PANTIP.COM : U10012345 [ กฎหมาย ] รบกวนสอบถามเกี่ยวกับเรื่อง "ลิขสิทธิ์สินค้า" ด้วยครับ [กฎหมาย]

ความคิดเห็นที่ 5

คุณความเห็นที่ ๒ โปรดอ่านหมายเหตุท้ายฎีกา ๒๘๑๗/๒๕๔๓

ปัญหาคือ ตัวแทนจำหน่ายจะสามารถบังคับใช้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเพื่อห้ามการนำเข้าซ้อนได้หรือไม่ ทั้งนี้เพราะสินค้านำเข้าซ้อนนั้นในความเป็นจริงก็คือสินค้าที่ผลิตโดยผู้ ผลิตรายเดียวกันกับสินค้าที่จำหน่ายโดยตัวแทนจำหน่ายหรือเป็นสินค้าที่ผลิต ด้วยการรู้เห็นยินยอมของผู้ผลิตนั่นเอง เช่น เป็นสินค้าที่ผลิตโดยบุคคลที่ได้รับอนุญาตให้ใช้สิทธิจากผู้ผลิต (licensee) เป็นต้น

มีหลักกฎหมายทั่วไปอยู่หลักหนึ่งเรียกว่า "หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิในทรัพย์สินทาง ปัญญา"(PrincipleofExhaustionofIntellectualPropertyRights)ซึ่งมีที่มาดั้ง เดิมจากคำพิพากษาของศาลแห่งประเทศสหพันธรัฐเยอรมนี ที่ตัดสินไว้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2445 สาระสำคัญของหลักการนี้คือเมื่อได้มีการวางจำหน่ายสินค้าภายใต้สิทธิใน ทรัพย์สินทางปัญญาใดโดยชอบแล้ว (1) สิทธิทางกฎหมายเหนือสินค้านั้นย่อมเป็นอันระงับสิ้นไป ผู้ทรงสิทธิจะบังคับสิทธิของตนเอากับผู้ใช้ประโยชน์จากสินค้านั้นมิได้ เช่น ผู้ซื้อสินค้าที่วางจำหน่ายโดยผู้ทรงสิทธิ ย่อมมีสิทธิที่จะแสวงหาประโยชน์จากสินค้านั้น ไม่ว่าจะด้วยการใช้ ขาย หรือจำหน่ายสินค้านั้นต่อไป

หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญา ได้ถูกนำมาใช้เพื่อประนีประนอมความขัดแย้งทางผลประโยชน์ของบุคคลสองกลุ่ม อันได้แก่ ประโยชน์ของผู้ทรงสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาในการปกป้องผลงานทางปัญญาของตน และประโยชน์ของผู้มีกรรมสิทธิ์ในสินค้าซึ่งได้รับสินค้านั้นมาโดยชอบหลักการ ระงับสิ้นไปของสิทธิเปิดโอกาสให้ผู้ทรงสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาแสวงหา ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์จากสิทธิของตนได้ในครั้งแรก และเมื่อผู้ทรงสิทธิได้รับประโยชน์ด้วยการจำหน่ายสินค้านั้นแล้ว สิทธิเหนือสินค้านั้นก็เป็นอันระงับไป หลักการนี้ตั้งอยู่บนปรัชญาความเชื่อที่ว่าผู้ซื้อสินค้าควรจะสามารถใช้ สิทธิในกรรมสิทธิ์ของตนได้โดยเสรีเช่นเดียวกับเจ้าของทรัพย์สินทั่วไป

(4) หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเป็นที่ยอมรับมากขึ้นใน ปัจจุบัน แต่ขอบเขตของการใช้หลักการนี้ก็แตกต่างกันไปในประเทศ ซึ่งอาจจำแนกขอบเขตของการใช้หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญา ออกได้เป็น 3 ระดับคือ หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิภายในประเทศ (nationalexhaustion)หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิระดับภูมิภาค (regionalexhausion) และหลักการระงับสิ้นไปของสิทธิระดับระหว่างประเทศ (internationalexhaustion)

เป็นที่ทราบกันว่า สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเป็นสิทธิทางกฎหมายที่อาจใช้บังคับได้ในประเทศที่ มีสิทธิเท่านั้น ดังเป็นไปตามหลักดินแดน (TerritorialityPrinciple) สิทธิที่มีอยู่ในประเทศไม่อาจใช้บังคับการทำละเมิดที่ได้กระทำนอกราช อาณาจักร หรือสิทธิที่มีอยู่ในต่างประเทศจะไม่มีผลใช้บังคับในประเทศ เป็นต้น

ประเทศที่ใช้หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิภายในประเทศ จะยึดถือหลักดินแดนอย่างเคร่งครัด โดยถือว่าเฉพาะแต่การจำหน่ายสินค้าโดยชอบภายในประเทศเท่านั้น ที่จะทำให้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเหนือสินค้านั้นระงับสิ้นไป

การที่ประเทศใดใช้หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิในระดับภูมิภาคและในระดับ ระหว่างประเทศแสดงว่าประเทศนั้นถือว่าหลักการระงับสิ้นไปของสิทธิเป็นข้อยก เว้นที่ไม่อยู่ภายใต้บังคับของหลักดินแดน การใช้หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิในลักษณะนี้ย่อมมีผลเท่ากับเป็นการอนุญาต ให้มีการนำเข้าซ้อน ผู้ทรงสิทธิไม่อาจบังคับใช้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเพื่อห้ามการนำสินค้า เข้ามาจำหน่ายในประเทศได้ หากสินค้านั้นเป็นสินค้าที่ตนเป็นผู้จำหน่าย หรือได้ยินยอมให้มีการจำหน่ายสินค้านั้นในต่างประเทศ

(5) ความตกลงทริปส์ซึ่งเป็นความตกลงในภาคผนวกของความตกลงจัดตั้งองค์การการค้า โลก มิได้กำหนดมาตรฐานขั้นต่ำเกี่ยวกับหลักการระงับสิ้นไปของสิทธิในทรัพย์สิน ทางปัญญา หรือที่เกี่ยวกับการนำเข้าซ้อนเอาไว้ ข้อ 6 ของความตกลงทริปส์เพียงแต่บัญญัติหลักการเป็นเชิงประนีประนอมว่า บทบัญญัติของความตกลงทริปส์จะไม่นำไปใช้บังคับกับปัญหาการระงับสิ้นไปของ สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาซึ่งแปลความได้ว่า ความตกลงทริปส์อนุญาตให้ประเทศสมาชิกเลือกใช้หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิได้ ตามที่เห็นสมควร

ด้วยเหตุนี้ การใช้หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาของประเทศต่าง ๆ จึงมีแนวทางที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับความมุ่งหมายและนโยบายของแต่ละประเทศ เช่น สหภาพยุโรปใช้หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิระดับภูมิภาคโดยใช้เขตภูมิศาสตร์ ของประชาคมยุโรปเป็นเกณฑ์ ก็ด้วยมีวัตถุประสงค์ที่จะบรรลุความมุ่งหมายของการจัดตั้งตลาดร่วมทางการค้า หรือประเทศญี่ปุ่นใช้หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิระดับระหว่างประเทศ เนื่องจากมีวัตถุประสงค์ที่จะส่งเสริมการค้าเสรีและไม่ต้องการให้มีการใช้ สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาในลักษณะที่เป็นอุปสรรคทางการค้าเป็นต้น

(6) มีปัญหาว่า การใช้หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาระดับระหว่างประเทศจะ ขัดกับหลักความเป็นอิสระของสิทธิ (Independence ofRights) ตามข้อ 4bis ของอนุสัญญากรุงปารีสหรือไม่

หลักความเป็นอิสระของสิทธิ หมายความว่า สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาที่มีอยู่ในประเทศต่าง ๆ ย่อมมีความเป็นอิสระจากกัน ถึงแม้ว่าสิทธินั้นจะเป็นสิทธิที่มีอยู่เหนือผลงานทางปัญญาอันเดียวกันก็ตาม การที่สิทธิในประเทศหนึ่งได้ถูกยกเลิก แก้ไขเปลี่ยนแปลง หรือระงับไปไม่ว่าด้วยเหตุใดจะไม่มีผลกระทบต่อความสมบูรณ์ของสิทธิที่มีอยู่ ในประเทศอื่น

การที่สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาได้ระงับสิ้นไป เนื่องจากมีการจำหน่ายสินค้านั้นในต่างประเทศ จึงน่าจะขัดกับหลักความเป็นอิสระของสิทธิ เพราะดูเหมือนว่าสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาในประเทศได้ระงับสิ้นไปตามการ ระงับของสิทธิในต่างประเทศ

แต่ในความเป็นจริง การใช้หลักการระงับสิ้นไปของสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาระดับระหว่างประเทศ หาได้ขัดกับหลักความเป็นอิสระของสิทธิไม่ เพราะการที่สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาในสินค้านำเข้าซ้อนได้ระงับสิ้นไปนั้น หาได้เป็นเพราะว่าสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเดียวกันในต่างประเทศได้ระงับ สิ้นไปไม่ หากแต่เป็นเพราะว่าผู้ทรงสิทธิได้รับประโยชน์จากการใช้สิทธิในทรัพย์สินทาง ปัญญาของตนแล้ว ซึ่งการที่ผู้ทรงสิทธิได้รับประโยชน์จากสิทธิหรือไม่นั้น ถือเป็นข้อเท็จจริง (facts)ซึ่งหลักความเป็นอิสระของสิทธิไม่ได้ห้ามมิให้รับฟังข้อเท็จจริงที่ เกิดขึ้นในต่างประเทศ

จากคุณ : boxxcatt

เขียนเมื่อ : 11 ธ.ค. 53 15:26:04