"ความสุขที่ต้องพึ่งคนอื่น คือความทุกข์"

บนโลกนี้ มีความสุขหลายอย่าง ที่เราไม่สามารถให้สำเร็จได้ด้วยตนเอง ต้องพึ่งพาคนอื่น มาทำให้เรามีความสุข เช่น การมีแฟน ก็เพราะใจเราบอกว่า มีเค้าแล้วมีความสุข มีลูก มีครอบครัว มีบริวาร ใจของเราบอกว่า ต้องมีเค้า มีคนนั้น หรือมีสิ่งนั้นก่อน แล้วเราถึงจะมีความสุข แต่ถ้ามองลึก ๆ สิ่งเหล่านั้น เป็นที่มาของความทุกข์และการได้ความสุขจากสิ่งเหล่านั้นก็ไม่ใ่ช่ความสุขที่แท้จริงเลย ทั้งยังต้องลำบาก เพื่อแสวงหาสุขนั้นอีก พอเมื่อแสวงหาได้ ก็ต้องลำบากกระวนกระวายรักษา  พอรักษาอยู่ สิ่งเหล่านั้นก็จากไป  เราเป็นอยู่สิ่งนั้นจากไปบ้าง สิ่งนั้นอยู่เราตายจากไปบ้าง  

การแสวงหาสิ่งภายนอก หรือคนอื่นมาเพื่อให้เรามีความสุข ไม่ใช่ความสุขที่แท้จริงและยั่งยืนเลย และเป็นความสุขที่ต้องรอ ไม่รู้ว่าจะมาเมื่อไหร่


พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมะนี้ให้แก่นางวิสาขา เมื่อนางได้บรรลุโสดาบันแล้วแต่ก็ยังมีปัญหากับเรื่องทางโลกบางอย่าง ดังนี้



พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๕  
ขุททกนิกาย อุทาน
๙. วิสาขาสูตร


            [๖๓] ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้

            สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ บุพพารามปราสาทของวิสาขามิคารมารดา ใกล้พระนครสาวัตถี

             สมัยนั้น ประโยชน์บางอย่างของนางวิสาขามิคารมารดา เนื่องกับพระเจ้าปเสนทิโกศล  (แต่)พระเจ้าปเสนทิโกศลไม่ทรงยังประโยชน์นั้นให้สำเร็จตามความประสงค์

              ครั้งนั้นเป็นเวลาเที่ยง นางวิสาขามิคารมารดาเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ถวายบังคมแล้ว นั่งอยู่ ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง พระผู้มีพระภาคตรัสถามนางวิสาขามิคารมารดาว่า ดูกรนางวิสาขาท่านมาแต่ที่ไหนหนอในเวลาเที่ยง นางวิสาขามิคารมารดากราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอประทานพระวโรกาส ประโยชน์บางอย่างของหม่อมฉันเนื่องในพระเจ้าปเสนทิโกศล พระเจ้าปเสนทิโกศลไม่ทรงยังประโยชน์นั้นให้สำเร็จตามความประสงค์ ฯ


            ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคทรงทราบเนื้อความนี้แล้ว ทรงเปล่งอุทานนี้ในเวลานั้นว่า

                         "ประโยชน์ทั้งหมดอยู่ในอำนาจของผู้อื่น นำทุกข์มาให้ ความ
                         เป็นใหญ่ทั้งหมดนำสุขมาให้ เมื่อมีสาธารณประโยชน์ที่จะพึง
                         ให้สำเร็จ สัตว์ทั้งหลายย่อมเดือดร้อน เพราะว่ากิเลสเครื่อง
                         ประกอบสัตว์ทั้งหลาย ก้าวล่วงได้โดยยาก ฯ"

จบสูตรที่ ๙



ิิอธิบายพระคาถาบางส่วน


              บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า สพฺพํ ปรวสํ ทุกฺขํ ความว่า อรรถคือประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่ง อันเป็นไปในอำนาจของคนอื่น คือเนื่องกับคนอื่น จัดว่าเป็นทุกข์ คือนำทุกข์มาให้ เพราะไม่อาจให้สำเร็จตามความปรารถนาของตน.

              บทว่า สพฺพํ อิสฺสริยํ สุขํ ความว่า ความเป็นใหญ่มี ๒ อย่าง คือเป็นโลกิยะ ๑ โลกุตระ ๑.

              ในสองอย่างนั้น ความเป็นใหญ่ฝ่ายโลกิยะ มีความเป็นใหญ่แห่งพระราชาเป็นต้น และความเป็นใหญ่แห่งจิต อันเกิดจากฌานและอภิญญาฝ่ายโลกิยะ. ความเป็นใหญ่ฝ่ายโลกุตระ ได้แก่ความเป็นใหญ่แห่งนิโรธ อันมีการบรรลุมรรคและผลเป็นนิมิต.

              ในความเป็นใหญ่เหล่านั้น ความเป็นใหญ่ในมนุษย์อันมีความเป็นพระเจ้าจักรพรรดิเป็นที่สุด ๑ ความเป็นใหญ่เป็นอธิบดีในหมู่เทพนั้นๆ แห่งท้าวสักกะเป็นต้น ๑ ทั้งสองอย่างนั้น แม้ถ้าชื่อว่าเป็นสุข เพราะมีสุขเป็นนิมิต โดยสำเร็จตามความปรารถนาด้วยอานุภาพแห่งกรรม

              แต่ถึงกระนั้น จะชื่อว่าเป็นสุขอย่างแท้จริง โดยประการทั้งปวงก็หาไม่ เพราะเป็นทุกข์โดยมีความแปรปรวนไป. อนึ่ง ความเป็นใหญ่ทางจิตอันเกิดจากโลกิยฌานเป็นต้น ชื่อว่าไม่เป็นสุขอย่างแท้จริง เพราะมีความไม่เที่ยงเป็นที่สุด. (แม้สำเร็จฌาน ฌานก็เสื่อมได้)

              ส่วนความเป็นใหญ่แห่งนิโรธเท่านั้น ชื่อว่ามีความเป็นสุขอย่างแท้จริง เพราะไม่หวั่นไหวด้วยโลกธรรม และเพราะไม่มีการหมุนกลับ (นิโรธ) เป็นสภาวะ. (หากสำเร็จมรรคผลแล้ว ฌานที่ได้ก็จะไม่เสื่อมตามไปด้วยเพราะกิเลสสิ้นไป)

              ก็ในที่นี้ พระศาสดาทรงหมายเอาสุขทางใจที่ได้โดยไม่เนื่องกับสิ่งอื่นในทุกสถานทีเดียว จึงตรัสว่า สพฺพํ อิสฺสริยํ สุขํ ความเป็นใหญ่ทั้งปวงนำมาซึ่งความสุข
           


***********************

ศึกษาทั้งหมดได้จาก

วิสาขาสูตร
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=25&A=1977&Z=1995&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :-
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=63

จากคุณ	: Real~Fine
เขียนเมื่อ	: 6 มี.ค. 55 00:09:47