PANTIP.COM : I5765528 หลักความไม่แน่นอนในทางวิทยาศาสตร์มาประยุกต์กับหุ้นได้อย่างไร [หุ้น]

ความคิดเห็นที่ 9

ความไม่แน่นอน (แปลโดย คนชายขอบ)

กีฬาเบสบอลนั้น สามารถเล่นได้โดยใช้ลูกบอลที่มีขนาดเล็กกว่าปกติ เช่น ขนาดเท่าลูกปิงปอง หรือลูกบอลที่มีขนาดใหญ่กว่าปกติ เช่น ขนาดเท่าลูกวอลเลย์บอล มันอาจดูแปลกประหลาด แต่เราก็ยังสามารถเล่นเบสบอลได้ กฎกติกาของเบสบอลใช้ได้กับลูกบอลขนาดเล็ก กลาง และใหญ่ นอกจากนั้น เรายังสามารถคิดวิธีเล่น “มินิเบสบอล” โดยใช้ลูกบอลขนาดจิ๋วที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางเพียง 1 มิลลิเมตร พลวัตของเบสบอลก็ยังคงเหมือนเดิม นั่นคือลูกบอลถูกขว้าง วิถีของลูกบอลเป็นเส้นโค้ง และลูกบอลถูกตี

อย่างไรก็ตาม ถ้าเราลดขนาดลูกบอลลงไปเรื่อยๆ จนมันเหลือขนาดเท่าอะตอม หรืออิเล็คตรอน ภาพที่เราเห็นจะแปรเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง เราจะเห็นปรากฏการณ์ที่จะดูแปลกประหลาดมาก หากมันเกิดขึ้นในโลกปกติ สิ่งหนึ่งที่แสดงว่าโลกอนุภาคแตกต่างจากโลกปกติอย่างไร คือตัวอย่างต่อไปนี้: ถ้าเรามีโคมไฟในห้องนั่งเล่นที่มีสวิตช์ปรับระดับความสว่าง เราก็จะสามารถปรับระดับความสว่างในห้องได้ ตราบใดที่โคมไฟนั้นยังส่องแสงนวลอยู่ เราก็จะรู้สึกว่าเราสามารถค่อยๆ ปรับลดความสว่างลงได้เรื่อยๆ โดยไม่ต้องปิดไฟ

จริงๆ แล้วนี่เป็นภาพลวงตา เพราะถ้าเราลองจ้องมองใกล้ๆ ที่หลอดไฟ เราจะสังเกตเห็นว่า ณ จุดหนึ่งเราจะเริ่มเห็นแสงฉายแบบ “แวบๆ” คือบางขณะมี บางทีดับ นั่นแปลว่าเราได้ก้าวพ้นขีดจำกัดของความต่อเนื่องแล้ว เรื่องแบบนี้เกิดขึ้นได้ เพราะแสงประกอบด้วยมวลสารขนาดจิ๋วที่แบ่งตัวไม่ได้อีก เรียกว่า “โฟตอน” เนื่องจากมวลสารที่แบ่งตัวไม่ได้แล้วของอนุภาคทุกประเภท มีชื่อเรียกรวมๆ กันว่า “ควอนตัม” ดังนั้นโฟตอนเลยนับเป็นควอนตัมของแสง เหตุนี้เป็นที่มาของชื่อแขนงวิทยาศาสตร์ ที่พยายามอธิบายปรากฏการณ์ในโลกของอะตอม คือ กลศาสตร์ควอนตัม (quantum mechanics)

มาย้อนไปดูเกมเบสบอลกัน ตอนนี้ลูกบอลที่เราขว้างไม่ได้เป็นยางแล้ว แต่เป็นอนุภาคที่เล็กมาก เช่น อิเล็คตรอน เจ้าอิเล็คตรอนนี้กำลังแล่นไปยังไม้ตีเบสบอลอันจิ๋ว ที่เรากำลังเล็งอยู่ ก่อนอื่นเราต้องรู้ว่าอิเล็คตรอนอยู่ตรงไหน แต่เราต้องการแสงสว่างเพื่อที่จะได้มองเห็นมัน

ปัญหาอยู่ที่ว่า แสงประกอบด้วยโฟตอน ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่าอิเล็คตรอน แปลว่าโฟตอนที่วิ่งชนอิเล็คตรอนจะทำให้อิเล็คตรอนนั้นเคลื่อนไปจากวิถีของมัน

ดังนั้น ถ้าเราส่องโคมไฟอันจิ๋วไปที่อิเล็คตรอนเพื่อให้มองเห็น แล้วรับโฟตอนกลับมาละก็ เราก็จะทำให้วิถีของอิเล็คตรอนนั้นบิดเบือนไป เราอาจลองใช้โฟตอนอันเดียว แต่แค่นั้นก็ทำให้อิเล็คตรอนเคลื่อนไปได้แล้ว เราอาจลองทำให้เจ้าโฟตอนนีมีแรงดันอิเล็คตรอนน้อยลง ด้วยการลดโมเมนตัมของมัน [โมเมนตัมคือปริมาณการเคลื่อนที่ของวัตถุ วัดได้จากมวลคูณด้วยความเร็วในการเคลื่อนที่ - ผู้แปล] แต่ปัญหาคือ ทำอย่างนั้นเท่ากับเป็นการสร้างแสงที่มีคลื่นยาวขึ้น ซึ่งจะทำให้เราไม่สามารถมองเห็นอิเล็คตรอนได้ชัด

เวอร์เนอร์ ไฮเซ็นเบิร์ก เป็นผู้พิสูจน์ว่า ถ้าเราสร้างเครื่องมือขึ้นมาเพื่อใช้วัดตำแหน่งของอิเล็คตรอนโดยละเอียด เครื่องจะไม่สามารถบอกความเร็วของอิเล็คตรอนนั้นด้วย ถ้าเราต้องการวัดความเร็วของอิเล็คตรอน โดยไม่ขยับตำแหน่งมันละก็ เราสามารถเปลี่ยนประเภทของแสงได้ แต่แล้วเราก็จะไม่รู้ว่าอิเล็คตรอนเคลื่อนไปอยู่ตรงไหน

ในโลกอนุภาค ไม่มีเครื่องมือใดๆ ที่จะบอกเราทั้งตำแหน่ง และความเร็วของอนุภาค ในขณะเดียวกันได้ จริงอยู่ว่า เราอาจลองหยุดอิเล็คตรอนด้วยการตั้งกำแพง วิธีนี้จะช่วยให้เรารู้ว่าอิเล็คตรอนอยู่ตรงไหน และรู้ว่ามันอยู่นิ่งด้วยเมื่อเทียบกับกำแพง แต่นั่นก็ไม่ช่วยให้เราคาดเดาอะไรได้ และไม่ช่วยในเกมเบสบอลของเรา เมื่อใดที่เราลงมือวัด เมื่อนั้นเราสร้างความคลาดเคลื่อนให้กับสิ่งที่เราอยากวัด กลายเป็นข้อแลกเปลี่ยนในการวัดค่าบางประการของสิ่งต่างๆ

กฎความไม่แน่นอนของไฮเซ็นเบิร์ก ลงลึกในรายละเอียดกว่านี้ เพราะชี้ให้เห็นว่าสิ่งที่ไม่แน่นอนคือ ตำแหน่งและความเร็วของอนุภาคเองด้วย ไม่ใช่แต่เฉพาะเครื่องมือเราไม่เที่ยง ดังนั้น ลักษณะหลายประการของอนุภาค จึงเป็นเพียงค่าความเป็นไปได้ต่างๆ เกี่ยวกับการวัด ไม่ใช่ค่าสัมบูรณ์ใดๆ

จากคุณ : หมูอวบ - [ 30 ส.ค. 50 00:17:54 ]