หน้าที่ที่มุสลิมพึงปฏิบัติต่อสังคมและบ้านเมือง
โดย ดิเรก กุลสิริสวัสดิ์
1. นิยามคำว่ามุสลิมและความรับผิดชอบ
“มุสลิม” คือผู้นับถือศาสนาอิสลาม ตามศัพท์หมายถึง ผู้นอบน้อมตนเองโดยสิ้นเชิงยังพระประสงค์ของพระผู้เป็นเจ้าซึ่งมุ่งให้ มนุษย์ทำความดีและละเว้นความชั่ว ตามหลักการที่พระองค์ได้ทรงตั้งนบีขึ้นเทศนาแก่มนุษยชาติ หรืออีกนัยหนึ่ง มุสลิมคือผู้ใฝ่สันติ เพราะอิสลามคือศาสนาที่ให้ความหมายอยู่ในตัวเองว่า เพื่อสันติภาพ เพื่อความสันติสุขในสังคมของมนุษย์ เมื่อตามหัวข้อนี้ ผู้ที่จะต้องรับผิดชอบต่อครอบครัวและประเทศชาติเป็นมุสลิม ปัญหาที่เราคลี่คลายต่อไปก็ง่ายขึ้น เพราะเราจะพูดในหลักการที่มาจากพระคัมภีร์อัล-กุรฺอานและโอวาทพร้อมทั้งจริย วัตรของท่านนบีมุหัมมัด ศ็อลฯ โดยเฉพาะว่า ในทรรศนะของอิสลามนั้นมีหลักการอย่างไรบ้าง
2. ลักษณะดีเด่นของการเป็นมุสลิม
อิส ลามไม่ใช่ศาสนาประจำท้องถิ่น ไม่ใช่ศาสนาประจำเชื้อชาติ อิสลามเป็นศาสนาสากลสำหรับมนุษยชาติ ผู้นับถือศาสนานี้ที่เรียกว่าเป็นมุสลิมนั้น จึงมิใช่ผู้ใฝ่สันติกับผู้คนในท้องถิ่น หรือในภาษาเดียวกันเท่านั้น แต่เป็นผู้ใฝ่สันติกับคนทั่วโลก จะยกตัวอย่างการกล่าว “สลาม” ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของการคำนับของมุสลิมมาเป็นอุทาหรณ์
3. หมู่คณะที่ดีและหน้าที่
เมื่อ เป็นเช่นนี้ ความรับผิดชอบที่เกิดขึ้นเป็นแนวทางให้วางแผนงาน ท่านนบีมุหัมมัด ศ็อลฯ กล่าวว่า “จงเผยแผ่ให้ถึงเถิด แม้จะเพียงโองการเดียวก็ตาม” (คัดจาก -บุคอรี กิตาบุลอิลมิ)
4. การเอื้อเฟื้อจุนเจือหมู่คณะ
ใน เรื่องการเอื้อเฟื้อจุนเจือหมู่คณะนั้น เราก็ได้ตัวอย่างที่ดีจากการอพยพของชาวมุสลิมในนครมักกะฮฺไปนครมะดีนะฮฺ เนื่องจากทนต่อการกดขี่ข่มเหงของชาวนครมักกะฮฺต่อไปไม่ได้ บรรดาผู้ลี้ภัยเหล่านี้ยากจนขัดสนมาก แต่ก็ได้รับการอุดหนุนจุนเจือจากชาวนครมะดีนะฮฺที่เรียกว่า พวกอันศ็อร-ผู้ช่วยเหลือ จนสามารถตั้งตัวได้ เช่น ให้อยู่ในบ้านเดียวกัน ให้ได้สมรส ให้มีการค้าขาย ฯลฯ เพราะฉะนั้น การช่วยเหลือกันนั้นจึงเป็นหลักหนึ่งของอิสลาม
5. ลักษณะสิบประการของมุสลิมและมุสลิมะฮฺ
ใน ศาสนาอิสลาม ผู้หญิงได้รับการยกย่องให้มีฐานะเท่าเทียมชาย ทั้งในด้านศาสนาและสังคม เมื่อเราพิจารณาดูลักษณะทั้งสิบประการที่อัลลอฮฺตรัสแก่ชายและหญิงมุสลิมจะ เห็นได้ว่า ผู้มีลักษณะเช่นนี้คือหลักของสังคม ถ้าอยู่ในวงการค้าก็เรียกว่านายทุน ถ้าอยู่ในวงราชการก็เรียกว่าเป็นคนซื่อสัตย์ หรือตงฉิน
6. สังคมของมุสลิม หน้าที่ ๆ มีต่อกัน
สังคม ของมุสลิมจึงเป็นสังคมสงเคราะห์ เพราะอำนาจสิทธิ์ขาดเป็นของอัลลอฮฺ พระบัญชามาจากอัลลอฮฺ สิ่งใด-เรื่องใดที่อัลลอฮฺทรงสั่งให้ปฏิบัติ มุสลิมก็ต้องน้อมปฏิบัติโดยสิ้นเชิง และสิ่งใดที่พระองค์ทรงห้ามให้ละเว้น มุสลิมก็หลีกห่างทั้งกายและใจ สังคมของมุสลิมจึงเป็นสังคมที่มีการเคลื่อนไหวอยู่เสมอ
7. อิสลามเป็นธรรมนูญของชีวิต
ตาม ที่ได้กล่าวมาเพียงบางส่วนโดยประการฉะนี้ อิสลามจึงเป็นระบอบของการศรัทธาและการปฏิบัติ ในอิสลามมีบทบัญญัติว่าด้วยการค้าขาย การสมรส การเลี้ยงดูครอบครัว การหย่า การแบ่งมรดก การเพาะปลูก การลงโทษผู้ทำผิด การต่อสู้ ศีลธรรมมารยาทต่อชุมชน การรับประทาน การแต่งกาย ฯลฯ จึงกล่าวได้ว่า อิสลามคือธรรมนูญชองชีวิตของประชากรทั่วโลก ไม่ใช่ของชาวตะวันตกหรือตะวันออก (24:25) เพราะฉะนั้น แสงสว่างของอิสลามจึงมีอยู่ตามเคหาสน์ของมุสลิมผู้ที่ทำการค้าและขายของเขา มิได้หันห่างเขาจากการนมาซและรำลึกถึงอัลลอฮฺ
8. ความสำคัญของครอบครัว
ในวิชามนุษย์วิทยาแบ่งครอบครัวออกเป็นสามประเภทคือ
8.1 ครอบครัวจุดเริ่มต้น หรือครอบครัวเดียว มีสามี, ภรรยาและลูก เป็นจุดเริ่มต้น
8.2 ถ้ามีญาติมาอาศัยอยู่ด้วย ก็เรียกว่า ครอบครัวขยาย
8.3 ครอบครัวที่มีครอบครัวอื่นมาอยู่ร่วมด้วย เช่นในบ้านเดียวกันมีหลายครอบครัว เรียกว่า ครอบครัวซับซ้อน
9. จุดประสงค์ของการมีครอบครัว
การ มีครอบครัวเป็นสัญชาติญาณของมนุษย์ ในสมัยโบราณชายจะมีภรรยากี่คนก็ได้ หรือหญิงจะมีสามีกี่คนก็ได้ ใครจะเล่นชู้กับใครก็ได้ สรุปแล้วก็คือการแสดงออกซึ่งสัญชาติญาณของการร่วมประเวณี จะเป็นในทางที่ถูกต้องหรือไม่ก็ตาม
จุดประสงค์ของการมีครอบครัวในอิสลาม ก็เพื่อความสงบใจ ไม่ไปทำชู้ และตั้งหน้าทำนุบำรุงบ้านให้เป็นหน่วยที่ดีของสังคม
10. หน้าที่ของพ่อบ้านและแม่บ้าน
ตามศาสนาอิสลามถือว่า พ่อบ้านเป็นช้างเท้าหน้า และแม่บ้านเป็นช้างเท้าหลังสามีเป็นผู้ปกครองอุปการะครอบครัว
4:34 “ผู้ชายเป็นผู้ปกครองเลี้ยงดูผู้หญิง โดยที่อัลลอฮฺได้ทรงโปรดปรานให้บางคนในหมู่พวกเขาเหนือกว่าอีกบางคน และโดยที่พวกเขาใช้จ่ายจากสมบัติของพวกเขา (เลี้ยงดูนาง)”
11. อุปมาภาระของมารดาและความหวังดีของพ่อแม่
46:15 “และเราได้สั่งมนุษย์ให้ทำการดีต่อพ่อแม่ของเขา แม่ของเขาได้อุ้มครรภ์เขาด้วยความเหนื่อยยาก และได้คลอดเขาด้วยความเจ็บปวด”
17:23 “และพระผู้อภิบาลของเจ้าได้ทรงบัญชาว่า :สูเจ้าจงอย่าเคารพภักดีผู้ใดนอกจากพระองค์เท่านั้น และจงทำการดีต่อพ่อแม่ ถ้าผู้ใดในทั้งสองลุวัยชราอยู่กับสูเจ้า ดังนั้น! จงอย่ากล่าวแก่ทั้งสองว่า “อุฟ” (เช่น เฮ้ย-เออ-อือ) และจงอย่าตะเพิดทั้งสอง แต่จงพูดแก่ทั้งสองซึ่งถ้อยคำที่อ่อนโยนยิ่ง”
17:24 “และจงน้อมแก่ทั้งสองซึ่งปีกทั้งสอง (หมายถึงความเข้มแข็ง) แห่งความถ่อมตนเนื่องจากความเมตตา (คือให้ปฏิบัติต่อแม่ด้วยคารวะและมีความเอ็นดูเมตตา) และจงกล่าวว่า : ข้าแต่พระผู้อภิบาลของฉัน !ได้ทรงโปรดเมตตาแก่ทั้งสองเช่นที่ทั้งสองได้เลี้ยงดูฉันเมื่อยังเล็ก”
ที่ กล่าวนี้เป็นหน้าที่ของมุสลิมพึงมีต่อครอบครัว ซึ่งมีพ่อแม่ของเราร่วมอยู่ด้วย ในหะดีษมีว่า ท่านอบูสะอีด อัล-คุดรีกล่าวว่า : ท่านรสูลุลลอฮฺ ศ็อลฯ ได้กล่าววว่า : “ผู้ใดที่มีลูกสาวสามคนหรือน้องสาวสามคน หรือลูกสาวสองคน หรือน้องสาวสองคน และเขาได้เลี้ยงดูปฏิบัติเธออย่างดี และได้สำรวมตนต่ออัลลอฮฺเนื่องด้วยเธอเหล่านั้น สำหรับชายคนนั้นมีสวนสวรรค์” (คัดจากอัต-ติรมีซี)
นี่ก็เป็นหน้าที่หนึ่งของมุสลิมที่มีต่อครอบครัว ซึ่งเป็นครอบครัวแบบครัวซับซ้อน หรือคอมเพล็กซ์
คัดลอกจาก...วารสารอัล – ฮิดายะฮฺ อันดับที่ 38
http://www.masjidklangchachengsao.com/download/7utusan.doc
หน้าที่ที่มุสลิมพึงปฏิบัติต่อสังคมและบ้านเมือง
