ความคิดเห็นที่ 1 ตั้งแต่ครั้งเริ่มแรกประสูติ พระพุทธเจ้าก็ได้กล่าวถึงความหมายนิพพานไว้แล้ว ดังนี้ อาสภิญฺจ  วาจา  ภาสติ อคฺโคหมสฺมิ   โลกสฺส เชฏโฐหมสฺสมิ  โลกสฺส  เสฏโฐหมสฺมิ  โลกสฺส อยมนฺติมา  ชาติ นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ เปล่งวาจาว่าอันองอาจว่า  เราเป็นยอดของโลก เราเป็นใหญ่แห่งโลก เราเป็นผู้ประเสริฐแห่งโลก ความเกิดของเรานี้เป็นครั้งที่สุด บัดนี้ความเกิดอีกมิได้   มี ดังนี้ จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 06:14:35

ความคิดเห็นที่ 2 ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ......ญาณญฺจ  ปน  เม  ทสสนํ  อุทปาทิ อกุปปา  เม  วิมุตฺติ  อยมนฺติมา  ชาติ  นตฺถิทานิ  ปุนพฺภโวติ อนึ่ง ปัญญาอันรู้เห็นได้เกิดขึ้นแล้วแก่เราว่า ความพ้นวิเศษของเราไม่กลับกำเริบ ชาตินี้เป็นที่สุด    ภพใหม่ไม่มีต่อไป. จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 06:16:28

ความคิดเห็นที่ 3 ความหมายเกี่ยวกับ ชาติ และ ภพ จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 06:19:51

ความคิดเห็นที่ 4 นิพพาน มี ๒ ประเภท คือ สอุปาทิเสสนิพพาน และ อนุปาทิเสสนิพพาน พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๕ ฉบับเฉลิมพระเกียรติ ๒๕๔๙   ขุททกนิกาย  อิติวุตตกะ ๒.ทุติยวรรค  ๗.นิพพานธาตุสูตร ว่าด้วยเรื่องนิพพาน ๒ ประการ หน้า ๓๘๔-๓๘๗ ๔๔....ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย นิพพานธาตุนี้มี ๒ ประการ นิพพานธาตุ ๒ ประการคืออะไรบ้าง คือ ๑) สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ ๒) อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ..พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสเนื้อความนี้ไว้แล้ว จึงตรัสพระคาถาประพันธ์ดังนี้ว่า นิพพานธาตุ ๒ ประการนี้พระตถาคตเจ้าผู้ทรงมีพระจักษุ ผู้ที่ตัณหาและทิฏฐิอาศัยไม่ได้แล้ว ผู้คงที่ทรงประกาศไว้แล้วคือ นิพพานธาตุอย่างหนึ่งมีในปัจจุบันนี้ ชื่อว่า สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ เพราะสิ้นตัณหาที่นำไปสู่ภพ ส่วนนิพพานธาตุอีกอย่างหนึ่งมีในสัมปรายภพ ซึ่งเป็นที่ดับสนิทแห่งภพทั้งหลายโดยประการทั้งปวง ชื่อว่า อนุปาทิเสสนิพพาน ปวงชนผู้รู้บทอันไม่ถูกปัจจัยปรุงแต่งแล้วนี้ มีจิตหลุดพ้นแล้ว เพราะสิ้นตัณหาที่นำไปสู่ภพ ยินดีในนิพพานอันเป็นที่สิ้นกิเลสแล้ว เพราะบรรลุธรรมเป็นสาระ เป็นผู้คงที่ ละภพได้ทั้งหมดแล้ว แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 06:51:31 แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 06:29:05 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 06:20:54

ความคิดเห็นที่ 5 บุคคลธรรมดา คือ พาหิยะ ก็เป็นอริยสาวก เป็นผู้สำเร็จอรหันต์เข้าสู่อนุปาทิเสสนิพพานได้ ...พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า...ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พาหิยทารุจีริยะเป็นบัณฑิต ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ทั้งไม่ทำให้เราลำบากเพราะเหตุแห่งการแสดงธรรม ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พาหิยทารุจีริยะปรินิพพานแล้ว ลำดับนั้น พระผู้มรพระภาคเจ้า ทรงทราบเนื้อความนั้นแล้ว จึงทรงเปล่งอุทานนี้ในเวลานั้นว่า ในนิพพาน  ซึ่ง ไม่เป็นที่ดำรงอยู่แห่งดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่มีดวงดาวสุกสกาว ไม่มีดวงอาทิตย์สว่างไสว ไม่มีดวงจันทร์ส่องแสง ไม่มีความมืด ก็เมื่อใดพราหมณ์คืออริยสาวก ผู้ชื่อว่าเป็นมุณีเพราะรู้อริยสัจ ๔ ได้รู้นิพพานด้วยตนเอง เมื่อนั้น เขาย่อมหลุดพ้นจากรูปภพ อรูปภพ จากสุขและทุกข์ แก้ไขเนื้อความในภาพ จากคำว่า พระผู้ "มร" <<พระภาคเจ้า เป็น พระผู้ "มี" พระภาคเจ้า แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 07:54:19 แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 06:48:34 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 06:21:52

ความคิดเห็นที่ 6 ลักษณะการเข้าสู่ อนุปาทิเสสนิพพาน ของ ทัพพมัลลบุตร พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๕ ฉบับเฉลิมพระเกียรติ ๒๕๔๙   ขุททกนิกาย อุทาน ๘.ปาฏลิคามิยวรรค  ๑๐.ปฐมทพพสูตร ว่าด้วยการปรินิพพานของพระทัพพมัลลบุตร สูตรที่ ๒ หน้า ๓๒๙-๒๓๐ ๘๐.. ...ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้ ...ลำดับนั้น พระผู้มรพระภาคเจ้า ทรงทราบเนื้อความนั้นแล้ว จึงทรงเปล่งอุทานนี้ในเวลานั้นว่า ไฟที่ลุกไหม้ภาชนะสำริดเป็นต้นที่ช่างใช้ค้อนเหล็กตีซึ่งค่อยๆดับไป ย่อมไม่มีใครรู้ว่าไปไหน ฉันใด พระขีณาสพทั้งหลายผู้หลุดพ้นแล้วโดยชอบ ข้ามเครื่องผูกคือกามและโอฆะได้แล้ว บรรลุอนุปาทิเสสนิพพานที่เป็นความสุขยั่งยืน ย่อมไม่มีคติทางไปให้รู้ได้ ฉันนั้น แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 06:54:07 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 06:22:57

ความคิดเห็นที่ 7 ปฐมนิพพานสูตร สูตรที่ ๑ พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๕ ฉบับเฉลิมพระเกียรติ ๒๕๔๙   ขุททกนิกาย อุทาน ๘.ปาฏลิคามิยวรรค ๑.ปฐมนิพพานปฏิสังยุตตสูตร ว่าด้วยเรื่องพระนิพพานสูตร  สูตรที่ ๑ หน้า ๓๐๕ -๓๐๖ ๗๑. ...ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้ ...ลำดับนั้น พระผู้มรพระภาคเจ้า ทรงทราบเนื้อความนั้นแล้ว จึงทรงเปล่งอุทานนี้ในเวลานั้นว่า มีอยู่จริงภิกษุทั้งหลาย อายตนะคือนิพพาน ซึ่งเป็นที่ไม่มีปฐวีธาตุ ไม่มีอาโปธาตุ ไม่มีเตโชธาตุ ไม่มีวาโยธาตุ ไม่มีอากาสาณัญจายตนะ ไม่มีอากิญจัญญายตนะ  ไม่มีเนวสัญญานาสัญญายตนะ ไม่มีโลกนี้ ไม่มีโลกหน้า ไม่มีดวงจันทร์ ไม่มีดวงอาทิตย์ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย แม้ในอายตนะคือนิพพานนั้น ก็มิได้กล่าวถึงการมา การไป การดำรงอยู่ การจุติ และการอุบัติไว้ อายตนะคือนิพพานนั้นไม่มีที่ดำรงอยู่ ไม่มีความเป็นไป ไม่มีอารมณ์เลย (นิพพาน)นี่แหละเป็นที่สุดแห่งทุกข์ แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 06:57:03 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 06:23:57

ความคิดเห็นที่ 8 ปฐมนิพพานสูตร สูตรที่ ๒ พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๕ ฉบับเฉลิมพระเกียรติ ๒๕๔๙   ขุททกนิกาย อุทาน ๘.ปาฏลิคามิยวรรค ๑.ปฐมนิพพานปฏิสังยุตตสูตร ว่าด้วยเรื่องพระนิพพานสูตร  สูตรที่ ๒ หน้า ๓๐๖ ๗๒. ...ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้ ...ลำดับนั้น พระผู้มรพระภาคเจ้า ทรงทราบเนื้อความนั้นแล้ว จึงทรงเปล่งอุทานนี้ในเวลานั้นว่า สัจจะคือนิพพาน เป็นธรรมชาติที่เห็นได้ยาก ไม่มีตัณหาความดิ้นรน มิใช่จะเห็นกันได้ง่าย สำหรับผู้ที่ละตัณหาได้แล้ว รู้แจ้งเห็นจริงอยู่ ย่อมไม่มีกิเลสเป็นเหตุให้กังวล แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 06:58:34 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 06:24:32

ความคิดเห็นที่ 9 ปฐมนิพพานสูตร สูตรที่ พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๕ ฉบับเฉลิมพระเกียรติ ๒๕๔๙   ขุททกนิกาย อุทาน ๘.ปาฏลิคามิยวรรค ๑.ปฐมนิพพานปฏิสังยุตตสูตร ว่าด้วยเรื่องพระนิพพานสูตรที่ ๓ หน้า ๓๐๗ ๗๓. ...ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้ ...ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงทราบเนื้อความนั้นแล้ว จึงทรงเปล่งอุทานนี้ในเวลานั้นว่า มีอยู่จริงภิกษุทั้งหลาย ธรรมชาติที่ไม่เกิดแล้ว ไม่เป็นแล้ว ไม่ถูกปัจจัยสร้างแล้ว ไม่ถูกปัจจัยปรุงแต่งแล้ว ถ้าธรรมชาติที่ไม่เกิดแล้ว ไม่เป็นแล้ว ไม่ถูกปัจจัยสร้างแล้ว ไม่ถูกปัจจัยปรุงแต่งแล้ว จักไม่มีแล้วไซร้ การสลัดออกจากธรรมที่เกิดแล้ว เป็นแล้ว ถูกปัจจัยสร้างแล้ว ปรุงแต่งแล้ว ก็จะไม่พึงมีปรากฏอยู่ในโลกนี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็เพราะธรรมชาติที่ไม่เกิดแล้ว ไม่เป็นแล้ว ไม่ถูกปัจจัยสร้างแล้ว ไม่ถูกปัจจัยปรุงแต่งแล้ว มีอยู่จริง การสลัดออกจากธรรมชาติที่เกิดแล้ว เป็นแล้ว ถูกปัจจัยสร้างแล้ว จึงมีปรากฏอยู่ในโลกนี้ แก้ไขเนื้อความในภาพ จากคำว่า พระผู้ "มร" <<พระภาคเจ้า เป็น พระผู้ "มี" พระภาคเจ้า แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 07:46:02 แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 07:00:19 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 06:25:34

ความคิดเห็นที่ 10 ปฐมนิพพานสูตร สูตรที่ ๔ พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๕ ฉบับเฉลิมพระเกียรติ ๒๕๔๙   ขุททกนิกาย อุทาน ๘.ปาฏลิคามิยวรรค ๑.ปฐมนิพพานปฏิสังยุตตสูตร ว่าด้วยเรื่องพระนิพพานสูตร สูตรที่ ๔ หน้า ๓๐๘ ๗๔. ...ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้ ...ลำดับนั้น พระผู้มรพระภาคเจ้า ทรงทราบเนื้อความนั้นแล้ว จึงทรงเปล่งอุทานนี้ในเวลานั้นว่า ผู้มีตัณหาและทิฏฐิย่อมมีความดิ้นรน ผู้ที่ไม่มีตัณหาและทิฏฐิย่อมไม่มีความดิ้นรน เมื่อไม่มีความดิ้นรนย่อมมีปัสสัทธิความสงบ เมื่อมีปัสสัทธิ ตัณหาก็ไม่มี เมื่อไม่มีตัณหา การมาการไป คือการเวียนว่ายตายเกิดก็ไม่มี เมื่อไม่มีการมาการไป การจุติและการอุบัติ คือการตายและการเกิดก็ไม่มี และเมื่อไม่มีการจุติและการอุบัติ โลกนี้ก็ไม่มี โลกหน้าก็ไม่มี ระหว่างโลกทั้งสองก็ไม่มี นี่แหละเป็นที่สุดแห่งทุกข์(นิพพาน) แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 07:02:27 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 06:26:27

ความคิดเห็นที่ 11 ๕.ผู้มีจักษุ สามารถ บรรลุนิพพานได้ ส่วนผู้ที่มี สัสสตทิฏฐิและอุทเฉจทิฏฐิหาบรรลุได้ไม่ พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๕ ฉบับเฉลิมพระเกียรติ ๒๕๔๙   ขุททกนิกาย  อิติวุตตกะ ๒.ทุติยวรรค  ๑๒.ทิฏฐิคตสูตร ว่าด้วยเรื่องมิจฉาทิฏฐิ หน้า ๓๙๓-๓๙๔ ๔๙...ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เทวดาและมนุษย์ ถูกมิจฉาทิฏฐิ ๒ อย่างครอบงำแล้ว พวกหนึ่งยอมยึดติดคือพวก  "สัสสตทิฏฐิ" พวกหนึ่งย่อมแล่นเลยไปคือพวก  "อุจเฉททิฏฐิ" ส่วนพวกที่มีจักษุย่อมเห็นตามความเป็นจริง ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เทวดาและมนุษย์พวกหนึ่งยึดติดคืออย่างไรคือ  เทวดาและมนุษย์ผู้ยินดีพอใจเพลิดเพลินอย่ในภพ เมื่อเขาแสดงธรรมเพื่อดับภพอยู่ จิดของเทวดาและมนุษย์เหล่านั้นไม่ยอมรับ ไม่เลื่อมใส ไม่ตั้งมั่น ไม่น้อมไปในธรรมเทศนานั้น  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เทวดาและมนุษย์พวกนึ่งย่อมยึดติดอย่างนี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เทวดาและมนุษย์พวกหนึ่งย่อมแล่นไปคืออย่างไร คือ  เทวดาและมนุษย์พวกหนึ่ง  อีึอัดระอา เบื่อหน่ายภพนั้นแล แต่ยินดีวิภพอยู่ว่า “แนะท่านผู้เจริญทั้งหลาย นัยว่า เมื่อใด  อัตตา  นี้ตายไป เมื่อนั้น ย่อมขาดสูญ  พินาศไป หลังจากตายไปจะไม่มีอีก นี้เป็นธรรมชาติละเอียด ประณีต ถ่องแท้” ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เทวดาและมนุษย์พวกหนึ่งย่อมแล่นเลยไปอย่างนี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ส่วนเทวดาและมนุษย์ พวกที่มีจักษุ ย่อมเห็นตามความเป็นจริงอย่างไร คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ย่อมเห็นขันธ์ ๕ โดยความเป็นขันธ์ ๕ ครั้นเห็นเช่นนี้แล้ว  ย่อมปฏิบัติเพื่อความเบื่อหน่าย เพื่อคลายกำหนัด เพื่อดับขันธ์ ๕ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็เทวดาและมนุษย์พวกที่มีจักษุ ย่อมเห็นตามความเป็นจริงอย่างนี้แล ..พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสเนื้อความนี้ไว้แล้ว จึงตรัสพระคาถาประพันธ์ดังนี้ว่า อริยสาวกพิจารณาเห็นขันธุ์ ๕ และธรรมเป็นเครื่องก้าวล่วงขันธุ์ ๕ ตามความเป็นจริงแล้ว ย่อมน้อมไปในนิพพาน เพราะภวตัณหาหมดสิ้นไป ภิกษุ ผู้อริยสาวกนั้นกำหนดรู้ขันธ์ ๕ ได้ ปราศจากตัณหาในภพน้อยภพใหญ่แล้ว ย่อมไม่กลับมาสู่ภพอีก เพราะขันธ์ ๕ ขาดสูญไป แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 09:30:32 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 07:37:15

ความคิดเห็นที่ 12 ขออภัยครับ ที่โพสท์ข้อความข้ามจากที่ได้เขียนเริ่มไว้ในต้นกระทู้ ๑ ข้อความ คือ ความเห็นที่ ๕ เกี่ยวกับผู้มีจักษุฯ ได้หายไป และผมได้ โพสท์ใหม่ ไว้ที่ ความเห็นที่ ๑๑ จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 07:41:26

ความคิดเห็นที่ 13 ขอบคุณครับ กำลังอยากรู้อยู่พอดี จากคุณ : x-philes เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 08:50:48

ความคิดเห็นที่ 15 ขอบคุณสำหรับธรรมทานด้วยนะครับ แต่ถึงยังไงต้องปฏิบัิติเองครับ แล้วถึงตอนนั้นเราท่านก็จะรู้เอง ว่า "นิพพาน" เป็นยังไง จากคุณ : 007 (The Wheel of Law) เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 10:55:58

ความคิดเห็นที่ 16 ขออนุโมทนากับธรรมทานที่ท่านเจ้าของกระทู้ได้สร้างไว้   ขอ กุศลอันเกิดจากการเข้าใจในธรรมของพระผู้มีพระภาคเจ้าที่เจ้าของกระทู้นำมาเผยแพร่ จงมีแก่ท่านเจ้าของกระทู้   และหากแม้ ธรรมใดที่ข้าพเจ้ายังไม่เข้าใจ ยังไม่ถึงซึ่งธรรมนั้นๆ  ขอให้ข้าพเจ้าได้ถึงซึ่งธรรมนั้น ในกาลอันควรเทอญ   _/\_ จากคุณ : OnceWakeUp เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 14:38:04

ความคิดเห็นที่ 17 จริงๆมันเป็นเรื่องตลกเอามากๆ ที่จะมีใครมาบอกว่า "นิพพานแล้ว ไปอยู่ในแดนนิพพานเมืองแก้ว  มีพระพุทธเจ้าในอดีต พระอรหันตสาวกมาประทับอยู่เต็มไปหมด" เพราะการไป การมา ย่อมไม่มีในนิพพานนั้นๆ จากคุณ : chohokun เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 17:32:31

ความคิดเห็นที่ 18 พระไตรปิฎก ฉบับบาลีสยามรัฐ (ภาษาไทย) เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗ ขุททกนิกาย ขุททกปาฐ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต          หน้าที่ ๑๙๒/๔๑๘ ๗. ธาตุสูตร [๒๒๒] จริงอยู่ พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคผู้เป็นพระอรหันต์ ตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย นิพพานธาตุ ๒ ประการนี้ ๒ ประการเป็นไฉน คือ สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ ๑ อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ๑  ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็สอุปาทิเสสนิพพานธาตุเป็นไฉนภิกษุในธรรมวินัยนี้เป็นพระอรหันตขีณาสพ อยู่จบพรหมจรรย์ ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ปลงภาระลงได้แล้ว มีประโยชน์ของตนอันบรรลุแล้ว มี  สังโยชน์ในภพนี้สิ้นรอบแล้ว หลุดพ้นแล้วเพราะรู้โดยชอบภิกษุนั้นย่อมเสวยอารมณ์ทั้งที่พึงใจ และไม่พึงใจยังเสวยสุขและทุกข์อยู่ เพราะความที่อินทรีย์ ๕เหล่าใดเป็นธรรมชาติไม่บุบสลาย อินทรีย์ ๕ เหล่านั้นของเธอยังตั้งอยู่นั่นเทียว ดูกรภิกษุทั้งหลายความสิ้นไปแห่งราคะ ความสิ้น ไปแห่งโทสะ ความสิ้นไปแห่งโมหะของภิกษุนั้น นี้เราเรียกว่า สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ  ดูกรภิกษุทั้งหลายก็อนุปาทิเสสนิพพานธาตุเป็นไฉน ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นพระอรหันตขีณาสพ อยู่จบพรหมจรรย์ ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ปลงภาระลงได้แล้ว มีประโยชน์ของตนอันบรรลุแล้ว มีสังโยชน์ในภพสิ้นรอบแล้วหลุดพ้น เพราะรู้โดยชอบเวทนาทั้งปวงในอัตภาพนี้แหละของภิกษุนั้น เป็นธรรมชาติอันกิเลสทั้งหลายมีตัณหาเป็นต้นให้เพลิดเพลินมิได้แล้วจัก (ดับ) เย็น ดูกรภิกษุทั้ง หลาย นี้เราเรียกว่า อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ดูกรภิกษุทั้งหลาย นิพพานธาตุ ๒ ประการนี้แลฯ ====================================================== พระไตรปิฎก ฉบับมหามกุฏฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ ๔๕ พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อิติวุตตกะ เล่มที่ ๑ ภาคที่ ๔ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็อนุปาทิเสสนิพพานธาตุเป็นไฉนภิกษุในธรรมวินัยนี้   เป็นพระอรหันตขีณาสพ อยู่จบพรหมจรรย์ ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ปลงภาระลงได้แล้ว มีประโยชน์ ของตนอันบรรลุแล้ว มีสังโยชน์ในภพสิ้นรอบแล้ว  หลุดพ้นแล้วเพราะรู้โดยชอบ  เวทนาทั้งปวงใน อัตภาพนี้แหละของภิกษุนั้น  เป็นธรรมชาติอันกิเลสทั้งหลายมีตัณหาต้นให้เพลิดเพลินมิได้แล้ว จักเย็น ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   นี้เราเรียกว่า อนุปาทิเสส-นิพพานธาตุ  ====================================================== จากความเห็นที่ 4 ผมว่ามีการแปลผิดในฉบับเฉติลิมพระเกียรหรือเปล่าครับ จากฉบับสยามรัฐ อ่านอย่างไรความหมายของ" อนุปาทิเสส " ก็ไม่เหมือนกัน ผมได้ความหมายว่า สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ :  พระอรหันตยังมีเวทนา  อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ :  พระอรหันตที่ซึ่งดับเวทนาได้ ผู้รู้กรุณาชี้แจงด้วยครับ แก้ไขเมื่อ 11 พ.ย. 54 21:58:33 แก้ไขเมื่อ 11 พ.ย. 54 21:57:13 แก้ไขเมื่อ 11 พ.ย. 54 21:44:22 จากคุณ : withorn_saab เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 17:53:14

ความคิดเห็นที่ 19 เรียนถามทุกท่านค่ะ มีเพื่อน(นอกเวบ)เล่าให้ฟังว่า เขานั่งสมาธิแล้ว ได้เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า! เราก็ถามว่าแน่ใจอย่างไรว่าใช่?  เพราะตามตำรา ท่านปรินิพพานไปแล้ว ท่านไม่อยู่แล้ว เพื่อนบอกว่าเห็นจริงๆ เราก็เชื่อว่าเพื่อนไม่โกหกเรา.. เพราะจะโกหกไปทำไม จึงเรียนถามว่า ถ้าเพื่อนไม่ได้โกหกจริงๆ. จะอธิบายเหตุการณ์ในสมาธิที่เพื่อนเจออย่างไรได้บ้างคะ แล้วผู้ฟังเช่นเราควรวางใจอย่างไรดี ? แล้วเกิดในอนาคต ตัวข้าพเจ้าเอง เกิดนั่งสมาธิแล้วเห็นบุคคลนั้นนี้มาหา ข้าพ้เจ้าควรวางใจอย่างไร? ขอบพระคุณมากค่ะ จากคุณ : เอิงเอย เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 17:59:40

ความคิดเห็นที่ 21 ขอบคุณ คุณ withorn_saab  ในความเห็นที่ 18 ที่ท่านได้กรุณา คัดลอกข้อความแปล จากฉบับมหามกุฏมาให้ดูเปรียบเทียบ เพื่อความถูกต้องยิ่งๆขึ้น คงต้องกลับไปดูที่ต้นฉบับ บาลี เพื่อเปรียบเทียบการแปลความหมายอีกครั้งครับ แต่ว่าขณะที่ผมเขียนอยู่นี้ ผมไม่มีต้นฉบับ บาลี (อยู่ต่างจังหวัด ต้นฉบับ บาลีที่มี อยู่ที่ รังสิต ปทุมธานีครับ) จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 18:34:39

ความคิดเห็นที่ 22 หาข้อมูล บาลี มาเปรียบเทียบได้แล้วครับ เปรียบเทียบการแปลความหมายจากฉบับ บาลีสยามรัฐ พระไตรปิฎก ฉบับบาลีสยามรัฐ (ภาษาไทย) เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗ ขุททกนิกาย ขุททกปาฐ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต  หน้าที่ ๑๙๒-๑๙๓  ๗. ธาตุสูตร [๒๒๒] จริงอยู่ พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคผู้เป็น พระอรหันต์ตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วว่า  ดูกรภิกษุทั้งหลาย นิพพานธาตุ ๒ ประการนี้ ๒ ประการเป็นไฉน  คือ สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ ๑ อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ๑  ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็สอุปาทิเสสนิพพานธาตุเป็นไฉน  ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นพระอรหันตขีณาสพ อยู่จบพรหมจรรย์ ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ปลงภาระลงได้แล้ว มีประโยชน์ของตนอันบรรลุแล้ว มี  สังโยชน์ในภพนี้สิ้นรอบแล้ว หลุดพ้นแล้วเพราะรู้โดยชอบ ภิกษุนั้นย่อมเสวยอารมณ์ทั้งที่พึงใจและไม่พึงใจ ยังเสวยสุขและทุกข์อยู่ เพราะความที่อินทรีย์ ๕เหล่าใดเป็นธรรมชาติไม่บุบสลาย อินทรีย์ ๕ เหล่านั้นของเธอยังตั้งอยู่นั่นเทียวดูกรภิกษุทั้งหลาย ความสิ้นไปแห่งราคะ ความสิ้นไปแห่งโทสะ ความสิ้นไปแห่งโมหะ ของภิกษุนั้น นี้เราเรียกว่า สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ  ดูกรภิกษุทั้งหลายก็อนุปาทิเสสนิพพานธาตุเป็นไฉน  ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นพระอรหันตขีณาสพอยู่จบพรหมจรรย์ ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ปลงภาระลงได้แล้ว มีประโยชน์ของตนอันบรรลุแล้ว มีสังโยชน์ในภพสิ้นรอบแล้ว หลุดพ้นแล้วเพราะรู้โดยชอบเวทนาทั้งปวงในอัตภาพนี้แหละของภิกษุนั้น เป็นธรรมชาติอันกิเลสทั้งหลายมีตัณหาเป็นต้นให้เพลิดเพลินมิได้แล้ว จัก (ดับ) เย็น ดูกรภิกษุทั้งหลาย นี้เราเรียกว่า อนุปาทิเสส นิพพานธาตุ ดูกรภิกษุทั้งหลาย นิพพานธาตุ ๒ ประการนี้แล ฯ ส่วนนี้คือ ข้อความที่ผมยกมาแสดงในความเห็นที่ ๔ ...พระผู้มีพระภาคได้ตรัสเนื้อความนี้แล้ว ในพระสูตรนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสคาถาประพันธ์  ดังนี้ว่า นิพพานธาตุ ๒ ประการนี้ พระตถาคต ผู้มีจักษุผู้อันตัณหาและทิฐิไม่ อาศัยแล้ว ผู้คงที่ประกาศไว้แล้ว อันนิพพานธาตุอย่างหนึ่งมีในปัจจุบัน นี้ ชื่อว่าสอุปาทิเสส เพราะสิ้นตัณหาเครื่องนำไปสู่ภพ          ส่วนนิพพานธาตุ (อีกอย่างหนึ่ง) เป็นที่ดับสนิทแห่งภพทั้งหลายโดยประการทั้งปวง อันมีในเบื้องหน้าชื่อว่าอนุปาทิเสส          ชนเหล่าใดรู้บทอันปัจจัยไม่ปรุง แต่งแล้วนี้มีจิตหลุดพ้นแล้วเพราะสิ้นตัณหาเครื่องนำไปสู่ภพ ชนเหล่านั้นยินดีแล้วในนิพพานเป็นที่สิ้นกิเลสเพราะบรรลุธรรมอันเป็น สาระ เป็นผู้คงที่ ละภพได้ทั้งหมด ฯ ผมได้คัดลอกข้อมูลมาเฉพาะส่วนที่เป็นคำ อุทาน ของพระพุทธเจ้าน่ะครับ  จึงมีความแตกต่างกันตามที่คุณ withorn_saab  ตตฺเถต  อิติ วุจฺจติ                เทฺว อิมา จกฺขุมตา ปกาสิตา                  นิพฺพานธาตู อนิสฺสิเตน ตาทินา                เอกา หิ ธาตุ อิธ ทิฏฺฐ ธมฺมิกา                สอุปาทิเสสา ภวเนตฺติสงฺขยา                                อนุปาทิเสสา ปน สมฺปรายิกา                ยมฺหิ นิรุชฺฌนฺติ ภวานิ สพฺพโส ฯ                                เย เอตทญฺญาย ปท  อสงฺขต                วิมุตฺตจิตฺตา ภวเนตฺติสงฺขยา                เต ธมฺมสาราธิคมกฺขเย ๒ รตา                ปหสุ เต สพฺพภวานิ ตาทิโนติ ฯ เนื่องจากว่าผมได้นำข้อมูลเฉพาะส่วนที่เป็น อุทาน ของพระพุทธเจ้ามาแสดง ตามบาลีที่ยกมาแสดงข้างบนนี้ การแปลของฉบับ เฉลิมพระเกียรตินั้น ถูกต้องตามหลักบาลีแล้วครับ อย่างไรก็ตาม หากมีการแปล ภาษาไทยคลาดเคลื่อนอย่างไร ก็ต้องกลับไปดูที่บาลีเป็นหลัก  ขอขอบคุณคุณ withorn_saab อีกครั้งครับ ที่ได้มีส่วนทำให้ นำความหมายคำว่า สอุปาทิเสสนิพพาน และ อนุปาทิเสสนิพพาน  จากพระไตรปิฏก มาแสดง ให้มีความหมายสมบูรณ์ยิ่งๆขึ้น จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 19:05:59

ความคิดเห็นที่ 23 จาก ----------------------------------------------------------------- พระไตรปิฎก ฉบับบาลีสยามรัฐ (ภาษาบาลี) เล่มที่ ๒๕ สุตฺตนฺตปิฏเก เล่มที่ ๑๗ ขุทฺทกนิกายสฺส ขุทฺทกปาฐ-ธมฺมปทคาถา-อุทานํ-อิติวุตฺตกํ-สุตฺตนิปาตา หน้าที่ ๒๕๘/๕๕๘ ----------------------------------------------------------------- ครับแต่แปลไม่ออกครับ คุณยามประจำวันครับ เราช่วยกันคงไว้ซึ่งพระสัทธรรมของพระศาสดาด้วนกับครับ  ;) จากคุณ : withorn_saab เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 19:16:51

ความคิดเห็นที่ 24 ตอบ คุณ withorn_saab  #18 ดังนี้นะครับ ---------------------------------------------------------------------------------- ไม่ใช่แปลไม่ตรงกันครับ แต่เป็นคนละส่วนกัน ตามที่คุณยามประจำวันบอก กดเข้าไปดูลิ้งนี้นะครับ http://www.84000.org/tipitaka/read/?25/222/258 บทที่คุณยกมา อยู่ย่อหน้าแรก   ส่วน บทที่คุณ ยามได้ยกมา อยู่ย่อหน้าสองครึ่งล่าง ----------------------------------------------------------------------------------- คุณ withorn_saab ควรทราบว่า พระสุตตันตปิฎกนั้นเป็นเทศนาวิลาส ในแต่ละสูตร พระพุทธองค์ย่อมแสดงธรรมด้วยสำนวนที่แตกต่างกัน ออกไปบ้างเพื่อให้เหมาะแก่อัธยาศัยของผู้ฟังแต่ละท่าน แต่โดยอรรถะแล้ว ย่อมมีความหมายเดียวกัน จึงควรศึกษา ทั้งพยัญชนะ บาลี และอรรถะ ทั้งจากพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา ต่างๆ เป็นผู้เชื่อในกฏแห่งกรรม กฏพระไตรลักษณ์ และอริยสัจจ์สี่ --------------------------------------------------------------------- สอุปาทิเสสนิพพาน คือ นิพพานที่พระอรหันต์เข้าถึงในขณะยังมีชีวิตอยู่ กิเลสได้ประหารหมดสิ้นแล้ว อนุปาทิเสสนิพพาน คือ ปรินิพพานที่ดับสิ้นหมดทั้ง กิเลส และขันธ์ ๕ ---------------------------------------------------------------------- จากที่ คุณ withorn_saab ยกมาว่า ----------------------------------------------------------------------------------      - สอุปาทิเสสนิพพาน       บทที่ทำการขีดเส้นใต้ว่า        "ภิกษุนั้นย่อมเสวยอารมณ์ทั้งที่พึงใจและไม่พึงใจยังเสวยสุขและทุกข์อยู่          เพราะความที่อินทรีย์ ๕เหล่าใดเป็นธรรมชาติไม่บุบสลาย"                 สุขในที่นี้ได้แก่ สุขเวทนาทางกาย และโสมนัสเวทนาทางใจ ที่เกิดในมหากิริยาจิต          ทุกข์ในที่นี้ได้แก่ ทุกขเวทนาทางกาย เท่านั้น ไม่รวมโทมนัสเวทนาทางใจ เพราะ  (พระอรหันต์จะไม่เกิดทุกโทมนัสทางใจอีกแล้ว)              เพราะทุกโทมนัสทางใจเกิดร่วมแต่โทสมูลจิต อันประหารได้เด็ดขาดแล้ว นับแต่ อนาคามิมรรค         (สรุปว่า พระอรหันต์ยังมี เวทนา คือ สุขกาย สุขใจ ทุกกาย)  (แต่ไม่มี ทุกข์ใจ)            และอินทรีย์ในบทนี้หมายถึง ตา(จักขุนทรีย์) หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ----------------------------------------------------------------------------------         - อนุปาทิเสสนิพพาน           บทที่ขีดเส้นใตนี้ว่า            "เพราะรู้โดยชอบเวทนาทั้งปวงในอัตภาพนี้แหละของภิกษุนั้น เป็น            ธรรมชาติอันกิเลสทั้งหลายมีตัณหาเป็นต้นให้เพลิดเพลินมิได้แล้ว            จัก (ดับ) เย็น"            ให้ดู อรรถกถา ประกอบ            บทว่า สีติภวิสฺสนฺติ ได้แก่ จักเย็นด้วยความสงบส่วนเดียว ได้แก่ความสงบระงับความกระวนกระวายในสังขาร คือจักดับด้วยการดับอันไม่มีปฏิสนธิ. มิใช่เพียงเวทนาอย่างเดียวเท่านั้นจักดับ แม้ขันธ์ ๕ ทั้งหมดในสันดานของพระขีณาสพก็จักดับ.           http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=222 ---------------------------------------------------------------------- ดังนั้น ที่คุณ  withorn_saab สรุปไว้ว่า สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ :  พระอรหันตยังมีเวทนา อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ :  พระอรหันตที่ซึ่งดับเวทนาได้ จึงควรปรับให้ถูกต้องเป็น  สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ :  นิพพาน ที่พระอรหันตเข้าถึงในระหว่างที่ยังมีชีวิตขันธ์ ๕ ยังมีเวทนา(ยกเว้นโทสนัสเวทนาทางใจจะไม่มี) และกิเลสดับไปหมดแล้ว อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ :  ปรินิพพาน ที่พระอรหันต์ดับหมดสิ้นทั้งกิเลส ทั้งเวทนา ทั้งขันธ์ ๕ หมดสิ้น แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 19:45:25 แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 19:43:01 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 19:41:09

ความคิดเห็นที่ 25 ขอตอบคุณเอิงเอย อย่างนี้ว่า ให้สนใจเฉพาะการปฏิบัติของเราจะดีกว่า การปฏิบัติของบุคคลอื่น ถ้าเราไม่รู้วาระน้ำจิตของเขา เราไม่มีทางบอกได้ว่าเกิดอะไรขึ้นกับเขา เขาจะพบพระพุทธเจ้า จะพบใคร นั่นเป็นนิมิตของเขา เป็นการปฏิบัติเฉพาะของเขา เราไม่ได้ปฏิบัติเหมือนเขา เราไม่ได้ปฏิบัติทางอธิจิตที่มีญาณหยั่งรู้วาระน้ำจิต รู้สภาวะจิต รู้สภาวะธรรม เราบอกไม่ได้หรอกครับว่าเขาปฏิบัติอะไรยังไง และถ้าผมบอกว่าผมเคยเจอพระพุทธเจ้า คุณจะคิดยังไง ผมว่าการพบพระพุทธเจ้าไม่ได้แปลกพิศดารอะไรเลย สิ่งสำคัญคือ เขาตัดขันธ์ ๕ได้ขนาดไหนแล้วมากกว่า ตัดสังโยชน์ได้อย่างไร เขาใช้วิธีการพิจารณาธรรมอย่างไร อันนี้น่าสนใจกว่าเยอะ จากคุณ : sirnitfi เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 20:59:50

ความคิดเห็นที่ 26 คุณชาวมหาวิหารครับ   ต้องการไขข้อสงสัยครับ    _/|\_   (ผมแปลบาลีไม่ได้ครับ )  ไหงข้อความดังที่ขีดเส้นใต้กลับหมายถึง การ ปรินิพพานของพระอรหันต์ละครับ     - อนุปาทิเสสนิพพาน            บทที่ขีดเส้นใตนี้ว่า            "เพราะรู้โดยชอบเวทนาทั้งปวงในอัตภาพนี้แหละของภิกษุนั้น เป็น            ธรรมชาติอันกิเลสทั้งหลายมีตัณหาเป็นต้นให้เพลิดเพลินมิได้แล้ว             จัก (ดับ) เย็น"   จากคุณ : withorn_saab เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 22:04:29

ความคิดเห็นที่ 28 ตอบคุณ withorn_sub ใน #26 นะครับ -------------------------------------------------------- ต้องแบ่งคำใหม่อีกทีครับ และขีดเส้นใต้ใหม่ให้ครอบคลุมจนหมดครับ จะเป็นความหมายของ อนุปาทิเสสนิพพาน "........เพราะรู้โดยชอบ เวทนาทั้งปวงในอัตภาพนี้แหละของภิกษุนั้น เป็น ธรรมชาติอันกิเลสทั้งหลายมีตัณหาเป็นต้นให้เพลิดเพลินมิได้แล้ว  จัก (ดับ) เย็น"  ผมจัดเว้นวรรคใหม่ให้ดูได้ง่ายๆนะครับ --------------------------------------------------------------------------- กตมา จ ภิกฺขเว อนุปาทิเสสา นิพฺพานธาตุ      ดูกรภิกษุทั้งหลายก็อนุปาทิเสสนิพพานธาตุเป็นไฉน  อิธ ภิกขเว ภิกฺขุ อรหํ โหติ ขีณาสโว       ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นพระอรหันตขีณาสพอยู่จบพรหมจรรย์ วุสิตวา กตกรณีโย โอหิตภาโร อนุปฺปตฺตสทตฺโถ      ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ปลงภาระลงได้แล้ว มีประโยชน์ของตนอันบรรลุแล้ว ปริกฺขีณภวสํ โยชโน สมฺมทญฺญา วิมตฺโต ตสฺส       มีสังโยชน์ในภพสิ้นรอบแล้วหลุดพ้น แล้วเพราะรู้โดยชอบ อิเธว ภิกฺขเว สพฺพเวทยิตานิ อนภินนฺทิตานิ สีติภวิสฺสนฺติ        เวทนาทั้งปวง  ในอัตภาพนี้  แหละของภิกษุนั้น        เป็นธรรมชาติอันกิเลสทั้งหลายมีตัณหาเป็นต้นให้เพลิดเพลินมิได้แล้ว        จัก (ดับ) เย็น อยํ วุจฺจติ ภิกฺขเว อนุปาทิเสสา นิพฺพานธาตุฯ         ดูกรภิกษุทั้งหลาย นี้เราเรียกว่า อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ        http://www.84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=25&A=5242&Z=5274 --------------------------------------------------------------------- การศึกษา ข้อธรรมนั้น จำเป็นจะต้อง ศึกษาอรรถกถกาประกอบ เพราะบาลีบางคำนั้นมีสภาวะลึก แม้จะสรรหาคำภาษาไทยมาแปล ก็อาจจะบรรยายสภาวะเหล่านั้นไม่ได้ครอบคลุมทั้งหมด (และแม้บาลีคำเดียวกัน ก็ยังมีอรรถะได้นับสิบนับร้อย แตกต่างกันไปในแต่ละบท) และในฐานะที่ฆราวาสอย่างเราๆ ก็ไม่ได้มีความรู้ทางบาลีใดๆ อย่างน้อยจึงควร ศึกษาใน อรรถกถาแปลไทยประกอบ  เพื่อทำความเข้าใจในคำบาลี ในบทนั้นๆ จะยก  อรรกถา มาแสดงประกอบ เพื่อ ให้ทำความเข้าใจ ในอรรถะ ของบาลีแต่ละคำให้ถูกต้อง ดังต่อไปนี้นะครับ   ---------------------------- (อรรถกถา) บทว่า ขีณาสโว  ความว่า ชื่อว่าขีณาสพ เพราะอาสวะ ๔ มีกามาสวะเป็นต้นของพระอรหันต์สิ้นแล้ว ตัดขาดแล้ว ละได้แล้ว สงบแล้ว ไม่ควรจะเกิด ถูกไฟคือญาณเผาแล้ว.  บทว่า วุสิตวา  ความว่า ชื่อว่าอยู่จบแล้ว เพราะอยู่แล้ว อยู่อาศัยแล้ว อาศัยแล้ว สะสมจรณะแล้วในครุสังวาสบ้าง ในอริยมรรคบ้าง ในอริยวาส ๑๐ บ้าง.  บทว่า กตกรณีโย  ความว่า ชื่อว่าทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว เพราะพระเสกขะ ๗ ตั้งแต่ กัลยาณชนผู้เป็นปุถุชน ชื่อว่า ทำกิจที่ควรทำด้วยมรรค ๔ กิจที่ควรทำทั้งหมด พระขีณาสพทำเสร็จ คือเสร็จสิ้นแล้ว กิจที่ควรทำเพื่อบรรลุความสิ้นทุกข์ยิ่งกว่านี้ไม่มี.   บทว่า โอหิตภาโร  ได้แก่ ภาระ ๓ อย่างคือ ขันธภาระ ๑ กิเลสภาระ ๑ อภิสังขารภาระ ๑ ภาระแม้ ๓ อย่างนี้เหล่านี้ อันภิกษุนั้นปลงแล้ว คือยกลงแล้ว วางแล้ว ทำให้ตกไปแล้ว เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า โอหิตภาโร (ปลงภาระลงได้แล้ว).  บทว่า อนุปฺปตฺตสทตฺโถ  ได้แก่ บรรลุประโยชน์ของตนแล้ว ท่านกล่าวว่า สกตฺถํ (ประโยชน์ของตน) ก็มี เปลี่ยน ท เป็น ก.   บทว่า ปริกฺขีณภวสํโยชโน  ได้แก่ ชื่อว่าสังโยชน์ ในภพ เพราะสังโยชน์เหล่านี้ คือกามราคสังโยชน์ ปฏิฆสังโยชน์ มานะ ทิฏฐิ วิจิกิจฉา สีลัพพตปรามาส ภวราคะ อิสสา มัจฉริยะ และอวิชชาสังโยชน์ย่อมประกอบ คือเข้าไปผูกสัตว์ทั้งหลายไว้ในภพ หรือภพด้วยภพ.  บทว่า สมฺมทญฺญา  ในบทว่า สมฺมทญฺญา วิมุตฺโต นี้ได้แก่ เพราะรู้โดยชอบ ข้อนี้ท่านอธิบายไว้ว่า เพราะรู้ คือพิจารณา ไตร่ตรอง แจ่มแจ้ง ทำให้ชัดตามความเป็นจริงโดยชอบ ซึ่งการตั้งอยู่แห่งขันธ์ทั้งหลายโดยเป็นขันธ์ แห่งอายตนะทั้งหลายโดยเป็นอายตนะ แห่งธาตุทั้งหลายโดยเป็นของสูญ แห่งทุกข์โดยการบีบคั้น แห่งสมุทัยโดยเป็นที่เกิดแห่งทุกข์ แห่งนิโรธโดยเป็นความสงบแห่งมรรคโดยเป็นทัสสนะ หรือซึ่งประเภทมีอาทิอย่างนี้ว่า สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจา สังขารทั้งหลายทั้งปวงไม่เที่ยง ดังนี้.  บทว่า วิมุตฺโต  ได้แก่ วิมุตติ ๒ อย่าง คือ จิตวิมุตติและนิพพาน.  บทว่า อิเธว  ได้แก่ ในอัตภาพนี้แล  บทว่า สพฺพเวทยิตานิ  ได้แก่ เวทนาทั้งหมดมีสุขเวทนาเป็นต้น อัพยากตเวทนา กุสลากุสลเวทนา ท่านละได้ก่อนแล้ว.  บทว่า อนภินนฺทิตานิ  ได้แก่ อันกิเลสมีตัณหาเป็นต้นให้เพลิดเพลินไม่ได้แล้ว  บทว่า สีติภวิสฺสนฺติ  ได้แก่ จักเย็นด้วยความสงบส่วนเดียว ได้แก่ความสงบระงับความกระวนกระวายในสังขาร คือจักดับด้วยการดับอันไม่มีปฏิสนธิ. มิใช่เพียงเวทนาอย่างเดียวเท่านั้นจักดับ แม้ขันธ์ ๕ ทั้งหมดในสันดานของพระขีณาสพก็จักดับ.  ท่านใช้เทศนาด้วยหัวข้อว่า เวทยิตะ.  http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=222 --------------------------------------------------------------------- ใน บทนี้ ท่านแสดงไว้ด้วย เทศนาวิลาส โดยยกเวทนาขึ้นตั้ง   เป็นหลักเทียบให้เห็นความแตกต่างระหว่าง นิพพานทั้ง ๒   คือ สอุปาทิเสสนิพพาน นั้น เป็นนิพพานของพระอรหันต์ที่ยังมี เวทนา และขันธ์ ๕ อยู่   ส่วน อนุปาทิเสสนิพพานนั้น เป็นนิพพาน ที่ดับหมดสิ้น ทั้งกิเลส เวทนา และขันธ์ ๕ โดยรอบ     คำว่า สีติภวิสฺสนฺติ ที่แปลว่า จักดับเย็น นี้หมายถึง การดับเย็นโดยรอบ คือ การปรินิพพานพร้อมทั้งการดับหมดสิ้นของ เวทนา และขันธ์ ๕ โดยสิ้นเชิงนั่นเอง   ----------------------------------------------------------    (ปล. วิเคราะห์ คำศัพท์ เพิ่มเติม)   คำว่า อนุปาทิเสสนิพพานนั้น หมายเอา สภาพดับ ความดับหมดสิ้นเชิง ไม่ได้หมายถึงตัวบุคคล ถ้าหมายถึงตัวบุคคล ก็จะใช้คำลงท้ายว่า "สอุปาทิเสสบุคคล" เป็นต้น (ซึ่งจะมีความหมายอื่นๆออกไป) คำว่า อนุปาทิเสสนิพพานนั้น        คำบาลีว่า อุปาทิ ในบทนี้หมายถึง ขันธ์ ๕             นิพพานที่ยังมีขันธ์ จึงชื่อว่า สอุปาทิเสสนิพพาน (เพราะยังมี อุปาทิ คือ ขันธ์ ๕ อันเป็นผลจาก กิเลสตัณหา หลงเหลืออยู่)           ส่วน ความที่ไม่มี อุปาทิใดๆ หลงเหลืออยู่ คือ การดับสิ้นของกิเลสรวมทั้งเวทนาทั้งหมดและ ขันธ์ ๕ ทั้งหมด จึงชื่อว่า "อนุปาทิเสสนิพพาน" ------------------------------------------------------------ นิพพาน 2  พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) http://www.84000.org/tipitaka/dic/d_seek.php?text=%B9%D4%BE%BE%D2%B9 แก้ไขเมื่อ 08 พ.ย. 54 23:35:21 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 23:22:28

ความคิดเห็นที่ 29 เหรียญย่อมมีสองด้าน ภายในธาตุ ย่อมมีการเกิด และเมื่อมีธาตุที่เกิด ก็ย่อมมีธาตุไม่เกิด การไม่เกิด ก็จัดว่าเป็น ธาตุอย่างหนึ่ง เมื่อปรากฎธาตุไม่เกิด ก็ย่อมไม่เกิด จากคุณ : เดียวก็ตายจากกัน (ไห่) เขียนเมื่อ : 8 พ.ย. 54 23:44:18

ความคิดเห็นที่ 30 ขอบคุณ คุณยามประจำวันค่ะ ได้ความรู้เพิ่มเยอะเลย จากคุณ : nan97 เขียนเมื่อ : 9 พ.ย. 54 02:36:17

ความคิดเห็นที่ 31 ความคิดเห็นที่ 19 ครับ "มีเพื่อน(นอกเวบ)เล่าให้ฟังว่า เขานั่งสมาธิแล้ว ได้เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า" ^^ เป็นนิมิตที่เกิดจากสมถะสมาธิขั้นต้นครับ บางคนเห็นนรก บางคนเห็นสวรรค์ บางคนเห็นพระพุทธเจ้า หรือเห็นอะไรต่อมิอะไรที่จิตปรุงแต่งฟุ้งไปเอง ถือเอาเป็นสาระแก่นสารอะไรไม่ได้ ขอให้ละวางนิมิตนั้นและปฏิบัติสมาธิต่อไป เห็นจริงๆแต่สิ่งที่เห็นนั้นไม่จริง ครูบาอาจารย์ท่านเตือนสติไว้ครับ จากคุณ : ทุกวินาที เขียนเมื่อ : 9 พ.ย. 54 12:14:03

ความคิดเห็นที่ 32 เป็นกระทู้ ที่รวมความน่าสนใจในการสนทนาธรรมไ้ด้ดีครับ มีเรื่องให้พูดคุย อยู่หลายเรื่องเช่น เรื่องโทมนัสเวทนา ของพระอรหันต์  ในทางพระอภิธรรมกล่าวว่าไม่มี ในทางพระสุตร กล่าวถึงเรื่องโทมนัสเวทนา ว่าเกิดจากการปราถนา ซึ่งการปราถนา นั้นนอนเนื่องด้วยปฎิฆะนุสัยก็มี   แต่ไม่ใช่โทมนัสเวทนาทั้งหมด นั้นจะนอนเนืองด้วยปฎิฆะนุสัย  ความปราถณาในทางบรรลุมรรคผล นิพพาน นั้นไม่มีปฎิฆะนุสัย เกิดจากความปราถนาเป็นปัจจัย เกิดจากผัสสะเป็นปัจจัย เกิดจากการรู้ทางใจ ผัสสะ ใน โลก มี ที่ทำให้เกิด สุข เกิด โทมนัส เกิดอุเบกขา  เช่น การพบ   การจาก ทำให้เกิดสุข หรือโทมนัส ธรรมระหว่างการพบและการจากคือผัสสะที่เป็นปัจจัยในอุเบกขาเวทนา สุขที่ไม่มีราคะก็มี ที่มีราคะก็มี โทมนัสที่ไม่มีปฎิฆะก็มี ที่มีปฎิฆะก็มี อุเบกขาที่ไม่มีอวิชชาก็มี ที่มีอวิชชาก็มี การที่ปฎิเสธ ว่าพระอรหันต์ไม่มีโทมนัสเวทนา จึงอาจขัดกับ ธรรมของเหตุปัจจัย การกระทบอินทรีย์ การเจริญอินทรีย์และธรรมชาติของอินทรีย์ 5 จาก อรหันตสุตร http://www.84000.org/tipitaka/pitaka2/v.php?B=19&A=5569&Z=5604 วิภังคสูตรที่ ๑ ว่าด้วยการจำแนกอินทรีย์ ๕ http://www.84000.org/tipitaka/pitaka2/v.php?B=19&A=5510&Z=5525&pagebreak=0 ที่พูดมาเพียงแค่ให้ฉุกคิดเท่านั้นว่าแล้วแต่เพื่อนจะพิจารณาเห็นอย่างไรครับพูดกันไปตามธรรม เหตุปัจจัย เป็นการสนทธาธรรมให้จิตผ่องใส เรื่องนิมิตร ในสมถะ เคยได้ยินได้ฟังมานานแล้วว่าถือเอาเป็นสาระแก่นสารไม่ได้ แต่พิจารณาดูแล้วน่าจะเป็นบางอย่างคือเป็นนิมิตรที่เกิดจากการหลงหรือกิเลสหรือมารทำให้เกิด บางอย่างน่าจะเป็นเบื้องต้นใช้อาศัยเป็นกรรมฐานต่อไปได้ เหมือนเราเห็นพระพุทธรูปกับการนั่งสมาธิเห็นพระพุทธเจ้า เมื่อใช้สติปัญญา ไม่หลงไปตามที่เห็น ที่ได้ยิน สิ่งที่ถูกเห็นทั้งสอง ต่างก็ไม่จริงทั้งนั้นคือความไม่เที่ยง แต่อาศัย เป็นพุทธานุสติได้ หรืออาศัยกำหนดรู้ทุกข์ อาศัยเพื่อละนิวรณ์ได้ เช่นกัน เช่นการเห็นนรก อาจทำให้เกิด หิริ โอตัปปะ รู้ความทุกข์ เห็นสวรรค์  ทำให้ เกิดความสงบ ใจ แก้ไขเมื่อ 09 พ.ย. 54 16:51:31 จากคุณ : aunemaek2 เขียนเมื่อ : 9 พ.ย. 54 16:26:02

ความคิดเห็นที่ 33 คุณ anumaek2 ใน #32  ได้แสดงความเห็นต่อ ที่ผมได้อธิบายไว้ใน #24   และ ผมขอแสดงความเห็น ต่อ คุณ anumaek2 ใน#32 ดังต่อไปนี้นะครับ --------------------------------------------------------------------- โทมนัส นั้นย่อมเกิด พร้อมกันกับ โทสะจิตเสมอ และพระอรหันต์ ท่านละ โทสะเหตุได้โดยสิ้นเชิงแล้ว โทมนัสอันเป็นทุกข์ทางใจจึงย่อมไม่เกิดแก่ท่านอีกแล้ว ไม่ว่าจะเป็นพระสูตร หรือ พระอภิธรรม อันเป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า  ก็ย่อมกล่าวตรงกันหมดทั้งสิ้น การกล่าวชี้นำ สร้างความแตกแยกแก่ธรรมวินัย เช่น พระวินัยไม่ตรงพระสูตร  หรือ พระสูตรไม่ตรงกับพระอภิธรรม ทั้งที่ไม่เป็นความจริง ถือเป็นอกุศลกรรมที่มีโทษ (หากไม่รู้ ไม่เข้าใจ หรือสงสัย จึงควรกล่าวในลักษณะ ของการสอบถาม จะดีกว่า)   --------------------------------------------------------------------- จากพระสูตร ที่คุณ anumaek2 ได้ยกมานั้น http://www.84000.org/tipitaka/pitaka2/v.php?B=19&A=5569&Z=5604 ไม่มีส่วนใดเลย ที่แสดง หรือกล่าวว่า  พระอรหันต์ ยังละโทสะไม่ได้ หรือ  พระอรหันต์ คงมี โทมนัส เกิดขึ้นได้อยู่ --------------------------------------------------------------------- ต่อไปจะยกหลักฐาน จาก พระสุตตันตปิฎก มาแสดงให้เห็นว่า พระอรหันต์นั้น ท่านละโทสะ ได้โดยเด็ดขาดแล้ว  และโทมนัสย่อมไม่เกิดขึ้นแก่ท่านได้เลย ---------------------------------------------------------------------   [๓๓๒] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ในกาลใด ภิกษุย่อมรู้ทั่วถึงเหตุเกิดและ ความดับสูญแห่งทุกขธรรมทั้งปวง ตามความเป็นจริง ก็ในกาลนั้นแล ภิกษุนั้น เป็นผู้เห็นกาม เมื่อเธอเห็นกามแล้ว ความพอใจ ความเสน่หา ความหมกมุ่น ความเร่าร้อนเพราะกามในกามทั้งหลาย ไม่นอนเนื่องอยู่ด้วยอาการใด ก็ธรรม เป็นเครื่องประพฤติ และธรรมเป็นเครื่องอยู่ เป็นอันติดตามเธออยู่ด้วยอาการนั้น อกุศลธรรมอันลามก คือ อภิชฌาและโทมนัส ไม่ครอบงำ http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=18&A=5092&Z=5188 --------------------------------------------------------------------- ดูกรภิกษุทั้งหลาย  ปุถุชนผู้ไม่ได้สดับ อันทุกขเวทนาถูกต้องแล้ว ย่อมเศร้าโศก ร่ำไร รำพัน  ทุบอก คร่ำครวญ ย่อมถึงความงมงาย เขาย่อมเสวยเวทนา ๒ อย่าง  คือเวทนาทางกายและเวทนาทางใจ ฯ...... ....  [๓๗๑] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ฝ่ายอริยสาวกผู้ได้สดับ อันทุกขเวทนาถูก ต้องแล้ว ย่อมไม่เศร้าโศก ไม่ร่ำไร ไม่รำพัน ไม่ทุบอกคร่ำครวญ ไม่ถึงความงมงาย  เธอย่อมเสวยเวทนาทางกายอย่างเดียว ไม่ได้เสวยเวทนาทางใจ ฯ http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=18&A=5572&Z=5634 ---------------------------------------------------------------------  [๖๘๙] ท่านพระสารีบุตรได้กล่าวว่า  ดูกรท่านผู้มีอายุทั้งหลาย ความปริวิตกแห่งใจได้บังเกิดขึ้นแก่เรา ผู้เร้นอยู่ในที่ลับอย่างนี้ว่า โสกปริเทวทุกขโทมนัสและอุปายาสพึงบังเกิดขึ้นแก่เรา  เพราะความแปรปรวนเป็นอย่างอื่นแห่งสัตว์หรือสังขารใด  สัตว์หรือสังขารบางอย่างนั้น ยังมีอยู่ในโลกหรือ  เราได้มีความดำริว่า โสกปริเทวทุกขโทมนัสและอุปายาสไม่พึงบังเกิดขึ้นแก่เรา  เพราะความแปรปรวนเป็นอย่างอื่นแห่งสัตว์หรือสังขารใด  สัตว์หรือสังขารบางอย่างนั้น ไม่มีอยู่ในโลกเลย ฯ http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=16&A=7220&Z=7245 --------------------------------------------------------------------- ดูกรภิกษุทั้งหลาย ถ้าว่าบุคคลเหล่าอื่นย่อมด่า ย่อมบริภาษ ย่อมโกรธ  ย่อมเบียดเบียน ย่อมกระทบกระเทียบตถาคต ในการประกาศสัจจะ ๔ ประการนั้น  ตถาคตก็ไม่มีความอาฆาต ไม่มีความโทมนัส ไม่มีจิตยินร้าย.  http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=12&A=4443&Z=4845 ---------------------------------------------------------------------   [๑๗] เธอประกอบด้วยศีลขันธ์อันเป็นอริยะเช่นนี้แล้ว ย่อมเสวยสุข อันปราศจากโทษในภายใน เห็นรูปด้วยจักษุแล้ว ย่อมไม่เป็นผู้ถือเอาโดยนิมิต และโดยอนุพยัญชนะ ย่อมปฏิบัติเพื่อสำรวมจักขุนทรีย์ ที่เมื่อไม่สำรวมแล้ว พึงเป็นเหตุให้อกุศลธรรมอันลามกคืออภิชฌาและโทมนัสครอบงำได้  http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=14&A=0&Z=511 แก้ไขเมื่อ 09 พ.ย. 54 19:16:01 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 9 พ.ย. 54 19:12:14

ความคิดเห็นที่ 34 ขอบคุณ  ชาวมหาวิหารมากครับ ที่ได้อธิบายให้ทราบ  แต่เนื่องจากความรู้ผม น้อยเกินกว่าที่จะวินิจฉัยตามได้  ด้นนั้นจึงขอแก้ไขจาก ค.ห.ที่ 18 ให้เป็นไ ปตามความหมายของ พระไตรปิฎก  ดังนี้ครับ ------------------------------------------------------------------------------- 1. สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ:  พระศาสดาอธิบายว่า ดังนี้  "ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็สอุปาทิเสสนิพพานธาตุเป็นไฉน ภิกษุในธรรมวินัยนี้  เป็นพระอรหันตขีณาสพ อยู่จบพรหมจรรย์ ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ปลง ภาระลงได้แล้ว มีประโยชน์ของตนอันบรรลุแล้ว มี  สังโยชน์ในภพนี้สิ้น รอบแล้ว หลุดพ้นแล้วเพราะรู้โดยชอบ ภิกษุนั้นย่อมเสวยอารมณ์ทั้งที่พึง ใจและไม่พึงใจ ยังเสวยสุขและทุกข์อยู่ เพราะความที่อินทรีย์ ๕เหล่า ใดเป็นธรรมชาติไม่บุบสลาย อินทรีย์ ๕ เหล่านั้นของเธอยังตั้งอยู่นั่นเทียว ดูกรภิกษุทั้งหลายความสิ้นไปแห่งราคะ ความสิ้นไปแห่งโทสะ ความสิ้น ไปแห่งโมหะ ของภิกษุนั้น นี้เราเรียกว่า สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ" 2.อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ:  พระศาสดาอธิบายว่า ดังนี้  "ดูกรภิกษุทั้งหลายก็อนุปาทิเสสนิพพานธาตุเป็นไฉน ภิกษุในธรรมวินัยนี้  เป็นพระอรหันตขีณาสพอยู่จบพรหมจรรย์ ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ปลง ภาระลงได้แล้ว มีประโยชน์ของตนอันบรรลุแล้ว มีสังโยชน์ในภพสิ้นรอบ แล้ว หลุดพ้นแล้วเพราะรู้โดยชอบเวทนาทั้งปวงในอัตภาพนี้แหละของภิกษุ นั้น เป็นธรรมชาติอันกิเลสทั้งหลายมีตัณหาเป็นต้นให้เพลิดเพลินมิได้แล้ว  จัก (ดับ) เย็น ดูกรภิกษุทั้งหลาย นี้เราเรียกว่า อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ" ----------------------------------------------------------------------------- จาก                 พระไตรปิฎก ฉบับบาลีสยามรัฐ (ภาษาไทย) เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗ ขุททกนิกาย ขุททกปาฐ-ธรรมบท-อุทาน- อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต   หน้าที่ ๑๙๒/๔๑๘     ข้อที่ ๒๒๒  จากคุณ : withorn_saab เขียนเมื่อ : 9 พ.ย. 54 21:26:58

ความคิดเห็นที่ 35 เห็นด้วยอย่างยิ่งในเรื่องของการอ่านพบเนื้อความในพระไตรปิฏกแล้วหากเกิดความสงสัย หรือไม่เข้าใจในการตีความหมาย ควรเขียนเป็นลักษณะเชิงคำถามเพื่อให้ผู้ที่รู้หรือเข้าใจได้นำคำอธิบายมาแสดง ดังที่คุณชาวมหาวิหารได้กล่าวถึง คุณanumaek2ในความเห็นที่ 32-33 (ส่วนตัวก็คิดว่าคุณ anu...ก็คงแค่สงสัย แต่อาจใช้คำ ภาษาเขียน ไม่ถูก) การกล่าวชี้นำ สร้างความแตกแยกแก่ธรรมวินัย เช่น พระวินัยไม่ตรงพระสูตร  หรือ พระสูตรไม่ตรงกับพระอภิธรรม ทั้งที่ไม่เป็นความจริง ถือเป็นอกุศลกรรมที่มีโทษ (หากไม่รู้ ไม่เข้าใจ หรือสงสัย จึงควรกล่าวในลักษณะ ของการสอบถาม จะดีกว่า) หรือไม่เช่นนั้น ก็ยกเนื้อความที่อ่านพบนั้นมาแสดง เพื่อจะได้สนทนากันในเนื้อความนั้นๆ ดังเช่นที่คุณ withorn_saab ได้ยกมาแสดงเปรียบเทียบ เพื่อจะได้วิเคราะห์ พิจารณา ความหมายของเนื้อความนั้นๆ เพื่อเป็นการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องยิ่งๆขึ้นสืบต่อไป จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 9 พ.ย. 54 21:54:59

ความคิดเห็นที่ 36 อนุโมทนาบุญ  กับคุณยามประจำวันด้วย    สำหรับกระทู้ดีๆ กระทู้นี้  ^^ เมื่อวานเน็ตล่มเสียก่อนเลยยังไม่ได้อ่านเลยค่า   แต่อ่านบทนำแล้ว  เดียวจาค่อยๆไล่อ่านลงมาเรื่อยๆ  (ตามเวลาสะดวก) จากคุณ : annyfatgirl เขียนเมื่อ : 9 พ.ย. 54 22:06:36

ความคิดเห็นที่ 37 เรื่อง นี้น่าสนใจ    สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ    อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ อ่านหลายๆความเห็น สรุปว่า อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ เกี่ยวข้องกับสิ้นชีวิตแล้วหรือไม่ ครับ จากคุณ : กัป' เขียนเมื่อ : 9 พ.ย. 54 23:15:53

ความคิดเห็นที่ 38 ตอบคุณ กัป #37 สรุปว่าเกี่ยวครับ อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ นั้น คือปรินิพพานของพระอรหันต์ ที่ดับหมดโดยรอบ ทั้งขันธ์ ๕ และชีวิต(ชีวิตินทรีย์) ก็ดับหมดไม่มีเหลือ และไม่มีปฏิสนธิสืบต่ออีกแล้ว   (ถ้าว่าโดยจำแนกให้ละเอียด โดยปรมัตถสัจจ์แล้ว ก็คือ  กัมมชรูป จิต เจตสิก ดับไปและไม่มีการเกิดขึ้นสืบต่อใหม่ใน ภพชาติใดๆ อีกแล้ว  คงเหลือแต่ อุตุชรูป บางส่วนเท่านั้น เช่น สรีระศพ หรือ พระธาตุ ต่างๆ เป็นต้น) แก้ไขเมื่อ 09 พ.ย. 54 23:42:10 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 9 พ.ย. 54 23:37:37

ความคิดเห็นที่ 39 ยืนยันครับว่าในพระสูตร โทมนัสเวทนา  ที่ปราศจากอามิสไม่มีโทสะ ไม่มีปฎิฆะนุสัย ในเมื่อปฎิฆะนุสัยไม่มี จึงไม่มีโทสะมูลจิต พระอรหันต์ที่ยังมีขันธิ์อยุ่ยังไม่ได้ บรรลุอนุตตรวิโมกข์  คืออนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ดังเช่นพระสูตรต่อไปนี้ เรื่องเวทนา เมื่อภิกษุนั้นเข้าไปตั้งความปรารถนาในวิโมกข์ทั้งหลายอันเป็นอนุตตรธรรมอย่างนี้ โทมนัสย่อมเกิดขึ้น เพราะความปรารถนาเป็นปัจจัย ท่านละปฏิฆะได้ด้วยความโทมนัสนั้น ปฏิฆานุสัยมิได้ตามนอนอยู่ในความโทมนัสนั้น http://www.84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=12&item=511&items=1&preline=0&pagebreak=1 อย่างที่กล่าว โทมนัสเวทนา มีที่อาศัยอามิส และไม่อาศัยอามิส ที่พูดพูดตามหลักฐานครับ   เพื่อให้พิจารณา ว่าจริงหรือไม่   ๗. สฬายตนวิภังคสูตร (๑๓๗) บุคคลเมื่อเล็งเห็นความไม่ได้เฉพาะซึ่งกลิ่น ...             บุคคลเมื่อเล็งเห็นความไม่ได้เฉพาะซึ่งรส ...             บุคคลเมื่อเล็งเห็นความไม่ได้เฉพาะซึ่งโผฏฐัพพะ ...             บุคคลเมื่อเล็งเห็นความไม่ได้เฉพาะซึ่งธรรมารมณ์ที่รู้ได้ด้วยมโน อันน่า ปรารถนา น่าใคร่ น่าชอบใจ เป็นที่รื่นรมย์แห่งใจ ประกอบด้วยโลกามิส โดย เป็นของอันตนไม่ได้เฉพาะ หรือหวนระลึกถึงธรรมารมณ์ที่ไม่เคยได้เฉพาะในก่อน อันล่วงไปแล้ว ดับไปแล้ว แปรปรวนไปแล้ว ย่อมเกิดโทมนัส โทมนัสเช่นนี้นี่ เราเรียกว่า โทมนัสอาศัยเรือน เหล่านี้โทมนัสอาศัยเรือน ๖ ฯ             [๖๒๘] ใน ๓๖ ประการนั้น โทมนัสอาศัยเนกขัมมะ ๖ เป็นไฉน คือ บุคคลทราบความไม่เที่ยง ความแปรปรวน ความคลาย และความดับของรูป ทั้งหลายนั่นแล แล้วเห็นด้วยปัญญาชอบตามความเป็นจริงอย่างนี้ว่า รูปในก่อน และในบัดนี้ ทั้งหมดนั้น ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มีความแปรปรวนเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมเข้าไปตั้งความปรารถนาในอนุตตรวิโมกข์ เมื่อเข้าไปตั้งความปรารถนาใน อนุตตรวิโมกข์ดังนี้ว่า เมื่อไร ตัวเราจึงจักบรรลุอายตนะที่พระอริยะทั้งหลาย ได้บรรลุอยู่ในบัดนี้เล่า ย่อมเกิดโทมนัสเพราะความปรารถนาเป็นปัจจัยขึ้น โทมนัส เช่นนี้นี่เราเรียกว่า โทมนัสอาศัยเนกขัมมะ http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=14&A=8028&Z=8266&pagebreak=0 จากคุณ : aunemaek2 เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 01:32:39

ความคิดเห็นที่ 40 โทมนัสที่พระอรหันต์ละได้คือโทมนัสที่อิงอามิส ตามพระสูตรที่คุณมหาวิหารยกมา ก้น่าจะเป็นโทมนัสที่อิงในอาตยนะภายในภายนอก ที่มีปฎิฆะนุสัย นอนเนือง จากคุณ : aunemaek2 เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 01:42:00

ความคิดเห็นที่ 41 ถ้าไม่รู้ว่าผมกล่าวถึงพระสูตรไหน ตรงไหนก็ควรตั้งคำถามผมนะครับ ไม่ควรกล่าวว่าชี้นำความแตกแยก จึงจะถือว่าเป็นการสนธนาธรรมอย่างบัณทิต จากคุณ : aunemaek2 เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 02:02:54

ความคิดเห็นที่ 43 อย่างที่กล่าวไว้พระอรหันต์ที่ยังมีขันธิ์ อยุ่ท่านรู้ได้ด้วยใจ คือ มโนสัมผัส ว่ายังไม่ได้บรรลุ อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ผัสสะย่อมเป็นปัจจัยให้เกิดโทมนัสเวทนาที่ไม่อาศัยอามิส  เป็นธรรมชาติของ ธาตุรู้  มโน ผัสสะ ตามปัจจัย เมื่อสิ่งนี้มี สิ่งนี้จึงมี สิ่งนี้ดับ สิ่งนี้จึงดับ โทมนัสเวทนาที่ไม่อาศียอามิสย่อมดับ เมื่อมโน ใจ ที่เป็นปัจจัยดับไป เปลี่ยนแปลงไป พูดกันตามธรรมครับ ไม่ต้องเชื่อแต่ให้ลองพิจารณาดู แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 02:53:06 จากคุณ : aunemaek2 เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 02:49:37

ความคิดเห็นที่ 44 ตอบ คุณ anuemaek2 ใน #41 ผมได้พิจารณาแล้ว  และคุณได้กล่าวชี้นำความแตกแยกให้พระไตรปิฎกเช่นนั้นจริง (ไม่เกี่ยวกับว่าโทมนัสอาศัยเนกขัมมะจะอยู่ในพระสูตรไหน) จึงได้ติเตียนเช่นนั้นครับ ซึ่งคุณยามก็ได้ให้คำแนะนำไว้ใน #35 แล้ว --------------------------------------------------- ต่อไปจะ ตอบ คุณ anuemaek2 ใน #39 #40 ดังนี้นะครับ --------------------------------------------------- พระอรหันต์ ท่านย่อมละ โทมนัส และโทสะ ได้หมดสิ้นแล้ว ดังหลักฐาน ที่ผมได้ยกมาแสดงไว้ใน #33      คุณ anumaek2 ได้ยกพระสูตรมาอ้าง ใน #39  โดยยกเรื่อง โทมนัสอาศัยเนกขัมมะ มาแสดง แล้วตีความเอาเอง ว่า พระอรหันต์ยังมีโทมนัสได้ ซึ่ง ถือเป็นการตีความ ที่ไม่ตรงความจริงในพระไตรปิฎก ใน #39 นั้น จากพระสูตร แรก  (ขอยกมาให้ครบ ดังนี้) อนึ่ง ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ ย่อมพิจารณาเห็นอยู่ว่า  เมื่อไร เราจะได้บรรลุอายตนะที่พระอริยะทั้งหลายบรรลุแล้วอยู่ในบัดนี้ ดังนี้ เมื่อภิกษุนั้นเข้าไปตั้งความปรารถนาในวิโมกข์ทั้งหลายอันเป็นอนุตตรธรรมอย่างนี้ โทมนัสย่อมเกิดขึ้น เพราะความปรารถนาเป็นปัจจัย ท่านละปฏิฆะได้ด้วยความโทมนัสนั้น ปฏิฆานุสัยมิได้ตามนอนอยู่ในความโทมนัสนั้น http://www.84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=12&item=511&items=1&preline=0&pagebreak=1 โทมนัส อาศัย เนกขัมมะ นี้ เป็นโทมนัสของผู้ปฏิบัติธรรม ที่เกิดขึ้น เช่น เมื่อปฏิบัติธรรมด้วยความเพียรมาหลายปีติดต่อ แต่ก็ยังไม่สำเร็จ จึงได้เกิดความเสียใจขึ้น และต่อจากนั้น จึงได้ข่มใจเจริญธรรม ปฏิบัติธรรมต่อไป ซึ่งโทมนัสนี้ จะเป็นเหตุในกาลต่อมาให้ ปฏิฆะลดละไป และไม่ตามนอนเนื่องในที่สุด (และจะละได้โดยสิ้นเชิง ด้วย อนาคามิมรรค) คำว่า "เมื่อไหร่ เราจะได้บรรลุอายตนะที่พระอริยะทั้งหลาย...." ในพระสูตรนีั้ ก็แสดงให้เห็นชัดอยู่แล้วว่า ผู้ปฏิบัติที่เกิดโทมนัสแบบนี้ นั้น ยังไม่ใช่ พระอรหันต์ (ศึกษาอรรถกาเพิ่มเติมได้ที่ http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=505) ในพระสูตรที่ สอง ก็เช่นกัน (ดูที่ขีดเส้นใต้) [๖๒๘] ใน ๓๖ ประการนั้น โทมนัสอาศัยเนกขัมมะ ๖ เป็นไฉน คือ บุคคลทราบความไม่เที่ยง ความแปรปรวน ความคลาย และความดับของรูป ทั้งหลายนั่นแล แล้วเห็นด้วยปัญญาชอบตามความเป็นจริงอย่างนี้ว่า รูปในก่อน และในบัดนี้ ทั้งหมดนั้น ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มีความแปรปรวนเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมเข้าไปตั้งความปรารถนาในอนุตตรวิโมกข์ เมื่อเข้าไปตั้งความปรารถนาใน อนุตตรวิโมกข์ดังนี้ว่า เมื่อไร ตัวเราจึงจักบรรลุอายตนะที่พระอริยะทั้งหลาย ได้บรรลุอยู่ในบัดนี้เล่า ย่อมเกิดโทมนัสเพราะความปรารถนาเป็นปัจจัยขึ้น โทมนัส เช่นนี้นี่เราเรียกว่า โทมนัสอาศัยเนกขัมมะ http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=14&A=8028&Z=8266&pagebreak=0 คำว่า เมื่อไหร่ ตัวเราจึงจักบรรลุอายตนะที่พระอริยะทั้งหลาย....  ก็หมายความว่า ผู้นั้นยังไม่ใช่อรหันต์นั้นเอง จึงยังมี โทมนัส อาศัยเนกขัมมะ เกิดขึ้นกับผู้นั้นอยู่ ซึ่ง โทมนัส ที่เกิดในการปฏิบัติธรรมเช่นนี้ ถือเป็นสิ่งดี เพราะเป็นเหตุที่จะทำให้มุ่งปฏิบัติธรรมต่อไป (นี้เรียกว่า อกุศล เป็นปัจจัยแก่ กุศล ด้วยอำนาจแห่ง ปกตูปนิสสยปัจจัย) -------------------------------------------------------------------     พระสูตรสองพระสูตรนี้   ไม่ได้หมายถึงว่า พระอรหันต์จะมี โทมนัส ได้อีกเลย --------------------------------------------------------------- โทมนัส นั้นจะเกิดร่วม กับ โทสมูลจิตเสมอ โทสะมูลจิตนั้น รวมหมดไม่ว่าจะเป็น ความกลัว ความเศร้า ความโกรธ ความไม่พอใจ ฯลฯ ก็โทสะมูลจิตย่อมไม่เกิดแก่พระอรหันต์แล้วอย่างไร โทมนัสก็ย่อมไม่เกิดแก่พระอรหันต์อย่างแน่นอน               ----------------------------------------------------------------------- หากผู้ใดกล่าวว่า โทมนัส ยังเกิดแก่พระอรหันต์ ถามว่า โทมนัส ย่อมเกิดใน มหากิริยาจิต ๘ ของ พระอรหันต์ ในขณะทำทาน ศีล ภาวนา เทศนา ได้หรือ ? หรือว่า โทมนัส ย่อมเกิดใน ฌานสมาบัติ  ของ พระอรหันต์ ได้หรือ ? หรือว่า โทมนัส ย่อมเกิดใน อรหัตตผลจิต ในผลสมาบัติ ได้หรือ ? หรือว่า โทมนัส ย่อมเกิดใน หสิตุปบาท จิตยิ้มของพระอรหันต์ ได้หรือ ? หรือว่า โทมนัส ย่อมเกิดใน จักขุวิญญาณของพระอรหันต์ ในขณะแสงสีกระทบตาเพียงเท่านั้น ได้หรือ    ? หรือว่า โทมนัส ย่อมเกิดใน โสตะวิญญาณของพระอรหันต์....... โทมนัส ย่อมเกิดใน ฆานะวิญญาณของพระอรหันต์....... โทมนัส ย่อมเกิดใน ชิวหาวิญญาณของพระอรหันต์ ในขณะรสกระทบลิ้นเพียงเท่านั้น ได้หรือ  ? หรือว่า โทมนัส ย่อมเกิดใน มหาวิบากจิต มโนธาตุ มโนวิญญาณธาตุ ของพระอรหันต์ได้หรือ ? ----------------------------------------------------------------------- ตอบว่า โทมนัสย่อมไม่เกิดขึ้น จิตเหล่านี้ ของพระอรหันต์เลย เวทนาที่เกิดขึ้นแก่จิตเหล่านี้ ได้แก่ โสมนัส หรือ อุเบกขาเวทนาเท่านั้น ส่วน ทุกขเวทนาทางกาย ของพระอรหันต์ย่อมเกิดขึ้นได้ใน กายวิญญาณจิต แต่ย่อมไม่มีทุกโทมนัสทางใจ ใดๆ เกิดขึ้นแก่ พระอรหันต์อีกแล้ว       แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 04:02:34 แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 04:00:55 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 03:55:06

ความคิดเห็นที่ 46 สาธุกับ คุณยามประจำวัน, คุณชาวมหาวิหาร และทุกท่านที่ช่วยกันศึกษา,รักษาพระสัทธรรม ประเด็นเรื่อง  พระอรหันต์ กับ เวทนา  ผมขอเพิ่มเติมดังนี้ พระอภิธัมมัตถสังคหะ http://abhidhamonline.org/aphi/p8/024.htm มหากิริยาจิต มหากิริยาจิต เป็นจิตที่ทำให้สำเร็จในการคิด การทำ การพูด ของพระอรหันต์ทั้งหลายผู้สิ้นกิเลสทั้งปวงโดยสิ้นเชิงแล้ว การคิด การทำ การพูดเหล่านั้นจึงไม่ก่อให้เกิดผลในอนาคตอีก เพราะพระอรหันต์ทั้งหลายท่านสิ้นกิเลสแล้ว ไม่ต้องเวียนว่ายตายเกิดอีก การที่ท่านยังไม่นิพพานนั้นก็เพื่อสงเคราะห์เป็นเนื้อนาบุญให้ผู้มีกุสลได้ทำบุญและได้ฟังธรรม ซึ่งพระอรหันต์ท่านถือเป็นหน้าที่สงเคราะห์สัตว์โลกเท่านั้น ผลที่ท่านทำไปก็ไม่เป็นบุญเป็นกุสลต่อไป มหากุสลนั้น ถ้าเกิดกับบุคคลอื่นที่มิใช่พระอรหันต์ ก็เรียกว่า มหากุสลจิต แต่ถ้าเกิดกับพระอรหันต์โดยเฉพาะแล้ว เรียกว่า มหากิริยาจิต ที่เรียกว่า มหากุสลจิต เพราะต้องให้ผลในภายหน้า แต่ที่เรียกว่า มหากิริยาจิต เพราะเป็นจิตที่ปราศจากผลในอนาคต มหากิริยาจิต มีจำนวนเท่ากับมหากุสลจิต คือ ๘ ดวง ได้แก่ ดวงที่ ๑ โสมนัสสสหคตัง ญาณสัมปยุตตัง อสังขาริกัง มหากิริยาดวงที่ ๑ เกิดพร้อมด้วยความยินดี ประกอบด้วยปัญญา เป็นอสังขาริก คือเกิดขึ้นเองโดยไม่มีสิ่งชักจูง ดวงที่ ๒ โสมนัสสสหคตัง ญาณสัมปยุตตัง สสังขาริกัง มหากิริยาดวงที่ ๒ เกิดพร้อมด้วยความยินดี ประกอบด้วยปัญญา เป็นสสังขาริก คือเกิดขึ้นโดยมีสิ่งชักจูง ดวงที่ ๓ โสมนัสสสหคตัง ญาณวิปปยุตตัง อสังขาริกัง มหากิริยาดวงที่ ๓ เกิดพร้อมด้วยความยินดี ไม่ประกอบด้วยปัญญา เป็นอสังขาริก คือเกิดขึ้นเองโดยไม่มีสิ่งชักจูง ดวงที่ ๔ โสมนัสสสหคตัง ญาณวิปปยุตตัง สสังขาริกัง มหากิริยาดวงที่ ๔ เกิดพร้อมด้วยความยินดี ไม่ประกอบด้วยปัญญา เป็นสสังขาริก คือเกิดขึ้นโดยมีสิ่งชักจูง ดวงที่ ๕ อุเปกขาสหคตัง ญาณสัมปยุตตัง อสังขาริกัง มหากิริยาดวงที่ ๕ เกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ ประกอบด้วยปัญญา เป็นอสังขาริก คือเกิดขึ้นเองโดยไม่มีสิ่งชักจูง ดวงที่ ๖ อุเปกขาสหคตัง ญาณสัมปยุตตัง สสังขาริกัง มหากิริยาดวงที่ ๖ เกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ ประกอบด้วยปัญญา เป็นสสังขาริก คือเกิดขึ้นโดยมีสิ่งชักจูง ดวงที่ ๗ อุเปกขาสหคตัง ญาณวิปปยุตตัง อสังขาริกัง มหากิริยาดวงที่ ๗ เกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ ไม่ประกอบด้วยปัญญา เป็นอสังขาริก คือเกิดขึ้นเองโดยไม่มีสิ่งชักจูง ดวงที่ ๘ อุเปกขาสหคตัง ญาณวิปปยุตตัง สสังขาริกัง มหากิริยาดวงที่ ๘ เกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ ไม่ประกอบด้วยปัญญา เป็นสสังขาริก คือเกิดขึ้นโดยมีสิ่งชักจูง ---------------------------------------------------------------------- จากคู่มือ  การศึกษาพระอภิธัมมัตถสังคหะ “กิริยาจิต”  หมายถึงจิตที่ไม่ใช่กุศล  ไม่ใช่อกุศล  และไม่ใช่วิบาก  เป็นเพียงจิตที่ทำหน้าที่รับอารมณ์ผ่านทวารทั้ง ๖ หรือทำหน้าที่ให้สำเร็จการคิด    การทำ  การพูด  เป็นกิริยาโดยภาวะที่เกิดขึ้นแก่พระขีณาสพ  ไม่มีปัจจัยแห่งกุศลและอกุศลในอนาคตอีก  กิริยาจิตจึงมี ๒  ประเภท  คือ ๑. อเหตุกกิริยาจิต  ได้แก่จิตที่ไม่ใช่เป็นผลของกุศลและอกุศล  และทั้งไม่ใช่จิตที่เป็นตัวกุศล  และ อกุศลด้วย  เป็นจิตที่สักแต่เพียงกระทำหน้าที่รับอารมณ์ผ่านทวาร ๖ เท่านั้น  ยังไม่ถึงความเป็นชวนะ (เว้นแต่ – หสิตุปาปะ – เกิดที่ชวนะ)  จึงยังไม่มีโอกาสสร้างเหตุ  ฉะนั้นย่อมไม่มีผลเหมือนดอกไม้ลม  กล่าวคือเป็นดอกไม้ที่ไร้ผล ๒. สเหตุกกามาวจรกิริยา  หรือ มหากิริยา  เป็นจิตที่ให้สำเร็จ  การทำ การพูด การคิด ของพระอรหันต์ ผู้สิ้นกิเลสทั้งปวง  เป็นกิริยาจิตที่เข้าถึงความเป็นชวนะเสวยอารมณ์ที่เป็น โสมนัส หรือ อุเบกขา ซึ่งสักเพียงแต่ว่าเป็นเวทนา  ชนิดที่ไม่ใช่เหตุแห่งตัณหาและอุปาทาน จึงไม่สามารถก่อให้เกิดผลในอนาคตขึ้นใหม่อีกได้  เปรียบเหมือนดอกไม้ที่มีต้นอันรากขาดเสียแล้ว ---------------------------------------------------------- จาก คู่มือการศึกษาพระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉทที่ ๖ นิพพานปรมัตถ์ ของอภิธรรมมูลนิธิ นิพพานมี ๒ ประเภท นิพพาน เมื่อกล่าวโดยปริยายแห่งเหตุ(การณูปจารปัจจัย)แล้ว มี ๒ ประเภท คือ ๑. สอุปาทิเสสนิพพาน ได้แก่ นิพพานที่เป็นไปกับขันธ์ ๕ ๒. อนุปาทิเสสนิพพาน ได้แก่ นิพพานที่ไม่มีขันธ์ ๕ จักได้ขยายความของพระนิพพานทั้ง ๒ ประเภท ดังนี้ ๑. สอุปาทิเสสนิพพาน สอุปาทิเสสนิพพาน หมายความว่า นิพพานที่เป็นไปกับขันธ์ ๕ ได้แก่วิบากและกัมมชรูปที่เหลือจากกิเลสทั้งหลายที่ปหานลงได้ด้วยอรหัตตมรรคญาณแล้ว ได้แก่ นิพพานของพระอรหันต์ที่ยังมีชีวิตอยู่ ดังแสดงวจนัตถะว่า (๑) กมฺมกิเลเสหิ อุปาทียตีติ = อุปาทิ(วา) อารมฺมณกรณวเสน ตณฺหาทิฏฺฐึหิ อุปาทิยตีติ = อุปาทิ แปลความว่า กรรมและกิเลสเหล่านี้ ย่อมยึดติดเอาขันธ์ ๕ คือ วิบาก และกัมมชรูป ว่าเป็นของเรา ฉะนั้น ขันธ์ ๕ คือ วิบากและกัมมชรูปนี้ ชื่อว่า อุปาทิ หรืออีกนัยหนึ่งแปลความว่า ตัณหาและทิฏฐิเหล่านี้ย่อมยึดถือเอาขันธ์ ๕ คือ วิบากและกัมมชรูปโดยกระทำให้เป็นอารมณ์ของเรา ฉะนั้นขันธ์ ๕ คือวิบากและกัมมชรูป ชื่อว่า อุปาทิ (๒) สิสฺสติ อวสิสฺสตึติ = เสโส อุปาทิ จ เสโส จาติ = อุปาทิเสโส แปลความว่า ขันธ์ ๕ คือ วิบากและกัมมชรูป ชื่อว่า เสสะ เพราะเป็นส่วนที่เหลือจากกิเลสที่ถูกปหานแล้ว ขันธ์ ๕ คือ วิบากและกัมมชรูป เหล่านี้ชื่อว่า อุปาทิ ด้วย ชื่อว่า เสสะ ด้วย เพราะถูกกรรมและกิเลสถือเอาว่าเป็นของเรา หรือถูกตัณหาและทิฏฐิยึดถือเอาโดยการกระทำให้เป็นอารมณ์ และเป็นธรรมที่เหลืออยู่จากกิเลส ฉะนั้นขันธ์ ๕ คือ วิบากและกัมมชรูป เหล่านี้ ชื่อว่า อุปาทิเสส หมายความว่า วิบากและกัมมชรูปที่วนเวียนอยู่ในวัฏฏสงสารเหล่านี้ ย่อมเกิดเกี่ยวเนื่องกันกับกิเลสอยู่เสมอ ครั้นเมื่ออรหัตตมรคประหาณกิเลสทั้งหลายไปหมดสิ้นโดยไม่มีเหลือแล้ว แต่วิบากและกัมมชรูป ซึ่งเป็นผลของกิเลสเหล่านั้น ยังเหลืออยู่ ฉะนั้น วิบากและกัมมชรูปนี้แหละจึงได้ชื่อว่า อุปาทิเสส เมื่อว่า โดยบุคคลาธิษฐานแล้ว ก็ได้แก่ร่างกายของพระอรหันต์ที่ยังมีชีวิตอยู่นั้นเอง (๓) สห อุปาทิเสเสน ยา วตฺตีติ = สอุปาทิเสสา แปลความว่า นิพพานใดย่อมเกิดพร้อมด้วยวิบากและกัมมชรูปที่เหลือจากกิเลสทั้งหลายนั้น นิพพานนั้นชื่อว่า สอุปาทิเสส ได้แก่ นิพพานของพระอรหันต์ทั้งหลายที่เข้าไปรู้แจ้งโดยความเป็นอารมณ์ ที่ว่า นิพพานที่เกิดพร้อมด้วยวิบากและกัมมชรูปนั้น ไม่เหมือนกับจิตที่เกิดพร้อมกับเจตสิก มุ่งหมายเอาวิบากและกัมมชรูปที่ยังเหลืออยู่นั้นเป็นเหตุให้รู้ถึงพระนิพพาน ๒. อนุปาทิเสสนิพพาน อนุปาทิเสสนิพพาน หมายความว่า นิพพานที่ไม่มีขันธ์ ๕ คือ วิบากและกัมมชรูปเหลืออยู่ ได้แก่ นิพพานของพระอรหันต์ที่ปรินิพพานแล้ว ดังแสดงวจนัตถะว่า นตฺถิ อุปาทิเสโส ยสฺสาติ = อนุปาทิเสโส แปลความว่า ขันธ์ ๕ คือ วิบากและกัมมชรูปที่เหลือไม่มีแก่นิพพานใด ฉะนั้น นิพพานนั้นชื่อว่า อนุปาทิเสส ในปรมัตถทีปนีฏีกาแสดงว่า จุติ อนนฺตเร ขนฺธานํ อนุปฺปาโท อนุปาทิเสส นาม ฯ แปลความว่า สภาพที่ไม่เกิดซึ่งขันธ์หลังการดับของพระอรหันต์นั้นชื่อว่า อนุปาทิเสสนิพพาน การแสดงนิพพานมี ๒ ประเภท ที่แสดงโดยการณูปจารนัย คือโดยปริยายแห่งเหตุนี้ หมายความว่า วิบากและกัมมชรูปที่ยังเหลืออยู่ และไม่มีเหลืออยู่ ทั้ง ๒ ประเภทนี้ เป็นเหตุให้รู้ถึงสภาวะของพระนิพพาน ด้วยเหตุนี้พระพุทธองค์จึงแสดงพระนิพพาน มี ๒ ประเภท ตามเหตุดังกล่าวแล้วนั้น เป็นการแสดงโดยปริยาย อีกประการหนึ่ง สอุปาทิเสสนิพพาน จะเรียกว่า ทิฏฐธัมมนิพพาน ก็ได้ เพราะพระอรหันต์ทั้งหลายผู้เข้าไปรู้แจ้งพระนิพพานนั้นยังมีชีวิตอยู่ ส่วน อนุปาทิเสสนิพพาน จะเรียกว่า สัมปรายิกนิพพาน ก็ได้ เพราะพระอรหันต์ทั้งหลายเมื่อเข้าถึงปรินิพพานแล้ว ภพหน้าต่อไปก็ไม่มี จึงเข้าถึงพระนิพพานนั่นเอง ------------------------------------------ ความหมายของพระนิพพาน จากพระไตรปิฏก อรรถกถา http://larndharma.org/index.php?/topic/415-%e0%b8%84%e0%b8%a7%e0%b8%b2%e0%b8%a1%e0%b8%ab%e0%b8%a1%e0%b8%b2%e0%b8%a2%e0%b8%82%e0%b8%ad%e0%b8%87%e0%b8%9e%e0%b8%a3%e0%b8%b0%e0%b8%99%e0%b8%b4%e0%b8%9e%e0%b8%9e%e0%b8%b2%e0%b8%99-%e0%b8%88%e0%b8%b2%e0%b8%81%e0%b8%9e%e0%b8%a3%e0%b8%b0%e0%b9%84/ จากคุณ : เฉลิมศักดิ์1 เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 06:22:28

ความคิดเห็นที่ 47 การศึกษาพระไตรปิฏก  เป็นเรื่องที่ดีมากๆครับ แต่เนื่องจากเนื้อความที่ปรากฏนั้นมีมาก  และบ่อยครั้งมีความจำเป็นต้องอ่านอรรถกถาเพิ่มเติม เนื่องจากเป็นศัพท์ที่ยาก และศัพท์บางคำก็แปลได้หลายความหมาย และนอกจากนี้ก็ต้องทบทวนพิจารณาเนื้อความที่ปรากฏในพระสูตร ว่ามีความหมายอย่างไร  ก็เป็นเรื่องปกติที่อาจมีความเห็นต่างในเนื้อความหมายของคำ   หลังจากเห็นต่างแล้ว ก็นำมาถามไถ่กัน เพื่อให้เข้าใจเนื้อความหมายถูกต้องตรงกัน(ยิ่งๆขึ้น)  ดังจากข้อความนี้  [๖๒๘] ใน ๓๖ ประการนั้น โทมนัสอาศัยเนกขัมมะ ๖ เป็นไฉน คือ บุคคลทราบความไม่เที่ยง ความแปรปรวน ความคลาย และความดับของรูป ทั้งหลายนั่นแล แล้วเห็นด้วยปัญญาชอบตามความเป็นจริงอย่างนี้ว่า รูปในก่อน และในบัดนี้ ทั้งหมดนั้น ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มีความแปรปรวนเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมเข้าไปตั้งความปรารถนาในอนุตตรวิโมกข์ เมื่อเข้าไปตั้งความปรารถนาใน อนุตตรวิโมกข์ดังนี้ว่า เมื่อไร ตัวเราจึงจักบรรลุอายตนะที่พระอริยะทั้งหลาย ได้บรรลุอยู่ในบัดนี้เล่า ย่อมเกิดโทมนัสเพราะความปรารถนาเป็นปัจจัยขึ้น โทมนัส เช่นนี้นี่เราเรียกว่า โทมนัสอาศัยเนกขัมมะ คุณ anumaek2 เห็นด้วยไหมครับว่า คำว่า    "เมื่อไร ตัวเราจึงจักบรรลุ"อายตนะที่พระอริยะทั้งหลาย ได้บรรลุอยู่ในบัดนี้เล่า นี้แสดงว่า "เมื่อไรตัวเราจึงจักบรรลุ"   ที่กล่าวถึงนี้ ยังไม่บรรลุเป็นพระอรหันต์ จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 06:30:40

ความคิดเห็นที่ 48 เนื้อความบางส่วน ที่เป็น บาลี แสดงถึงความที่ยังไม่บรรลุเป็นพระอรหันต์ เป็นคำปรารภ >>> "  ยทริยา เอตรหิ  อายตนํ  อุปสมฺปชฺช วิหรนฺตีติ อิติ อนุตฺตเรสุ  วิโมกฺเขสุ   " [๖๒๘]..ฯลฯ.....อนิจฺจา  ทุกฺขา วิปริณามธมฺมาติ   บุคคลทราบความไม่เที่ยง  ความแปรปรวน  ความคลาย  และความดับของธรรมารมณ์ ทั้งหลายนั่นแล   เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญญาย ทิสฺวา   แล้วเห็นด้วยปัญญาชอบตามความเป็นจริงอย่างนี้ว่า ธรรมารมณ์ในก่อนและในบัดนี้  ทั้งหมดนั้น ไม่เที่ยง  เป็นทุกข์  มีความแปรปรวนเป็นธรรมดาแล้ว   อนุตฺตเรสุ  วิโมกฺเขสุ  ปิหํ อุปฏฺฐาเปติ  กทาสฺสุ   นามหํ ตทายตนํ อุปสมฺปชฺช  วิหริสฺสามิ   ย่อมเข้าไปตั้งความปรารถนาในอนุตตรวิโมกข์ เมื่อเข้าไปตั้งความปรารถนาในอนุตตรวิโมกข์ดังนี้ว่า   ยทริยา เอตรหิ อายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรนฺตีติ อิติ  อนุตฺตเรสุ  วิโมกฺเขสุ   เมื่อไร ตัวเรา  จึงจักบรรลุอายตนะที่พระอริยะทั้งหลายได้บรรลุอยู่ ปิหํ อุปฏฺาปยโต  อุปฺปชฺชติ ปิหปจฺจยา โทมนสฺสํ ยํ  เอวรูปํ  โทมนสฺสํ   ในบัดนี้เล่า ย่อมเกิดโทมนัสเพราะความโทมนัส ปรารถนาเป็นปัจจัยขึ้น   อิทํ วุจฺจติ เนกฺขมฺมสิตํ  โทมนสฺสํ ฯ เช่นนี้นี่เราเรียกว่า  โทมนัสอาศัยเนกขัมมะ   อิมานิ ฉ เนกฺขมฺมสิตานิ โทมนสฺสานิ ฯ เหล่านี้  โทมนัส อาศัยเนกขัมมะ  ๖  ฯ แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 10:22:08 แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 10:19:38 แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 10:18:47 แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 08:31:09 แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 08:26:42 แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 08:25:45 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 08:15:21

ความคิดเห็นที่ 49 ถ้าพระอรหันต์ ถ้าอนุปาทิเสสนิพพาน บ่งถึงต้องสิ้นชีวิตก่อน 1.พระพุทธเจ้า เป็นพระอรหันต์ใน สอุปาทิเสสนิพพาน เพียงอย่างเดียวหรือไม่ ครับ 2.บุคคลผู้บรรลุพระอรหันต์ ไม่มีกิจอื่นที่จะเพียรให้เจริญขึ้นไปได้อีกแล้วหรือไม่อย่างไรครับ  3. ตาม #38    ถ้าว่าโดยจำแนกให้ละเอียด โดยปรมัตถสัจจ์แล้ว ก็คือ กัมมชรูป จิต เจตสิก ดับไปและไม่มีการเกิดขึ้นสืบต่อใหม่ใน ภพชาติใดๆ อีกแล้ว คงเหลือแต่ อุตุชรูป บางส่วนเท่านั้น เช่น สรีระศพ หรือ พระธาตุ ต่างๆ เป็นต้น     คำว่า กัมชรูป ดับไปไม่มีการเกิดขึ้นสืบต่อใหม่นี้  หมายถึง หมดสิ้นกรรมเก่า  หรือจะหมายถึงว่า ไม่มีเหตุให้เกิดขึ้นได้อีก (คือแม้ของเก่าจะเหลือแต่ก็จะไม่เกิด) ครับ ? จากคุณ : กัป' เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 11:33:28

ความคิดเห็นที่ 50 ตอบคุณ กัป ใน 49 เฉพาะข้อ 1 และ 2 ข้อ 3 เดี๋ยวให้คุณชาวมหาวิหารเข้ามาตอบน่ะครับ 1.พระพุทธเจ้า เป็นพระอรหันต์ใน สอุปาทิเสสนิพพาน เพียงอย่างเดียวหรือไม่ ครับ ขณะที่ท่าน มีชีวิตอยู่ หลังจากตรัสรู้อนุตรสัมมาสัมธพธิญาณ สำเร็จเป็นพระอรหันต์เป็นพระพุทธเจ้าแล้ว เรียกว่า สอุปาทิเสสนิพพาน เมื่อเข้าสู่ปรินิพพาน เรียกว่า เข้าสู่ อนุปาทิเสสนิพพาน 2.บุคคลผู้บรรลุพระอรหันต์ ไม่มีกิจอื่นที่จะเพียรให้เจริญขึ้นไปได้อีกแล้วหรือไม่อย่างไรครับ ขออนุญาต นำ อาสวขยักญาณ นำมาแสดง เพื่อให้เข้าใจว่า การสำเร็จเป็นพระอรหันต์แล้วนั้น กิจของท่านเป็นอย่างไรบ้าง  ดังนี้ (คัดลอกจาก พระไตรปิฏกฉบับเฉลิมพระเกียรติ ๒๕๔๙) ..โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ภิกษุนั้น เมื่อจิตเป็นสมาธิบริสุทธิิ์ผ่องแผ้ว ปริโยทาเต  อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต ไม่มีกิเลส ปราศจากอุปกิเลส อ่อน ควรแก่การงาน ตั้งมั่น ไม่หวั่นไหว อย่างนี้ อาเนญฺชปฺปตฺเต  อาสวนํ ขยญาณาย จิตฺตํ อภินีหรติ   อภินินฺนาเมติฯ         ย่อมโน้มน้อมจิตไปเพื่ออาสวักขยญาณ(ญาณที่ทำให้สิ้นอาสวะ) โส  อิทํ  ทุกฺขนฺติ   ยถาภูตํ  ปชานาติ        ย่อมรู้ชัดตามเป็นจริงว่านี้ทุกข์ อยํ   ทุกฺขสมุทโยติ   ยถาภูตํ ปชานาติ      ย่อมรู้ชัดตามเป็นจริงว่านี้ทุกขสมุทัย อยํ  ทุกฺขนิโรโธติ    ยถาภูตํ  ปชานาติ       ย่อมรู้ชัดตามเป็นจริงว่านี้ทุกขนิโรธ อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทาติ ยถาภูตํ ปชานาติ  ย่อมรู้ชัดตามเป็นจริงว่านี้ทุกขนิโรธคทมินีปฏิปทา อิเม  อาสวาติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ              ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่าเหล่านี้อาสวะ ๑ อยํ อาสว-สมุทโยติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ      ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่าเหล่านี้อาสวสมุทัย     อยํ   อาสวนิโรโธติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ       ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่าเหล่านี้อาสวนิโรธ อยํ  อาสวนิโรธคามินี ปฏิปทาติ  ยถาภูตํ  ปชานาติฯ  ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่าเหล่านี้อาสวนิโรธคามินีปฏิปทา ตสฺส  เอวํ  ชานโต  เอวํ  ปสฺสโต   กามาสวาปิ  จิตฺตํ   วิมุจฺจติ   ภวาสวาปิ  จิตฺตํ  วิมุจฺจติ         เมื่อเธอรู้เห็นอย่างนี้ จิตย่อมหลุดพ้น   แม้จากกามาสวะ     แม้จากภวาสวะ   อวิชฺชาสวาปิ  จิตฺตํ  วิมุจฺจติ  ฯ           แม้จากอวิชชาสวะ วิมุตฺตสฺมึ วิมุตฺตมิติ  ญาณํ   โหติ   ฯ   เมื่อจิตหลุดพ้นแล้ว ก็มีญาณว่าหลุดพ้นแล้ว. ขีณา   ชาติ                                  รู้ชัดว่าชาติสิ้นแล้ว  ๒   วุสิตํ  พฺรหฺมจริยํ                             พรหมจรรย์อยู่จบแล้ว  ๓ กตํ  กรณียํ                                   กิจที่ควรทำ ทำเสร็จแล้ว๔ นาปร อิตฺถตฺตายาติ  ปชานาติ  ฯ        กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มีอีก๕ ......................... เชิงอรรถ                                                                               ๑.ทุกข์ ได้แก่ขันธ์๕ (คือรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ) ในภูมิทั้ง ๓ (คือ กามภูมิ รูปภูมิ อรูปภูมิ) ยกเว้นตัณหา(ซึ่งรวมอยู่ในสังขาร) ทุกขสมุทัย เหตุให้เกิดทุกข์ได้แก่ ตัณหา  ทุกขนิโรธ คือความดับทุกข์ได้แก่นิพพาน ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา ทางปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ ได้แก่ อริยมรรคมีองค์ ๘ (ที.สี.อ.๒๐๒.๓๑๒. ม.มู.อ.๑/๑๓๗)    อาสวะ อาสวสมุทัย อาสวนิโรธ อาสวนิโรธคามินีปฏิปทา ก็พึงเทียบตามนี้ ๒.ชาติสิ้นแล้ว คำว่าชาติ ในที่นี้หมายถึงรูปกายของสัตว์ที่เกิดอยู่ในภพที่มีขันธ์ ๑ (อสัญญีสัตว์) ขันธ์ ๔(อรูปพรหม) ขันธ์๕ (สัตว์ที่เกิดในอบายภูมิ มนุษย์ เทพ รูปพรหม) ไม่ได้หมายถึง ชาติก่อน ชาติหน้า ชาติปัจจุบัน(ที.สี.อ.๒๐๒-๒๐๓) ๓. พรหมจรรย์อยู่จบแล้ว  คำว่า พรหมจรรย์ ในที่นี้หมายถึง มรรค คือสำเร็จ มรรคผล เป็นพระอรหันตขีณาสพแล้ว  (ที.สี.อ.๑/๑๖๙) ๔.กิจที่ควรทำได้ทำสำเร็จแล้ว คำว่า กิจ ในที่นี้หมายถึง กิจในอริยสัจสี่ คือ          ๑.)ปริญญากิจ กิจคือการกำหนดรู้ทุกข์          ๒.)ปหานกิจ กิจคือการละเหตุแห่งทุกข์          ๓.)สัจฉิกิริยกิจ คือ การทำให้แจ้งซึ่งความดับทุกข์          ๔.)ภาวนากิจ คือ การอบรมอริยมรรคมีองค์ ๘ ให้เจริญ ซึ่งกิจทั้ง ๔ นี้ แต่ละอย่างประกอบในมรรค ๔ จึงรวมเป็น ๑๖ อย่าง(ที.สี.อ. ๒๐๓) ๕.กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มีอีก หมายถึงไม่มีกิจหรือหน้าที่ในการบำเพ็ญมรรคญาณเพื่อความหมดสิ้นแห่งกิเลสอีกต่อไป เพราะการบรรลุอรหัตตผลถือว่าเป็นจุดสิ้นสุดแห่งทุกข์และเป็นจุดหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนา (ที.สี.อ. ๒๐๓) แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 17:20:08 แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 17:10:23 แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 17:08:04 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 16:45:44

ความคิดเห็นที่ 51 คุณยามประจำวัน ช่วยขยายความเพิ่มเติมให้หน่อยครับ    เชิงอรรถ    ๒.ชาติสิ้นแล้ว คำว่าชาติ ในที่นี้หมายถึงรูปกายของสัตว์ที่เกิดอยู่ในภพที่มีขันธ์ ๑ (อสัญญีสัตว์) ขันธ์ ๔(อรูปพรหม) ขันธ์๕ (สัตว์ที่เกิดในอบายภูมิ มนุษย์ เทพ รูปพรหม) ไม่ได้หมายถึง ชาติก่อน ชาติหน้า ชาติปัจจุบัน(ที.สี.อ.๒๐๒-๒๐๓)   หากไม่ได้หมายถึง ชาติก่อน ชาติหน้า ชาติปัจจุบัน ก็ไม่น่าจะหมายถึงรูป(กาย)   แก้ไขเมื่อ 10 พ.ย. 54 22:55:26 จากคุณ : กัป' เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 22:53:17

ความคิดเห็นที่ 52 ตอบคุณ กัป ที่ 51 น่ะครับ คุณยามประจำวัน ช่วยขยายความเพิ่มเติมให้หน่อยครับ     เชิงอรรถ     ๒.ชาติสิ้นแล้ว คำว่าชาติ ในที่นี้หมายถึงรูปกายของสัตว์ที่เกิดอยู่ในภพที่มีขันธ์ ๑ (อสัญญีสัตว์) ขันธ์ ๔(อรูปพรหม) ขันธ์๕ (สัตว์ที่เกิดในอบายภูมิ มนุษย์ เทพ รูปพรหม) ไม่ได้หมายถึง ชาติก่อน ชาติหน้า ชาติปัจจุบัน(ที.สี.อ.๒๐๒-๒๐๓)   หากไม่ได้หมายถึง ชาติก่อน ชาติหน้า ชาติปัจจุบัน ก็ไม่น่าจะหมายถึงรูป(กาย)   ตามที่อ้างอิงคำอธิบายจากอรรถกถา เทียบเคียงกับ  คำของพระพุทธเจ้า  เกี่ยวกับคำว่า "ชาติ" ในความเห็นที่ 3   ก็ชาติเป็นไฉน  ความเกิด ความบังเกิด ความหยั่ง ลงเกิด เกิดจำเพาะ                 ความปรากฏแห่งขันธ์ ความได้อายตนะครบ ในหมู่สัตว์นั้นๆ                      ของเหล่า สัตว์นั้นๆ     อันนี้เรียกว่าชาติ ฯ ความปรากฏแห่งขันธ์ ความได้อายตนะครบ ในหมู่สัตว์นั้นๆ  นี้หมายถึงแสดงถึง  รูปกาย จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 54 23:38:44

ความคิดเห็นที่ 53 จาก คำถาม คุณกัป' #49 คุณยามได้ตอบไปแล้วบางส่วนในข้อหนึ่งข้อสอง ผมจะขอตอบเพิ่มเติมตามนี้นะครับ ------------------------------------------------------------ ตอบข้อ 1.   คุณ กัป' อาจจะต้องปรับแก้คำนิดหน่อยนะครับ   - พระพุทธองค์ไม่ได้ เป็นพระอรหันต์ ใน สอุปาทิเสสนิพพาน   - แต่ขณะที่ตรัสรู้ อรหัตตมรรคจิตเกิดขึ้น อรหัตตผลจิตเกิดขึ้น มีนิพพาน เป็นอารัมมณปัจจัย แก่จิตในขณะนั้น    ในขณะอรหัตตมรรคจิตเกิดขึ้นดับลงนี้ กิเลสทั้งหมด ก็ได้ถูกทำลายหมดสิ้น     แต่ ขันธ์ ๕ กัมมชรูปต่างๆ อันเป็นวิปากธรรมอันเนื่องจากตัณหาในกาลก่อนๆยังคงเกิดขึ้นสืบต่ออยู่      จึงเรียก นิพพานนี้ว่า "สอุปาทิเสสนิพพาน" (อุปาทิเสส แปลว่า ขันธ์อันเป็นส่วนเหลือ)   - ในขณะที่ ปรินิพพาน ขันธ์ ๕ ดับลงหมดสิ้น มิได้มีการสืบต่อ ขณะนั้นก็เป็น "อนุปาทิเสสนิพพาน"       น ( ไม่มี ) + อุปทิเสส ( ขันธ์อันป็นส่วนเหลือ ) + นิพพาน ( ออกจากตัณหา , ความดับ )        + ธาตุ ( สภาพที่ทรงไว้ , ความไม่ใช่สัตว์ บุคคล )         = ธาตุคือนิพพานอันเป็นสภาพที่ดับกิเลส โดยที่ไม่มีขันธ์เหลืออยู่   ------------------------------------------------------------ ตอบข้อ 2.    - ถูกต้องแล้วครับ       ผู้ที่ได้บรรลุอรหันต์ ย่อมไม่มีกิจอีกแล้ว        กิจในที่นี้หมายถึง กิจที่จะต้องทำเพื่อความสิ้นกิเลส หรือกิจที่จะต้องทำต่ออริยสัจจ์ ๔      - "บทว่า กตํ กรณียํ        ความว่า กิจ ๑๖ อย่าง คือ ปริญญากิจ ปหานกิจ สัจฉิกิริยากิจ และภาวนากิจด้วยมรรค ๔ ในสัจจะ ๔ สำเร็จแล้ว.        อธิบายว่า กิเลสอันมรรคนั้นๆ พึงละ เธอละได้แล้ว เหตุแห่งทุกข์ เธอตัดขาดแล้ว.        จริงอยู่ กัลยาณปุถุชนเป็นต้นยังกระทำกิจนั้น พระขีณาสพกระทำกรณียกิจเสร็จแล้ว        เพราะฉะนั้น พระขีณาสพนั้น เมื่อพิจารณากรณียกิจที่ตนทำแล้วย่อมรู้ชัดว่า กิจที่ควรทำ เราทำเสร็จแล้ว.         บทว่า นาปรํ อิตฺถตฺตาย ความว่า ย่อมรู้ชัดว่า กิจคือมรรคภาวนา เพื่อความเป็นอย่างนี้ คือเพื่อความเป็นกิจ ๑๖ อย่าง หรือเพื่อความสิ้นไปแห่งกิเลสอย่างนี้ว่า ในบัดนี้ไม่มีแก่เรา. "         http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=91&p=7#อาสวกฺขยญาณกถาวณฺณนา ------------------------------------------------------------ ตอบข้อ 3.  - ที่ถามถึงคำว่า กัมชรูป ดับไปไม่มีการเกิดขึ้นสืบต่อใหม่นี้       อธิบายว่า     กัมมชรูป ไม่ใช่ตัวกรรม      แต่เป็น รูปธรรมฝ่ายวิบาก คือ เป็นผลที่เกิดจากกรรมเก่า        เช่น จักขุปสาท เป็นกัมมชรูป เิกิดขึ้นเพราะ กรรมต่างๆในกาลก่อนยังส่งผลให้เกิดขึ้นสืบต่ออยู่   - ส่วนที่ถามว่า หมดสิ้นกรรมเก่านั้น      กรรมเก่านั้น ย่อมไม่สามารถนำให้ปฏิสนธิเกิดได้ เพราะอวิชชาได้ถูกทำลายหมดสิ้นแล้ว    และเมื่อปรินิพพาน หมดสิ้นภพชาิติและขันธ์ ๕ โดยรอบแล้ว    กรรมต่างๆในกาลก่อนที่ยังไม่ให้ผล ย่อมเป็นอโหสิกรรมไปหมดสิ้น    - พระสารีบุตรได้กล่าวแสดงไว้ว่า        เราไม่ยินดีต่อความตายและชีวิต เราเป็นผู้มีสติสัมปชัญญะจักละทิ้งร่างกายนี้ไป        ไม่ยินดีต่อความตายและชีวิต รอคอยเวลาตายอยู่ เหมือนลูกจ้างรอให้หมดเวลาทำงาน ฉะนั้น         http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=26&A=8049&Z=8133   ------------------------------------------------------------ * ส่วน ประเด็น เรื่อง เชิงอรรถของ (ขีณา   ชาติ - รู้ชัดว่าชาติสิ้นแล้ว) นั้น ผมเห็นว่า ยังไม่ควรไปตัดสินหรือยึดถือมากเกินไป เพราะโดยมาก เชิงอรรถจะเป็นเพียงข้อความสั้นๆเท่านั้น แต่ท่านได้ให้ ที่อ้างอิงคือ ที.สี.อ. ไว้ที่เชิงอรรถนี้ (คือ อรรถกถา ฑีฆนิกาย สีลขันธวรรค) ผมจะขอนำมาแสดงไว้ดังนี้นะครับ        ทีฆนิกายฏฺฐกถา (สุมงฺคลวิลาสินี ๑)        กตมา  ปนสฺส  ชาติ  ขีณา  โส กถญฺจ  นํ  ปชานาตีติ  ฯ          น  ตาวสฺส  อตีตา  ชาติ  ขีณา  ปุพฺเพว  ขีณตฺตา  น  อนาคตา          อนาคเต  วายามาภาวโต  น  ปจฺจุปฺปนฺนา  ฯ          วิชฺชมานตฺตา  ยา  ปน  มคฺคสฺส  อภาวิตตฺตา  อุปฺปชฺเชยฺย          เอกจตุปญฺจโวการภเวสุ  เอกจตุปญฺจกฺขนฺธปฺปเภทา  ชาติ  สา  มคฺคสฺส          ภาวิตตฺตา  อายตึ  อนุปฺปาทธมฺมตํ  อาปชฺชเนน  ขีณา  ตํ  โส          มคฺคภาวนาย  ปhีนกิเลเส  ปจฺจเวกฺขิตฺวา  กิเลสาภาเว          วิชฺชมานํปิ  กมฺมํ  อายตึ  อปฺปฏิสนฺธิกํว  โหตีติ  ชานนฺโต          ปชานาติ  ฯ                 ด้วยบทว่า ขีณา ชาติ เป็นต้น ทรงแสดงภูมิของปัจจเวกขณญาณนั้น.               ด้วยว่า พระขีณาสพ เมื่อพิจารณาด้วยญาณนั้น ย่อมรู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว เป็นต้น.               ถามว่า ก็ชาติไหนของภิกษุนั้นสิ้นแล้ว และภิกษุนั้นจะรู้ชัดข้อนั้นได้อย่างไร.               แก้ว่า ชาติที่เป็นอดีตของภิกษุนั้นยังไม่สิ้นก่อน เพราะสิ้นไปแล้วในกาลก่อนเทียว. ชาติที่เป็นอนาคตก็ยังไม่สิ้น เพราะไม่มีความพยายามในอนาคต. ชาติที่เป็นปัจจุบันยังไม่สิ้น เพราะขันธบัญจกของภิกษุนั้นยังมีอยู่. แต่ชาติใดพึงเกิดขึ้นเพราะมรรคยังมิได้อบรม ต่างโดยประเภท คือขันธบัญจก ๑ และ ๔ และ ๕ ในเอกโวการภพ จตุโวการภพและปัญจโวการภพ ชาตินั้นชื่อว่าสิ้นแล้ว เพราะถึงความไม่เกิดขึ้นต่อไปเป็นธรรมดา เพราะมรรคอบรมแล้ว. ภิกษุนั้นพิจารณากิเลสที่ตนละได้ด้วยมรรคภาวนา เมื่อรู้ว่า กรรมแม้ยังมีอยู่ ก็ไม่ทำปฏิสนธิต่อไป เพราะไม่มีกิเลส ดังนี้ ชื่อว่าย่อมรู้ชัดซึ่งชาตินั้น.                http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=91&p=7#อาสวกฺขยญาณกถาวณฺณนา         ซึ่ง ก็เข้าใจได้ว่า ชาติสิ้นแล้ว คือ การปฏิสนธิเกิดทั้ง กัมมชรูปกาย และ นามธรรม คือ จิต เจตสิกต่างๆ ในภพใหม่ย่อมไม่มีแล้ว เพราะอรหัตตมรรคได้ทำลายอวิชชาอันเป็นมูลเหตุได้โดยหมดสิ้นแล้ว ------------------------------------------------------------ แก้ไขเมื่อ 11 พ.ย. 54 05:22:00 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 11 พ.ย. 54 05:16:06

ความคิดเห็นที่ 55 ตอบข้อ 3. - ที่ถามถึงคำว่า กัมชรูป ดับไปไม่มีการเกิดขึ้นสืบต่อใหม่นี้      อธิบายว่า    กัมมชรูป ไม่ใช่ตัวกรรม     แต่เป็น รูปธรรมฝ่ายวิบาก คือ เป็นผลที่เกิดจากกรรมเก่า       เช่น จักขุปสาท เป็นกัมมชรูป เิกิดขึ้นเพราะ กรรมต่างๆในกาลก่อนยังส่งผลให้เกิดขึ้นสืบต่ออยู่  ----------------------------------------------------------------------------    ข้อนี้ ยังปรากฎได้ ในพระอรหันต์ สอุปาทิเสสนิพพาน  หรือไม่ครับ  ?    - ส่วนที่ถามว่า หมดสิ้นกรรมเก่านั้น    กรรมเก่านั้น ย่อมไม่สามารถนำให้ปฏิสนธิเกิดได้ เพราะอวิชชาได้ถูกทำลายหมดสิ้นแล้ว   และเมื่อปรินิพพาน หมดสิ้นภพชาิติและขันธ์ ๕ โดยรอบแล้ว   กรรมต่างๆในกาลก่อนที่ยังไม่ให้ผล ย่อมเป็นอโหสิกรรมไปหมดสิ้น  -------------------------------------------------------------------------------    ข้อนี้จะหมายถึงความปรากฎในพระอรหันต์ รึเปล่า    เอ่อ หมายถึงว่า จะต้องสิ้น อวิชชาก่อน  หรือจะหมายถึงว่า ต้องสิ้นชีวิตก่อน  และถ้าหมายถึงสิ้นอวิชชา(ตามความหมายนี้ๆ) นั่น คือพระอรหันต์ ในสอุปาทิเสสนิพพาน หรือไม่ อย่างไรครับ แก้ไขเมื่อ 11 พ.ย. 54 10:28:25 จากคุณ : กัป' เขียนเมื่อ : 11 พ.ย. 54 10:17:41

ความคิดเห็นที่ 56 ตอบ คุณ กัป' #55 นะครับ 1. กัมมชรูป เช่น จักขุปสาท กายปสาท ให้ได้รับรู้ผัสสะ ทางตา ทางกาย เป็นต้น     ยังเกิดขึ้นแก่พระอรหันต์อยู่ครับ 2. หมายถึงนับตั้งแต่ได้สิ้น อวิชชาแล้วครับ      -   เมื่อบรรลุ อรหันต์ สิ้นอวิชชาแล้ว จะถือว่า            (ถ้า) จุติจิตเกิดและดับลงเมื่อไหร่ จะไม่มีปฏิสนธิแล้ว           กรรมใดๆแต่ในกาลก่อน ย่อมจะไม่นำให้ปฏิสนธิจิตเกิดในภพชาติใหม่ได้เลย      -   แต่ก่อนจุติจิตจะเกิดขึ้นนั้น             กรรมเก่าในกาลก่อนยังส่งผลให้เกิดวิบากต่างๆอยู่ เช่น วิปากจิต             หรือกัมมชรูป ไม่ว่าจะเป็น จักขุปสาท จนถึง กายปสาท        -   เมื่อสิ้นชีวิต ขันธ์ ๕ ดับหมดโดยรอบและไม่เกิดขึ้นสืบต่ออีก ก็ถือว่า กรรมเก่าแต่ในกาลก่อน เป็นอโหสิกรรมไปหมดสิ้น แก้ไขเมื่อ 11 พ.ย. 54 17:12:05 แก้ไขเมื่อ 11 พ.ย. 54 17:11:07 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 11 พ.ย. 54 17:06:28

ความคิดเห็นที่ 57 รับทราบ ขอบคุณที่ช่วยอธิบายครับ ท่านชาวมหาวิหาร    ถ้ามีข้อสงสัยจะมาสอบถามเพิ่มเติมครับ จากคุณ : กัป' เขียนเมื่อ : 11 พ.ย. 54 20:28:15

ความคิดเห็นที่ 58 ด้วยความยินดี และอนุโมทนาสาธุครับ จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 11 พ.ย. 54 20:37:48

ความคิดเห็นที่ 59 ความคิดเห็นที่ 54 คุณหมายถึงผมหรือเปล่าครับ ด้วยความบริสุทธิ์ใจนะครับ ผมจะได้อธิบายและแก้ข้อสงสัยให้  จากคุณ : withorn_saab เขียนเมื่อ : 11 พ.ย. 54 22:13:07

ความคิดเห็นที่ 60 ตอบ #59 เข้าใจว่าไม่ใช่คุณ withorn_saab ครับ คุณยิ้ม คงจะหมายถึง แถวๆความเห็น #39 - #47 น่ะครับ จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 11 พ.ย. 54 22:34:47

ความคิดเห็นที่ 61 ตัวอย่างกรรมเก่าที่ส่งผลให้พระพุทธเจ้า ได้รับวิบากหลังจากตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าแล้ว          เพราะการกล่าวตู่พระเถระนามว่านันทะ สาวกของพระพุทธเจ้า ผู้ครอบงำอันตรายทั้งปวง เราจึงท่องเที่ยวอยู่ในนรกสิ้นกาลนาน เราท่องเที่ยวอยู่ในนรกเป็นเวลานานถึงหมื่นปี          ได้ความเป็นมนุษย์แล้ว ได้การกล่าวตู่เป็นอันมาก ด้วยผลกรรมที่เหลือนั้น นางจิญจมานวิกามากับหมู่ชน ได้กล่าวตู่เราด้วยคำอันไม่เป็นจริง          ในกาลก่อน เราได้ฆ่าพี่น้องชายต่างมารดา เพราะเหตุแห่งทรัพย์ จับใส่ลงในซอกเขา และบด (ทับ) ด้วยหิน ด้วยวิบากแห่งกรรมนั้น พระเทวทัตจึงผลักก้อนหินก้อนหินกลิ้งลงมากระทบนิ้วแม่เท้าของเราจนห้อเลือด           พระพุทธเจ้า ในกาลก่อน เราเป็นนายโคบาล ต้อนโคไปเลี้ยง เห็นแม่โคกำลังดื่มน้ำขุ่นมัว จึงห้ามมัน ด้วยวิบากแห่งกรรมนั้น ในภพหลังสุดนี้ (แม้) เราจะกระหายน้ำ ก็ไม่ได้ดื่มน้ำตามความปรารถนา http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=32&A=7849&Z=7924 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 12 พ.ย. 54 06:47:10

ความคิดเห็นที่ 62 ด้วยกรรมเก่าจากการกล่าวถึงพระพุทธเจ้าพระองค์หนึ่งซึ่งท่านตรัสรู้ได้เร็ว เป็นทำนองว่า การตรัสรู้เป็นเรื่องง่าย เป็นของง่าย วิบากกรรมนั้นทำให้พระพุทธเจ้าพระโคดมของเรานี้ ต้องบำเพ็ญทุกขกิริยาถึง 6 ปี จนแทบชีวิตจะหาไม่จึงได้ตรัสรู้ *ขออภัยที่ไม่อาจยกที่มาในพระไตรปิฏกมาแสดงนะครับ ได้อ่านจากที่ใดสักที่หนึ่งนานแล้ว ยังพอจำได้ จากคุณ : ทุกวินาที เขียนเมื่อ : 12 พ.ย. 54 20:22:59

ความคิดเห็นที่ 63 เพิ่มเติมข้อมูลให้คุณ ทุกวินาที น่ะครับ       เราชื่อว่าโชติปาละ ได้กล่าวกะพระสุคตเจ้าพระนามว่า  กัสสปะ ในกาลนั้นว่า จักมีโพธิมณฑลแต่ที่ไหน โพธิญาณท่านได้ยากอย่างยิ่ง ด้วยวิบากแห่งกรรมนั้น  เราได้ประพฤติกรรมที่ทำได้ยากมาก(ทุกกรกิริยา) ที่ตำบลอุรุเวลาเสนานิคมตลอด ๖ ปี แต่นั้น จึงได้บรรลุโพธิญาณ แต่เราก็มิได้บรรลุโพธิญาณอันสูงสุดด้วยหนทางนี้ เราอันบุรพกรรมตักเตือนแล้ว จึงแสวงหาโพธิญาณโดยทางที่ผิด http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=32&A=7849&Z=7924 จากคุณ : ยามประจำวัน เขียนเมื่อ : 13 พ.ย. 54 06:32:49

ความคิดเห็นที่ 64 อนุโมทนาครับ จากคุณ : โชติช่วงชัชวาล เขียนเมื่อ : 13 พ.ย. 54 15:56:08

ความคิดเห็นที่ 65 ขอบคุณ คุณยามประจำวัน ในความคิดเห็นที่ 63 ครับ จากคุณ : ทุกวินาที เขียนเมื่อ : 13 พ.ย. 54 19:30:12

ความคิดเห็นที่ 66 เห็นคุณยามฯและคุณชาวมหาวิหารในกระทู้ผมก็วางใจ อนุโมทนากับการแสดงธรรมของทั้งสองท่านด้วยจริงใจครับ จากคุณ : TheAcT เขียนเมื่อ : 13 พ.ย. 54 20:06:15

ความคิดเห็นที่ 67 ขอ อนุโมทนาวิทยาทานบุญ แด่ พาหิยะ ที่เข้าใกล้นิพพานแล้ว จากคุณ : หว่างฮั่น2011 เขียนเมื่อ : 28 พ.ย. 54 11:46:31