PANTIP.COM : Y11826092 ถามเรื่องโลภมูลจิต 8 []

ความคิดเห็นที่ 5

สาธุครับ คุณชาวมหาวิหาร คุณDEV DEVY

เพิ่มเติม ครับ

โลภมูลจิต
http://abhidhamonline.org/aphi/p1/012.htm

โลภมูลจิต เป็นจิตที่มีความอยากได้เป็นมูลเหตุ หรือเป็นจิตที่มีโลภะเป็นตัวนำ จะเรียกว่า โลภสหคตจิต คือ จิตที่เกิดพร้อมด้วยโลภะ

เหตุให้เกิดโลภะมี ๔ ประการ

๑. ปฏิสนธิมาด้วยกรรมที่มีโลภะเป็นบริวาร

๒. จุติมาจากภพที่มีโลภะมาก

๓. ได้ประสบกับอารมณ์ที่ดี ๆ อยู่เนือง ๆ

๔. ได้เห็นสิ่งที่เป็นที่ชอบใจ

โลภมูลจิต หรือโลภสหคตจิต มี ๘ ดวง
-----------------------------------------------------------------

http://www.buddhism-online.org/Index1.htm

http://www.buddhism-online.org/Section03A_03.htm

โลภมูลจิต คือ จิตที่เกิดขึ้นโดยมี โลภะเป็นมูลเหตุ โลภะเป็นเจตสิก ที่ปรุงแต่งจิต ให้เกิดความยินดี พอใจ และยึดติดในรูปที่สวย เสียงที่ไพเราะ กลิ่นที่หอม รสที่อร่อย การสัมผัสถูกต้อง ทางกายที่น่าอภิรมย์ ตลอดจน ความยินดีพอใจ และยึดติดในลาภ ยศ สรรเสริญ สุข

โลภมูลจิตนี้ เกิดขึ้นพร้อมด้วยโสมนัสคือความดีใจก็ได้ เกิดพร้อมด้วยอุเบกขาคือรู้สึกเฉยๆ ก็ได้ ประกอบด้วยความเห็นผิดก็ได้ ปราศจากความเห็นผิดก็ได้ เกิดขึ้นเองก็ได้ หรือเกิดจากการชักชวนก็ได้

จำแนกโลภมูลจิต ๘ ดวง ตามลักษณะต่างๆ ที่แตกต่างกัน แต่ละดวงมีลักษณะเฉพาะดังนี้

ที่ว่า ไม่ประกอบด้วยความเห็นผิด คือ เชื่อเรื่องกรรม เชื่อเรื่องผลของกรรม เชื่อว่านรกสวรรค์มีจริง เชื่อว่าโลกนี้มีโลกหน้าก็มี เชื่อว่าเมื่อตายแล้ว ต้องเกิดใหม่ในภพใดภพหนึ่งแล้วแต่กรรมจะจัดสรร สัตว์อายุสั้น ก็เพราะกรรม อายุยืนก็เพราะกรรม เกิดมาในตระกูลที่ร่ำรวย ก็เพราะกรรม มีปัญญาดีหรือโง่เขลาก็เพราะกรรม เป็นต้น แต่ที่ทำบาปลงไป ก็เพราะกำลังของโลภมูลจิต มีมากกว่า จึงทำให้ขาดสติสัมปชัญญะไปบ้าง ในบางครั้ง ซึ่งต่างจาก ผู้ที่มีความเห็นผิด (มิจฉาทิฏฐิ) ที่คิดว่าชาติหน้าไม่มี บุญบาปไม่มี นรกสวรรค์ไม่มี กรรมและผลของกรรม ก็ไม่มี ดังนั้น จึงกระทำแต่บาปอกุศล ด้วยความประมาท อยู่เป็นประจำ

ตัวอย่าง
นายดำเป็นผู้ที่มีความเห็นผิดว่า กฎแห่งกรรมเป็นเรื่องไร้สาระ วันหนึ่ง มีเพื่อนมาชวนไปขโมยเงิน ในตู้รับบริจาคที่วัดแห่งหนึ่ง นายดำเห็นดีด้วย จึงไปงัดตู้รับบริจาคกับเพื่อน ด้วยความดีใจ เพราะมีเงินอยู่ในตู้ เป็นจำนวนมาก ขณะนั้น โลภมูลจิตดวงที่ ๒ ย่อมเกิดขึ้น เพื่อกระทำกรรมดังกล่าว เพราะโลภมูลจิตดวงที่ ๒ เป็นจิตที่เกิดขึ้น พร้อมด้วยความดีใจ ประกอบด้วยความเห็นผิด และเกิดโดยมีการชักชวน

โลภมูลจิตนี้ เป็นต้นเหตุสำคัญ ในการสร้างภพ สร้างชาติ ให้แก่บรรดาสัตว์ทั้งหลาย เพราะบาปอกุศลทั้งหลาย มีโลภะอยู่เบื้องหลังทั้งสิ้น แม้กระทั่ง โทสมูลจิตที่จะกล่าวถึงต่อไป จะเกิดขึ้นได้ ก็เพราะความไม่สมหวังของโลภะ เมื่อใดที่หมดความทะยานอยาก หมดความใคร่ หมดความปรารถนา ในอารมณ์ที่น่ายินดีพอใจแล้ว ความโกรธ ความเสียใจ ซึ่งเป็นอาการของความไม่สมหวัง หรือความผิดหวัง ก็จะไม่มีอีกต่อไป

โลภมูลจิตนี้ สามารถเกิดกับปุถุชนได้ทั้ง ๘ ดวง แต่เกิดกับพระเสกขบุคคล (พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี) ได้เฉพาะโลภมูลจิต ที่ไม่ประกอบด้วยความเห็นผิด ๔ ดวงเท่านั้น และจะไม่เกิดขึ้นแก่พระอรหันต์ ผู้สิ้นอาสวกิเลส

อาการปรากฏของโลภมูลจิต ที่เกิดแก่บุคคลในภูมิต่างๆ มีดังนี้
๑. โลภมูลจิตของสัตว์เดรัจฉาน
ย่อมอยากกิน อยากนอน และอยากสืบพันธุ์ เป็นต้น
๒. โลภมูลจิตของมนุษย์
ย่อมอยากเห็นสิ่งที่สวยๆ งามๆ อยากได้ฟังเสียงที่ไพเราะ อยากได้กลิ่นหอมๆ อยากได้ลิ้มรสที่อร่อยๆ อยากได้สัมผัสอันประณีต อยากได้ลาภ ยศ สรรเสริญ และความสุขต่าง ๆ ตลอดจนความเป็นผู้มีสุขภาพดี ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ และมีอายุยืนยาว
๓. โลภมูลจิตของเทวดา
ย่อมอยากได้ทิพยสมบัติยิ่งๆ ขึ้นไป และยินดีพอใจอยู่ในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสอันประณีต
๔. โลภมูลจิตของพรหม
ย่อมยินดีพอใจ อยู่ในรูปกรรมฐาน เสวยรสของปีติและสุข เป็นอาหาร หรือยินดีพอใจ อยู่ในอรูปกรรมฐาน ดำรงมั่นอยู่ใน อุเบกขา และเอกัคคตา
๕. โลภมูลจิตของพระโสดาบัน และพระสกทาคามี
ยังมีความยินดีพอใจใน รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสที่น่าใคร่น่าปรารถนา แต่น้อยกว่าปุถุชนทั่วไป เพราะมีโลภะ โทสะ โมหะ ที่เบาบางแล้ว และไม่เป็นไปด้วยความเห็นผิด อีกด้วย
๖. โลภมูลจิตของพระอนาคามี
ยังมีความยินดีพอใจในสุข อันเกิดจากการทำฌาน แต่ไม่มีความยินดีในรูป เสียง กลิ่น รส และสัมผัสอีกต่อไป

จากคุณ : เฉลิมศักดิ์1

เขียนเมื่อ : 13 มี.ค. 55 16:10:16