PANTIP.COM : Y12796380 อะไรคือผู้รู้ []

ความคิดเห็นที่ 9

เราอาจจะต้องแปลคำบาลีให้เป็นภาษาไทยให้เข้าใจเห็นชัดเจนก่อน
เพราะถ้าใช้ทับศัพท์บ่อยๆ อาจขาดความลึกซึ้งกับสภาพที่เป็นจริง

ภาษาบาลี --> ภาษาไทย
"จิต" แปลไทยคือ สภาพรับรู้ ธรรมชาติของสภาพรับรู้ ที่รสเป็นกลาง
ดังที่ทราบ สภาพรับรู้นี้เราสัมผัสได้กันทุกคน มันเกิดอยู่ในช่วงเวลานึงๆแล้วแปรเปลี่ยนไป ดับสลายไป วนรอบไปเรื่อยๆ ไม่ใช่หญิง ไม่ใช่ชาย ไม่ใช่ตัวเราของเรา

เป็นพลังงานที่เกิดอยู่ในช่วงขณะๆนึงๆแล้วดับไปและเกิดขึ้นใหม่วนรอบอยู่อย่างนั้นซึ่งเกิดขึ้นจากปัจจัย ตากระทบรูป, หูกระทบเสียง, จมูกกระทบกลิ่น ลิ้นกระทบกับรส กายรับสัมผัส และใจรับธรรมารมณ์ตัวนึกคิดภายใน(เจตสิก)ที่ส่งสืบทอดกันไป(สันตติ)เป็นสายๆ
ซึ่งทั้งหมดนี้คือ สภาพรับรู้ กับ สิ่งที่ถูกรู้(ผ่านประสาทสัมผัสทั้งหก)

"เจตสิก" แปลไทยคือ องค์ประกอบของจิต ตัวปรุงแต่งจิต(สังขารจิต) ไปในรูปแบบต่างๆ เกิดขึ้นพร้อมกับจิตและดับไปพร้อมกัน เป็นสหชาติธรรม

คล้ายๆ สนามบาสเก็ตบอลว่างๆ แล้วถูกเติมด้วยกล่องลัง ชนิดต่างๆใหญ่เล็กจนเต็มพื้นที่
แล้วยกออกไปทั้งสอง แล้วกลับมาใหม่ อุปมาจิตนั้น คือเป็นสนามบาสเก็ตบอล ส่วนเจตสิกนั้นเป็น กล่องใบเล็กบ้างใหญ่บ้าง

ในเหล่าเจตสิก มีประกอบด้วย สัญญา เวทนา วิตก วิจาร สติ ฉันทะ วิญญาณ อธิโมกข์ ..เป็นต้น ทั้งนี้มีหลายตัว แต่ยกมาให้พอเห็นภาพเท่านี้ก่อน

สติ(บาลี) ---> การระลึกรู้ หรือความระลึกรู้ (ภาษาไทย) ขึ้นกับโอกาสในการใช้คำ

ดั่งที่ จขกท.ตั้งประเด็นไว้คือ
=========
"เวลานั่งมองสิ่งอื่นหรือได้ยินเสียงอื่นก็จะเห็นตัวผู้รู้เป็นผู้เห็น ผู้ได้ยิน เคยลองมองตัวผู้รู้ ก็เห็นเหมือนมีผู้รู้อีกคน มอง ตัวผู้รู้ มองซ้ำลงไปอีก เห็นผู้รู้ ซ้อนลงไปเรื่อยๆ

ตัวผู้รู้คืออะไรแน่ ไม่ใช่ความคิด หรือ เป็นความคิด

หรือว่า ผู้รู้คือ สติ"
========= ?

ลักษณะเป็นการซ้อนกันของ จิต(สภาพรับรู้)ปัจจุบัน ที่รับรู้ จิต(สภาพรับรู้อดีต)ที่เพิ่งผ่านพ้นไป(จิตอดีต) รับรู้เกี่ยวกับขันธ์๕ อยู่ในขันธ์๕ หรือ ส่วนใดส่วนนึงองค์ประกอบของขันธ์ที่มี ๕ ชนิด รับรู้โดยจิตและเจตสิก ดั่งที่กล่าวถึงองค์ประกอบไว้ด้านบน

ปัจจุบันผุดขึ้นซ้อนอดีตเสมอ ...
และสิ่งที่เป็นปัจจุบันขณะนี้ อีกเดี๋ยวก็กลายเป็นอดีต
ในจิตก็เช่นกัน เหมือนกับ ตาน้ำ ณ จุดนึงในกลางบึงน้ำ ที่ซึ่งน้ำผุดวงกระจายขึ้นมากลางบึงน้ำที่ซ้อน ๆ ๆ กัน จากจุดๆนั้น

หากแต่การเห็นจิตในจิต ไม่ใช่การเห็นการซ้อนขึ้นมาแต่เพียงอย่างเดียว

แต่เป็นการเห็นเหตุและปัจจัยด้วยพร้อมๆกันด้วยสัมปชัญญะ สติ สมาธิ จึงเกิดปัญญา “เรามักรู้เรื่องที่คิด แต่ไม่รู้ว่ากำลังหลงคิด” เมื่อเฝ้ามองอยู่เป็นปัจจุบันขณะ ถึงเหตุปัจจัยนั้นเหมือนบุคคลนั่งอยู่ริมบึงมองเข้าไปเห็นตาน้ำที่กำลังผุดอยู่ ก็จะค่อยๆทำลายความหลง-ภาวะปรุงแต่งจิตที่แฝงอยู่นั้น ไปได้โดยลำดับอินทรีย์

พุทธพจน์ ทรงตรัสว่า ขันธ์๕ อดีต อนาคต ใกล้ ไกล มีความเป็นไตรลักษณ์ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ไม่ควรยึดมั่นถือมั่น คือเรียนรู้เพื่อที่จะเป็นอิสระจากขันธ์ แต่ไม่ยึดติดกับมัน
แก้ไขเมื่อ 16 ต.ค. 55 20:17:03
แก้ไขเมื่อ 16 ต.ค. 55 20:13:05
แก้ไขเมื่อ 16 ต.ค. 55 20:10:59
แก้ไขเมื่อ 16 ต.ค. 55 20:07:19

จากคุณ : ซอนาย (nataraja)

เขียนเมื่อ : 16 ต.ค. 55 20:03:59

ความคิดเห็นที่ 16

จิตผู้รู้ ก็คือ ตัวสติ

*-----------------------
ความคิดเห็น ทั้งหมดต่อแต่นี้เป็นประสบการณ์ที่ได้ประสบมากับตัว และเป็นการลงความเห็นเป็นการส่วนตัว อย่าเอาไปเป็นบรรทัดฐาน ว่าเป็นเรื่องที่ถูกหรือผิด
*---------------------

"สติ" ตัวที่ว่านี้ ไม่ใช่สติทางโลก อย่างที่เราๆ คุ้นเคยแต่มันคือ สติ ที่ได้มาจากการภาวนา แล้วสติทั้งสองตัวนี้มันต่างกันอย่างไร

ถ้าเราแบ่งโลกออกเป็นสองส่วน คือโลกียะ กับโลกุตระ แล้ว สิ่งที่อยู่ในสองฟากฝั่งนั้น แทบไม่มีสิ่งใดที่เอามาเทียบเคียงกันหรือใช้แทนกันได้เลย

เปรียบเสมือนกับสิ่งมีชีวิตที่อยู่ในน้ำกับสิ่งมีชีวิตที่อยู่บนบก มันแทบจะเอามาเทียบเคียงหรือใช้อธิบายแทนกันได้เลย แต่มีสัตว์ที่เป็นพวกครึ่งบกครึ่งน้ำ

เท่านั้นที่เข้าใจความเไปของสิ่งมีชีวิตทั้งสองด้าน แต่ไม่สามารถอธิบาย ให้เด็ดขาดลงไปได้ ว่าอะไรมันเหมือนกับอะไรให้กับอีกฟากฝั่งหนึ่งเข้าใจได้

"สติ" ตามนัยยะของผู้บฎิบัติ มันเป็นของที่อยู่ในฝั่งฟากของ โลกุตระ แต่ความคิดเป็นสิ่งของที่อยู่ฟากของ โลกกียะ ผู้ที่ยังไม่ได้มรรคผลใดๆ จาก

การปฏิบัติ ย่อมไม่อาจเข้าใจได้ว่า "สติ" ซึ่งเป็นของฟากฝั่งโน้น เป็นแบบไหน เลยเอาสิ่งสมมุติบัญญัติ ที่อยู่ฝั่งของโลกียะ ไปเทียบเคียง แล้วอนุมานเอาตามสัญญา

ที่เรียนรู้มาจากฝั่ง โลกียะ ว่ามันควรจะคล้ายหรือใกล้เคียงกับของสิ่งใด ดังนั้นคำว่า "สติ" ของโลกียะ บางคนคิดว่ามันคือจดจ้องหรือจมจ่อความคิดอยู่กับ

สิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นเวลานานๆ เพราะคิดเอาเองว่านั่นคือ "สติ"

ส่วน "ตัวผู้รู้" เล่า บางคนไปเข้าใจว่า มันคือการรู้เห็นความคิด ก็เลยไปสร้างความคิดซ้อนคิดขึ้นมาอีก เพื่อให้ดูเหมือนกับว่า ตัวที่จ้องมองความคิด

คือ "ตัวผู้รู้" แต่แท้ที่จริงเขาหารู้ไม่ว่า การกระทำเช่นนั้นมันเป็นการสร้างความคิดซ้อนคิดขึ้นมาอีกชั้นหนึ่งเท่านั้นเอง

แล้ว "สติ" ซึ่งเป็นของฟากฝั่งโน้นเล่าเป็นอย่างไร

"สติ" ความหมายของผู้ปฎิบัติ คือการที่ ความคิดซึ่งเป็นของดั้งเดิม ที่เราๆ เห็นกันอยู่ ในฝั่งของ โลกียะ นั้น ดูเหมือนกับว่ามันเป็นสิ่งๆ เดียวไม่มีอะไรซับซ้อน

แต่พอผ่านการภาวนาจนถึงขั้นที่มันพร้อมมูล (สำหรับคนที่ทำสมถะ ก็อาจจะทำให้จิตเข้าไปสู่ อัปนาสมาธิ ) แต่พอกลับออกมาแล้ว มันเหมือนกับว่าความคิด

ที่แต่เดิมเราเห็นว่ามันเป็นแค่ของสิ่งเดียว แต่พอผ่านขั้นนั้นออกมาแล้ว ของสิ่งนั้นมันถูกคลี่ออกมาเป็นสอง ไม่ใช่ของสิ่งเดียวอย่างที่เราเข้าใจตั้งแต่ตอนต้นเสียแล้ว

ประหนึ่งว่า ถ้าเรามีเชือกเส้นหนึ่งสีเทาๆ ซึ่งดูมันเผินๆ ผ่านๆ ก็คิดว่ามันเป็นเชือกสีเทาเส้นเดียวธรรมดาๆ เท่านั้นเองไม่มีอะไรพิเศษ แต่พอเราเข้าไปดูมันใกล้ๆ

แล้วหยิบมันขึ้นมาพิจารณาอีกทีอย่างละเอียด จึงทำให้รู้ว่าแท้ที่จริง เชือกเส้นดังกล่าวนั้นมันคือเชือกสีดำกับสีขาวที่ตีเกลียวพันกันอยู่อย่างเหนียวแน่น จนถ้าไม่สังเกตุ

ให้ดีแล้ว ก็จะเห็นว่ามันคือเชือกเส้นเดียวกัน และสมมติว่าเราได้ดึงเชือกสองเส้นนั้นออกจากกัน เราก็จะได้เชือกเส้นใหม่ที่เป็นเชือกเส้นสีขาวหนึ่งเส้น และเชือกสีดำอีกหนึ่งเส้น

แต่ไม่มีเชือกสีเทาเส้นเดิมอีกแล้ว

ความคิดหรือจิตที่ผ่านอัปนาสมธิออกมาแล้ว ก็เปรียบเสมือน เชือกที่ถูกคลี่ออกมาเป็นสองเส้น เส้นหนึ่งคือความคิดแบบเดิมๆ อีกเส้นหนึ่งคือ สติ ซึ่งแต่เดิมมัน

ถูกพันรวมกันเป็นเส้นเดียวกับความคิด จนเรามองมันไม่เห็น ความรู้สึกในตอนนี้เหมือนกับว่าเรามีสองคน คนหนึ่งก็คือตัวเรา แต่อีกคนหนึ่งก็เราเหมือนกัน

โดยคนแรกทำหน้าที่คิดทำอะไร เหมือนเดิมทุกประการ แต่อีกคนซึ่งก็คือเรานั่นแหละ มันไม่ทำอะไรทั้งนั้นมันจะทำหน้าที่ดูเรา ซึ่งเป็นคนแรกทำโน้นทำนี่

คือมันจะดูเฉยๆ อย่างเดียวเลย ไม่มีการสร้างความรู้สึกใดๆ ขี้นมากับการดูนั้นทั้งสิ้น ถึงแม้เราจะพยายามอย่างไร เพื่อที่จะให้มันคิดหรือเกิดความรู้สึก

มันก็ไม่ทำตามทั้งสิ้น คือเราไปสั่งมันไม่ได้นั่นเอง

อาการแบบนี้มันจะทรงตัวไปตลอดทั้งวัน ไม่ว่าจะยืน เดิน นั่ง นอน พูด คิด กิน ขับถ่าย มันจะติดตัวเราไปแบบนี้ตลอดเวลา เราจะทำให้มันหายไปก็ไม่ได้ มันติดแจอยู่

แบบนั้นเองถึงแม้เราจะลองทำอะไรๆ แบบไม่ต้องใส่ใจ แต่เจ้าตัวเราที่ทำหน้าที่เฝ้าดูมันก็ยังดูของมันอยู่แบบนั้นไปเรื่อยๆ

และสิ่งนี้แหละที่มันทำให้เราต้องปฎิวัติตัวเองใหม่หลังจากเกิดมีมันขึ้นมา เพราะไม่ว่าเราจะทำอะไร กิจวัตรประจำวัน จะเป็นไปแบบ สำรวม ผิดแผกแตกต่าง

ไปจากที่เราทำอยู่ในชีวิตประจำวันแบบเดิมๆ เช่นการกิน แต่เดิมเคยกินเร็ว พูดจาในขณะกิน แต่พอมันเกิดอาการอย่างที่ว่า กริยามันดูสำรวมเยือกเย็น กินช้าลง

เคี้ยวอาการก็เป็นไปแบบ สำรวม เหมือนกับพระ การเดินการเหิน มันเปลี่ยนไปหมดเลย ไม่ได้ตั้งใจ แต่มันเป็นไปเองโดยอัตโนมัติ การคิด การพูด มันเหมือนมีใครมานั่งดูเราอยู่

ตลอดเวลา ซึ่งมันก็คือตัาเราเองอีกนั่นแหละ ตอนแรกผมก็ไม่รู้หรอกว่าเขาเรียกว่าอะไร ผมเอาอาการที่ว่ามาไปสนทนา กับท่านผู้รู้ท่านหนึ่ง ท่านบอกว่า สิ่งนี้เขาเรียกว่า

สติ มันกลับมาอบรมกายกายทำให้อยู่ในสภาวะปกติ หรือศีลนั่นเอง ทั้งๆ ที่เราก็ไม่ได้ตั้งใจ แต่มันกำกับของมันไปเอง ฉะนั้นใครที่ได้ภาวนาสติ แล้วขอรับรองว่า

จะละเมิดศีลไม่ได้เด็ดขาด เพราะมันคือของสิ่งเดียวกันนั่นเอง แต่อยู่คนละสถานะ เหมือนน้ำกับน้ำแข็ง แท้ที่จริงแล้วมันคือของสิ่งเดียวกัน มันเปลี่ยนสถานะไป

เนื่องจากเหตุปัจจัยมันปลี่ยนไป แต่แท้จริงแล้วมันก็คือของสิ่งเดียวกันนั่นเอง

สรุปคือ "สติ" หรือ จิตผู้รู้นั้น ถ้ามันเกิดจากความตั้งใจคิดของเราเอง อันนั้นไม่ใช่จิตผู้รู้เสียแล้ว สติหรือจิตผู้รู้ที่แท้จริง ต้องเป็นไปเองโดยอัตโนมัติ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง

ก็คือ เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเองโดยที่เราไม่ได้ไปสร้างมันขึ้นมา ซึ่งเป็นผลสืบเนื่องมาจากการภาวนาของเรานั่นเอง

จากคุณ : vars

เขียนเมื่อ : 17 ต.ค. 55 14:47:39