Pantip-Cafe | Pantip-TechExchange | PantipMarket.com | Chat | PanTown.com | BlogGang.com  


 
อภิธรรม(วันละ3นาที)ที่พันทิพ - ตอนที่ 1 ติดต่อทีมงาน

นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ 
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พร้อมด้วยพระสัทธรรมและหมู่พระอริยสงฆเจ้า 
-------------------------------------------------------------------

สวัสดีครับเพื่อนๆชาวห้องศาสนา กระทู้นี้และกระทู้ต่อๆไป
จะเป็นกระทู้ซีรี่ยาวต่อเนื่องสำหรับท่านที่สนใจจะศึกษาพระอภิธรรมนะครับ

เนื้อหาหลัก จะทยอยนำมาจาก คู่มืออภิธัมมัตถสังคหะ เป็นหลัก
เพราะเป็นคัมภีร์พื้นฐานที่จะเป็นประตูไปสู่การศึกษาพระอภิธรรมปิฎก 
ที่มีความกว้างขวางและลึกซึ้งเป็นอันมาก

-------------------------------------------------------------------

พระอภิธรรมมัตถสังคหะ มาจากคำว่า

อภิธมฺม
แปลว่า ธรรมอันประเสริฐยิ่ง หมายความว่า เป็นธรรมที่มีอยู่จริง เป็นธรรมที่เป็นจริงได้แก่ พระอภิธรรมปิฎก ๗ คัมภีร์ 

อตฺถ แปลว่า เนื้อความ หมายความว่า เป็นเนื้อหาหรือเป็นหัวข้อแห่ง
พระอภิธรรม ได้แก่ จิต เจตสิก รูป นิพพานและบัญญัติ

สํ
แปลว่า โดยย่อ 

คห แปลว่า รวบรวม 

เมื่อประมวลความหมายแห่งคำเหล่านี้เข้าด้วยกันแล้วก็มีความหมายว่า
จิต เจตสิก รูป นิพพาน และบัญญัติ ที่พระองค์ทรงแสดงไว้ในพระอภิธรรมปิฎก ๗ คัมภีร์นั้นได้ รวบรวมมาแสดงโดยย่อในปกรณ์นี้ 

พระอภิธัมมัตถสังคหะนี้ เป็นชื่อของปรณ์ ที่พระอนุรุทธาจารย์ได้รวบรวมอธิบายความโดยย่อแห่ง พระอภิธรรมปิฎก

-------------------------------------------------------------------



จากพระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ ๑ ชื่อว่าจิตตสังคหวิภาค
ท่านพระอนุรุทธาจารย์ได้ประพันธ์เป็นคาถาสังคหะ รวม ๒๑ คาถา คาถาที่ ๒ ประพันธ์ว่า

ตตฺถ วุตฺตาภิธมฺมตฺถา จตุธา ปรมตฺถโต
จิตฺตํ เจตสิกํ รูปํ นิพฺพานมีติ สพฺพถา ฯ

แปลความว่า เนื้อความแห่งพระอภิธรรม ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเทศนานั้นคือ
ปรมัตถธรรม ๔ ประการ อันได้แก่ จิต เจตสิก รูป และนิพพาน เท่านี้

------------------------------------------------



จิต

จิตคืออะไร

จิต คือ ธรรมชาติชนิดหนึ่งซึ่ง รู้อารมณ์ จิตเป็นตัวรู้ สิ่งที่จิตรู้นั้นเป็นอารมณ์ จิตรู้สิ่งใด สิ่งนั้นแหละคืออารมณ์

อีกนัยหนึ่งแสดงว่า จิตคือธรรมชาติชนิดหนึ่งที่ รับ จำ คิด รู้ ซึ่งอารมณ์
จิตต้องมีอารมณ์ และต้องรับ อารมณ์จึงจะรู้ และจำ แล้วก็คิดต่อไป
สมตามนัยขยายความตามบาลีว่า

จิตฺเตตีติ จิตฺตํ อารมฺมณํ วิชานาตีติ อตฺโถ ฯ 

ซึ่งแปลเป็นใจความว่า ธรรมชาติใดย่อมคิด ธรรมชาตินั้นชื่อว่า จิต
มีอรรถว่า ธรรมชาติที่รู้อารมณ์คือ จิต

(แผนผังแสดงจิต 89 ดูรูปภาพด้านล่าง) 

แก้ไขเมื่อ 26 ก.พ. 55 18:52:54

แก้ไขเมื่อ 21 ก.พ. 55 22:12:58

 
 

จากคุณ : ชาวมหาวิหาร
เขียนเมื่อ : 21 ก.พ. 55 22:08:31




ข้อความหรือรูปภาพที่ปรากฏในกระทู้ที่ท่านเห็นอยู่นี้ เกิดจากการตั้งกระทู้และถูกส่งขึ้นกระดานข่าวโดยอัตโนมัติจากบุคคลทั่วไป ซึ่ง PANTIP.COM มิได้มีส่วนร่วมรู้เห็น ตรวจสอบ หรือพิสูจน์ข้อเท็จจริงใดๆ ทั้งสิ้น หากท่านพบเห็นข้อความ หรือรูปภาพในกระทู้ที่ไม่เหมาะสม กรุณาแจ้งทีมงานทราบ เพื่อดำเนินการต่อไป



Pantip-Cafe | Pantip-TechExchange | PantipMarket.com | Chat | PanTown.com | BlogGang.com