ความคิดเห็นที่ 1 เดิมทีนั้น พระพุทธศาสนา มิได้เป็นคำสอนแห่ง "ความเชื่อ" กล่าวคือ พระพุทธองค์ มิได้ทรงเรียกร้องให้ผู้คนต้องมาเชื่อ แม้ว่านั่นจะเป็นคำของพระองค์ก็ตาม เพราะสิ่งที่สมควรกระทำเป็นอย่างยิ่งก็คือ การพิจารณาโดยแยบคายในใจว่า ๑ ธรรมเหล่านี้ เป็นกุศล หรือไม่ ? ๒ ธรรมเหล่านี้ มีโทษ หรือไม่ ? ๓ ธรรมเหล่านี้ ท่านผู้รู้สรรเสริญ  หรือไม่ ? ๔ ธรรมเหล่านี้ใครสมาทานให้ บริบูรณ์แล้ว เป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อความสุข หรือไม่ ? และที่สำคัญยิ่งไปกว่านั้นก็คือ  ความเชื่อหรือความไม่เชื่อดังกล่าว จักเป็นเหตุปัจจัยให้เกิด ศีล สมาธิ (รวมไปถึง ปัญญา) หรือไม่ ? เพราะถ้าความเชื่อในสิ่งใดก็ตาม ไม่เป็นเหตุให้เกิดศีล(ที่ไม่ใช่การลูบคลำ) และจิตตั้งมั่น(ซึ่งอาจเป็นฌานหรือไม่ก็ได้) แล้วล่ะก็ เราย่อมไม่มีความจำเป็นที่จะต้อง "ปลงใจเชื่อ" แต่อย่างใดทั้งสิ้น ขอให้ท่านทั้งหลายพึงสังเกตให้รอบคอบในพระบาลี ที่พระพุทธองค์ได้ตรัสถึง ความอุ่นใจ ๔ ประการ "ในปัจจุบัน" ของอริยสาวก ความว่า ๑ ก็ถ้าปรโลกมีจริง ผลวิบากของกรรมทำดีทำชั่วมีจริง เหตุนี้เป็นเครื่องให้เราเมื่อแตกกายตายไป จักเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ดังนี้ ความอุ่นใจข้อที่ ๑ นี้ พระอริยสาวกนั้นได้แล้ว ๒ ก็ถ้าปรโลกไม่มี ผลวิบากของกรรมทำดีทำชั่วไม่มี เราไม่มีเวรไม่มีความเบียดเบียน ไม่มีทุกข์เป็นสุข บริหารตนอยู่ในปัจจุบันนี้ ดังนี้ ความอุ่นใจข้อที่ ๒ นี้ พระอริยสาวกนั้นได้แล้ว ๓ ก็ถ้าเมื่อบุคคลทำอยู่ ชื่อว่าทำบาป เราไม่ได้คิดความชั่วให้แก่ใครๆ ไหนเลยทุกข์จักมาถูกต้องเราผู้ไม่ได้ทำบาปกรรมเล่า ดังนี้ ความอุ่นใจข้อที่ ๓ นี้ พระอริยสาวกนั้นได้แล้ว ๔ ก็ถ้าเมื่อบุคคลทำอยู่ ไม่ชื่อว่าทำบาป เราก็ได้พิจารณาเห็น ตนว่าเป็นคนบริสุทธิ์แล้วทั้งสองส่วน ดังนี้ ความอุ่นใจข้อที่ ๔ นี้ พระอริยสาวกนั้นได้แล้ว ซึ่งมีประเด็นที่ควรพิจารณาก็คือ ๑ พระพุทธองค์มิได้ตรัสว่า นรกสวรรค์+ชาตินี้ชาติหน้า เป็นสิ่งที่ต้องเชื่อว่า "มีอยู่จริง" เท่านั้น(อื่นจากนี้ผิด) หากแต่ตรัสเพียงว่า ถ้ามันมีอยู่จริง สวรรค์ก็เป็นสุคติของผู้ทำดี ฯ แต่ถ้ามันไม่มีอยู่จริง การทำดี เว้นความชั่ว ก็ย่อมเป็นเหตุปัจจัยให้เกิดความสุขในปัจจุบันนี้อยู่แล้ว ฯ สรุปก็คือ ใจความสำคัญของเรื่องนี้ มิได้อยู่ที่ เรื่องนรกสวรรค์หรือชาตินี้ชาติหน้า หากแต่อยู่ที่ กรรม(การกระทำ)และวิบาก(ผลของการกระทำ) นั้นต่างหาก ความอุ่นใจที่แท้จริงจึงขึ้นอยู่กับว่า คุณเชื่อใน "กฎ" ขั้นพื้นฐานที่สามารถพิสูจน์ให้เห็นจริงได้ ทั้งในทางปรัชญาศาสนาและวิทยาศาสตร์ อย่างกฏแห่งกรรมนี้หรือไม่ โดยที่มิได้เกี่ยวกับว่าจะต้องเชื่อในเรื่องนรกสวรรค์ ที่มิอาจพิสูจน์ให้สาธารณชนทราบได้อย่างชัดแจ้ง เลยสักนิด ๒ ที่ตรัสถึง "ความอุ่นใจในปัจจุบัน" นี้ทรงตรัสถึง "อริยสาวก" ดังนั้น ใครที่ชอบอวดเบ่ง ว่ามากเปรียญ หรือเชี่ยวชาญพระบาลี ก็คงต้องมาพิจารณาดูว่า อริยสาวก คำนี้หมายถึง สาวกของพระอริยะ หรือ สาวกผู้เป็นอริยะ กันแน่ ? (ผมขออนุญาตไม่แปล) ทั้งนี้ ก็เนื่องจาก ๒.๑ หากแปลว่า สาวกของพระอริยะ นั่นก็จะเท่ากับว่า โดยพื้นฐานแล้ว แม้แต่เพียงบุคคลที่ได้ชื่อว่าเป็น "ปุถุชนผู้ได้สดับ" ก็มิได้มีความจำเป็นที่จะต้องเชื่อเรื่อง ผีสางนางไม้ นรกสวรรค์ ชาตินี้ชาติหน้า แต่อย่างใดเลย เพียงแค่เชื่อในกฏแห่งการกระทำ เท่านี้ก็พอ หมายความว่า หากใครผู้ใด มุ่งแต่ลูบคลำเพียงเปลือก ไม่สามารถเข้าถึง "สาระ" อันเป็นแก่นแท้ของความข้อนี้ได้แล้ว ก็ย่อมได้ชื่อว่าเป็น "อันธปุถุชน" เป็นปุถุชนที่ไม่ได้สดับ เท่านั้นเอง คงไม่สามารถ "อาจเอื้อม" ไปพูดถึง "สัมมาทิฐิ" กับใครเขาได้ ๒.๒ หากแปลว่า สาวกผู้เป็นอริยะ นี้ย่อมแปลความได้ว่า ความเชื่อเรื่อง ผีสางนางไม้ นรกสวรรค์ ชาตินี้ชาติหน้า ฯลฯ ล้วนแล้วแต่เป็นเพียงแค่เรื่อง "สมมุติ" ที่มิได้มีอะไรเป็นจริงเป็นจังเลยแม้สักนิด (ควรพิจารณาเรื่อง ฉผัสสายตนิกนรก และ ฉผัสสายตนิกสวรรค์ เพิ่มเติม จาก ขณสูตร) กล่าวคือ ในชั้นอริยะนั้น หาได้ใส่ใจกับเรื่องเหล่านี้ไม่ เพราะมันมิได้เป็นประเด็นสำคัญสำหรับการดับทุกข์ ดังนั้น เราจะไปตีความว่า ผู้ที่ไม่เชื่อ หรือไม่สนใจในเรื่องเหล่านี้ เป็นมิจฉาทิฐิ ไม่ได้ เพราะนั่นจะเท่ากับเป็นการกล่าวว่า อริยบุคคลเป็นมิจฉาทิฐิ(อุจเฉทหรือสัสสต) เพียงเพราะไม่เชื่อเรื่อง ผีสางนางไม่ นรกสวรรค์ ฯลฯ  ซึ่งเป็นคำพูดที่เพ้อเจ้อ ไม่สามารถรับฟังได้ ๓ แต่ไม่ว่า อริยสาวก คำนี้จะแปลว่าอะไรก็ตาม สิ่งหนึ่งที่เราทราบได้แน่ๆ ก็คือ สาระสำคัญของพุทธพจน์ในส่วนนี้ก็คือ "กฏ" มิใช่ โลก(หมายถึง โลกนี้ โลกอื่น โลกสวรรค์ ฯลฯ) หรือ อัตตา อธิบายง่ายๆ ได้ว่า หากคุณกราบทูลถามพระพุทธองค์ว่า โลกนี้ โลกอื่น โลกสวรรค์ ฯลฯ มีอยู่หรือ ? พระพุทธองค์ คงไม่ตอบ หากว่าคุณเป็นอย่างใดอย่างหนึ่งในทิฐิสุดโต่ง ๒ ประการ คือ อุจเฉททิฐิหรือสัสสตทิฐิ (อย่างเหนียวแน่น) เนื่องจากตอบไปก็ไม่เกิดประโยชน์ เหมือนดั่งกรณีของ วัจฉโคตรปริพาชก นั่นแล ดังนั้น การกล่าวในทำนองว่า หากใครไม่เชื่อว่า โลกนี้ โลกอื่น โลกสวรรค์ ฯลฯ ย่อมเป็นพวกมิจฉาทิฐิ จึงเป็นการพูดอย่างคนโง่เขลาเบาปัญญา เท่านั้นเอง จากคุณ : จ้าวนครเมฆขาว เขียนเมื่อ : 7 ส.ค. 55 07:31:13

ความคิดเห็นที่ 2 เมื่ออ่านข้อความต่างๆ มาถึงบัดนี้ อาจมีผู้แย้งว่า เจ้าของบทความนี้ กล่าวตู่บิดเบือนพุทธพจน์เสียแล้ว ด้วยเหตุที่ พระพุทธองค์ได้เคยตรัสไว้ว่า ผู้ที่มีความเห็นว่า ทานที่ให้แล้วไม่มีผล  ยัญที่บูชาแล้ว ไม่มีผล  สังเวยที่บวงสรวงแล้ว ไม่มีผล ผลวิบากของกรรมที่ทำดีทำชั่วแล้วไม่มี  โลกนี้ไม่มี  โลกหน้าไม่มี  มารดาไม่มีบิดาไม่มี  สัตว์ที่เป็นอุปปาติกะไม่มี สมณพราหมณ์ทั้งหลายผู้ดำเนินชอบ ปฏิบัติชอบ  ซึ่งประกาศโลกนี้โลกหน้าให้แจ่มแจ้ง  เพราะรู้ยิ่งด้วยตนเอง ในโลกไม่มี ทั้งหมดเหล่านี้ ล้วนเป็น มิจฉาทิฐิ แต่ถ้าท่านเหล่านั้น จะทำการพิจารณาอย่างรอบคอบสักนิด ก็จะสามารถสังเกตเห็นได้ไม่ยากว่า ข้อความข้างต้นนั้นล้วนแล้วแต่เป็นคำสอน หรือความคิดความเชื่อของพวก อุทเฉททิฐิทั้งสิ้น สรุปให้ฟังแบบ "ง่ายๆ" ก็คือ เมื่อมองในแง่ของพหูชนคนส่วนใหญ่ที่ยังต้องข้องเกี่ยวอยู่กับโลก ยังต้องใช้ชีวิตอยู่ในสังคม เมื่อเปรียบเทียบระหว่างแนวคิดแบบ อุทเฉททิฐิ กับ สัสสตทิฐิ จะเห็นได้ว่า พวกสัสสตทิฐิ นี้แม้จะเป็นมิจฉาทิฐิพวกหนึ่ง แต่ก็ยังพอจะมีคุณค่าทางศีลธรรม จริยธรรม อยู่บ้าง ในขณะที่พวกอุทเฉททิฐิ ปฏิเสธคุณค่าทางศีลธรรมทั้งหมด หมายความว่า ประเด็นที่จะต้องพิจารณาให้รอบคอบก็คือ สัมมาทิฐิที่ยังเป็นสาสวะ  เป็นส่วนแห่งบุญให้ผลแก่ขันธ์ ที่พระพุทธองค์ตรัสถึงนี้ มีความหมายอย่างไร ? ซึ่งถ้าพิจารณาอย่างรัดกุมที่สุด เราก็ต้องกล่าวว่า สัมมาทิฐิที่ยังเป็นสาสวะ  เป็นส่วนแห่งบุญให้ผลแก่ขันธ์  นี้นอกจากจะมิใช่ อุทเฉททิฐิ แล้ว ยังจะต้องมิใช่ สัสสตทิฐิ ด้วย (คงไม่มีใครเผลอคิดไปว่า พระพุทธองค์ตรัสให้ มิจฉาทิฐิ ในที่แห่งหนึ่ง กลายเป็นสัมมาทิฐิในอีกที่หนึ่ง กระมัง ?) แต่เมื่อพิจารณาข้อความที่ตรัสถึง ความเห็นดังนี้ว่า  ทานที่ให้แล้ว  มีผล  ยัญที่บูชาแล้ว  มีผล  สังเวยที่บวงสรวงแล้วมีผล  ผลวิบากของกรรมที่ทำดี  ทำชั่วแล้วมีอยู่  โลกนี้มี  โลกหน้ามี  ฯลฯ  ขอให้ท่านทั้งหลาย กรุณาเข้าใจเสียด้วยว่า ความคิดความเชื่อตามที่กล่าวมานี้ พวกสัสสตทิฐิ เขาก็เชื่อแบบนี้ด้วยเหมือนกัน ดังนั้น เราจึงมีความจำเป็นที่จะต้อง "แยกแยะ" พวก สัสสตทิฐิ ออกจาก สัมมาทิฐิที่ยังเป็นสาสวะ นี้เสียด้วย ซึ่งเกณท์ในการแยกแยะก็ยังต้องใช้การพิจารณาในเรื่องของ "ศีล" อยู่นั่นเอง กล่าวคือ แม้พวกสัสสตทิฐิจะให้ความสำคัญต่อศีลธรรมจริยธรรมในสังคมก็จริง แต่สิ่งที่แตกต่างไปจากพุทธธรรมก็คือ ความยึดติดถือมั่นในศีลพรตอย่างงมงายไม่ประกอบด้วยปัญญานี้เอง พูดให้ฟังง่ายๆก็คือ แม้พวกสัสสตทิฐิจะมีศีล แต่ศีลของพวกเขาก็จัดเป็นศีลประเภท "สีลัพพตปรามาส" ไม่ใช่ "อธิศีลสิกขา" โดยที่เราสามารถสังเกตดูได้ง่ายๆ ว่า คนพวกนี้มักมีความคิดความเชื่อที่แปลกๆ ไม่สามารถพิสูจน์ให้เห็นได้จริงอย่างสมเหตุผล ทั้งในทางศาสนาปรัชญา หรือในทางวิทยาศาสตร์ เช่น เชื่อในเรื่องภูติผีปีศาจ วิญญาณเร่ร่อน(ทั้งๆ ที่พระพุทธองค์ตรัสว่าเป็นทิฐิลามกนั่นแหละ) หรือเชื่อว่า มังสวิรัติจะทำให้ตนวิเศษกว่าผู้อื่น หรือเชื่อว่า การปฏิบัติตนด้วยวิธีการแปลกๆ จะเป็นเหตุให้บรรลุธรรมได้ อย่างนี้เป็นต้น จากคุณ : จ้าวนครเมฆขาว เขียนเมื่อ : 7 ส.ค. 55 07:31:51

ความคิดเห็นที่ 3 สรุปความ การที่เราจะสามารถแยกแยะผิดถูก ได้อย่างชัดแจ้งแจ่มชัดนั้น สิ่งที่ขาดไปมิได้เลยก็คือ "ศีล" หมายความว่า เราไม่ต้องพูดถึงเรื่องของศีลก็ได้ ถ้าเราเป็นผู้ที่มีศีลเป็นปกติดีอยู่แล้ว แต่กระนั้น การที่เราจะสามารถแยกแยะได้อย่างแท้จริงว่า ศีลที่เรากล่าวว่าเป็นปกติดีอยู่นั้น มิได้เป็นเพียงแค่การ "ลูบคลำ" ก็ยังต้องอาศัยปัญญาเป็นตัวกำกับ ทั้งนี้ ขอให้ท่านจงระลึกเอาไว้เสมอว่า สัมมาทิฐิ ขาดศีลไม่ได้ หรือพูดอีกแบบหนึ่งก็คือ ศีล เป็นพื้นฐานของ "ทางสายกลาง" ที่ไม่มีไม่ได้ ดังนั้น ก่อนที่จะตัดสินว่าอะไรเป็นสัมมาทิฐิหรือเป็นมิจฉาทิฐิ สิ่งแรกที่ท่านจะต้องคำนึงถึงก็คือ ศีล หาใช่เพียงแค่ตัวหนังสือจากตำราที่วางอยู่ตรงหน้า อย่างที่พวก "หนอนตำรา" มักแสดงให้เห็นกันอยู่อย่างเอิกเริก ในบัดนี้ไม่ ในท้ายที่สุด จึงขอสรุปความแบบสั้นๆ ดังนี้ว่า ๑ อุทเฉททิฐิ ต่างจาก สัมมาทิฐิในพระพุทธศาสนา ด้วยเหตุที่ปฏิเสธ "ศีล" หมายความว่า แม้เขาจะพูดเรื่องสุญญตา แต่มันก็เป็นเพียงแค่ สุญญตาแบบคนพาล เท่านั้น ๒ สัสสตทิฐิ แม้ไม่ปฏิเสธ "ศีล" แต่สิ่งที่แตกต่างไปจาก สัมมาทิฐิในพระพุทธศาสนา ก็เนื่องจาก ศีลของพวกเขาเป็นเพียงแค่ "สีลัพพตปรามาส" ไม่ใช่ "อธิศีลสิกขา" ๓ เมื่อพิจารณา กาลามสูตร ก็ดี หรือเมื่อพิจารณา มหาจัตตารีสกสูตร ก็ดี หากมีความรอบคอบและฉลาดในพระบาลีอย่างผู้ประกอบไปด้วยอธิศีลสิกขา ก็จะสามารถทราบได้โดยไม่ยากว่า หลักการณ์ที่สำคัญ ซึ่งเป็นหลักการขั้นพื้นฐานที่สุดสำหรับการปฏิบัติตนเพื่อความดับทุกข์ และสามารถใช้เป็นเกณฑ์ในการพิจารณา "ทิฐิ" ก็คือสิ่งที่เรียกว่า "ศีล"  การที่เราจะสามารถแยกแยะได้ว่า สุญญตาจากปากของผู้หนึ่งผู้ใดก็ตาม เป็นสัมมาทิฐิหรือมิจฉาทิฐิ ก็ใช้ศีลนั่นแหละเป็นตัวชี้วัด หรือหากจะพิจารณาว่า โลกนรกเมืองสวรรค์จากปากคำของใครก็ตาม เป็นมิจฉาทิฐิหรือสัมมาทิฐิ ก็ต้องใช้ศีลในการพิจารณาอีกเช่นกัน ซึ่งทั้งหมดนี้ มิได้เกี่ยวเลยว่า ใครคนนั้น จะเชื่อเรื่อง นรกสวรรค์ หรือไม่ ? หรือจะเชื่อเรื่อง ควายพูดได้หรือไม่ ? เพราะแท้ที่จริงแล้ว สิ่งทั้งหลายเหล่านี้ ล้วนแล้วแต่สามารถอธิบายได้ด้วย "กฏแห่งเหตุปัจจัย" โดยมี "อธิศีลสิกขา" เป็นพื้นฐานสำคัญ ได้ทั้งสิ้น ดังนั้น นรกสวรรค์ใดๆ ก็ตาม จะเป็นนรกสวรรค์แบบโง่ๆ หรือแบบไม่โง่ มันก็ขึ้นอยู่กับว่า นั่นเป็นนรกสวรรค์ ที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของ ศีล ที่มี ปัญญา กำกับ อย่างถูกต้อง และแจ่มแจ้งชัดเจน หรือไม่ เพียงใด ? จากคุณ : จ้าวนครเมฆขาว เขียนเมื่อ : 7 ส.ค. 55 07:33:21

ความคิดเห็นที่ 4 ลองวาง ถูก ผิด ชั่วร้าย ดีงาม ฯลฯ เพราะสิ่งเรานี้ ล้วนถูกกำนดด้วยอัตตาของเราเอง ลดอัตตาให้ต่ำ จะมองเห็นอะไรที่กว้างมากขึ้น ที่พูดมาก็เห็นว่า ก็ โอเค เหลืิอเพียงอัตตาที่คอยตัดสิน ลองลดอัตตา มุมมองที่ปรากฏ มันจะกว้างขวางขึ้นเยอะ จากคุณ : promp888 เขียนเมื่อ : 7 ส.ค. 55 17:13:16

ความคิดเห็นที่ 5 ก็เป็นไปตามที่ ท่านจ้าวนคร   กล่าวสรุปไว้แล้วนี่ครับ        กล่าวโดยสรุปก็คือ   .. ประเด็นปัญหาทางอภิปรัชญาที่ว่า โลกและอัตตา มีอยู่หรือไม่มีอยู่นี้  พระพุทธองค์จะ ไม่ตรัสตอบกับผู้ที่มีทิฐิอย่างใดอย่างหนึ่งเหนียวแน่นอยู่ก่อนแล้ว  เพราะคำตอบเหล่านั้นจะไม่เป็นเหตุปัจจัยให้เกิดความรู้(ญาณ)ว่า ธรรมทั้งปวงอนัตตา  สำหรับพวก สัสสตทิฐิ และกลับยิ่งไปเพิ่มความหลงงมงายมากยิ่งขึ้นในพวกที่เป็นอุจเฉททิฐิ จากคุณ : กัป' เขียนเมื่อ : 7 ส.ค. 55 23:31:36