ความคิดเห็นที่ 1 จะขออธิบายเรียงไปทีละข้อดังนี้ ๑. การประชุมสงฆ์ในวันนั้น ไม่เกี่ยวอะไรกับเรื่องศิวาราตรี เป็นคนละเรื่อง  มีข้อควรทราบสองประการคือ  ๑) ในครั้งพุทธกาลนั้น แน่นอนว่าความเชื่อเรื่องพระศิวะ ยังไม่มี วันศิวาราตรีอะไรนั่น ก็ไม่มีทางมีด้วย  (แม้แต่ที่จะบอกว่า มีความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ว่าควรมีการประชุมกันในวันเพ็ญ อะไรทำนองนั้น ก็ไม่ใช่อีก)  ๒) พระอรหันต์ที่มาประชุมกันนั้น ทั้ง ๑,๒๕๐ รูป ไม่มีรูปไหนมีค่านิยมพราหมณ์เลยแม้แต่รูปเดียว ดังนั้นแม้แต่ความเชื่อเรื่องอาบน้ำลอยบาป ก็ไม่มีด้วย  เนื่องจากว่า   ก) พระอรหันต์ ๑,๒๕๐ รูป กลุ่มแรก คือ ๑,๐๐๐ รูป แบ่งได้เป็นกลุ่มพระอดีตชฏิล ๓ พี่น้อง คือท่าน พระอุรุเวลกัสสปะ  คยากัสสปะ นทีกัสสปะ  ทั้งสามท่าน พร้อมบริวาร เป็นนักบวชนอกศาสนาก็จริง แต่เป็น นักบวชจำพวกชฏิล บูชาไฟ  ไม่ได้เชื่อเรื่องการอาบน้ำลอยบาป หรือวันอาบน้ำลอยบาป  และอีกประการหนึ่ง  นักบวชชฏิลนี้ เป็น นักบวชจำพวกเชื่อกรรม และผลของกรรม  พระพุทธเจ้าตรัสว่า ถ้าหากนักบวชจำพวก ปริพาชกเดียรถีย์ มาขอบวชในพระพุทธศาสนา ให้หมู่สงฆ์ จัดการให้เขาฝึกฝนตนเอง ๔ เดือน เพื่อทดสอบความ ตั้งใจในการบวช   เรียกว่า "ติตถิยปริวาส"   แต่ทรงอนุญาตว่า ถ้าเป็นนักบวชจำพวกชฏิล ดาบส ฤาษี (จริง ๆ  แล้วทั้งสามอย่างนี้ก็นักบวชจำพวกเดียวกันนั่นแหละ ในคัมภีร์เอง แม้จะกล่าวถึงนักบวชคนเดียวกัน ก็ ยังใช้ คำเรียกว่า ชฎิลบ้าง  ดาบสบ้าง ยักเยื้องตามแต่ถ้อยประโยค)  มาขอบวช สงฆ์สามารถให้บวชได้โดยไม่ ต้องถือติตถิยปริวาส   แน่นอนว่า เมื่อท่านมาบวชในพระพุทธศาสนาแล้ว บรรลุอรหันต์แล้ว ท่านจึงไม่ได้ไปมีความเชื่อเรื่อง การบูชาไฟเหมือนเดิมอีก  แม้แต่เรื่องอาบน้ำลอยบาปก็ไม่มีอยู่แล้วตั้งแต่เดิม จึงไม่เกี่ยวอะไรกับเรื่องวันอาบน้ำ ลอยบาป   ข)  พระอรหันต์ ๑,๒๕๐ รูป กลุ่มที่สอง คือ พระสารีบุตร พระโมคคัลลานะ และบริวาร กลุ่มนี้แน่ชัดว่า  เดิมท่านเป็นพราหมณ์ก็จริง แต่ก็ได้ออกจากเรือน บวชในลัทธิของสัญชัยเวลัฏฐบุตร ดังนั้นต้องถือว่า ท่านได้ละ ความเชื่อถือแบบพราหมณ์ไปตั้งแต่แรกแล้ว และยิ่งมาบวชในพระพุทธศาสนาด้วย ความเชื่อในลัทธิเดียรถีย์ ของสัญชัย ก็เป็นอันยกเลิกไปด้วย เหลือแต่สัมมาทิฏฐิในพระพุทธศาสนา  ดังนั้น กลุ่มนี้เอง ท่านก็ไม่มีการมา ประชุมเรื่องวันลอยบาปล้างบาปอะไรอยู่เช่นเดิม     ๓)การประชุมกันของหมู่สงฆ์ในครั้งนั้น เรื่องจริงๆ ก็คือว่า แต่เดิมมา พระสงฆ์ไม่มีประเพณีอะไรที่จะมาประชุมกันในวันเพ็ญ วันข้างขึ้นข้างแรมอะไรทั้งนั้น  คือไม่มีวันที่เรียกกันในปัจจุบัน ว่าเป็นวันพระ นั่นเอง  ต่อมาวันหนึ่ง พระเจ้าพิมพิสาร กษัตริย์แห่งแคว้นมคธ ได้ทรงเห็นว่า พวกปริพาชก อัญญเดียรถีย์ ได้ประชุมกันในวัน ๑๔ ค่ำ ๑๕ ค่ำ ๘ ค่ำ แห่งปักษ์ แล้วมีการกล่าวธรรมกัน   ประชาชนก็พากันเข้าไปฟังธรรมจากพวกอัญญเดียรถีย์เหล่านั้น แล้วก็ได้ความรักความเลื่อมใส  พระเจ้าพิมพิสาร ทรงดำริว่า  ถ้าหากพระภิกษุสงฆ์ในพระพุทธศาสนา จะได้มีการประชุมกันในวัน ๑๔, ๑๕ ค่ำ และ ๘ ค่ำ บ้าง ก็จะเป็นการดี   จึงได้เสด็จไปเข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า กราบทูลเรื่องนั้นให้ทรงทราบแล้ว ขอให้พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตให้พระภิกษุสงฆ์ประชุมกันในวัน ๑๔ ค่ำ ๑๕ ค่ำ ๘ ค่ำ แห่งปักษ์ บ้าง  พระผู้มีพระภาคเจ้า จึงทรงประชุมสงฆ์ มีพุทธานุญาตให้พระสงฆ์ ประชุมกันในวัน ๑๔ ค่ำ, ๑๕ ค่ำ, ๘ ค่ำ  แห่งปักษ์  พระสงฆ์ก็ได้ปฏิบัติตามนั้น  แต่เมื่อถึงวันนั้นแล้ว ก็เพียงแต่นั่งนิ่ง ไม่ได้มี แสดงธรรมอะไร   ชาวบ้านนึกว่าจะได้มาฟังธรรมจากพระสงฆ์บ้าง  เหมือนที่พวกเดียรถีย์มีประชุมกันแสดงธรรม   พอเห็นพระสงฆ์นั่งนิ่ง ก็ติเตียนว่า พระสมณศากยบุตรนี้ เมื่อประชุมกันแล้วก็นั่งนิ่งเหมือนสุกรอ้วน  ทำไมไม่มีการแสดงธรรมอะไรบ้าง  เมื่อพระสงฆ์ได้รับคำติเตียนเช่นนั้น ก็กราบทูลแจ้งต่อพระผู้มีพระภาคเจ้า พระองค์จึงได้มีพุทธานุญาตเพิ่มเติม (ทำนองสำทับให้หนักแน่น) ว่า  อนุญาตให้ประชุมกันแล้วกล่าวธรรม ในวัน ๑๔, ๑๕ ค่ำ และ ๘ ค่ำ แห่งปักษ์   เรื่องที่เกิดขึ้นนี้ เห็นได้ชัดว่า เป็นเรื่องสมัยแรก ๆ ของการวางรากฐานพระศาสนาในแคว้นมคธ   ดังนั้นช่วงเวลาของเหตุการณ์วันมาฆบูชา จึงเกิดขึ้นในช่วงต้นปีที่ ๒ แห่งพุทธกิจ คือหลังจากออกพรรษาแรกมาแล้วนั่นเอง  ถ้าหากลำดับเหตุการณ์ให้เห็นชัด ๆ ก็จะเป็นดังนี้  - พระพุทธเจ้าตรัสรู้ในพระชนมายุที่ ๓๕  ช่วงวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖  - ทรงแสดงธรรมโปรดปัญจวัคคีย์ ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘  แล้วทรงแสดงอนัตตลักขณสูตร ในวันแรม ๕ ค่ำ เดือน ๘    - ในระหว่างนั้น ทรงโปรดยสกุลบุตร และครอบครัว พร้อมทั้งสหายของพระยสะ  (ช่วงพรรษาแรก ตั้งแต่ เดือน ๘ -  เดือน ๑๑  - ทรงส่งสาวกไปประกาศพระศาสนา หลังออกพรรษา แล้วเสด็จไปโปรดชฏิลสามพี่น้อง กับบริวาร บรรลุอรหันต์แล้ว เสด็จมายังแคว้นมคธ โปรดพระเจ้าพิมพิสาร ได้รับถวายพระเวฬุวัน และแสดงธรรมสั่งสอนในแคว้นมคธ(ช่วงนี้น่าจะอยู่ราว ๆ ปลายเดือน๑๒ - ก่อนเดือน ๓ ประมาณ ๑ - ๒เดือน (ระหว่างนี้คงเป็นช่วงเดียวกับที่ทรงอนุญาตให้พระสงฆ์ประชุมกันกล่าวธรรมในวันข้างขึ้น ข้างแรม แห่งปักษ์ ดังกล่าวแล้ว)  - พระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะ พร้อมบริวาร มาบวชในช่วง วันขึ้น ๑ ค่ำ  เดือน ๓   พระโมคคัลลานะ บรรลุพระอรหันต์ในวันขึ้น ๗ ค่ำ เดือน ๓  พระสารีบุตร บรรลุอรหันต์ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓   แล้วในเวลาเย็น พระพุทธเจ้าก็ทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์  ดังนั้น การประชุมกันของสงฆ์ ๑,๒๕๐ รูป  ก็คือมาประชุมกันเพื่อกล่าวธรรม หรือฟังธรรมของพระพุทธเจ้า เป็นต้น ในวันข้างขึ้น / ข้างแรม แห่งปักษ์ ดังที่ได้ทรงมีพุทธานุญาตไว้ก่อนแล้วนั่นเอง  ถามว่า การมาประชุมกันครั้งนั้น โดยนัดหมาย หรือไม่นัดหมาย?  ก็ตอบได้ว่า โดยไม่ได้นัดหมาย แต่มาประชุมกันเพราะกติกาที่ตั้งไว้อยู่แล้ว คือพระท่านทราบกันอยู่แล้วว่า วันนี้พระพุทธเจ้าทรงให้ประชุมกันเพื่อกล่าวธรรม ฟังธรรม ท่านก็มากัน โดยไม่ต้องไปนัดหมายกันว่า เอ้อ วันนี้นะ มาประชุมกันนะ  คือเป็นเรื่องที่ท่านทราบกันอยู่แล้วนั่นเอง  สรุปว่า ไม่ต้องไปอ้างเรื่องศิวาราตรี เพราะไม่เกี่ยว (เพราะความเชื่อเรื่องพระศิวะก็ยังไม่เกิดเลย) เป็นเรื่องประชุมกันในวันข้างขึ้นข้างแรม คือ ประชุมในวันอุโบสถ ตามที่พระพุทธเจ้าทรงมีพุทธานุญาตไว้แต่เดิมนั่นเอง  จริง ๆแล้ว แม้จะไปบอกกันว่าเป็นเรื่องปาฏิหาริย์ สื่อสารทางจิต ผมก็ไม่เห็นว่าจะต้องไปคิดในแง่นั้น คือท่านมาประชุมกันตามธรรมดานั่นเอง ตามที่พระพุทธเจ้าทรงมีพุทธานุญาตไว้แล้ว  (อันนี้ขอให้เข้าใจว่า เป็นเพียง "ไม่จำเป็นต้องใช้ฤทธิ์เพียงเพื่อนัดหมายกัน"  เท่านั้น ไม่ได้หมายถึงการไม่เชื่อว่าท่านเหล่านั้นไม่มีการสื่อสารกันได้ทางจิต) จากคุณ : chohokun เขียนเมื่อ : 9 มี.ค. 55 17:20:22

ความคิดเห็นที่ 2 ๒. ความมหัศจรรย์ ไม่ใช่อยู่ที่มาประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย  ความมหัศจรรย์ในวันนั้น  พูดกันตามตรงก็คือ ไม่ได้มีสาระอยู่ที่มาประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย พระอรรถกถาจารย์เอง ท่านก็กล่าวถึงเหตุการณ์นี้ (ในอรรถกถา ทีฆนขสูตร มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์) โดยธรรมดา ๆไม่ได้กล่าวเป็นพิเศษว่ามีเรื่องการสื่อสารทางจิต   โดยท่านกล่าวว่า             ฝ่ายพระผู้มีพระภาคเจ้า  เมื่อดวงอาทิตย์ยังปรากฏอยู่  ทรงจบเทศนานี้ แล้วเสด็จลงจากภูเขาคิชฌกูฏ เสด็จไปพระวิหารเวฬุวันได้ทรงประชุมพระสาวก. ได้มีสันนิบาตประกอบด้วยองค์ ๔.   องค์ ๔ เหล่านี้คือ  วันนั้นเป็นวันอุโบสถขึ้น ๑๕ ค่ำ  ประกอบด้วยมาฆนักษัตร ๑ , ภิกษุ ๑,๒๕0  รูป  ประชุมกันตามธรรมดาของตน ๆ  ไม่มีใครนัดหมายมา  ๑  ภิกษุเหล่านั้นไม่มีแม้สักรูปหนึ่งที่เป็นปุถุชน  หรือพระโสดาบัน  พระสกกาคามี  พระอนาคามี  และพระอรหันต์ผู้สุกขวิปัสสก      ภิกษุทั้งหมดเป็นผู้ใดอภิญญาหกทั้งนั้น  ๑  มิได้ปลงผมด้วยมีดโกนบวชแม้แต่รูปเดียว   ภิกษุทั้งหมดเป็นเอหิภิกขุ  ๑. * (ที่ว่าไม่ได้โกนหัวด้วยมีดโกน แม้แต่รูปเดียว ก็คือเมื่อพระพุทธเจ้าตรัสว่า เอหิภิกขุ แล้ว ท่านเหล่านั้นก็กลายสภาพเป็นพระภิกษุทันที พร้อมบาตรและจีวรอันสำเร็จด้วยบุญฤทธิ์)  ลองสังเกตตอนที่ท่านกล่าวว่า "ภิกษุ ๑,๒๕๐ รูป  ประชุมกันตามธรรมดาของตน ๆ  ไม่มีใครนัดหมายมา  " นั่นก็คือ ท่านมาประชุมตามปกติ เพราะเป็นวันอุโบสถที่พระพุทธเจ้าทรงมีพุทธานุญาตไว้  คือท่านรู้เองว่า วันนี้ต้องประชุมฟังธรรม ท่านก็มากัน  คือรู้ด้วยกติกาที่ตั้งไว้อยู่แล้ว  อาจจะเห็นว่า ถ้าอย่างนี้ก็หมายความว่าไม่มีอะไรแปลกเลยหรือ แล้วคงจะนึกว่า อีตา chohokun นี่ สงสัยจะเห็นว่าการประชุมครั้งนี้เป็นเรื่องธรรมดา  สงสัยจะเป็นมิจฉาทิฏฐิ ตามเจ้าของเพจ ศาสดา นั่นอีกแล้วล่ะมั้ง  จริง ๆ แล้วควรถือว่าเป็นเรื่องธรรมดาที่น่ายกย่อง  คือมีกติกา (พุทธานุญาต) อยู่แล้ว แล้วท่านก็มาประชุมกัน พูดกันอย่างง่าย ๆ ก็คือว่า "เอ้อ วันนี้เป็นวันฟังธรรมนะ  เราต้องไปฟังธรรม" แล้วท่านอื่น ๆ ก็คิดเหมือนกันนั่นแหละ ท่านก็มา โดยไม่ต้องมีใครไปตาม หรือไปบอกถึงกุฏิ   ก็มากันด้วยตัวท่านเอง  อย่างที่วัดใกล้บ้านผม จะมีประเพณีที่แปลกอยู่อย่างหนึ่ง คือถ้าเป็นวันที่มีการทำวัตรสวดมนต์ทั่วไป ท่านก็จะตีระฆังเป็นสัญญาณบอกกล่าว  แต่พอถึงวันลงปาฏิโมกข์ ท่านจะไม่ตีระฆัง มีแต่ว่าพระรูปหนึ่งไปเปิดโรงอุโบสถแล้ว พระในวัดก็จะลงอุโบสถกัน โดยไม่ต้องเรียก  เคยถามพระคุณเจ้าในวัดนั้นว่า เอ๊ะ ไม่มีระฆังแล้วรู้ได้อย่างไรว่าต้องลง  ท่านอธิบายว่า "กติกามันมีอยู่ ไม่ต้องเรียก ไม่ต้องตาม ก็รู้กันว่าต้องปฏิบัติอย่างไร"  ถ้าเราไม่เอาข้อพิจารณาเช่นว่าพระที่มาประชุมกัน ๑,๒๕๐ รูป ท่านเป็นพระอรหันต์ มาจับประเด็นตรงนี้ ก็ต้องบอกว่า ท่านเป็นผู้เคารพในระเบียบวิธีปฏิบัติ โดยไม่ต้องมีใครบอก  พอถึงเวลา ท่านก็มาประชุมกันฟังธรรมตามปกติของท่าน ไม่ต้องมีใครไปเคาะกุฏิเรียกกัน  อันนี้ควรถือว่า เป็นความงดงามในสังคมสงฆ์ครั้งพุทธกาลอย่างหนึ่งก็ว่าได้  ทีนี้พอท่านมาประชุมกันแล้ว แน่นอนอยู่ว่าพระพุทธเจ้าทรงเป็นพระประมุขสงฆ์  ก็ต้องทรงกล่าวธรรมเอง  พระองค์ก็ทรงกระทำวิสุทธิอุโบสถ (อุโบสถที่บริสุทธิ์หมดจด) แล้วทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์  ซึ่งก็คือคาถา ๓ คาถากึ่ง มีคำว่า ขันตี ปรมัง ตะโป ตีติกขา เป็นต้น ดังที่เราทราบกันอยู่แล้ว (ของดเว้นไม่พูดถึงในที่นี้)  เมื่อบอกว่าความมหัศจรรย์ ไม่ได้อยู่ที่มาประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย แล้วความมหัศจรรย์อยู่ตรงไหน?  ตอบได้ว่า อยู่ตรงที่ผู้มาประชุมกันนั้น ท่านเป็นพระอรหันต์ทุกรูป  พูดง่าย ๆ ก็คือว่า การประชุมกันนั้น ไม่ว่าใครจะประชุมกันเยอะขนาดไหนก็แล้วแต่  ก็ไม่แปลกอะไร มาชุมนุมกันได้ จะจ้างมา หรือมาเอง (ชักจะนอกเรื่อง?) จะเอามากี่คนก็ได้  แต่จะหาคนที่ดี ๆ ในที่ประชุมนั้น จะมีซักเท่าไหร่  ดังนั้น การประชุมของพระสงฆ์สาวกในครั้งนั้น จึงเป็นการประชุมกันของ "สุดยอดคนดี" (จริง ๆควรเรียกว่า คนที่ไม่ดีไม่ชั่ว  แต่อาจเข้าใจยากหน่อย) หรือ การประชุมของผู้บริสุทธิ์หมดจด  เพราะไม่มีใครมีมลทิน (กิเลส) ในที่นั้นเลย  ดังนั้น การประชุมกันของพระสงฆ์อรหันต์ ๑,๒๕๐ รูปนั้น จึงเรียกว่า มหัศจรรย์ ตรงที่เป็นการประชุมของคนหมู่มาก ที่ "หมดกิเลสแล้ว" ไม่มีท่านไหนเป็นปุถุชนเลยแม้แต่รูปเดียว  ความมหัศจรรย์ อยู่ที่ตรงนี้มากกว่าอย่างอื่น  และที่มหัศจรรย์กว่านั้นคือ พระโอวาทปาฏิโมกข์ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงนั้น เป็นหลักการของพระพุทธศาสนา และเป็นหลักการธรรมะสากล ที่ไม่ว่าใครก็คัดค้านไม่ได้ (ไม่ว่าเทวดา มาร พรหม และหมู่สัตว์ พร้อมทั้งสมณพราหมณ์ ลัทธิศาสนาไหน ๆ ก็คัดค้านไม่ได้)  มีใครบ้างไหมที่คัดค้านได้ว่า "เอ้ย ที่บอกว่าอย่าทำความชั่วทั้งปวงน่ะผิด จริง ๆต้องทำความชั่วสิ"  หรือมีใครบ้างไหมที่คัดค้านได้ว่า "เฮ้ย ที่ว่าให้ทำความดีน่ะผิด เราต้องทำความชั่วให้มาก ๆ เข้าไว้สิ"   ก็ไม่มีใครไปคัดค้านได้แบบนั้นอีกเหมือนกัน  ความมหัศจรรย์ของวันนี้ จึงอยู่ที่  ๑. เป็นการประชุมกันของผู้หมดกิเลส  ๒. เป็นวันแสดงหลักธรรมะสากล ที่ไม่มีใครคัดค้านได้  จึงขอสรุปว่า ใครก็ตามที่ไปอ้างว่า "นี่ พระมาประชุมกันน่ะ เพราะเดิมเป็นค่านิยมพราหมณ์ เป็นเรื่องศิวาราตรี" อะไรนั่น  ก็ถือได้ว่า อ้างผิด กล่าวผิด กล่าวตู่พระอริยเจ้า นั่นเอง  เคยอ่านคอลัมน์ในหนังสือพิมพ์บางฉบับ  บางคนบางท่าน เป็นนักวิชาการพุทธศาสนาระดับใหญ่ คนรู้จักทั่วไป  ก็ยังพูดทำนองนี้   ไม่รู้ว่าท่านผู้พูด / ผู้เขียนนั้น ๆ เป็นนักวิชาการได้อย่างไร  แถมมีคนนับถือกันมากเสียด้วย แก้ไขเมื่อ 09 มี.ค. 55 17:25:43 จากคุณ : chohokun เขียนเมื่อ : 9 มี.ค. 55 17:24:11

ความคิดเห็นที่ 3 ๓. เกร็ดความรู้ เรื่องการแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ กับเรื่องการสวดภิกขุปาฏิโมกข์  มีเรื่องแทรกเสริมท้ายอีกนิดหน่อย คือโอวาทปาฏิโมกข์ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงนั้น ไม่ได้แสดงเพียงครั้งเดียว แต่ทรงแสดงหลายครั้ง  ดังในอรรถกถาท่านอธิบายว่า ทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ ตลอด ๒๐ พรรษาแรกแห่งพุทธกิจ  ดังนั้น ตั้งแต่ต้นพุทธกาลมา ในวันอุโบสถ จึงไม่มีการสวดปาฏิโมกข์ที่เป็นบทบัญญัติสิกขาบทวินัยของพระภิกษุ  แต่ไม่พึงเข้าใจว่า พระพุทธเจ้าไม่ได้บัญญัติสิกขาบทอะไรเอาไว้เลย ทรงบัญญัติไว้บ้าง และบัญญัติมาเรื่อย ๆ ตั้งแต่คณะสงฆ์เริ่มเติบโตขึ้น แต่บัญญัติไว้เฉย ๆ ยังไม่ได้ทรงให้พระภิกษุนำมาสวด  ข้อยืนยันในเรื่องนี้ก็คือว่า ญัตติจตุตถกรรมวาจาอุปสัมปทา คือการบวชโดยภิกษุสงฆ์นั้น พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตไว้ตั้งแต่ช่วงพรรษาที่ ๒ (ไม่เกินกว่านี้ เพราะทรงให้ยกเลิกการบวชแบบติสรณคมนูปสัมปทา สำหรับการบวชพระภิกษุ และให้นำมาใช้บวชกุลบุตรเพื่อเป็นสามเณรแทน ซึ่งก็คือพระราหุล  ซึ่งเรื่องนี้เกิดเมื่อครั้งการเสด็จเยี่ยมกรุงกบิลพัสดุ์ ในราว ๆ พรรษาที่ ๒ )  และในกระบวนการบวชแบบญัตติจตุตถกรรมนั่นเอง  ก็มีการให้ถือนิสสัยในอุปัชฌาย์ และมีการให้บอกอนุศาสน์แก่ผู้บวชใหม่ด้วย แสดงว่า ต้องมีพุทธบัญญัติสิกขาบท เกิดขึ้นมาในขณะนั้นอยู่บ้างแล้ว)  ดังนั้น พุทธบัญญัติสิกขาบท ที่พระพุทธเจ้าทรงตั้งเพื่อให้พระภิกษุสงฆ์ปฏิบัตินั้น ในช่วงแรกยังไม่มีการนำมาสวดเป็นพระปาฏิโมกข์   ในการประชุมวันอุโบสถ พระพุทธเจ้าจึงทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ด้วยพระองค์เอง   สืบต่อมา จนถึงพรรษาที่ ๒๐  เกิดเรื่องที่ครั้งหนึ่ง พระพุทธเจ้าไม่ทรงแสดงปาฏิโมกข์ เพราะมีภิกษุรูปหนึ่งในหมู่ภิกษุที่ประชุมกันอยู่ ไม่บริสุทธิ์  จนพระโมคคัลลานะต้องลากภิกษุผู้ไม่บริสุทธิ์รูปนั้นออกไปนอกเขตที่ประชุมสงฆ์  แล้วพระพุทธเจ้าก็ตรัสว่า พระองค์จะไม่ทรงแสดงปาฏิโมกข์ ให้พระภิกษุทั้งหลายสวดปาฏิโมกข์กันเอง (ตามเรื่องในพระวินัยปิฎก จุลวรรค ข้อที่ ๔๔๗)  เมื่อพระพุทธเจ้าทรงเลิกประทานพระปาฏิโมกข์ด้วยพระองค์เองแล้ว  ก็ทรงดำริจะให้พระภิกษุสงฆ์ นำสิกขาบทที่พระองค์บัญญัติไว้แล้ว มาสวดเป็นปาฏิโมกข์ ดังพระพุทธดำรัสว่า  "ถ้ากระไร เราควรจะได้ให้สิกขาบท  ที่บัญญัติแล้วแก่ภิกษุทั้งหลาย เป็นปาฏิโมกขุทเทสของพวกเธอ ปาฏิโมกขุทเทสนั้นจะเป็นอุโบสถกรรม ของพวกเธอ"  หลังจากนั้น ได้ทรงประชุมสงฆ์ ตรัสถึงเรื่องที่ทรงพระดำรินั้น ให้ทราบ แล้วตรัสอนุญาตให้พระสงฆ์สวดปาฏิโมกข์  สรุปว่า ในพรรษาที่ ๒๐ นั้นแหละ จึงเกิดการประชุมทำสังฆกรรมในวันอุโบสถ ด้วยการสวดพระปาฏิโมกข์ของพระภิกษุ หลัักฐานยันยันในเรื่องนี้ ก็ดังทีไ่ด้กล่าวแล้วว่า ใน สมันตปาสาทิกา อรรถกถาพระวินัย ได้แสดงไว้ว่า  พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงให้โอวาทปาฏิโมกข์ตลอด ๒๐ พรรษา คือในช่วงปฐมโพธิกาล  แล้วอรรถกถา ก็ได้ยกเรื่องในพระวินัยปิฎก จุลวรรค มาเป็นข้อมูลเพิ่มเติม แล้วสรุปว่า  ตั้งแต่นั้นมา พระภิกษุทั้งหลายก็แสดงอาณาปาฏิโมกข์ ซึ่งก็คือปาฏิโมกข์ที่เป็นสิกขาบทวินัย นั่นเอง  ถ้าหากถือตามที่อรรถกถาท่านได้อธิบายไว้นี้  ก็น่าจะพอสรุปลำดับเหตุการณ์เรื่องปาฏิโมกข์นี้ได้ว่า - พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงบัญญัติสิกขาบทต่าง ๆ มาเป็นลำดับ แต่ยังไม่ได้ทรงให้พระสงฆ์นำสิกขาบทมาสวดเป็นปาฏิโมกข์ - ทรงอนุญาตให้พระสงฆ์ประชุมกันกล่าวธรรม ในวันอุโบสถ คือ ขึ้น ๘ ค่ำ, ๑๔, ๑๕ ค่ำ แห่งปักษ์   -  พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ (คือพุทธพจน์ ๓ คาถา กึ่ง มี ขนฺตี ปรมํ  ตโป ตีติกฺขา เป็นต้น)  มาตลอด ๒๐ พรรษา คือตลอดช่วงปฐมโพธิกาล - เกิดเหตุการณ์ที่พระภิกษุรูปหนึ่งในสังฆะบริษัท มีความประพฤติไม่บริสุทธิ์  พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงเลิกโอวาทปาฏิโมกข์  แล้วทรงให้พระภิกษุสงฆ์ สวดปาฏิโมกข์กันเอง (ตามเรื่องในพระวินัยปิฎก จุลวรรค ข้อที่ ๔๔๗)   - ทรงดำริว่า ควรจะให้สิกขาบทที่ทรงบัญญัติแล้วแก่พระภิกษุทั้งหลาย เป็นปาฏิโมกขุทเทส (การสวดปาฏิโมกข์)  ของพระภิกษุสงฆ์ (พระวินัยปิฎก มหาวรรค ข้อที่ ๑๔๙) - ทรงประชุมสงฆ์ แล้วอนุญาตให้พระสงฆ์ สวดปาฏิโมกขุทเทส คือสิกขาบทที่ทรงบัญญัติแล้วนั้น    สรุปเรื่องที่กล่าวมาทั้งหมดได้ดังนี้ว่า..  ๑. การประชุมกันของพระสงฆ์อรหันต์ ๑,๒๕๐ รูป ไม่เกี่ยวอะไรกับเรื่องค่านิยมพราหม์  หรือศิวาราตรีอะไรทั้งนั้น (แล้วตอนนั้นเรื่องความเชื่อเกี่ยวกับพระศิวะ ก็ยังไม่เกิด)  ๒. ท่านมาประชุมกันตามธรรมดา ที่รู้กันอยู่แล้วว่า พอถึงวันข้างขึ้นข้างแรมแห่งปักษ์ ก็จะมาประชุมกันกล่าวธรรม ฟังธรรม  ๓. ความมหัศจรรย์ของวันนั้น ควรจะถือกันตรงที่ เป็นวันที่มีการประชุมกันของผู้บริสุทธิ์หมดจดจากกิเลส เป็นจำนวนมากที่สุดในประวัติศาสตร์โลก  และเป็นวันที่ประกาศหลักสัจธรรมสากลที่ไม่มีใครคัดค้านได้   ส่วนเรื่องอื่น ๆเช่นเรื่องการสวดปาฏิโมกข์ของพระสงฆ์ ก็ขอให้ถือว่า เป็นเรื่องเกร็ดความรู้แทรก แก้ไขเมื่อ 09 มี.ค. 55 17:40:42 จากคุณ : chohokun เขียนเมื่อ : 9 มี.ค. 55 17:29:28

ความคิดเห็นที่ 4 อยากรู้ว่า  ใครคือนักวิชาการพุทธ่ศาสนาระดับใหญ่ที่คนรู้จักทั่วไปคนนั้น ?  เขียนลงในคอลัมน์ไหนของหนังสือพิมพ์อะไร  วันไหน ? จากคุณ : โขตาน เขียนเมื่อ : 9 มี.ค. 55 18:41:09

ความคิดเห็นที่ 5 เรื่องมันนานมากแล้วครับคุณโขตาน (ผมอ่านข้อความทำนองนี้ตั้งแต่อายุ ๒๒) จะให้บอกว่าอ่านจากหัวหนังสือชื่ออะไร ผมก็จำไม่ได้เสียแล้ว ไม่อยากบอกว่า ความเข้าใจทำนองนี้ ไปถึงแม้แต่คัมภีร์เทศน์ (ใบลาน) ของพระสงฆ์  สมัยที่ผมบวชอยู่ เคยได้อ่านคัมภีร์เทศน์ของสำนักพิมพ์แห่งหนึ่ง (ขอไม่บอกว่าที่ไหน) เรื่องวันมาฆบูชา ก็ยังบอกโยงไปถึงเรื่องศิวาราตรีอะไรนี่่ด้วย จากคุณ : chohokun เขียนเมื่อ : 9 มี.ค. 55 19:53:59

ความคิดเห็นที่ 6 นักวิชาเกินกับอริเยอะก็ว่ากันไป พวกที่ไม่ได้แม้แต่ฌานโลกีย์ผมไม่คิดจะฟัง จากคุณ : kiarati เขียนเมื่อ : 9 มี.ค. 55 21:44:50

ความคิดเห็นที่ 7 เรื่องที่กล่าวโยงไปถึงการฉลองในเดือนมาฆะของพราหมณ์ฮินดูนี้ ก็ได้ยินมานานแล้วครับ ก็ยังไม่ทราบว่า อย่างใดเป็นเรื่องถูกหรือผิด (แต่คนส่วนใหญ่ ที่ไม่ค่อยได้ศึกษาจริงจัง ก็มักเชื่อในทำนองอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์เสียมากกว่า) ขอบคุณ จขกท ที่เข้ามาให้ความรู้นะครับ จากคุณ : ธัมมนันทิ เขียนเมื่อ : 9 มี.ค. 55 23:57:54

ความคิดเห็นที่ 8 สาธุครับ ข้อเขียนของคุณ chohokun วิเคราะห์และเชื่อมโยงความเป็นมาเป็นไป ได้อย่างสมเหตุสมผล เป็นตัวอย่างที่ดีในการแสดงความคิดเห็นต่อสาธารณชน จากคุณ : จันทร์สะท้อนเงา เขียนเมื่อ : 10 มี.ค. 55 00:13:35

ความคิดเห็นที่ 9 "โดยไม่ได้นัดหมาย แต่มาประชุมกันเพราะกติกาที่ตั้งไว้อยู่แล้ว คือพระท่านทราบกันอยู่แล้วว่า วันนี้พระพุทธเจ้าทรงให้ประชุมกันเพื่อกล่าวธรรม ฟังธรรม ท่านก็มากัน โดยไม่ต้องไปนัดหมายกันว่า เอ้อ วันนี้นะ มาประชุมกันนะ  คือเป็นเรื่องที่ท่านทราบกันอยู่แล้วนั่นเอง"<<<<ตั้งกติกาก็คือการนัดหมายไม่ใช่หรือครับ? จากคุณ : Mr.Tow เขียนเมื่อ : 10 มี.ค. 55 01:06:44

ความคิดเห็นที่ 10 ตั้งกติกาในที่นี้ คือบอกหลักการไว้กว้าง ๆ เป็นทำนองข้อตกลง แต่ถ้านัดหมาย หมายถึงบอกเจาะจงว่า ให้มารวมกันในที่นั้นที่นี้ วันนั้นวันนี้ เวลานั้นเวลานี้ ทีนี้พระท่านมาประชุมพร้อมกัน โดยไม่ได้นัดว่า "จะมาในเวลานี้ ๆ" เีพียงแต่มาตามปกติของกติกาที่รู้กัีนอยู่แล้ว  จึงไม่เรียกว่านัดหมาย ครับ ลองนึกว่า คล้าย ๆ กับเหตุการณ์ประชุมมหาสมาคมของพสกนิการชาวไทย เมื่อปี ๒๕๔๙  ที่มาเฝ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่เสด็จออกมหาสมาคม  เหตุการณ์นั้นถึงจะบอกว่า "จะมีการเสด็จออก ในวันนั้น เวลานั้น"  แต่คนที่มาเฝ้าเพื่อรอถวายพระพรนั้น จะบอกว่ามาโดยนัดหมายก็ไม่ได้  แต่มาด้วยความตั้งใจของตัวเองนั่นแหละ  เพียงแต่มาโดยพร้อมเพรียงกัน จากคุณ : chohokun เขียนเมื่อ : 10 มี.ค. 55 03:37:50

ความคิดเห็นที่ 11 ขอบคูณสำหรับคำตอบครับ จากคุณ : Mr.Tow เขียนเมื่อ : 10 มี.ค. 55 05:32:19

ความคิดเห็นที่ 12 ไม่ว่ารู้จากอะไร เช่นเสียงเล่าลือ การประกาศ ที่ไม่ได้เริ่มต้นที่ตัวเอง คือการนัดหมายแล้ว แต่เป็นทางอ้อมก็ได้ อ้อ....กรณีนี้ ถ้าพระอรหันต์ไม่ได้นัดหมายกัน(แต่นัดกันทางจิต) ตามที่คนทั่วไปรู้ ทำไม 1250 รูป จึงล้วนแต่เป็นพระสงฆ์ที่พระพุทธองค์บวชให้ทั้งนั้น  ถ้าไม่ได้นัดหมายกันจริงๆ ในจำนวนมากถึง 1250 รูป ต้องมีพระอรหันต์ที่ไม่ได้บวชกับท่านโดยตรงมาผสมบ้างซิ เรียกว่า เจาะจงโดยเจตนาเลย จากคุณ : ไม่คิดมาก เขียนเมื่อ : 10 มี.ค. 55 07:51:11

ความคิดเห็นที่ 13 ขอบคุณครับ จากคุณ : banchap เขียนเมื่อ : 10 มี.ค. 55 14:51:10