ความคิดเห็นที่ 1 ความหมายของผัสสะ และ สภาวะ ผัสสะ คือ กระทบ (ความหมายอย่างง่าย) สภาวะ คือ ความเป็นไปทั้งมวล สภาวะ รวมเอาผัสสะเข้าไปไว้ด้วย เช่น การฟุ้งซ่าน ไม่มีผัสสะกระทบทางใจเลย ก็ถือว่าเป็นสภาวะธรรมที่ต้องรู้แบบโยนิโสฯ ฉะนั้น การจะทดสอบความก้าวหน้า ต้องอาศัยสภาวะ(ธรรม) อาศัยเพียงผัสสะคงได้ไม่เต็มที่ อนึ่ง สภาวะที่เกิดในการปฏิบัติ จะเป็นโทษต่อการปฏิบัติเมื่อจิตที่รู้สภาวะนั้นเจือด้วย ตัณหา มานะ และ ทิฏฐิ หรือ ประกอบด้วย อภิชฌา และ โทมนัส (นัยสติปัฎฐาน) หากไม่เจอด้วยอารมณ์ดังนี้แล้ว สภาวะนั้นจักไม่มีโทษในการปฏิบัติ เช่นอุปกิเลสที่พ้น จากที่กล่าวข้างต้น ก็ไม่เป็นโทษกับวิปัสสนาเลย ซ้ำยังเป็นคุณให้พบกัยไตรลักษณ์ได้ง่าย อีกด้วย ในการปฏิบัติธรรม ทุกอย่างจัดเป็นสภาวะ (ธรรม) ที่ต้องโยนิโสมนสิการ โยนิโสมนสิการ คือ ทำไว้ในใจโดยสภาวะอย่างใดก็อย่างนั้น หรือ กระทำไว้ในใจโดย ประการใดก็ประการนั้น เช่น เห็นนิมิตที่ปรากฏและดับไป โดยจิตที่รู้อย่างเป็นกลาง ไม่เจือด้วยตัณหา มานะ ทิฏฐิ และ อภิชฌา โทมนัส (นัยสติปัฎฐาน) การรู้แบบนี้ก็จัดเป็นโยนิโสฯ เพระเห็นการเกิดดับของรูปนามของนิมิต โดยตามจริง การเห็นการเกิดดับในขณะนี้ จัดเป็นเห็นไตรลักษณ์ และ นิมิตคืออุปกิเลส ไม่จัดเป็นโทษ  และ อาจารย์ผู้บอกกรรมฐาน สอบทานประครองสภาวะให้ได้ง่ายขึ้น ที่ จขกท.บรรยายมา ถูกต้องแล้วครับ ผมแค่มาเสริมตามประสบการณ์ที่เคบพบมา แก้ไขเมื่อ 31 พ.ค. 55 18:02:43 จากคุณ : นายพยายาม เขียนเมื่อ : 31 พ.ค. 55 16:44:51

ความคิดเห็นที่ 2 เมื่อกระทู้ก่อน  ผมสงสัยเรื่องผัสสะ คุณทางนี้ได้อธิบายให้หายสงสัยแล้ว ได้มาอ่านกระทู้นี้ก็ชัดเจนเรื่องปฏิบัติธรรมต้องมีผัสสะ  ไม่สงสัยอีกครับ   .    *    .    *      . แต่กระทุ้นี้ก็มีข้อสงสัยอีก  อย่าว่าผมค้านแย้งเลย  คือผมปฏิบัติต่างจากคุณก็อยากซักถามเปรียบเทียบกัน  ครับ จาก คำถามที่สำคัญที่สุด *** หากมีอารมณ์ใดๆ เกิดขึ้นในจิตใจ จากเหตุการณ์เหล่านี้ พอมีสติ รู้สึกตัวขึ้นมาแล้ว แล้วมันหายไป หรือบรรเทาเบาบางไปได้แค่ไหน *** นี่แหละครับ เป็นแบบทดสอบเบื้องต้น ไว้เป็นตัวเช็คอย่างดี ว่าเรา "รู้ธรรมะ" หรือ "มีธรรมะ" .  และ     . ถ้าธรรมะเกิดในใจจริง กิเลสต้องลด ความทุกข์ต้องน้อยลงนะครับ ประเด็นสงสัย กิเลสลดอย่างไร  ตอนไหน  ที่ว่ามันหายหรือเบาบางไป ใช่กิเลสหรือเปล่า  หรือว่าแค่อารมณ์นั้นๆหายไป ถ้าแค่อารมณ์นั้นๆหายไป  ก็เป็นเรื่องธรรมดา เพราะอารมณ์นั้นก็ต้องเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป  ตามเหตุปัจจัย ซึ่งต่างจากการทำให้กิเลสดับไปด้วย ปัญญาวิปัสสนา(เผาด้วยไฟฌาน)  กิเลสดับแล้วดับเลยครับ จากคุณ : P2wichai เขียนเมื่อ : 31 พ.ค. 55 19:24:37

ความคิดเห็นที่ 3 ใช่ครับ ...คุณ นายพยายาม ถอนอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสีย ...หมายถึงถอนความยินดี ยินร้ายในสภาวะต่างๆ ด้วย เพิ่มเติมนิดนึงนะครับ สภาวะมีทั้งสภาวะจริง และสภาวะที่จิตปรุงแต่งขึ้นมาเอง ๑ สภาวะจริง ก็ยังแบ่งเป็น - สภาวะจริงที่ไม่พ้นทุกข์ เช่น ไปรู้เรื่องนอกกาย รู้อดีต รู้อนาคต - สภาวะจริงที่จะพาให้พ้นทุกข์ เช่นเห็นการดับไปของความปรุงแต่ง ๒ สภาวะที่จิตปรุงแต่งเอง - สภาวะที่เกิดจากสมาธฺจิต เช่น นิมิตต่างๆ - อันที่น่าระวังที่สุดคือ สภาวะเสมือนครับ เช่นจิตปรุงแต่ง ไปเห็นสภาพอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา....หรือบางทีไปเห็นนิพพาน สภาวะแบบนี้ทำให้คนหลงผิดเข้าใจว่าบรรลุธรรมกันมาเยอะแล้วครับ ********************************************************* ทั้งนี้ทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นสภาวะใด ทุกสภาวะยึดถือไม่ได้เลย ...รู้แล้วต้องทิ้งหมด.... แม้แต่ความจริง ก็ยึดไม่ได้ ...ยึดเมื่อไหร่ ปรุงอัตตาเมื่อนั้นครับ ให้จิตรู้เฉยๆ โดยรู้สึกตัวไว้ ให้จิตเรียนรู้ รู้เฉยๆ ด้วยจิตที่เป็นกลาง อย่างที่คุณนายพยายามบอกน่ะแหละครับ จิตเข้าใจ และจะวางของเค้าเอง อย่าไปสรุป หรือไปมั่นหมายว่าเป็นอะไร หรือได้อะไร ...จะปรุงอัตตา โดยไม่รู้ตัวเลยครับ.... มีคนเคยถามหลวงพ่อสมบูรณ์ว่า ท่านเป็นพระอรหันต์หรือเปล่า ท่านบอกว่า...ท่านไม่ได้เป็นอะไรเลย...เป็นอะไรก็ทุกข์หมด ไม่เป็นอะไรเลยดีที่สุด ไม่มั่นหมายอะไร แล้วมาสังเกตุเวลาผัสสะนี่ แน่นอนกว่าครับ ....รู้กันไปเลยว่า วางได้จริงหรือเปล่า... แก้ไขเมื่อ 31 พ.ค. 55 19:26:27 จากคุณ : ทางนี้ เขียนเมื่อ : 31 พ.ค. 55 19:25:14

ความคิดเห็นที่ 4 ตอบคุณ P2wichai นะครับ ตามประสบการณ์ผม และเพื่อนๆ ที่ปฏิบัติด้วยกันมา เมื่อมีสติ รู้สึกตัว ทันอารมณ์มากขึ้นๆ จิตจะเห็นความจริง อารมณ์จะค่อยๆ จางไป หรือดับไปครับ เมื่อกระทบผัสสะเรื่องเดิมๆ มันไม่เกิดอารมณ์ จิตปกติไปเอง เช่น เคยโมโห เมื่อรถขับปาดหน้า พอฝึกไปซักพัก เจอเหตุการณ์เดิมๆ มันไม่โมโห ซะเฉยๆ จริงๆ เอาเรื่องเร็วๆ นี้ก็ได้ครับ....แม่ผมหกล้มแขนหักที่หน้าบ้าน ร้องเรียกผม ผมได้ยินเสียงก็พอเดาออกว่า มีปัญหาแล้ว ก็วิ่งไปดู รีบช่วยประคอง และรีบปฐมพยาบาลใส่เผือกชั่วคราว ให้ทานยาแก้ปวด และพาไปโรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุด โดยโทรสอบถามข้อมูลจากเพื่อน ทุกนาทีที่อยู่ในเหตุการณ์ จิตใจปกติ ไม่มีอาการตกใจ ลนลาน ใจสั่น งง เครียด อะไรเลยครับ มีแต่คิดวางแผนล่วงหน้าว่า ถ้าแม่ไปถึงโรงพยาบาลแล้วจะทำอย่างไร ถ้าเป็นหนักจะต้องทำอะไรบ้าง ถ้าแอ้ดมิด เราจะต้องทำอะไร ....แล้วถ้ากลับมาบ้านต้องเตรียมอะไรบ้าง ที่นอน อาหาร ฯลฯ แล้วก็ทำๆๆ ...ตามแผน A แผน B ที่วางเอาไว้ให้เหมาะสมกับเหตุการณ์ ...ทุกขั้นตอน คิดด้วยจิตที่ปกติจริงๆ ความคิดพิจารณาล้วนๆ ไม่เจือด้วยอารมณ์ใดๆ เลย... กิเลสลดได้จริง ความทุกข์ลดได้จริง โดยที่ไ่ม่ได้กดข่ม หรือความคิดบวกอะไร มันหายไปเอง จิตเป็นปกติเอง เรื่องใหญ่ก็รู้สึกว่าเป็นเรื่องธรรมดาๆ ถามว่าผมทำอะไร...ผมแค่ รู้สึกตัว แถมเวลาคับขัน มันยิ่งรู้สึกได้เอง โดยไม่ได้ไปกำหนด บังคับให้มันเป็นอย่างไรด้วย รู้สึกตัวตามธรรมชาติๆ นี่แหละครับ แบบนี้ เป็นสิ่งที่พิสูจน์ได้กับตัวเองได้ ว่า จิตเริ่มมีการวางความยึดมั่นไปบ้างแล้วครับ ------------------------------------------------------------------------------------------ แต่อย่างไรก็ตาม ครูบาอาจารย์บอกไว้เสมอว่า อย่าประมาท การวางความยึดมั่นในปุถุชน เป็น ตทังคะ คือชั่วคราว มีโอกาสกำเริบได้เสมอ ถ้าประมาท คิดว่าตัวเองได้แล้ว เก่งแล้ว มีธรรมะสูงแล้ว ก็สร้างอัตตา ก็มีโอกาสย้อนกลับมายึดใหม่ได้ หรืออาจวางกิเลสตัวหยาบ แล้วไปยึดกิเลสตัวละเอียดแทนก็ได้ครับ จิตจะวางความยึดมั่นได้ขาดจริงๆ ต่อเมื่อพ้นปุถุชนไปแล้ว ตรงกับที่คุณP2wichai กล่าวว่า " การทำให้กิเลสดับไปด้วย ปัญญาวิปัสสนา(เผาด้วยไฟฌาน)  กิเลสดับแล้วดับเลยครับ " ----- แก้ไขเมื่อ 31 พ.ค. 55 20:11:32 จากคุณ : ทางนี้ เขียนเมื่อ : 31 พ.ค. 55 20:07:23

ความคิดเห็นที่ 5 เสริมอีกนิด... การปฏิบัติเพื่อหวังเป็นอริยบุคคลนั้น ก็คือการสะสมความอยากเป็น โดยไม่รู้ตัว เพราะฉะนั้น การปฏิบัติ ก็มุ่งหน้าไป ด้วยไม่ได้หวังให้ได้อะไร ให้เป็นอะไร อยู่กับแค่ปัจจุบัน ที่ผมเขียนเรื่องนี้ เพราะประสบการณ์ที่เจอสภาวะมาเยอะ และหลงสภาวะมาก็เยอะ เอามาแชร์ หรือเรียกว่าแฉ กันเลยก็ได้ครับ ที่รอดตัวมาได้ทุกที เพราะใช้ผัสสะเป็นตัวเช็คนี่แหละครับ... *** รอดจากการเป็นอริยบุคคลมาได้...เพราะเจ้าผัสสะมาบอกแท้ๆ **** --- จากคุณ : ทางนี้ เขียนเมื่อ : 31 พ.ค. 55 20:12:20

ความคิดเห็นที่ 6 อ่อ...พึ่งนึกได้ เหตุการณ์ที่โรงพยาบาล มีอยู่แว้บนึง...คือ ตอนที่ดูฟิล์มเอ็กซเรย์ แล้วเห็นว่ากระดูกแขนแม่ที่หัก ไม่ซีเรียส แค่เข้าเฝือกก็หาย มีความรู้สึกโล่งอกเบาๆ ขึ้นมาแว้บนึงครับ แล้วก็กลับเป็นปกติ....ฉะนั้น จิตใจผมไม่ได้ปกติ 100%  ....นี่คือวิธีที่ผมใช้ผัสสะเช็คจิตใจผมครับ จากคุณ : ทางนี้ เขียนเมื่อ : 31 พ.ค. 55 20:50:24

ความคิดเห็นที่ 7 ขอบคุณ คุณทางนี้   ที่ได้อธิบายให้เข้าใจเพิ่มขึ้น   แม้จะปฏิบัติต่างกันก็พอเข้าใจได้ครับ จากคุณ : P2wichai เขียนเมื่อ : 31 พ.ค. 55 22:15:35

ความคิดเห็นที่ 8 สรุปก็คือการดูสภาวะธรรม ใช่หรือไม่ครับ เกี่ยวข้องหรือไม่ อย่างไรกับ สติปัฏฐาน 4 มั๊ยครับ (กาย เวทนา จิต ธรรม) แก้ไขเมื่อ 01 มิ.ย. 55 01:20:42 จากคุณ : Nirvanastream.com (สวรรค์รำไร) เขียนเมื่อ : 1 มิ.ย. 55 01:17:09

ความคิดเห็นที่ 9 เคยเจอสภาวะที่เกิดจากสมาธิ หรือการพิจารณาค่ะ ทั้งสองสภาวะเป็นอยู่ 3 วัน (ก้แปลกใจตัวเองนะ ว่าเจอสภาวะอะไรก้กินเวลา 3 วันทั้งนั้น) ครั้งแรก เกิดความอยากนั่งสมาธิ ที่บ้านเป็นร้านขายของ กำลังยุ่งกันมาก แต่เกิดอยากนั่งขึ้นมาดื้อๆ ก้ไปนั่งแบบรีบมาก(งงมะ ^^)  พอนั่งลง ด้วยความคิดที่ว่าต้องรีบ จิตก้ดิ่งลง มีความรู้สึกว่าเค้าอัดตัวเองลงไป จนพอใจ คิดว่าไม่น่าจะเกิน 20 นาที หลังจากนั้น พอออกจากสมาธิ รู้สึกตัวเองเหมือนเฉยๆ แล้วก้มีความสุขกับสิ่งรอบข้าง ตกบ่ายน้องสาวโทรมาว่าเกิดอุบัตเหตุรถชน ขาหัก ก้รู้สึกเฉยๆ ไปเยี่ยมน้อง น้องก้ร้องไห้ ก้ยิ้มให้ลูบหลังลูบไหล่ปลอบโยนไป ในใจรู้สึกทั้งเมตตา ทั้งเบิกบานด้วยอุเบกขากับทุกอย่าง (ทั้งหมดนี่คือ จิตเป็นของเค้าเองทั้งหมดนะคะ ตั้งแต่นั่งสมาธิเลย) อีกเรื่องนึง  คือ ดูจิต ดูตัวเองไป ก้เกิดความคิดขึ้นมาว่า เราเป็นหญิงหรือชาย อะไรที่เป็นตัวกำหนดวัดว่า เป็นหญิง เป็นชาย (ในระดับจิต ไม่ใช่รูปกาย) ติ๊กต่อก ติ๊กต่อก ติ๊กต่อก ติ๊กต่อก ติ๊กต่อก  ก้พิจารณาอย่างนี้ไปเรื่อย แล้วจิตก้แว่บขึ้นมาว่า ความยึดถือไง  ถ้าเรายึดว่าเราเป็นหญิง เราก้คือหญิง ถ้าเรายึดว่าเราเป็นชาย เราก้คือชาย หลังจากนั้นคือ พอดูทีวี เห้นลูกร้องไห้ลาแม่ไปสอบจอหงวน แม่ร้องไห้รักลูก จิตมันก้เห็นว่ามันคือการไปยึดว่านั่นคือ ลูก นั่นคือแม่ เห็นความยึดถือในทุกสิ่งอย่าง ในทุกสภาะวะที่เกิดขึ้น ก้จะดูไปอย่างประหลาดใจในสิ่งที่เกิดขึ้นกับจิต แล้วพอมันเสื่อม ก้หายไปเลยค่ะ กลับมาปกติ เหมือนเดิมทุกประการ ^____________________^ และจากที่มองย้อนตัวเอง การที่กิเลสลด หรือ จิตไม่เอาเรื่องร้อนๆ ไม่ใช่ผลจากสภาวะต่างๆ แต่อาจเกิดจากการภาวนาถูกที่ถูกเวลา (หรือเปล่า) จากคุณ : ปอตี้ เขียนเมื่อ : 1 มิ.ย. 55 07:54:23

ความคิดเห็นที่ 10 หลังจากได้ตอบคำถามหลายๆ ท่านแล้ว ผมพอทราบแล้วว่า สิ่งที่ยังต้องอธิบายกันจริงๆ คือ Outline รวบยอด  "เส้นทางของการปฏิบัติธรรม" ...ว่ามีลำดับขั้นตอนอย่างไร ...ข้อสงสัยต่างๆ น่าจะกระจ่างไปได้อีกมาก... ว่างๆ ผมจะพยายามรวบรวมประสบการณ์ทั้งหมดของผมเขียนออกมานะครับ ...ดูแล้วน่าจะมีประโยชน์ ขอเวลานิดนึง เพราะต้องดูแลแม่ก่อนนะครับ จากคุณ : ทางนี้ เขียนเมื่อ : 1 มิ.ย. 55 13:56:55

ความคิดเห็นที่ 11 ความคิดเห็นที่ 8 สรุปก็คือการดูสภาวะธรรม ใช่หรือไม่ครับ เกี่ยวข้องหรือไม่ อย่างไรกับ สติปัฏฐาน 4 มั๊ยครับ (กาย เวทนา จิต ธรรม) *************************************** ในขณะปฏิบัติ สภาวะที่ปรากฏทุกอย่างคือสภาวะธรรม สิ่งที่ปรากฏทางกาย-ใจ ถือว่าเป็น รูป นาม ฉะนั้น สภาวะที่ปรากฏทุกอย่างก็คือ รูปนามที่ปรากฏ เรียกโดยรวมว่า สภาวะธรรม การปฏิบัติ (ถึงเฉพาะ) ใช้การรู้สภาวะธรรม  ภาษาทั่วไปใช้คำว่าดู  แต่อิงตาม นัยสติปัฏฐาน ควรใช้คำว่า รู้ ( ปชานาติ ) การรู้สภาวะธรรม (การปรากฏของรูปนาม) จัดเป็นการรู้ตามนัยสติปัฏฐาน  จากคุณ : นายพยายาม เขียนเมื่อ : 1 มิ.ย. 55 20:04:29

ความคิดเห็นที่ 12 กิเลสลดน้อยลง  สังเกตุได้จากเมื่อผัสสะทั้งหลาย  หยาบ  กลาง ละเอียด มากระทบจิตทางอายตนะทั้งหลายแล้ว  จิตไม่กระเพื่อม....นั่นหมายถึงกิเลสตัวนั้นๆ ได้หมดไปแล้ว  จิตไม่กระเพื่อมเพราะเกิดปัญญาแล้ว  รู้แล้ว  เข้าใจแล้ว  ซึ่งต่างจากจิตไม่กระเพื่อมเพราะอารมณ์สมาธิใดๆ หากผัสสะทั้งหลายที่เกิดมีทางอายตนะ  ทำให้จิตกระเพื่อม...แม้น้อยนิด  และแม้ดับไปในเวลาอันรวดเร็วที่ประมาณไม่ได้  ซึ่งก็แสดงว่าจิตยังคงมีกิเลสอยู่นั่นเอง เมื่อเกิดการเคลื่อนไปของสมมุติ   ขันธ์ 5 กระเพื่อม..แต่จิตไม่กระเพื่อม  จิตใช้ขันธ์ 5 แต่ไม่ยึดขันธ์ 5 ขอโปรดพิจารณษ... จากคุณ : Cathode_tube เขียนเมื่อ : 2 มิ.ย. 55 07:29:42

ความคิดเห็นที่ 13 ใช่ครับ... ที่คุณ Cathode_tube กล่าวตรงนี้สำคัญครับ "จิตไม่กระเพื่อมเพราะเกิดปัญญาแล้ว  รู้แล้ว  เข้าใจแล้ว  ซึ่งต่างจากจิตไม่กระเพื่อมเพราะอารมณ์สมาธิใดๆ" ตรงนี้ ถ้าปฏิบัติไปได้ลึกๆ แล้ว บางทีสังเกตุยากนะครับ เวลาผัสสะแล้วจิตไม่กระเพื่อม จิตไม่กระเพื่อมเพราะปัญญา หรือ จิตไม่กระเพื่อมเพราะอารมณ์สมาธิ ตรงนี้ต้องพึ่งครูบาอาจารย์ ท่านช่วยเมตตาชี้แนะให้ เพราะตามประสบการณ์ที่ผมพบมา คนจะพลาด เข้าใจผิดกันกันตรงนี้เยอะครับ .. เข้าใจว่าจิตไม่กระเพื่อม เพราะเกิดวิปัสสนาปัญญาแล้ว...แต่จริงๆ แค่อารมณ์สมาธิข่มเอาไว้ --------------------------------- แก้ไขเมื่อ 02 มิ.ย. 55 11:10:27 แก้ไขเมื่อ 02 มิ.ย. 55 09:04:20 จากคุณ : ทางนี้ เขียนเมื่อ : 2 มิ.ย. 55 08:59:34

ความคิดเห็นที่ 14 จิตไม่กระเพื่อมเพราะเสพจนคุ้น เสพจนคุ้น เช่น พนักงานผจญเพลิง เข้าทำการดับไฟ ทำงานไปตามเหตุตามผล ไม่มีความตระหนกตกใจอันใดเลย เหมือนเรื่องของมารดาเกิดอุบัติเหตุที่สมาชิกเล่ามา พนักงานผู้นั้นไม่เคยปฏิบัติสมาธิหรือวิปัสนามาเลย บางคนเป็นชาวต่างชิตนับถือ ต่างศาสนาอีกด้วย เยอะนะครับ  ต้องระวัง ขอเสนอการวัดสภาวะที่ก้าวหน้า คราใดรับรู้สภาวะธรรมทั้งหมด แล้วไม่มีจิตเจือด้วย ตัณหา มานะ และ ทิฏฐิ ผู้บรรลุแล้ว ใช้วิธีนี้ก็วัดได้ คนมีสมาธิดี ใช้วิธีนี้ก็วัดได้ขาด  คนเสพจนคุ้นเคย ก็ใช้ วิธีนี้วัดได้ การกระเพื่อมแห่งจิต หรือภาษาปริยัติว่า ปฏิฆะ ละได้ที่อรหัตตผล ผู้ยังไม่ถึงเช่นนั้น ก็ยังมีกระเพื่อมอยู่ เช่น พระอานนท์เถระผู้โสดาบัน ยังมีวิตก ยังร้องไห้เมื่อคราวปรินิพพานของพระพุทธองค์ เพียงแต่อาการทางกายอาจระงับได้บ้างไม่มากก็น้อย อาการทางใจบรรเทาทุกข์ได้ แต่ตัดไม่ขาดที่จะมีความไหว ยังสามารถระงับความกระวนกระวายแห่งจิตได้บ้าง อนึ่ง ในขณะที่ดำรงชีพอยู่โดยไฝ่การปฏิบัติอยู่เนืองๆ องค์คุณเหล่านี้คือ สติ สมาธิ ยังอุดมอยู่มาก ย่อมเกื้อหนุนให้อาการกระเพื่อมแห่งจิตนั้นน้อยลงได้ แต่ยังกล่าวมิได้ว่า ตัณหา มานะ และทิฏฐิเบาบางหรือลดลง ฉะนั้น การตรวจวัดความก้าวหน้าทางการปฏิบัตินั้น รู้จิตที่มีผัสสะมากระทบแล้ว ควรจะต้องอาศัยองค์ประกอบอื่นในการตรวจสอบด้วย จากการปฏิบัติมา ทำให้รู้ว่า ยิ่งปฏิบัติมาก ละเอียดมาก ยิ่งเห็นกายใจรกที่สุด แม้ดูว่า จะบบรเทาไปมากต่อสภาวะต่างๆ แต่เมื่อสติสมาธิแข็งแรงขึ้นไปอีก ก็ยิ่งเห็นความรก ของสิ่งที่เจอกับจิตนั้นมากขึ้น เฮ่อ เมื่อไรจะหายรก จากคุณ : นายพยายาม เขียนเมื่อ : 2 มิ.ย. 55 11:58:30

ความคิดเห็นที่ 15 จิตไม่กระเพื่อมเพราะปัญญา  หรือ       จิตไม่กระเพื่อมเพราะอารมณ์สมาธิ สองบรรทัดข้างบน   ตรงประเด็นดีครับ ถ้าใช้สมาธิทำให้จิตสงบ  ถึงสงบจนได้อรูปฌารชั้นสูง   ท่านยังไม่ให้ค่า แม้โสดาบันเบื้องต้นเลย   ถ้าไม่ได้ใข้ปัญญาประหารกิเลสไปตามลำดับ เพราะเมื่อสังขารเสื่อมไปตามกาล หรือกำลังจิตตก ถึงตอนนั้น เราประหารกิเลสได้ยากมากครับ จากคุณ : P2wichai เขียนเมื่อ : 2 มิ.ย. 55 12:01:50

ความคิดเห็นที่ 16 เมื่อไม่นานมานี้ขณะที่ผมกำลังจะเข้าห้องนำ้ผมก็ได้ยินเสียงโครม!และก็เสียงแฟนผมร้องดังลั่นขณะนั้น   สติของผมตื่นตัวขึ้นมาอย่างเต็มที่และเป็นอัตโนมัติผมรู้แล้วว่าลูกผมต้องโดนรถชนแน่ๆผมก็รีบออกจากห้องนำ้ภาพที่เห็นก็คือลูกชายผม(อายุ5ขวบ)โดนมอเตอร์ไซย์ชนแฟนผมกำลังดูลูกอยู่ ลูกผมร้องและพูดว่ายืนไม่ได้ทำไมยืนไม่ได้แต่ตัวผมกับไม่มีอาการตกใจเข้าไปตรวจดูลูกด้วยใจเป็นปกติคนที่ชนก็เข้ามาขอโทษผมไม่มีความรู้สึกโกรธเขาเลยมันเป็นอะไรที่อธิบายยากเพราะมันเป็นผลของการปฏิบัติการฝึกการเจริญสติแนวหลวงพ่อเทียนอย่างจริงจัง จริงๆแล้วธรรมมะของพระพุทธเจ้าไม่ใช่การอ่านไม่ใช่การเขียนไม่สามารถเรียนรู้ได้เพียงแค่คำพูดไม่ใช่สิ่งที่อยู่ภายนอกแต่จะรู้ได้ต้องรู้มาจากข้างใน หลวงพ่อเทียนมักพูดว่าเมื่อเรารู้เราเห็นเราจะเข้าใจ ยกตัวอย่างเช่นเมื่อคุณไม่เคยรู้จักถ่านไฟมาก่อนว่ามันร้อนแต่แล้วคุณก็มาจับดูคุณถึงได้รู้ว่าถ่านไฟนั่นมันร้อนครั้งต่อไปคุณก็คงไม่จับมันอีกกิเลสก็มีลักษณะคล้ายๆกันแต่ทีนี้การไม่จับถ่านไฟแต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะทำให้ไฟดับถ้าจะดับไฟก็ต้องมาหาก่อนว่าไฟติดได้อย่างไรผมก็ยังคงต้องปฏิบัติต่อไปเพื่อหาทางดับไฟและไม่ทำให้ไฟสามารถติดขึ้นมาได้อีก จากคุณ : อมฤต ธรรมทาน เขียนเมื่อ : 2 มิ.ย. 55 12:08:46

ความคิดเห็นที่ 17 #14 ขอโปรดเมตตาพิจารณาทบทวน ..."การกระเพื่อมแห่งจิต หรือภาษาปริยัติว่า ปฏิฆะ ละได้ที่อรหัตตผล".... ปฏิฆะ เป็นสังโยชน์ตัวที่ 5 พระอนาคามีท่านสามารถทำลายได้แล้ว  ละได้แล้ว  มิต้องรอจนถึงได้อรหัตตผลแลัวปฏิฆะจึงหมดไป ( พระอนาคามีสามารถละสังโยชน์ได้ 5 ประการคือ 1.สักกายทิฐิ , 2.วิจิกิจฉา , 3.สีลพรตปรามาส , 4.กามราคะ และ 5.ปฏิฆะ ) การกระเพื่อมแห่งจิต  หมายถึงอาการใดๆทั้งหลายของจิต  อันมีทั้งอาการที่เรียกว่าสุข ทั้งอาการที่เรียกว่าทุกข์ ทั้งอาการฟู ทั้งอาการแฟบ ทั้งอาการที่เรียกว่ากุศล  ทั้งอาการที่เรียกว่าอกุศล  เป็นต้น ตราบเท่าที่จิตที่ยังคงมีอวิชชาหลงเหลืออยู่ ตราบนั้นก็ยังคงมีอาการการกระเพื่อมนี้อยู่ให้เห็นเช่นกัน  มากน้อยแตกต่างกันไปตามปัญญาที่เกิดมี  ทั้งหยาบ กลาง ละเอียด ขอโปรดพิจารณา.... จากคุณ : Cathode_tube เขียนเมื่อ : 3 มิ.ย. 55 07:07:56

ความคิดเห็นที่ 18 คุณ Cathode_tube ไม่ต้องขนาดเมตตาพิจารณาครับ คิดว่าน่าจะผิดพลาด คงตามเลยตามที่ท่านแจ้งมา ต้องขอบคุณอย่างสูง บางทีพิมพ์ไปด้วยหลงลืมสติตรวจทาน ช่วงนี้จะเป็นบ่อย และต้องฝากทำความเข้าใจกันใหม่เรื่องปฏิฆะ ปฏิฆะ ความหมายคือ  ความกระทบกระทั่งในใจ คล้ายความพยาบาทอย่างละเอียด องค์ประกอบของปฏิฆะ น่าจะมาจากโทสะ เพราะองค์ประกอบของพยาบาทก็โทสะเช่นเดียว กัน ต้องลองพิจารณากันใหม่แล้วว่า ที่เราพูดว่าการกระเพื่อมแห่งจิตนั้น หมายถึง ปฏิฆะอันนี้ หรือไม่ ถ้าจะว่าใช่ ก็ต้องมีโทสะประกอบ  ถ้าการกระเพื่อมของจิตไม่มีโทสะประกอบ ก็ไม่ ใช่ปฏิฆะอันนี้แล้ว ถ้าเป็นปฏิฆะแนวมีเหตุโทสะหรือพยาบาทมาประกอบ อันนี้คิดว่าใช่ละได้ที่อนาคามี แต่ถ้าการกระเพื่อมของจิตไม่จำกัดว่ามาจากไหน แบบนี้คงต้องระดับพระอรหันต์จึงละได้ เพราะ  รูปราคะ  อรูปราคะ  มานะ  อุทธัจจะ  อวิชา   เหล่านี้ ทำจิตให้กระเพื่อมได้ทั้งนั้น และละได้ที่อรหัตตผล ปล.กระเพื่อมที่เราคุยๆกันอยู่ อันไหน  ต้องตกลงกันใหม่แล้ว จากคุณ : นายพยายาม เขียนเมื่อ : 3 มิ.ย. 55 22:09:16

ความคิดเห็นที่ 19 ผมขอแสดงความเห็นในแง่ของการปฏิบัติธรรม เรื่องปัญหาของภาษา ซึ่งเป็นสิ่งสมมุติ จะนำมาอธิบายในสิ่งปรมัติ แล้วให้เข้าใจตรงกันเป๊ะๆ คงจะยากนะครับ ผมว่า ในแง่การปฏิบัติ ถ้าเรามีสติ รู้จักลักษณะจิตใจที่ตำรากล่าวถึง เช่น การกระเพื่อมของจิต แบบนี้ ก็สามารถเป็นแนวทางนำไปปฏิบัติได้ ไปใช้โยนิโสมนสิการได้ เช่นว่า เวลาไปมองสาวๆ มีสติ แแล้วรู้ว่า อ่อ นี่...จิตมันกระเพื่อม...มีสติกลับมารู้สึกตัว เห็นอาการที่มันดับไป ผมว่า เราก็ถือประโยชน์ ได้แนวทางจากคำสอนของพระพุทธเจ้าที่ผ่านมาทางตำหรับตำรา แล้ว ส่วนการวิเคราะห์ เจาะลึกไปถึงระดับ พระอริยบุคคล ผมเห็นว่า เป็น "ความรู้ไว้ประดับสมอง" เท่านั้นเอง...เราวิเคราะห์ หรือพยายามอธิบายกันอย่างไร คงไม่มีทางที่จะเข้าใจตรงกันได้ง่ายๆ นะครับ ถึงแม้จะเข้าใจตรงกันได้ แต่ถ้าเรายังสัมผัสความจริงไม่ได้ ก็เป็นความรู้ที่เอาไว้พื่อ ประดับสมอง หรือ ไว้คุยแลกเปลี่ยนกันเท่านั้น สรุป ความเห็นของผม อะไรที่เพื่อนสมาชิกแสดงความเห็นมา แล้วผมได้ประโยชน์ สามารถเอาไปใช้ปฏิบัติได้ หรือแม้แต่ ประดับสมองไว้ ผมถือว่าได้รับประโยชน์แล้วครับ ขอขอบคุณทุกท่านครับ จากคุณ : ทางนี้ เขียนเมื่อ : วันวิสาขบูชา 55 09:06:29