PANTIP.COM : I4320800 ++ แล้ววันนี้ ก็ได้รับคำตอบ ทำไมธนาคารพาณิชย์เร่งระดมเงินฝาก ++ []

ความคิดเห็นที่ 14

จากโพสต์ ทูเดย์

เหตุไฉนจึงแข่งกันขึ้นอัตราดอกเบี้ย
โดย ชาติชัย พาราสุข, ดร.

หนึ่งในคำถามยอดฮิตในขณะนี้คือ เมื่อใด อัตราดอกเบี้ย จะหยุดขึ้น ด้วยดูเหมือนว่าจะมีการปรับขึ้นอัตรา ดอกเบี้ย ทุกครั้งที่ คณะกรรมการนโยบายการเงิน ประชุม ล่าสุด คณะกรรมการฯ ก็ได้ ประกาศขึ้น อัตราดอกเบี้ยซื้อคืนพันธบัตร (Repo) อายุ 14 วัน หรือที่เรียกว่าอัตราดอกเบี้ยอ้างอิงอีก 0.25% ทำให้อัตราดอกเบี้ยดังกล่าวขึ้นไปอยู่ที่ 4.75% ซึ่งเป็นระดับเดียวกันกับอัตราดอกเบี้ยอ้างอิงของสหรัฐอเมริกา (Fed Fund Rates) การขึ้นอัตราดอกเบี้ยบ่อยครั้งเช่นนี้ ทำให้ทั้งผู้บริโภคและผู้ประกอบการบางส่วนชะลอการบริโภคและลงทุนเพื่อดูทิศทางที่ชัดเจนของอัตราดอกเบี้ย แม้แต่กระทรวงการคลังที่พยายามจะไม่ก้าวก่ายงานของธนาคารแห่งประเทศไทย ยังออกมาปรารภว่า อัตราดอกเบี้ยน่าจะหยุดปรับตัวเพิ่มขึ้นได้แล้ว เพราะอัตราเงินเฟ้อได้เริ่มจะชะลอตัวลงแล้วเช่นกัน

ที่จริงแล้ว ได้ปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยอย่างต่อเนื่องตลอดระยะเวลา 2 ปีที่ผ่านมา หากแต่ประชาชนทั่วไปไม่ค่อยจะให้ความสนใจต่อการตัดสินใจของคณะกรรมการ เพราะธนาคารพาณิชย์ไม่ได้ปรับอัตราดอกเบี้ยเงินฝากและเงินกู้ตามดอกเบี้ยอ้างอิง จะมีก็แต่ธนาคารพาณิชย์ขนาดเล็กที่ปรับอัตราดอกเบี้ยเงินฝากตามบ้าง สาเหตุเป็นเพราะธนาคารเหล่านี้มีลูกค้ารายใหญ่จำนวนมาก (เมื่อเทียบกับฐานเงินฝากของ ธนาคาร) ลูกค้ารายใหญ่เหล่านี้เขามีทางเลือก หากธนาคารไม่ขึ้นอัตราดอกเบี้ยเงินฝากให้ เขาก็จะถอนเงินไปซื้อตั๋วเงินคลังที่มีอัตราผลตอบแทนผันแปรตามอัตราดอกเบี้ยอ้างอิง จึงทำให้ธนาคารขนาดเล็กต้องปรับอัตราดอกเบี้ยตามอัตราดอกเบี้ย อ้างอิงไปโดยปริยาย มิฉะนั้นจะเก็บลูกค้าไม่อยู่ จนอาจจะนำไปสู่การขาดแคลนสภาพคล่องได้ในที่สุด

ส่วนธนาคารพาณิชย์ขนาดกลางและขนาดใหญ่เขามีฐานลูกค้าที่ต่างกัน คือเขามีลูกค้ารายเล็กและรายกลางอย่างเราๆ ท่านๆ มาก ลูกค้ากลุ่มนี้ไม่มีปัญญาที่จะถอนเงินไปซื้อตั๋วเงินคลัง เพราะจะต้องซื้อครั้งละไม่ต่ำกว่า 10 ล้านบาท จะเอาเงินที่ไหนไปซื้อกัน ที่สำคัญคือ ตั๋วเงินคลังคืออะไรยังไม่รู้จักกันเลย ดังนั้น ธนาคารจะให้อัตราดอกเบี้ยน้อยนิดแค่ไหน ก็ไม่มีทางเลือกนอกจากยอมรับอัตราดอกเบี้ย ที่ธนาคารเขาจะกรุณาให้ ทางเลือกที่พอจะมีคือ ไปซื้อหน่วยลงทุนของกองทุนรวมตราสารหนี้ที่เขาเอาเงินหมื่น เงินแสน ของรายย่อยอย่างพวกเรารวมกันไปซื้อตั๋วเงินคลังอีกที จึงไม่แปลกใจที่ธุรกิจกองทุนรวมเติบโตอย่างรวดเร็วมากในปีที่ผ่านมา

เมื่อตลาดแบ่งแยกระหว่างผู้ฝากรายใหญ่และผู้ฝากรายย่อยอย่างชัดเจน เหตุใดธนาคารพาณิชย์ขนาดใหญ่ ซึ่งน่าจะเรียกว่าเสือนอนกิน จึงได้ปรับอัตราดอกเบี้ยเงินฝากขึ้นเพื่อแข่งขันกับธนาคารขนาดเล็ก และการปรับอัตราดอกเบี้ยเงินฝากของธนาคารขนาดใหญ่ก็ไม่ใช่เป็นการปรับเล็กน้อยแบบแก้บน หรือปรับประหลาดอย่างธนาคารของรัฐแห่งหนึ่ง ที่จะต้องฝากวันนั้น วันนี้เท่านั้น ถึงจะได้อัตราดอกเบี้ยพิเศษ แต่เป็นการปรับชนิดที่เรียกว่าช็อกวงการขนาดที่ผู้ฝากเงินยอมเข้าคิวเอาเงินไปฝากกันเลย การแข่งกันปรับอัตราดอกเบี้ยเงินฝากทำให้หลายคนกังวลว่ามีปัญหาอะไรกับสภาพคล่องของประเทศหรือไม่ เช่น มีการไหลออกของเงินทุน

คำตอบคือไม่ใช่ครับ ไม่มีเงินทุนไหลออก แต่กลับไหลเข้าด้วยซ้ำไป โดยเห็นได้จากปริมาณเงินทุนสำรองระหว่างประเทศที่เพิ่มขึ้นทุกวัน จน ค่าเงินบาท แข็งโป๊กต่ำกว่า 38 บาทต่อเหรียญสหรัฐไปเรียบร้อยแล้ว ดังนั้น สภาพคล่องจึงไม่ใช่ปัญหาของประเทศ และจะไม่ใช่ปัญหาของประเทศไปอีกนาน ด้วยเราไม่มีภาระหนี้ระยะสั้นให้ต้องกังวลเหมือนกันตอนเกิดวิกฤตปี 2540 เหตุผลที่ทำให้ธนาคารพาณิชย์ขนาดใหญ่ปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยมีอยู่ 4 ประการหลักด้วยกัน

ประการแรก คือ ต้องการรักษาฐานเงินฝาก อย่าลืมว่าธนาคารขนาดใหญ่เขาก็มีลูกค้ารายใหญ่ด้วย ลูกค้าเหล่านี้ถูกธนาคารขนาดเล็กเอาอัตราดอกเบี้ยมาล่อให้ย้ายเงินฝากไปหลายหมื่นล้านบาท รวมๆ กันแล้วคงจะเป็นแสนล้านบาท ซึ่งที่จริงแล้วธนาคารขนาดใหญ่เขาก็ไม่ได้กระเทือนอะไรมากมาย เพราะเงินเขามีเหลือเฟือ แต่ก็ไม่อยากจะเสียลูกค้าที่มีค่าไปเช่นกัน ด้วยเกรงว่าลูกค้าเหล่านี้จะไปติดใจในบริการของธนาคารขนาดเล็กแล้วจะไม่กลับมาอีก ธนาคารขนาดใหญ่จึงต้องปรับอัตราดอกเบี้ยเงินฝากเพื่อเอาใจลูกค้ารายใหญ่ๆ กล่าวคือ ถ้าลูกค้าจะแบ่ง (เศษ) เงินไปฝากที่อื่นบ้างก็ไม่ว่ากัน ขออย่าให้ถอนหมดปิดบัญชีเป็นใช้ได้ ดังนั้น จะสังเกตเห็นได้ว่าการปรับอัตราดอกเบี้ยของธนาคารใหญ่ในช่วงแรกมักจะไม่ค่อยประกาศออกมา แต่จะเป็นการให้อัตราพิเศษกับลูกค้าบางกลุ่มมากกว่า

ประการที่สอง คือ ธนาคารขนาดเล็กแข่งกันรุนแรง เวลาที่ธนาคารขนาดเล็กปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ย เขาจะได้เงินฝากมากจากลูกค้าของแบงก์ใหญ่ไม่มาก ส่วนใหญ่ก็จะได้ลูกค้าของแบงก์ขนาดเล็กอื่น เรียกว่าแย่งลูกค้ากันเองก็ว่าได้ ดังนั้น เมื่อธนาคารขนาดเล็ก A ปรับอัตราดอกเบี้ยขึ้น ธนาคารขนาดเล็ก B ก็ต้องรีบปรับตาม และไม่ได้ปรับตามอย่างเดียว ปรับมากกว่าเสียอีก อาทิตย์ถัดมา ธนาคาร A ก็ต้องเกทับ ปรับอัตราดอกเบี้ยให้ยิ่งสูงขึ้นไปอีก เล่นเอาล่อเอาเถิดกันอยู่อย่างนี้ คนที่สบายคือผู้ ฝากเงิน คนที่เหนื่อยคือธนาคารขนาดใหญ่ที่เห็นเงินฝากของตัวเองไหลออกไปมากขึ้นๆ ทุกที จนในที่สุดต้องมาเล่นสงครามอัตราดอกเบี้ยกับเขาบ้าง ซึ่งนั่นคือช่วงที่สองที่เราเริ่มเห็นธนาคารใหญ่ประกาศปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยระยะยาว

เหตุผลประการที่สาม คือ ธนาคารแห่งประเทศไทยส่งสัญญาณ ชัดเจนว่าต้องการเห็นอัตรา ดอกเบี้ยเงินฝาก ที่แท้จริงเป็นบวก และธนาคารแห่งประเทศไทยก็ทำให้เห็นจริงๆ ว่ายึดมั่นกับคำพูดดังกล่าว โดยมีการปรับอัตราดอกเบี้ยอ้างอิงเพิ่มขึ้นทุกครั้งที่มีการประชุมของคณะกรรมการนโยบายการเงิน ซึ่งจะประชุมทุก 6 สัปดาห์ ดังนั้น หากเชื่อว่าอัตราเงินเฟ้อจะไปทรงตัวอยู่ที่ 3.5–4.5% อัตราดอกเบี้ยเงินฝาก 1 ปี จะต้องไม่ต่ำกว่านั้น ธนาคารน้อยใหญ่จึงไม่กังวลที่จะปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ยเงินฝากไปล่วงหน้าก่อน เพราะอย่างไรแบงก์ชาติก็ต้องดึงอัตราดอกเบี้ยขึ้นไปถึงจุดนั้นอยู่แล้ว ที่สำคัญที่สุดคือ ธนาคารสามารถที่จะนำเงินฝากที่เข้ามาใหม่ไปซื้อ Repo 14 วันจากแบงก์ชาติ และทำกำไรจากส่วนต่างอัตราดอกเบี้ยได้ อย่าคิดว่าการ ที่ธนาคารแข่งกันขึ้นอัตราดอกเบี้ยเงินฝากแล้วจะขาดทุนนะครับ เขากำไรเพิ่มขึ้นต่างหาก เพราะอัตราดอกเบี้ยเงินฝากต่ำกว่าอัตราดอกเบี้ย Repo แต่หลังๆ นี้เหตุการณ์เริ่มจะเปลี่ยนไปแล้ว กล่าวคืออัตราดอกเบี้ยเงินฝากเริ่มที่จะแพงว่าอัตราดอกเบี้ย Repo

ประการสุดท้ายและเป็นเหตุผลที่สำคัญที่สุดคือ มีขาใหญ่ต้องการสภาพคล่อง ขาใหญ่ที่ว่านี้คือ รัฐบาลที่รู้สึกว่าหลังๆ นี่จะหมุนเงินไม่ทัน เนื่องจากมีการใช้จ่ายเกินตัว อีกทั้งรายได้ก็เก็บได้ไม่ค่อยจะเข้าเป้านัก ถ้าจะให้ผมเดา ขอย้ำว่าเดา เพราะรัฐบาลเขาไม่เคยให้ตัวเลข ชัดเจนในเรื่องนี้ รัฐบาลน่าจะมีเงินขาดมือประมาณ 3 แสนล้านบาท แสนล้านบาทแรกก็ไปเบิกเงินคงคลังมาใช้จ่ายจนเกลี้ยงคลัง แสน ล้านบาทที่สองก็ออกตั๋วเงินคลัง ซึ่งเดิมตั้งใจจะขอออก 1 แสนล้านบาทพอดี แต่พอเจอแรงวิจารณ์ก็เลยหน้าบางขอออกตั๋วเงินคลังแค่ 8 หมื่นล้านบาท ส่วนแสนล้านบาทสุดท้ายก็ต้องเล่นแร่แปรธาตุด้วย กลยุทธ์หลายด้าน อาทิ ชะลอการจ่ายเงิน เรียกเงินจากรัฐวิสาหกิจเข้าคลัง เรียกเงินจากส่วนท้องถิ่นเข้ามาให้ส่วนกลางใช้ และแอบกู้ยืมเงินจากสถาบันการเงิน ฯลฯ วิธีแก้ไขเงินสดขาดมือแบบสุดท้ายนี้ ทำให้ธนาคารที่ถูกแอบกู้ยืมเงินต้องเร่งหาเงินฝากเพื่อมาปล่อยกู้ให้รัฐบาล และเป็นการจุดชนวนการแย่งเงินฝากกันระหว่างแบงก์ใหญ่

การที่ รัฐบาล ต้องการสภาพคล่องจำนวนมากมายหลายแสนล้านบาทเช่นนี้ย่อมจะไม่ใช่เรื่องเล็ก และส่งผลให้ธนาคารทั้งหลายรู้สึกว่าเงินตึงตัว ดังนั้น เพื่อความปลอดภัย ธนาคารจึงจะต้องป้องกันไม่ให้เงินฝากของตนเองไหลออก และถ้าเป็นไปได้ ก็อยากได้เงินฝาก เพิ่มเติมเพื่อความสบายใจ จึงนำไปสู่สงครามอัตราดอกเบี้ยระหว่างธนาคารพาณิชย์อย่างที่เราได้เห็นกัน แต่ธนาคารเขาก็ฉลาด เวลา เขาขึ้นอัตราดอกเบี้ย เขาจะขึ้นให้เฉพาะผู้ฝากรายใหญ่ๆ หรือ ผู้ฝากเงินระยะยาวเท่านั้น ทั้งนี้ เพื่อไม่ให้ต้นทุนเงินฝากเฉลี่ย ของธนาคารเพิ่มขึ้นเร็วเกินไป จนไปกระทบผลกำไรขาดทุนของเขามากเกินไป

จากเหตุผล 4 ข้อที่ผมกล่าวมา ท่านผู้อ่านลองพิจารณาว่าอัตราดอกเบี้ยยังจะขึ้นต่อไป หรือจะหยุดขึ้นแล้ว สำหรับผมเองคิดว่าอัตราดอกเบี้ยเงินฝากของธนาคารพาณิชย์จะยังสามารถขึ้นได้อีกอย่างน้อย 1% ในปีนี้ และมีความเสี่ยงว่าอาจจะปรับขึ้นมากกว่านั้นด้วย เพราะ (1) คณะกรรมการนโยบายการเงินยังคงจะปรับอัตราดอกเบี้ยอ้างอิงเพิ่มขึ้นอีก ด้วยอัตราเงินเฟ้อจะไม่ยอมชะลอตัวง่ายๆ (2) รัฐบาลยังจะมีปัญหาเงินสดขาดมือต่อไป และ (3) มีความเป็นไปได้ว่าอาจจะมีสถาบันการเงินบางแห่งที่แข่งขันหาเงินฝากกับชาวบ้านไม่เก่ง เริ่มมีปัญหาสภาพคล่องขาดมือ และอาจจะทำ surprise ด้วยการขึ้นอัตราดอกเบี้ยเขย่าวงการกว่าที่ธนาคารกรุงเทพได้กระทำ ซึ่งก็จะนำไปสู่สงครามอัตราดอกเบี้ยอีกรอบหนึ่ง

เผอิญวันนี้เนื้อที่หมดแค่นี้ ผมจึงไม่อาจจะขยายความเหตุผลทั้ง 3 ข้อของผมได้ จึงขอติดท่านผู้อ่านไว้ก่อน เอาไว้ครั้งต่อๆ ไปผมจะมาอธิบายเหตุผลให้ฟัง แต่บอกเลยว่าให้ทำใจเรื่องอัตราดอกเบี้ยได้ โอกาสที่อัตราดอกเบี้ยจะไม่ขึ้นต่อคงจะริบหรี่เต็มที m

จากคุณ : ดาบผ่าลม - [ 28 เม.ย. 49 11:17:45 ]