ความคิดเห็นที่ 1 ให้จิตจับอยู่ที่ลมหายใจเข้าออกให้มากที่สุด เมื่อจิตจับที่ลมจนไม่ไปจับที่ความคิดและกาย(ระงับกายสังขาร)แล้วจะเกิดปีติและสุขเอง ขณะทำสมาธิไม่ควรคิดกังวลว่าจิตดำเนินเข้าสู่ฌานขั้นใดแล้ว เมื่อดำเนินจิตไปเรื่อยๆ จิตจะเข้าสู่สภาวะนั้นได้เอง ปีติและสุขเกิดได้เมื่อจิตไม่มีอุปาทานคือยึดติดกับอารมณ์ความคิด ดิ่งเข้าสู่ความเป็นหนึ่ง เบาสบาย แต่หากยังมีความคิดเข้ามาจะยังไม่สามารถเข้าสู่ปีติสุขได้ ควรมีสติดึงจิตไปจดจ่อที่คำบริกรรมหรือลมให้มากที่สุด เท่ากับการกรองอารมณ์ให้จิต อาจใช้เทคนิคดึงลมหายใจให้ยาวขึ้น ลมจะชัดขึ้นให้จิตไปจับได้ง่าย และเป็นการระบายลมหยาบออกไปด้วย รู้ลมทั้งปวงได้ติดต่อกันให้ได้ก่อนจนจิตเกิดความนิ่ง สงบ ก็จะเกิดปีติสุข เอกัคคตารมณ์คือจิตรวมเป็นหนึ่งได้เอง ในการนำไปวิปัสสนา พิจารณากาย เวทนา จิต ธรรม ขณะรู้ลมไปด้วย โดยสภาวธรรมใดเกิดอยู่เฉพาะหน้าและมีสติรับรู้ให้ใช้สภาวะนั้นพิจารณาความไม่เที่ยง จางคลาย ดับหาย แล้วจิตจะปล่อยวางได้เอง(ทำบ่อยๆจนจิตเคยชินกับการเกิด-ดับ) จากคุณ : หมาชายหาด เขียนเมื่อ : วันจักรี 55 23:45:22

ความคิดเห็นที่ 2 เวลาฝึกจิตภาวนา  ให้กำหนดลงปัจจุบัน  ลืมตำราหรือที่เคยฟังเคยจำมาให้หมดสิ้นไปก่อนชั่วคราว  อย่าเผลอไปคิดเทียบกับหลักในตำราหรือที่เคยฟังมา จะทำให้ฟุ้งซ่าน จิตรวมลงไม่ได้ ... ให้มันเป็นไปตามธรรมชาติของมันเองในปัจจุบันธรรมในขณะนั้น  เท่านั้น อาการต่างๆ เช่น ปีติ สุข  มันจะมายังไงก็ช่างมัน  มันจะหายไปนตอนไหนก็ช่างมัน    ...จุดหมายสำคัญคือ  หาทางให้จิตรวมสงบลงแน่วแน่ในจุดเดียวก่อน จากคุณ : โขตาน เขียนเมื่อ : 7 เม.ย. 55 00:31:44

ความคิดเห็นที่ 3 ถ้าไม่มีสมาธิก็รุ้ชัดไม่ได้ครับ ถ้าไม่มีศีลก็มีปิติไม่ได้ ถ้าไม่มีศีล สมาธิ ปัญญา  สังขารก็ไม่สงบระงับ เพราะขาดธรรมที่ทำให้สงบระงับครับ หลายๆคนเข้าใจว่ากายสังขารสงบระงับคือลมละเอียดหรือลมหายไป ก็ถูกแต่ไม่ถูกทั้งหมด คนหลับ หรือคนกลั้นลมหายใจ ก็ทำได้ แต่สิ่งที่ต่างกันก็คือตัวกิเลสสังขารไม่ได้ระงับไปเหมือนคนมีศีล สมาธิ ปัญญา การฝึกอานาปานสติ ถ้าไม่มีศีล คือ สติ กั้นอกุศลธรรม ก็ไม่มีปิติ สุข จิตก็ไม่ตั้งมั่น ไม่ได้สมาธิ ผู้ไม่มีศีล ย่อมไม่มีปัญญา ผู้มีปัญญา ย่อมมีศีล ผู้มีปัญญาย่อมมีทั้งศีล และสมาธิ ดังนั้นจุดตั้งต้น จริงๆก็คือ ปัญญา เช่น สัมมาทิฐิ สัมมาดำริ โยนิโสมนสิการ รู้สักแต่ว่ารู้ เห็นสักแต่ว่าเห็น รู้แจ้งสักแต่ว่ารู้แจ้ง แรกๆ อาจจะผิดบ้าง  นานๆไปทำบ่อยๆครั้งเข้า ก็จะเข้าใจว่า สักแต่ว่า นั้นเป็นอย่างไร ท่านอุปมาไว้คล้ายกับ  คนฝึกม้า ม้าที่ฉลาดจะรู้ว่า คนฝึกม้าให้ทำแบบนี้ๆ ต้องการให้เราได้อะไร การปฎิบัติธรรม การฝึกอานาปาณสติควรได้ ศีล สมาธิ ปัญญา แก้ไขเมื่อ 07 เม.ย. 55 02:38:51 แก้ไขเมื่อ 07 เม.ย. 55 02:35:51 แก้ไขเมื่อ 07 เม.ย. 55 01:30:46 จากคุณ : aunemaek2 เขียนเมื่อ : 7 เม.ย. 55 01:18:05

ความคิดเห็นที่ 4 อานาปานสตินี้คือวิหารธรรมที่พระพุทธองค์ทรงตรัสว่าท่านอยู่มามากในตอนเป็น พระโพธิสัตว์ คุณต้องมองให้เห็นว่าอานาปานสตินี้เป็นวิหารธรรมที่เป็นที่อยู่ของจิต ของผู้ก่อนบรรลุและเป็นวิหารธรรมของผู้บรรลุธรรมแล้ว หลายคนไม่สามารถ เข้าสู่พระวิหารธรรมนี้ได้ก็เพราะขาดความบริสุทธิ์ยังเป็นผู้มักมากในกามและหมกมุม อยู่กับอกุศลธรรมทั้งหลายประตูของวิหารธรรมนี้จึงไม่เปิดออกสักที หลายท่านแค่กำหนดรู้ถึงลมเข้าออกผ่านจุดที่กำหนดเท่านั้นแต่เมื่อใดที่คนผู้นั้น มีจิตหน่ายต่อกามคุณและสงัดจากอกุศลธรรมทั้งหลายได้แล้วประตูแห่งวิหารธรรมนี้ ก็จะเปิดออกท่านจะเห็นกายในกายก่อนคือลมหายใจเข้าก็รู้ลมหายใจออกก็รู้ ลมหายใจละเอียดก็รู้ลมหายใจหยาบก็รู้โดยผู้สังเกตุหายไปแล้ว จากนั้นท่านกับลมเป็นหนึ่งเดียวกันเมื่อลมละเอียดลงมากขึ้น ท่านก็จะมีความสุขมากขึ้นไม่นานท่านจะพบกับปืติที่ไร้อามีสเป็นสุขที่ไร้ผัสสะ เพราะไม่มีอามีสนี่เรียกเห็นเวทนาในเวทนาตอนนี้มารมองไม่เห็นท่านแล้ว สมาธิเป็นหนึ่งในไม้ตั้งสามขามีปัญญาศีลและสมาธิเรียงตามมรรคมีองค์แปด ถ้าท่านขาดการพิจารณาเป็นกุศโลบายในการหน่ายต่อกาม และอุกุศลธรรมทั้งหลายแล้ว สมาธิที่เป็นสัมมาสมาธิย่อมจะไม่เกิดขึ้น กับท่านและอาจจะได้มิจฉาสมาธิขึ้นมาแทนที่เป็นต้องการของนักเล่นคุณไสย พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑  พระวินัยปิฎก เล่มที่ ๑ มหาวิภังค์ ภาค ๑             เรานั้นแล สงัดแล้วจากกาม สงัดแล้วจากอกุศลธรรม ได้บรรลุปฐมฌาน มีวิตกมีวิจาร มีปีติและสุขซึ่งเกิดแต่วิเวกอยู่.             ทุติยฌาน             เราได้บรรลุทุติยฌาน มีความผ่องใสแห่งจิต ณ ภายใน เป็นธรรมเอกผุดขึ้น ไม่มีวิตกไม่มีวิจาร เพราะวิตก วิจาร สงบไป มีปีติและสุขซึ่งเกิดแต่สมาธิอยู่.             ตติยฌาน             เรามีอุเบกขาอยู่ มีสติ มีสัมปชัญญะ และเสวยสุขด้วยนามกาย เพราะปีติสิ้นไปได้บรรลุตติยฌาน ที่พระอริยะทั้งหลายสรรเสริญว่า เป็นผู้มีอุเบกขา มีสติ มีสุขอยู่ ดังนี้ อยู่.             จตุตถฌาน             เราได้บรรลุจตุตถฌาน ไม่มีทุกข์ไม่มีสุข เพราะละสุขละทุกข์และดับโสมนัส โทมนัสก่อนๆ มีอุเบกขาเป็นเหตุให้สติบริสุทธิ์อยู่. จากคุณ : คนกรุงธน เขียนเมื่อ : 7 เม.ย. 55 10:56:30

ความคิดเห็นที่ 5 ขอบคุณครับ จากคุณ : Panda-baker เขียนเมื่อ : 7 เม.ย. 55 22:07:00

ความคิดเห็นที่ 6 ในคำถามของคุณPanda-baker   ที่ว่า การเจริญอานาปานสติต้องทำตามเป็นลำดับขั้นหรือไม่   เช่น กรณีที่ ไม่เกิด ปีติ สุข  ควรจะหยุดอยู่ ขั้น ระงับกายสังขาร     หรือ ข้ามไป ไปยังขั้น   รู้ชัดจิตสังขาร   และขั้นอื่นๆ ต่อไปได้เลย หรือต้องรอให้เกิด ปีติ และสุขก่อน แล้วจึงไปขั้นอื่นๆต่อ จากประสบการณ์ของดิฉัน เกี่ยวกับอานาปานสติ เมื่อภาวนาถึงขั้นกายสังขารสงบระงับ สิ่งที่ตามมาจะเป็น ปีติ และ สุข เสมอ ไม่เคยพบ กรณีที่ไม่เกิด ปีติ และ สุข เลย แต่ดิฉันเองก็ไปต่อไม่ได้เมื่อถึงขั้นนี้ ภายหลังจึงหันไปภาวนาในสายสติแทน ความจริงแม้ภาวนาแบบ เจริญสติปัฏฐาน เมื่อกายสังขารสงบระงับ คือ คำบริกรรมสิ้นไป ดิฉันก็พบ ปีติ และ สุข เสมอเช่นกัน ที่แตกต่างกัน คือ ลักษณะของ ปีติ ที่การเจริญสติปัฏฐานสี่  ปีติ ปรากฏหลายรูปหลายแบบมากกว่า ส่วนการเจริญอานาปานสติ  ปีติ ที่เกิดขึ้นเป็นผรณาปีติ จะมีลักษณะเอิบอาบเย็นซ่านไปทั่วตัวทุกขุมขน   หากแต่ละครั้งความเอิบอาบเย็นซ่านจะไม่เท่ากัน เข้าใจว่าขึ้นกับกำลังสมาธิ   ถ้าภาวนาไปถึงแค่เกิดปฏิภาคนิมิต ความเอิบอาบดื่มด่ำจะไม่เท่ากับตอนที่ปฏิภาคนิมิตหายไป เพราะภาวะที่เหลือแต่ ปีติ สุข และเอกัคคตา จะนั่งสมาธิได้ข้ามรุ่งทีเดียว จากคุณ : oDaineo เขียนเมื่อ : 18 เม.ย. 55 00:02:37

ความคิดเห็นที่ 7 พอดีต้องเขียนยาวสักหน่อยนะคะ เพราะดิฉันเองก็ยังไม่ชัดในเรื่องนี้ การเจริญอานาปานสติภาวนาของดิฉันเกิดขึ้นเมื่อ 30 ปีก่อน ภายหลังหันมาเจริญภาวนาในสายสติ ทั้งแบบของหลวงพ่อเทียน และแบบของวัดมหาธาตุ บ่อยครั้งที่ดิฉันได้กลับมาใคร่ครวญเรื่องของ ลมหายใจ และวาโยธาตุ อาจเป็นเพราะประสบการณ์ที่เคยติดตรึงใจครั้งเจริญอานาปานสติ และประสบการณ์หลากหลายเมื่อเจริญภาวนาในสายวิปัสสนา ดิฉันคิดว่าเรื่องนี้น่าจะสำคัญ  ซึ่งจะพยายามกล่าวโดยย่อ ในอานาปานสติ   กาย คือ ลมหายใจ ซึ่งก็คือ อากาศรอบตัวเรา ลมหายใจนี้ เข้าไปหล่อเลี้ยง กาย ที่เป็นร่างกายของเรา แล้วพาเอา ลมส่วนที่เคยประกอบส่วนในร่างเราแต่ใช้ไปแล้วออกมาแทน ทุกขณะที่เราหายใจเข้า และ หายใจออก มีผัสสะเกิดขึ้น แต่ละผัสสะมีกระบวนการแลกเปลี่ยนออกซิเจนกับทุกเซลล์ในร่างกายของเรา ซึ่งร่างกายของเราเองรับรู้ได้ ถึง ผัสสะ และ เวทนาอันละเอียดเหล่านั้น ในอานาปานสติ ทุกผัสสะ มีเวทนาเสมอ   แต่เมื่อรวมใจเป็นหนึ่ง มุ่งสู่ความสงบ เวทนาที่เกิดขึ้นจึงอิงความสงบไม่ ปรุงแต่งเป็นตัณหา สัญญา คือ ความจำได้หมายรู้ ก็สักแต่เป็นสัญญา เมื่อร่างกายเราสงบนิ่ง ก็จะใช้พลังน้อยลง ลมหายใจจึงละเอียดขึ้น เมื่อกายสังขารสงบระงับ  กาย คือ ลมหายใจก็สงบระงับ เมื่อ กายสังขาร สงบระงับ ปีติ และสุข จึงตามมาเป็นอัตโนมัติ เลือดลมจะเดินดี ส่วนที่เคยติดขัดก็จะลื่นไหลทุกองคาพยพ ในภาวะเช่นนี้ บางครั้งเราอาจรู้สึกประหนึ่งว่าร่างกายหายไป รู้สึกเหมือนลมจากภายนอกนั้นสามารถพัดผ่านตัวเราไปได้ เพราะขณะนั้นเราเป็นหนึ่งเดียวกับสรรพสิ่ง  เป็นหนึ่งเดียวกับเอกภพ ในขณะนั้นเองจิตใจจึงเกิดความสงบ นิ่ง เย็น  อย่างล้ำลึก ความ ปีติ เบิกบาน และ ความสุขจึงก่อตัวประณีตขึ้นเรื่อยๆ ใจที่รวมเป็นหนึ่งเคล้าอยู่กับ วิตก วิจาร ปีติ และ สุข นั้น มีกำลังเพิ่มขึ้น เมื่อจิตรวมเป็นหนึ่งได้มากขึ้น  กำลังสมาธิ จึงเกิดเพิ่มขึ้น เพราะทุกผัสสะมีเวทนาเสมอ แต่เมื่อเป็นเวทนาที่อิงความสงบ จึงปรากฏเป็นสุขเวทนา คือ สุขกาย และสุขใจ ด้วยอำนาจ ปีติ ปัสสัทธิ และสมาธิ วิตก วิจารณ์ ปีติ สุข และ เอกัคคตา จึงเกิดขึ้นพร้อมกัน จากคุณ : oDaineo เขียนเมื่อ : 18 เม.ย. 55 00:07:09

ความคิดเห็นที่ 8 แต่ ถึงตรงนี้จะเป็นทางแยก เวทนา และสัญญา จะเด่นชัดขึ้นมา ขึ้นกับ นิมิต ที่กำหนด  บางทีขึ้นกับ กรรม ในอดีตด้วย ในกรณีของคนที่ใช้คำบริกรรม  ถึงตอนนี้คำบริกรรม จะหายไป สำหรับดิฉัน เมื่อเจริญอานาปานสติไม่ใช้คำบริกรรม   ลมหายใจเข้าออกจึงเป็น บริกรรมนิมิตของดิฉัน เมื่อลมหายใจหายไป  ดิฉันกำหนดนิมิต ขึ้น เช่นดิฉันชอบ กำหนด รูปใบโพธิ์   เมื่อเหมือนกายหายใป  เหมือนลมหายใจหายไป รูปใบโพธิ์ ได้กลายเป็นอารมณ์หน่วงจิต ซึ่ง ปรากฏขึ้น ชัดขึ้น ชัดขึ้น   เมื่อใจจดจ่อ อยู่กับ นิมิต นี้ ชัดขึ้น ก็จะย่อได้ ขยายได้ ระหว่างนี้ ปีติ สุข และ เอกัคคตา จะหล่อเลี้ยงอยู่ตลอด เพราะการกำหนด นิมิต  อาศัย วิตก  สัญญา และเวทนา ซึ่งตัว สัญญา ยังมีส่วนที่เป็นอดีต ที่ซุกซ่อนอยู่ในจิตสำนึก หรือจิตใต้สำนึกด้วย ดังนั้น นิมิต ที่เกิดขึ้น บางครั้งในบางคน จึงกลับกลายเป็นภาพความฝังใจในอดีตไปแทน เช่น มีคนอยู่คนหนึ่ง มุ่งมั่นในการภาวนามาก แต่มาถึงช่วงกายสังขารสงบระงับ นิมิตที่เกิดขึ้นกลับเป็น สุนัขสีดำตัวใหญ่ยืนจังก้าอยู่ เพราะคนๆ นั้น เคยทำปาณาติบาต เคยวางยาฆ่าสุนัขตัวนั้น   ผลที่สุดเจริญอานาปานสติไม่สำเร็จ  ต้องหันไปภาวนาแบบอื่น   แต่กล่าวสำหรับตัวดิฉันเอง ไม่เคยมีประสบการณ์ด้านลบแบบนั้น ในอานาปานสติ ดิฉันจะอยู่กับ ปฏิภาคนิมิต จนกว่า นิมิตจะหายไป   การหายไปของ ปฏิภาคนิมิต มีสองลักษณะ ลักษณะแรก มีบางอย่างแทรกเข้ามา เกิดความฟุ้งซ่าน จิตไม่รวมเป็นหนึ่งอีกต่อไป ออกจากสมาธิมา พยายามเริ่มภาวนาใหม่ ก็ไม่สามารถรวมจิตเป็นหนึ่งได้อีก อีกลักษณะหนึ่ง ปฏิภาคนิมิตหายไป รู้สึกสว่างไสว   ปีติ และ สุข ที่เพิ่มทวีขึ้น  แล้วอิ่มเอิบอยู่อย่างนั้น ถ้าลักษณะที่สองนี้จะทำให้นั่งสมาธิได้ข้ามรุ่ง แต่ปรากฏการณ์เหล่านี้ดิฉันกำหนดไม่ได้ อยากให้เกิดก็ไม่เกิด  ครั้นนั่งสมาธิแบบพอเอาสบายใจ ก็กลับเกิด ขณะเดียวกันก็ไปต่อไม่ได้  มีคนแนะนำให้แสวงหาครูบาอาจารย์ แต่ตอนนั้นดิฉันยังอยากโลดแล่นไปทางโลก   คิดว่าตนเองได้ทดลองพิสูจน์พุทธธรรมได้แล้วในระดับหนึ่ง จึงพอใจเพียงแค่ ถึงพระรัตนตรัย และเลิกฝึกด้วยตนเองต่อ เพราะกลัวบ้าตามที่หลายๆ คนเตือน สวดมนต์ ทำสมาธิบ้าง ก็ทำแค่พอให้จิตใจสงบชั่วครู่ชั่วยามเท่านั้น จากคุณ : oDaineo เขียนเมื่อ : 18 เม.ย. 55 00:10:58

ความคิดเห็นที่ 9 อีกสิบปีต่อมาดิฉันก็มีประสบการณ์ภาวนาอีกแบบ ที่ข้ามจากกายานุปัสสนา ไปจิตตานุปัสสนาเลย ในกรณีภาวนาแบบของหลวงพ่อเทียน ช่วงนั้นดิฉันมีปัญหาชีวิตมาก  พยายามทำสมาธิ แต่รวมใจไม่ได้  จึงทดลองปฏิบัติแบบหลวงพ่อเทียน ดิฉันพบว่า การฝึกสมาธิแบบเคลื่อนไหว นี้ สมาธิ เกิดค่อนข้างเร็ว นอกจากนี้ การ รู้กาย เห็นใจ ยังทำให้เห็นตัวเอง โดยเฉพาะเห็นตอนที่ สติ กับ ความคิด พุ่งเข้าชนกัน ดิฉันเห็นความโกรธมากมายแล่นออกไปเหมือนกระสุนปืนกล แต่ละตัวเหมือนวิ่งพล่านเป็นรถไฟเหาะตีลังกาที่ไร้ระเบียบ และแต่ละตัวมีการระเบิดก่อนหลังแตกต่างกัน พอตัวหนึ่งระเบิดก็กระทบอีกตัวหนึ่งซึ่งลุกแดงโชนอยู่ให้ระเบิดไปด้วย จึงเข้าใจว่า ความโกรธระเบิดในตัวเราก่อน แล้วค่อยไประเบิดใส่คนอื่นอย่างไร และเข้าใจว่า การอยู่กับร่างกาย แต่เฝ้าดูความคิดเฉยๆ เป็นอย่างไร   เพราะได้เห็นขุมนรกที่อยู่ในอกอยู่ในใจตนเองและเภทภัยของมัน ดิฉันจึงเปลี่ยนนิสัยจากคนโมโหร้ายไปเป็นอีกคนที่ใจเย็นขึ้นมาก ภายหลังดิฉันมาภาวนาแบบพองหนอ-ยุบหนอ ซึ่งทำให้กลับไปอธิบายปรากฏการณ์ต่างๆ ที่เคยเกิดขึ้นกับตนเองได้ ทั้งในช่วงที่เคยภาวนาแบบ อานาปานสติและแบบของหลวงพ่อเทียน การภาวนาแบบพองหนอ-ยุบหนอ เป็น การเจริญสติปัฏฐานสี่ ซึ่งเป็นการเจริญวิปัสสนากรรมฐาน  ซึ่งใช้สมาธิแบบเคลื่อนไหว การภาวนาแบบนี้ เป็นการดูอาการเคลื่อนไหวของ กาย และ ใจ การเคลื่อนไหวของกาย แบ่งเป็น อิริยาบถใหญ่ ยืน เดิน นั่ง นอน และอิริยาบถย่อย คืออาการเคลื่อนไหวอื่นๆ นอกจาก 4 อิริยาบถใหญ่ การภาวนาแบบพองหนอ-ยุบหนอ มักปรากฏชัดใน อิริยาบถนั่ง ตรงนี้จะมีส่วนคล้าย อานาปานสติ แต่กลับด้านกัน จากคุณ : oDaineo เขียนเมื่อ : 18 เม.ย. 55 00:15:35

ความคิดเห็นที่ 10 อานาปานสติ ดูที่ เหตุ คือ ลมหายใจ พองหนอ-ยุบหนอ ดูที่ผล คือ ผลของลมหายใจเข้าออก การภาวนาจะเริ่มตั้งแต่ การเดินจงกรม การหยุดยืน การนั่ง และการนอน ถ้าอยู่ในช่วงอมรมปฏิบัติกรรมฐาน  จะภาวนาตั้งแต่ตื่นจนหลับ และกำหนดเวลาตื่น เพื่อเจริญสติอย่างต่อเนื่อง   ดูกาย (ซึ่งก็คือรูป -  ดิน น้ำ ลม ไฟ) แล้วดูใจ(ซึ่งก็คือนาม- เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ) ดูอาการต่างๆ ในปัจจุบันขณะ ที่กำลัง ยืน เดิน นั่ง นอน หรือ ในอิริยาบถย่อยอื่นๆ แต่เพื่อเทียบคียงการเจริญ อานาปานสติภาวนา ดิฉันขอตัดมาพูดเฉพาะอาการนั่ง และการดูอาการพอง-ยุบเป็นสำคัญ เมื่อเรานั่งสมาธิ  หายใจเข้าเป็นเหตุ อาการพองของท้องเป็นผล เมื่อเราหายใจออก หายใจออกเป็นเหตุ อาการยุบของท้องเป็นผล โดยการสังเกตอาการพองและยุบของท้องนี้ จะพบลักษณะอาการหลากหลายตามลักษณะของลมหายใจเข้าออกนั่นเอง หายใจยาว อาการพอง และอาการยุบ ก็ยาว   หายใจสั้น อาการพอง และอาการยุบ ก็สั้น หายใจไม่สม่ำเสมอ พอง-ยุบก็ไม่สม่ำเสมอ เมื่อลมหายใจละเอียดมากๆ อาการพองหรือยุบก็หายไป แต่คำบริกรรมไม่ได้หายไป   เพราะความรู้สึกตัวที่ยังอยู่กับอาการนั่งยังอยู่ หากไม่มีเวทนาอื่นปรากฏชัดขึ้นมา หรือมีความฟุ้งซ่าน หรือความคิดแทรกซ้อน สติก็คงอยู่กับอาการนั่ง เพียงเปลี่ยนคำบริกรรม เป็น นั่งหนอ ถูกหนอ แทน การภาวนาแบบนี้ เมื่อความคิดเกิดขึ้น หรือเวทนาต่างๆ เกิดขึ้นก็ให้รู้ ดังนั้น เมื่อความคิดเกิดขึ้น ก็ภาวนาว่า คิดหนอ เมื่อเกิด ลมเย็นสัมผัสกาย หรือ ได้รับกลิ่น หรือได้ยินเสียง ก็กำหนด เย็นหนอ กลิ่นหนอ หรือ ได้ยินหนอ การบริกรรม หรือ กำหนดคำพูดในใจ   เป็นการช่วยให้เรารับรู้สภาวะแท้จริงขณะนั้นๆ ให้ชัดเจน การมีสติจดจ่ออยู่กับการรับรู้สภาวะที่แท้จริงในแต่ละขณะ การมีวิริยะที่จะกำหนดรู้อย่างแม่นยำตรงกับสภาวะที่แท้จริงในขณะนั้นๆ จะทำให้ สติ สัมปัชชัญญะ ตั้งมั่น และทำให้สมาธิเจริญขึ้นได้ แต่เป็นสมาธิที่ต่างจากการเจริญอานาปานสติ ในสติปัฏฐาน เวลาจิตอยู่ในสมาธิ   อยู่ในอารมณ์เดียว เกิดดับเร็วที่สุดอยู่ในอารมณ์นั้น คล้ายกับใจไม่เปลี่ยนเลย เฉยนิ่ง แต่เกิดดับเร็วมาก เพราะเป็นไปร่วมกับอารมณ์ของปัญญาที่ได้ปัจจุบัน สมาธิในสติปัฏฐานนั้นเปลี่ยนอารมณ์ได้ จะเปลี่ยนเป็นอารมณ์อะไรก็ได้ในอารมณ์ทั้ง 6 ย้ายไปอารมณ์ไหนก็ได้ แต่ต้องได้ปัจจุบัน ขณะย้ายอารมณ์ สมาธิติดตามไปด้วย เพราะการเปลี่ยนอารมณ์นั้นเอง จึงเป็นเหตุให้เข้าถึงความดับของอารมณ์และของจิต จากคุณ : oDaineo เขียนเมื่อ : 18 เม.ย. 55 00:27:30

ความคิดเห็นที่ 11 สมาธิในอานาปานสติ เป็นสมาธิต่อเนื่องจากการเจริญสมถะ กำหนดจิตให้นิ่งอยู่ในอารมณ์เดียว  เป็นสมาธิที่ลึก แต่การเจริญวิปัสสนากรรมฐานแบบสติปัฏฐานนี้ สมาธิเป็นสมาธิที่เคลื่อนไหว เกิดจากการระลึกรู้อารมณ์ที่เกิดกับ กาย และจิต อย่างต่อเนื่อง โดยไม่ต้องใช้กระบวนการความคิด อารมณ์วิปัสสนาเกิดขึ้นและดับไปตลอดเวลา สมาธิในอารมณ์วิปัสสนาก็เกิดขึ้นและดับไปตลอดเวลาเช่นกัน เมื่อสติต่อเนื่องและมีกำลังเพิ่มขึ้น สมาธิแบบนี้จึงเกิดดับต่อเนื่องกันไปไม่ขาดสายเช่นกัน เมื่อกำลังสติมีเพิ่มขึ้น และรับรู้ทุกอารมณ์วิปัสสนาที่เกิดขึ้นในระหว่างภาวนา อารมณ์ต่างๆ จะเกิดดับเร็วมาก ต้องรู้แล้ววาง รู้แล้ววาง อยู่ตลอดเวลา จึงเห็นการเกิดดับที่เร็วขึ้นเรื่อยๆ จิตจึงจดจ่ออยู่กับการเกิดดับ จิตจะแหลมคม แทงตลอดอารมณ์ และสงบนิ่งอยู่กับอารมณ์ในขณะนั้นเท่านั้น ปีติแปลกๆ จะเกิดขึ้นมา อาจเกิดทุกส่วนของร่างกาย หรือบางส่วนของร่างกาย แต่ในการเจริญวิปัสสนากรรมฐานแบบนี้ต้องผ่าน เวทนา ก่อนจึงพบปีติ  และ สุข ต้องเฝ้ามองเวทนาต่างๆ ที่เกิดขึ้นในกายเราได้ด้วยจิตที่เป็นอุเบกขา อุเบกขาในที่นี้คืออุเบกขาธรรม ไม่ใช่อุเบกขาเวทนา คือมีจิตใจเป็นกลาง วางเฉย  ปรับอินทรีย์สมดุลไม่เอียงไปด้านด้านหนึ่ง จิตใจไม่ดิ้นรนหนีทุกข์ เฝ้าแต่ รู้ทุกข์ และรู้ทุกข์ เท่านั้น เพราะใจเป็นนาย กายเป็นบ่าว เมื่อใจไม่ดิ้นรนหนีทุกข์   กาย ในขณะนั่ง แม้เกิดทุกขเวทนาทางกาย จึงทนอยู่ได้ไม่ต้องเปลี่ยนอิริยาบถ ด้วยอุเบกขาธรรม จึงเฝ้ามองเวทนาต่างๆ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ได้ด้วยดี เมื่อใจสงบนิ่ง กายก็สงบนิ่ง ระบบต่างๆ ของร่างกายจึงขับเคลื่อนไปโดยอัตโนมัต ทุกขเวทนาหายไป ปีติ และสุข เข้ามาแทนที่ ความรู้สึกหยาบกระด้างหายไป ความนุ่มนวล อ่อนโยนเข้ามาแทนที่ อุปสรรคกลายเป็นความราบรื่น จิตสะอาด เบาสบาย และว่องไว เกิดความรู้สึกยินดี เป็นสุข และพอใจอย่างลึกซึ้ง เกิดความรู้สึกสงบเย็น ดื่มด่ำ และเป็นสุข   ดิฉันพบว่า ปีติ แปลกๆ ที่เกิดขึ้นบางส่วนของร่างกาย บางครั้งมาจาก ลม ที่กำลังเคลื่อนผ่านจุดที่ติดขัดอยู่ ดิฉันเข้าใจเรื่อง ธาตุ ชัดขึ้นจากการภาวนาแบบนี้ รวมถึงเข้าใจเรื่อง กองลมทั้งปวงในกายสังขาร ชัดขึ้นด้วย จากคุณ : oDaineo เขียนเมื่อ : 18 เม.ย. 55 00:31:26

ความคิดเห็นที่ 12 กลับมาที่การเจริญอานาปานสติ เวทนา ในอานาปานสติ ก็คือ ปีติ และ สุข นั่นเอง จำได้ว่าสมัยนั้นดิฉันก็เกิดคำถามคล้ายคุณ Panda-baker   ว่าข้ามไปพิจารณา จิตสังขาร เลยได้ไหม เพราะดิฉันพิจารณา ปีติ และ สุข ไม่เป็น ดิฉันเพียงยินดีและพอใจกับ ปีติ และ สุข ที่เกิดขึ้นเท่านั้น ซึ่งจวบจนถึงทุกวันนี้ เมื่อดิฉันมีบทเรียนในการภาวนาแบบอื่นๆ เพิ่มเติมเข้ามา ดิฉันก็ยังรู้สึกถึงความสุขอย่างลึกซึ้งในอานาปานสติภาวนาอยู่ ตอนนั้นดิฉันใช้หนังสือของท่านพุทธทาสเป็นคู่มือ     ท่านสอนเรื่องนี้ค่อนข้างมาก เป็นหนังสือหลายเล่ม ดิฉันพอจำได้ว่า ท่านสอนว่า เมื่อภาวนาถึงขั้นที่ 4 คือ กายสังขารสงบระงับ ถ้าหากผู้ปฏิบัติคิดทำให้เต็มที่ก็ต้องทำทุกขั้นตอนไปจนถึงจตุตถฌาน คือต้องเข้าสู่อัปปนาสมาธิ  ก่อนที่จะยกขึ้นสู่วิปัสสนา แต่ถ้าผู้ปฏิบัติไม่ได้คิดจะทำให้เต็มที่ตามแบบสมถะ เมื่อกายสังขารสงบระงับแล้วก็อาจลัดไปวิปัสสนาเลยก็ได้ จำไม่ได้ว่าท่านพูดไว้ในเล่มไหน  แต่จำได้ว่าท่านพูดไว้ ตอนนั้นดิฉันก็คิดจะข้ามไปพิจารณาจิตสังขารเลยเหมือนกัน แต่ดิฉันก็ไม่รู้จะพิจารณาอย่างไร จำได้แต่ว่า ตอนนั้น อ่านอย่างไร ก็ไม่เข้าใจ ทั้งไม่สามารถที่จะหาคนอธิบายให้เข้าใจได้ อีกทั้งยังมุ่งมั่นไม่พอ จึงเลิกราไปดังที่ได้บอกเล่าไปแล้ว จากคุณ : oDaineo เขียนเมื่อ : 18 เม.ย. 55 00:36:32

ความคิดเห็นที่ 13 อยากเล่าบางเรื่องให้ฟังอีกสักนิดนะคะ ความจริงในการเจริญสติปัฏฐาน เดินจงกรม การใส่ใจเฝ้าสังเกตอาการเดินนั้นก็ทำให้เกิดสมาธิเช่นกัน ลืมตาอยู่ กำลังเดินอยู่ด้วย แต่ก็เห็นความเป็นจริงในกาย ในใจ ของเราได้ ดิฉันเคยเห็น กายในกาย ผ่านความรู้สึก ผ่านผัสสะและเวทนาในตัวเรานั่นเอง เช่น เมื่อใจนิ่ง ใส่ใจสังเกตไม่คลาดจากอาการเดิน ความรับรู้จะละเอียดขึ้นเรื่อยๆ จนรู้สึกได้ ถึงกระบวนการทำงานร่วมกันของกระดูก เอ็น และกล้ามเนื้อ เมื่อกระบวนการ “เห็น”นี้ต่อเนื่องจะคล้ายกับ ได้เห็นกายวิภาคทีเดียว เมื่อถึงตอนนี้ คำบริกรรมสิ้นไปแล้ว กายสังขารสงบระงับหรือเปล่าดิฉันไม่อาจนิยามได้ แต่เกิดปีติ และสุข ขึ้นมาอย่างท่วมท้นเช่นกัน ความรู้สึกก็คล้ายกับ อานาปานสติ คือ จิตใจจดจ่ออยู่กับอาการเดิน วิตก และ วิจาร พร้อมอยู่ตรงนี้ ปีติ สุข และ จิตใจที่รวมเป็นหนึ่งก็อยู่ที่นี่   ลักษณะของปีติเท่านั้นที่แตกต่างออกไป คือถ้าพูดถึงความสุขล้ำลึกไม่เท่าอานาปานสติ แต่ถ้าพูดถึงความเข้าใจต่อความเป็นจริง ต่อเรื่อง รูปนาม การเจริญสติปัฏฐานจะให้ความเข้าใจตรงนี้มากกว่า เพราะ รูปนาม เป็นตัวกรรมฐาน เป็นตัวให้ความจริง ความจริงสภาวะเขาเป็นอยู่อย่างนั้น เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และ ดับไป ตลอด หากแต่ตัวเราเองไม่ได้รู้ตามความเป็นจริงเท่านั้น มาถึงปัจจุบัน แม้ดิฉันจะไม่ได้เจริญอานาปานสติอีก แต่ดิฉันก็พอใจเข้าใจได้บ้างว่า สมาธินั้นสำคัญอย่างไร และทำไมท่านอาจารย์พุทธทาสจึงเน้นย้ำ เรื่องต้องใช้สมาธิเป็นบาทรอง เพื่อยกขึ้นสู่วิปัสสนา ดิฉันเขียนมาอย่างยืดยาว เพราะอยากแลกเปลี่ยนแบ่งปันความรู้ความเข้าใจด้วย แต่เพราะตนเองก็ยังเข้าใจไม่ดีนักเกี่ยวกับ อานาปานสติ จึงได้แต่พยายามเก็บสิ่งละอันพันละน้อย มาอุปมาเทียบเคียง เพื่อแลกเปลี่ยนและแบ่งปัน ในฐานะเป็นกัลยาณมิตรและเป็นผู้ฝึกตนด้วยกัน     ถ้าหากจะพอเป็นประโยชน์แก่คุณ Panda-baker  บ้าง ดิฉันก็จะยินดียิ่ง ขอให้เจริญในธรรม มีธรรมคุ้มครองและบุญรักษาด้วยนะคะ จากคุณ : oDaineo เขียนเมื่อ : 18 เม.ย. 55 00:52:11