"นิวรณ์ห้า"

นิวรณ์ห้าพาลพาให้สับสน
กระทั่งจนจิตใจไม่คงที่
สมาธิจึงยากที่จะมี
จึงควรผลักให้หลบลี้หนีห่างไกล

แบ่งแยกเป็นห้าอย่างแตกต่างกัน
เริ่มต้นนั้น (๑) "กามฉันท์" หรือความใคร่
แตกได้เป็น 'กิเลสกาม' ตามความนัย
อีกหนึ่งไซร้ 'วัตถุกาม' ตามสิ่งของ

ความยินดีพอใจมากเกินไป
ย่อมพาให้ติดอยู่ในส่วนทั้งสอง
จึงควรลดละลงอย่างตรึกตรอง
เมื่อยามมองให้เห็นเป็นธรรมดา

(๒) "พยาบาท" มาดร้ายพ่ายกิเลส
หรือเพียงเศษคือเคืองใจไม่เข้าท่า
ทั้งความโกธรไม่พอใจอีกนานา
ล้วนนำพาใจหม่นหมองต้องละวาง

(๓) "ถีนมิทธะ" มาอย่างเป็นคู่
หากเห็นอยู่แม้เมื่อใดให้สะสาง
'ถีนะ'  คือความหดหู่ไม่ปล่อยวาง
'มิทธะ' ข้างความง่วงหงาวแลหาวนอน

(๔) "อุทธัจจกุกกุจจะ" ควรละทิ้ง
'อุทธัจจะ' นั้นยิ่งดั่งภาพหลอน
คือฟุ้งซ่านเรื่อยไปอย่างแคลงคลอน
'กุกกุจจะ' ลดทอนเพียงรำคาญ

(๕) "วิจิกิจฉา" หาไม่มีความแน่ใจ
ให้สงสัยเรื่อยไปหลายสถาน
ทั้งความจริงความเชื่อมากเกินการ
จนพลอยพาลไม่มุ่งมั่นในอารมณ์

ทั้งห้าอย่างท่านวางไว้ให้รู้ทัน
สิ่งเหล่านั้นหากปล่อยไปให้ทับถม
สภาวะจิตมีแต่จะดิ่งจม
และหลงงมวนไหลไร้ทางไป

แต่ในทางวิปัสสนานั้นมีค่า
ด้วยนำมาพิจารณาให้รู้ไว้
ล้วนเป็นสิ่งอนิจจังอยู่ร่ำไป
อาจพาให้ฉุดใจไกลจากตม

จากคุณ	: นายแจม
เขียนเมื่อ	: 1 ก.ย. 55 14:14:26