละเอียดเท่านั้น. ผมได้ขยายเทียบกับพระไตรปิฏกให้ทราบชัดเจนขึ้นแล้ว และไม่พึงกลัวไปว่า ได้ฟังหรือได้อ่านของผู้อื่นเล่าแล้วจะเกิดสัญญา ไปบังการปฏิบัติของตนเอง  เพราะในพระไตรปิฏกนั้นอธิบายปรากฏชัดเจนต่างก็ได้อ่านศึกษากันแล้ว แต่ถ้าไม่เกิดผลกับการปฏิบัติของตนเองจริงๆ ก็ย่อมไม่สามารถมีความรู้ความเข้าใจ ที่พอเทียบเคียงได้ตรงกันเลยกับประสบการณ์ของตน. จากคุณ : P_vicha เขียนเมื่อ : 15 มิ.ย. 54 11:51:09

ความคิดเห็นที่ 23 มาเล่าต่อจากเมื่อวานครับ นานหลายปีทีเดียวที่อยู่แต่กับทุติยฌาน แต่เวลาออกจากทุติยฌานก็เคยพิจารณาสภาวะในทุติยฌานเหมือนกันว่า ถ้าหากวางใจเป็นกลางได้ โดยไม่ยินดีในปีติ ก็คงดีไม่น้อย เพราะรู้สึกว่าการที่จิตยังยินดีในปีตินั้น มันทำให้จิตอิ่มเอิบ พองฟู ยังไม่ใช่ความสงบที่แท้จริง ผ่านไปหลายปี มีอยู่ครั้งหนึ่ง เมื่อได้ทุติยฌานจึงลองวางใจเป็นกลางต่อปีติ ลองไม่ยินดีในปีติ อุบายในการละความยินดีในปีติคือ ให้ใส่ใจในความตั้งมั่นเป็นกลาง หรืออุเบกขาแทน จากนั้นเมื่อปีติดับไป จิตก็ยกระดับขึ้นสู่สภาวะของตติยฌานแทน ในตติยฌานนี้ ปีติดับสนิท เหลือแต่เพียงความสงบชนิดที่ไม่เคยสัมผัสมาก่อน จึงทำให้ทราบชัดว่า ความสุขที่แท้จริงคือความสงบ สุขในตติยฌานนี้ แท้จริงคือความโสมนัสยินดีพอใจในความสงบนั่นเอง  แต่หนนี้รู้ว่าเมื่อได้ตติยฌานแล้วไม่ควรปล่อยให้เนิ่นช้า ควรยกจิตขึ้นสู่จตุตถฌานต่อไปเลย จึงได้พิจารณาดูแล้วพบว่าในตติยฌานนี้ จิตก็ยังไม่สงบอย่างแท้จริง ยังยินดีพอใจในความสงบสงัดอยู่ ยังรู้สึกดีที่ปีติดับไป ยังไม่วางใจเป็นกลางต่ออารมณ์ปัจจุบันอย่างแท้จริง จึงได้วางใจเป็นกลาง ไม่ยินดี ไม่ยินร้าย พิจารณาความสงบตั้งมั่นอันเป็นเอกัคคตาต่อไป สักพัก เมื่อละวางความโสมนัสยินดีพอใจในความสงบลงได้ จิตก็ยกระดับขึ้นอีกขั้นหนึ่งเป็นจตุตถฌาน ฉับพลันก็รู้สึกว่าเหมือนดำดิ่งลึก ลึก ลึก อย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน จิตตั้งมั่น และมีสติมหาศาลอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน ที่รู้สึกได้ชัดคือลมหายใจดับสนิทราบคาบ สามารถมีชีวิตนั่งได้นานแสนนานโดยไม่ต้องหายใจ และไม่อึดอัดแต่ประการใดเลย มีความเป็นกลางอย่างแท้จริง ไม่ยินดีในสิ่งใด ไม่ยินร้ายต่อสิ่งใด รู้สึกว่าเหมือนนั่งอยู่ในตู้ที่ปิดสนิท เงียบสนิท หูแทบไม่ได้ยินเสียงใดๆ แม้แต่เสียงที่ว่าดังๆ ก็เหมือนแว่วแผ่วเบามาจากสุดขอบจักรวาล รู้สึกเหมือนนั่งอยู่ท่ามกลางจักรวาลอันเวิ้งว้างกว้างไกล ไม่มีที่สิ้นสุด เหมือนสิ่งรอบตัวไม่มี แก้ไขเมื่อ 15 มิ.ย. 54 12:01:55 จากคุณ : ปริญญาบ้าเกมส์ เขียนเมื่อ : 15 มิ.ย. 54 12:00:55

ความคิดเห็นที่ 24 ขออนุญาต นะครับ ฝึกเองดีกว่าครับ จะรู้เองเลย อธิบายเป็นตัวอักษรลำบากครับ ในตำราเขียนไว้ละเอียดมากถึงอาการของอารมณ์ฌาน วิตก วิจาร ปิติ สุข เอกคัตตา แต่ต้องฝึกเองจะเข้าใจว่าตัวเองอยู่อารมณ์ไหน  สำคัญการฝึกต้องตั้งใจ และมั่นใจว่าตัวเองต้องทำได้ เสร็จแล้ววางใจเบาๆ แบบได้ก็ดี ไม่ได้ก็ไม่เดือดร้อน แล้วมันจะได้เองครับ  จากคุณ : Peet Reloaded เขียนเมื่อ : 15 มิ.ย. 54 13:14:50