ความคิดเห็นที่ 1 พอดีผมทำฌานไม่ได้ครับ เลยไม่รู้จะตัดสินได้อย่างไรว่าที่คุณว่าเป็น ฌาณ ๒ หรือไม่ แต่ในตำราท่านว่า เมื่อถึงฌาณ ๒ จะมี "เอโกทิภาวะ" หรือในพระไตรปิฎกแปลว่า มีธรรมเอกผุดขึ้นมา ภาษาพระป่ากรรมฐานท่านเรียกภาวะนี้ว่า "จิตผู้รู้" ซึ่งตรงนี้พอเพียงแล้วครับที่จะเจริญวิปัสสนา ภาวะจิตแบบนี้ เมื่อมองดูรูป จะเห็นทันทีว่านี่ไม่ใช่กายเรา ในอรรถกถามหาสติปัฏฐานสูตรท่านว่าผู้ได้ฌานเหมาะแก่การเจริญกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน และเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐานครับ จึงคิดว่าถ้าคุณมี จิตผู้รู้ แล้ว ก็รีบเจริญวิปัสสนาฐานกายได้เลยครับ (รายละเอียดดูในมหาสติปัฏฐานสูตร) เพื่อนผม ท่านก็ติดอยู่ที่ฌาน ๒ หลายปี แต่เมื่อเจริญสติในชีวิตประจำวันจนเชี่ยวชาญแล้ว กลับเข้าถึงฌาณ ๔ ได้โดยไม่ยากครับ เข้าทำนอง ปัญญาอบรมสมาธิครับ จากคุณ : สติ เขียนเมื่อ : 19 มิ.ย. 55 18:37:13

ความคิดเห็นที่ 2 เห็นคนมาตั้งกระทู้แนวอานาปานสติแล้วผมชอบถามครับ เพราะผมก็มาทางอานาปนสติ เลยชอบถาม ถ้าคุณ จขกท. พอจะมีเวลาตอบ ผมขอรบกวนด้วยครับ คือผมอยากทราบรายละเอียดที่มันชัดเจนกว่านี้ เช่น ตอนเริ่มทำสมาธิเรื่อยไปจนถึงฌาน 2 ตามที่บอกไว้ มีอะไรเกิดขึ้นบ้างครับ มีสภาวะอะไรเกิดขึ้นเรื่อยๆมา แล้วก็ใช้เวลาในการทำสมาธิประมาณเท่าไหร่ ไม่รู้ว่าถามมากไปรึเปล่านะครับ แต่ผมอยากรู้จริงๆ แล้วอีกอย่าง เผื่อมีท่านใดที่พอรู้ ที่จะตอบคำถามคุณ จขกท. ได้ จะได้มีข้อมูลเพียงพอด้วย ว่าตกลงใช่สมาธิระดับฌานตามที่คุณ จขกท. เข้าใจรึเปล่า ขอบคุณครับ จากคุณ : รวดเดียว เขียนเมื่อ : 19 มิ.ย. 55 22:29:54

ความคิดเห็นที่ 3 ได้ครับ ผมเริ่มจับอนาปานุสติ สักประมาณ 1-2 นาที ก็เริ่มละนิวรณ์ พอละนิวรณ์ได้แล้วก็พิจาราณา ไตรลักษณ์ หลังจากนั้นก็จับลมหายใจเข้าออก กับ คำภาวนาว่า พุทธโธ สัก 5 นาที จิตเริ่มทรงตัวก็นั่งจับลมหายใจ 3 ฐานคือ ปลายจมูก หน้าอก ฐานเหนือสะดือ ตรงนี้ผมยืนยันเวลาไม่ได้แต่เอาเป็นว่าไม่นานมาก คำว่าพุทธโธ ก็หายไปเหลือแต่จับลมหายใจ 3 ฐาน อีกสักพัก เรื่องลมหายใจก็คลายตัวไป รู้สึกแช่มชื่น วูบวาบ เกิดนิมิตพระพุทธรูปองใสที่เคยดูทุกวัน (ตรงนี้ไม่ทราบว่าเป็นอุปาทานหรือเปล่าแต่ผมน้ำตาไหล เหมือนกับจะร้องให้เลย) แล้วก็ทรงอารมณ์แบบนั้นไม่อยากออก ซึ่งผมคาดว่าจะเป็น ฌาน 1 เพราะ วิตกกับวิจารณ ขาดไป และที่ว่าน่าจะเข้าระดับณาน 2 เพราะปิติหายไปเหลือแต่เอกัคตารมณ์ ครับแต่หูก็ยังได้ยินเสียงภายนอกอยู่ครับหลังจากนั้น อารมร์ก็ดิ่งลงไปแค้อุปจารสมาธิครับ ที่มั่นใจเพราะวันนั้นผมรักษากรรมบท 10 ครับรวมระยะเวลาที่ทำทั้งหมดน่าจะประมาณ 30 นาทีครับเพราะเริ่มทำตั้งแต่ ทุ่มนึง มาเลิกเอา ทุ่ม 45 รวมสมลวดมนต์ด้วยน่ะครับ แก้ไขเมื่อ 20 มิ.ย. 55 09:36:28 แก้ไขเมื่อ 20 มิ.ย. 55 09:02:26 แก้ไขเมื่อ 20 มิ.ย. 55 08:59:02 จากคุณ : Brutal PoP เขียนเมื่อ : 20 มิ.ย. 55 08:54:13

ความคิดเห็นที่ 4 ขอโอกาสตอบตามความเข้าใจ... เท่าที่แสดงมาในอาการในการนั่งสมาธินั้น  จิตท่านยังไม่รวมลงเลย...ยังไม่ถึง ฌาน ๑ เลย หากเทียบลงในอานาปาณสติ ๑๖ ท่านอยู่ประมาณขั้นที่  ๒ หรือ ๓  เท่านั้นเอง  เพราะ..อาการของลมละเอียดมีแล้ว อาการของปิติเกิดแล้ว ปิติและนิมิตจะเกิดในช่วงนี้ ( ปิตินั้นมีหลายระดับ...นี่เป็นระดับหยาบๆ  เป้นอาการของจิตที่เริ่มสงบมากขึ้น  นี่ก็เป็นประจักษ์อีกอย่างนึงที่แสดงถึงความสุขจากความสงบ  แม้เป็นเพียงเบื้องต้นสงบเล็กน้อยเท่านั้นเอง เมื่อจิตได้ประจักษ์ในสุขที่ละเอียดมากขึ้น  ปราณีตมากขึ้น  ก็เป้นธรรมชาติของจิตที่ต้องการเสพความปราณีตกว่าความสุขหยาบๆทั่วไปในชีวิตประจำวัน )   แต่อาการของรู้ลมทั่วการยังไม่เห้นชัดเจนจึงยังไม่แน่ใจ จงระวังสติอย่าได้หลงเสพอาการปิติ นิมิต หรืออารมณ์ใดๆในการนั่งสมาธิหากต้องการให้จิตเดินถึง ฌาาน ๔ แล้วออกรู้ดังความตั้งใจ  ( การพิจารณาธรรมสามารถทำได้หลายขณะตามอาการของจิต  ไม่จำเป้นที่จะต้องพิจฯธรรมหลังถอยออกจากฌาน ๔ เท่านั้น....แต่ที่ท่านให้พิจฯหลังจากถอยยออกจากฌาน ๔ นั้นเพราะต้องการให้จิตเป้นกลางเสียก่อน  คือแม้ตัวรู้ก็ทิ้งไปไม่ยึดไม่ถือ )   ขอโปรดพิจารณา.....อนุโมทนากับท่าน จขกท ในความเพียรและกุศลทั้งหลายที่บังเกิดขึ้น  ขอให้ท่านเจริญก้าวหน้าในธรรมยิ่งๆขึ้นไป จากคุณ : Cathode_tube เขียนเมื่อ : 20 มิ.ย. 55 10:34:57

ความคิดเห็นที่ 5 เพื่อจะเดินต่อไปจากจุดนี้ ในมุมมองของคนที่ดำเนินความสงบไม่เก่งนะครับ ผมพอจะมองเห็นเส้นทางไปได้อยู่ 2 ใหญ่ๆ 1. ต้องอาศัยการที่เคยได้ยินได้ฟังเส้นทางดำเนินที่ถูก แล้วต้องได้ใคร่ครวญ ทำความเข้าใจเส้นทางที่ถูกตรงนั้นไว้ให้ดีแล้วก่อน จากนั้นจึงไปแยบคาย แยกแยก ดูบ่อยๆกับสภาวะจริงๆ บ่อยๆ จนมองออกว่า ในสภาวะนั้นๆ "พุทโธ" ตัวจริงคืออะไร แยกแยะออก ระหว่าง ใจผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน กับเหตุการณ์แวดล้อมในขณะนั้นๆได้ พวกเจริญสติตรงๆ จะดำเนินแบบนี้ แต่สำหรับคุณเอง ก็นำไปประกอบใช้ด้วยกันได้ คือให้ฟังให้ดี เอาแล้วไปแยบคายดูในชีวิตประจำวันให้ดี ถ้าระหว่างใช้ชีวิตประจำวันสามารถจำแนกได้แล้วว่า ใจรู้ คืออะไร เวลาจะทำฌาน เราย่อมจะสังเกตออก บอกตนเองได้ทันที ว่าตอนนี้กำลังทำฌานแบบพุทธ คือมีใจรู้อยู่ หรือกำลังทำฌานแบบไม่มีผู้รู้ ถ้ามีผู้รู้อยู่ ก็เป็นอันว่ายังมาถูกทาง แต่ถ้าผู้รู้หาย หรือยังไม่รู้จัก อันนี้ก็ยังสามารถคลาดเคลื่อนไปได้ตลอดทาง 2. ดำเนินความสงบต่อไป แล้วพิจารณากาย โดยอาศัย "นิมิตสัญญา" ของความเป็นปฏิกูล/อสุภะ (ปล. ข้อนี้แล้วแต่วาสนาบารมี หากกาลก่อนเคยพิจารณาเช่นนี้มาจะทำได้ง่าย หากไม่เคยทำเลยจะได้ยาก เป็นเส้นทางจำเพาะจิตจำเพาะบุคคล ทำไม่ได้ไม่ต้องไปฝืน) อาศัยกำลังของความสงบก่อนิมิตอสุภะสัญญา เห็นร่างกายเน่าเปื่อยสลายไปเรื่อยๆ ถ้าทำแล้วนิมิตปรากฏไม่ชัด ก็ถอยกลับมาสร้างสมกำลังความสงบใหม่ แล้วกลับไปพิจารณาต่อ ทำอย่างนี้ เห็นอย่างนี้มากเข้าๆ ไปจนถึงนวสีวถิกาสุดท้าย คือกายสลายหมด กระดูกแตกป่นหาย สลายไปหมดแล้ว ไม่มีแล้วสุภะ ไม่มีแล้วอสุภะ เพราะสลายหายไปหมดแล้ว ด้วยกำลังขนาดนั้น มองเข้ามาที่กายตน กายตนก็ดับหาย มองไปกายผู้อื่น กายอื่นก็ดับหาย มองดูโลกธาตุ โลกธาตุก็ดับหาย เมื่อมองอะไรก็ดับสูญไปหมดแล้ว จึงค่อยเห็นว่า มันยังมีสิ่งหนึ่งเหลืออยู่เว้ย! สิ่งหนึ่ง ที่ไม่ได้ดับหายไปกับนิมิตด้วย สิ่งนั่นคือใจรู้ เป็นใจรู้ ที่ทำให้รู้เรื่องราวทั้งหมดได้ เป็นใจรู้ ที่ยังปรากฏอยู่ ไม่เคยดับหายไปไหน  เป็นใจรู้ ที่ปรากฏอยู่ตลอดเวลา ปรากฏมาตั้งแต่เริ่มต้น แต่ก่อนหน้านี้ไม่เคยสังเกตเห็น เพิ่งมาเห็นเอาป่านนี้ ว่าใจรู้มีอยู่ เพราะอาศัยนิมิต ไปลบกายและโลกลงทั้งหมดแล้ว จึงค่อยเห็น (พิมพ์ข้อ 2. นี้มาซะยืดยาว ถึงตรงนี้จึงค่อยคุยเรื่อง "ใจรู้" กับคนดำเนินมาด้วย ข้อ 1. รู้เรื่อง) เมื่อเจอใจผู้รู้แล้ว ก็ให้อยู่กับใจผู้รู้ การทำฌานที่ถูกต้อง จะเริ่มจำแนกใจผู้รู้ได้ตั้งแต่ฌาน 2 คือถ้าดำเนินมาอย่างถูกต้อง ตัวเอกัคคตารมณ์ นั่นแหละ ใจผู้รู้ ที่ว่าอย่างนี้ เพราะใจรู้ มันมีอาการเดียวคือแค่รู้กับเห็น ไม่ใช่หมายเอาการแช่นิ่งอยู่กับอารมณ์อันใด วิตกวิจารณ์ไม่ใช่ใจรู้ ใจรู้ไม่เคยวิตกวิจารณ์ ใจรู้เห็นเฉยๆว่ามีวิตกวิจารณ์อยู่ (วิตกวิจารณ์ดับไป) ปีติไม่ใช่ใจรู้ ใจรู้ไม่ีเคยปีติ ใจรู้รู้เห็นเฉยๆว่ามีปีตีอยู่ (ปีติดับไป) สุขไม่ใช่ใจรู้ ใจรู้ไม่เคยสุข ใจรู้รู้เห็นเฉยๆว่ามีสุขอยู่ (สุขดับไป) มีเพียงใจรู้อยู่ เป็นเอกัคคตารมณ์ รุ้อยู่เห็นอยู่ สิ่งที่ถูกรู้อื่นๆดับไป จึงเป็นภาวะแห่งสติที่ทรงกำลังอย่างใหญ่ ดำรงตั้งมั่นบริบูรณ์อยู่ และแม้จะออกจากฌานแล้ว ใจรู้จะดำรงตั้งมั่นชัดอยู่ได้อีกระยะใหญ่ๆด้วยกำลังของฌาน ต่อจากนั้นปัญญาจะแยบคายต่อไปอีก คือเมื่อเห็นว่าสิ่งทั้งหลายเป็นเพียงสิ่งที่ถูกรู้ ที่เกิดขึ้นตั้งอยู่ดับไป มีใจรู้ตั้งมั่นเป็นกลางอยู่ต่างหากไม่เกี่ยวอะไรด้วย จำทำให้ความยึดมั่นสำคัญผิดจะค่อยๆเบาบางไปเอง เพราะสิ่งที่ปรากฏต่อหน้าใจรู้ เป็นเพียงไตรลักษณ์ทั้งสิ้น ก็ให้เห็นอยู่อย่างนี้ไปจนมากพอแล้วมันก็จะกลับมาแยบคายที่ตัวใจรู้ "เอง" ได้ในที่สุด สัมมาสมาธิ ก็ใจรู้นี่แหละ เพราะมันตั้งมั่นรู้อยู่ ไม่ไหลออกไปสู่อารมณ์ไหน ชื่อของศาสนาพุทธ ก็เริ่มมาจากใจรู้นี่แหละ แต่ใจรู้ของพวกเรานี่มันยังโง่อยู่ เพราะอวิชชามันยังครอบอยู่ ก็ไม่เป็นไร ตอนนี้ให้อยู่กับใจรู้ให้ได้ก่อน เพราะกว่าจะมองใจรู้ออกนี่ก็ไม่ใช่ง่ายๆแล้ว จากคุณ : รู้สึกตัว เขียนเมื่อ : 20 มิ.ย. 55 11:21:27

ความคิดเห็นที่ 6 ขอบคุณทุก คคห ครับจะนำไปประกอบการปฏิบัติ บางส่วนจาก คคห 5 "ถ้าทำแล้วนิมิตปรากฏไม่ชัด ก็ถอยกลับมาสร้างสมกำลังความสงบใหม่ แล้วกลับไปพิจารณาต่อ" ผมเพิ่งรู้ว่าสามารถถอยกลับมาตั้งต้นให้สงบที่สมะถะแล้วกลับไปพิจราณาวิปัสนาใหม่ได้ ผมนึกว่าทำสมถะในส่วนแรกจบแล้วก็ต่อด้วยวิปัสนาเพียวๆเลย สมถะกับวิปัสนาสามรถทำควบกันเวลากำลังจิตอ่อนตัวก็หลบมาสมถะให้นิ่งก่อนแล้วค่อยกลับไปวิปัสนา ถูกหรือไม่ครับ จากคุณ : Brutal PoP เขียนเมื่อ : 20 มิ.ย. 55 12:24:20

ความคิดเห็นที่ 7 ถ้าตามที่ฟังจากครูบาอาจารย์ผู้ผ่านทางมาก่อน ท่านใช้คำอธิบายให้ผมฟังอย่างนั้นน่ะครับ และเท่าที่ผมพิจารณาตาม ก็เห็นเป็นเช่นนั้นด้วยคือ - การทำความสงบจิต จะมีลักษณะเป็นจิตที่สงบเพราะแนบอยู่กับอารมณ์เดียวที่พอใจไม่ซัดส่ายไปหาอารมณ์อื่น - การโลดแล่นออกไปสู่นิมิตทั้งหลาย การเอาจิตมาดำเนินงานคือการพิจารณา ตรงนี้จิตมีการทำงานในนิมิต จึงจะมีความต่างไปการทำความสงบแล้ว เส้นทางของการดำเนินจิต ที่สลับไปมา ระหว่างการทำความสงบ กับการดำเนินนิมิตอย่างมีเป้าหมายนี้ ผมจะเรียกชื่อแยกออก เป็นการทำ "สมถะกรรมฐาน" คู่กับ การทำ "วิปัสสนากรรมฐาน" คือยังมีคำว่า "กรรมฐาน" พ่วงท้าย เพราะยังมีงานให้จิตทำ เพราะนิมิตในวิปัสสนากรรมฐานแบบที่เล่าไว้ข้างบน ก็เป็นอีกนิมิตหนึ่ง คือยังเป็นแค่นิมิตของการสร้างสัญญาใหม่ เพื่อมาทับสัญญาเก่า คือทำ อสุภะสัญญา มาทับ สุภะสัญญา ดังนั้นต่อให้เห็นอสุภะสัญญาขนาดให้โลกเน่าดับสลายหายไปหมด ทั้งหมดนั่นก็ยังอยู่ในขั้นนิมิต ไม่ใช่ของจริง อาจข่มราคะ กามราคะได้ แต่ยังไม่ได้เริ่มเดินปัญญาของจริงอะไรเลย จนกว่าได้ที่ได้ฐานพร้อมแล้ว มองเห็นใจผู้รู้เป็นแล้ว นั่นแหละ "วิปัสสนา" ของจริงจึงจะเริ่มต้นได้ คือเข้าใจถึงธรรมชาติธรรมดาแห่งการรู้และเห็น แล้วใช้การรู้เห็นตามธรรมชาติธรรมดานั้น มาหยั่งรู้ดูเห็น สิ่งทั้งหลายตามธรรมชาติธรรมดาของมัน หรือการดำเนินวิปัสสนาญาณ ก็จะเห็นตามจริงถึงสิ่งทั้งหลายซึ่งมีธรรมดาเป็นไตรลักษณ์ เห็นสิ่งทั้งหลายอยู่ด้วยความเป็นกลาง ไม่ได้บอกว่านั่นสุภะหรือนี่อสุภะแล้ว ถ้าพูดภาษาครูบาอาจารย์ก็ประมาณว่า ...เห็นปัจจุบันขณะหนึ่งๆเป็นความจริงที่ปรากฏอยู่ตามเหตุ หมดเหตุมันก็ดับ บังคับไม่ได้ ไม่เป็นของใคร เป็นไตรลักษณ์ทั้งสิ้น แก้ไขเมื่อ 20 มิ.ย. 55 13:30:09 แก้ไขเมื่อ 20 มิ.ย. 55 13:25:01 จากคุณ : รู้สึกตัว เขียนเมื่อ : 20 มิ.ย. 55 13:19:14

ความคิดเห็นที่ 8 กระทู้นี้มีประโยชน์ดีเพราะ ผู้ตอบก็ดี ผู้ถามก็ดี ผู้ฟังก็ดี แต่จะถูกไม่ถูกก็ต้องลองทำไปเรื่อย ๆ แหละ พระโสดาบันปฏิบัติถูกต้องแล้ว จะเป็นสกทาคามี ก็ยังต้องบ่มอินทรีย์เลย นับประสาอะไรกับปุถุชน ที่ปฏิบัติผิด ๆ ถูก ๆ แก้ไขเมื่อ 20 มิ.ย. 55 13:51:34 จากคุณ : ไฟไฟ เขียนเมื่อ : 20 มิ.ย. 55 13:50:47

ความคิดเห็นที่ 9 อานาปานสติ ดูผิวเผินเหมือนง่ายๆ แต่ถ้าได้ปฏิบัติจริงๆจะรู้ว่า ไม่ง่ายเลยที่จะแทงตลอดอานาปานสติ อานาปานสติเป็นได้ทั้งสมถะ และวิปัสนา ขึ้นอยู่กับวิธีการใช้ ความเห็นส่วนตัวของผมนะครับ ถ้าคุณคิดจะเจริญอานาปนสติต่อไปจนสุดสาย ในขั้นแรกต้องหาวิตก วิจาร ของคุณให้เจอก่อน ถ้าได้เจอ วิตก วิจาร แบบเต็มๆ คุณจะรู้เองไม่ต้องใช้ความคิดเลย เค้าจะบอกคุณเอง ขอให้เจริญในการปฏิบัตินะครับ จากคุณ : รวดเดียว เขียนเมื่อ : 20 มิ.ย. 55 22:28:08

ความคิดเห็นที่ 10 ฟังดูก็โอเค แต่ไม่แน่ใจค่ะว่าได้จริงไหม มันดูยาก เพราะเราทำฌานโดยบริกรรม  ไม่ได้ทำโดยอานาปานฯ การใช้บริกรรมมีจุดสังเกตชัดเจน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง จะเป็นฌาน 4 ลมมันจะดับ มีการแยกตัวของจิตกับกาย เอาเป็นว่าลองอัดฉีดด้วย ทำมากๆ เจริญสติเยอะๆ สวดมนต์ช่วย ตรวจศีลให้ครบ ตรงนี้อาจจะเป็นฐานกำลังที่สำคัญ แต่ถ้าทำแล้วติดอยาก และก็ดักดูสภาวะนั้น  ก็เป็นอุปสรรคโดยตรงเลยค่ะ จากคุณ : chaosy เขียนเมื่อ : 22 มิ.ย. 55 12:05:20