PANTIP.COM : X8131032 * * ชาวหว้ากอคิดยังไงกับวิชาแขนงสังคมศาสตร์หรือมนุษยศาสตร์ครับ * * []

ความคิดเห็นที่ 34

เรื่องที่ถกเถียงกันเรื่อง วิทยาศาสตร์ vs. สังคมวิทยา(มานุษยวิทยา) มีมานานแล้วครับ

ขออนุญาตนำความทรงจำที่อาจารย์เคยสอนมาถ่ายทอดนะครับผิดถูกอย่างไรโปรดอภัยด้วยเพราะอาจารย์สอนมานานแล้วหลงๆลืมๆ ไปบ้างครับ

ทางฝั่งวิทยาศาสตร์มักจะกล่าวอ้างว่าสายสังคมวิทยาเป็นเรื่องเพ้อเจ้อหรือไม่จำเป็นเท่าิวิทยาศาสตร์ (ตนเหนือกว่า) ทั้งด้านวิธีิวิทยา หรืออะไรต่างๆ ผลการศึกษาไม่มีความเป็นเหตุเป็นผลแบบวิทยาศาสตร์

ทางฝั่งสังคมวิทยามักจะกล่าวอ้างว่าสายวิทยาศาสตร์มีความแข็งกระด้าง ข้อจำกัดของการศึกษาแบบวิทยาศาสตร์คือ การอธิบายแบบทำให้ง่ายเข้า เช่นน้ำเดือดที่ 100 องศา (ซึ่งเป็นกฏทั่วไป) หมายถึงว่าไม่ว่าคุณต้มน้ำที่ไหน ก็จะเดือด 100 องศา ตรงนี้ฝ่ายสังคมวิทยาจะอ้างต่อไปว่า ด้วยวิธีการเช่นนี้เมื่อต้มในอีกที่จะต้องใช้กฏอื่นมาอธิบายเพิ่มเติมอีก เช่นความกดอากาศ (แบบมีเงื่อนไข) ซึ่งกฏแบบนี้ไม่ได้เรียบง่ายอย่างที่อ้างต่อไป

นอกจากนี้ฝ่ายสังคมวิทยายังอ้างอีกว่าวิธีการศึกษาแบบวิทยาศาสตร์นั้นมีพื้นฐานมาจากวิธีแบบเดคาร์ตและเบคอน(? จำไม่ค่อยได้ครับ) ซึ่งเป็นการศึกษาแบบลดทอน วิทยาศาสตร์แยกทุกสิ่งให้เล็กลงเพื่อการศึกษา ในขณะที่บางครั้งสิ่งที่ศึกษาในสิ่งเดียวกันกลายเป็นหลายๆ สาขาที่แยกออกจากกันอย่างเด็ดขาด กลายเป็นทำให้ไม่เห็นสิ่งต่างๆในแบบองค์รวม

ข้อด้อยนี้ทำให้เกิดปัญหา (ดีเบทโดยสายสังคมวิทยา) เช่น คนป่วยมาหาหมอ เพราะเป็นไข้หวัด 2009 ทางการแพทย์ก็จะให้ยาและควบคุม บลาๆๆๆ ซึ่งไม่ได้รักษาทางด้านจิตใจไปด้วย การรักษาเป็นการรักษาเฉพาะส่วนๆ เช่น เจ็บหัวรักษาหัว เจ็บท้องรักษาท้อง แบบนี้เป็นต้น (ตรงนี้ผมยกตัวอย่างเอง ผิดตรงไหนขอโทษด้วยครับ)

ข้อด้อยทางสังคมวิทยาเรื่องวิธีวิทยานี้ทำให้ภายหลังการศึกษาแบบสังคมวิทยา นำวิธีวิทยาของวิทยาศาสตร์นำมาใช้ เช่นการตั้งสมมติฐาน การเก็บข้อมูลเชิงสถิติ (ต่อมามีการดีเบทจนเกิดการศึกษาเชิงคุณภาพแทนเชิงปริมาณ) สรุปผลการวิจัย หรือนำไปสู่ทฤษฎีใหม่ๆ (ตามแบบวิทยาศาสตร์) ดังเราจะเห็นว่า ตอนเราเรียนวิชาเศรษฐศาสตร์ก็ใช้วิธีคิดแบบวิทยาศาสตร์ เช่นเรื่องดีมานซัพพลาย (ซึ่งระบบการตลาดจริงๆ ไม่ได้เป็นแบบแนวคิดนี้)

ซึ่งหากจะดีเบทจริงๆต้องดีเบทด้วยช่วงเวลาด้วยครับ เพราะแนวคิดในแต่ละช่วงเวลานั้นมีการปรับเปลี่ยนไปเรื่อยๆ ทั้งทางสายวิทยาศาสตร์ และสังคมวิทยาได้รับแนวคิดซึ่งกันและกันเสมอ

เช่นเดิมนั้น มีวิธีการคิดหรือมุมมองแบบคลาสิก(ตรงนี้ไม่รู้จะอธิบายไงดีครับ) ต่อมาจึงเป็นแบบโมเดิร์น (วิทยาศาสตร์) จนไปสู่โพสต์โมเดิร์น

ศาสตร์เหล่านี้ไม่เคยขาดจากกัน แต่การศึกษาในไทยทำให้มันขาดจากกัน (ซึ่งต้องยอมรับว่า หนังสือที่เรียนมาตั้งแต่มัธยมนั้นยังเป็นแบบโมเดิร์นอยู่ซึ่งไม่ทันโลกข้างนอกแล้ว ครูอาจารย์ ก็ยังเป็นคนที่คิดแบบโลกเก่า) แต่ไม่ได้หมายว่าโพสต์โมเดิร์นจะดีไปหมด เพราะวิธีการศึกษาแบบหนึ่งๆ ย่อมมีข้อจำกัด และอธิบายความจริงในมุมๆ หนึ่งซึ่งไม่ใช่ทั้งหมด

การศึกษาทางสังคมวิทยา-มานุษยวิทยามีอะไรบ้าง คำถามนี้ออกจะกว้างมากครับ เดิมการศึกษาแบบนี้คือวิธีคิดแบบคนผิวขาวที่ดูถูกคนผิวอื่น (แน่นอนว่าคือเรื่องของเชื้อชาติ) เขาไปศึกษาชนเผ่าต่างๆ เช่น อะบอริจิน หรือชาวเล ต่อมาเมื่อมีสงครามเวียดนาม อเมริกาได้ใช้การศึกษาประเภทนี้เพื่อการ"ล้วง"(ความลับ) และศึกษาถึงจิตใจพฤติกรรมของผู้คนที่เขาเข้าไปมีปฏิสัมพันธ์ด้วย การศึกษาทางสังคมวิทยาจึงเป็นเครื่องมือทางการเมืองแบบหนึ่ง

จริงๆ หากจะให้พูดคงไม่หมดภายในวันเดียวแน่ๆครับ ผมนึกอะไรออกก็พิมพ์ไปตามนั้นก็แล้วกัน

ส่วนแนวคิดมีเยอะมากครับ ซึ่งบางทีขัดกันเองก็มี บางส่วนได้รับจากวิทยาศาสตร์ก็มี เช่นแบบโครงสร้าง (มองทุกอย่างแบบองคาพยพ แนวคิดนี้น่าจะมาจากไม่เดคาร์ตก็เบคอนครับ) แบบหน้าที่ แบบโครงสร้างหน้าที่ แบบมาร์กซ์ หรือพัฒนามาสู่โพสต์โมเดิร์นในปัจจุบัน (ตปท เรื่องนี้มีมาตั้งเืกือบสามสิบปี คนไทยเพิ่งมาศึกษาแบบโพสต์โมเดิร์นสิบกว่าปีนี้เอง)

ส่วนศาสตร์ในสายศิลป์นั้น ตอนแรกผมคิดว่าไม่ได้สัมพันธ์กันเลย เช่นวรรณกรรม กับสังคมวิทยา หรือกับสถาปัตยกรรม แต่พอเราลองตามแนวคิดในช่วงเวลาต่างๆ ทำให้เห็นว่าสิ่งเหล่านี้แลกเปลี่ยนกันเสมอ แต่มีการนำมาปรับใช้ให้เหมาะกับศาสตร์ของตน เช่น เรื่องวาทกรรม ทุกแขนงในสายศิลป์มีพูดถึงแต่นิยามแตกต่างกัน (และมีการดีเบทกันเองว่าใครบริสุทธิ์ถูกต้องกว่าใคร -เหนื่อยนะครับ เคยเถียงกะเพื่อนมาแล้ว)

หลายวิชาที่เรียนคิดว่าเรียนๆ ไปในสมัยมหาวิทยาลัยนั้น บางครั้งวิชาเหล่านี้มันแค่เปลือกของวิชาที่เราพูดถึง เพราะแต่ 16 คาบ นั้นไม่ได้มีความหมายอะไรมากมายในศาสตร์ทั้งหมดเลยด้วยซ้ำ เพราะศาสตร์ที่ได้มาใช้เวลามากกว่านั้น มากกว่าหนังสือที่เราอ่าน หรือมากกว่าคำที่หลุดจากปากผู้บรรยาย นั่นไม่ถึงครึ่งของอาจารย์ที่เรียนมาตลอดชีวิตเสียด้วยซ้ำครับ ซึ่งหลายสิ่งออกจะโบราณไปบ้าง หลายวิชาน่าเบื่อ(เพราะจำเพาะเกินไป แต่จำใจต้องเรียน)

คนที่คิดว่าตนเรียนสายวิทยาศาสตร์ มักจะอ้างถึงสิ่งที่ตนรับรู้ด้วยประสาทสัมผัสทั้งห้า เชื่อมั่นด้วยกระบวนการศึกษาที่อ้างถึงเหตุ-ผล แต่หากเมื่อใดเราไม่ตั้งคำถามย้อนกลับถึงวิธีการที่คนอื่นๆเคยศึกษาหรือพูดๆกันมาแล้วเชื่อกันแบบนี้แล้ว ย่อมไม่เกิดสิ่งใหม่ๆ หรอก เช่น เราอาจจะเชื่อเรื่องแอปเปิลของนิวตันมานาน พอไอนส์ไตน์คิดใหม่ กลับทำให้ตื่นตะลึง นั่นเป็นเพราะการคิดนอกกรอบ

เช่นเรื่องผี หากมองแบบวิทยาศาสตร์ เรามักจะให้คำตอบว่า ไม่มีจริง เพราะมองไม่เห็น หรือพิสูจน์ไม่ได้ ทำไมไม่เห็นทุกคน? หรือไม่เห็นในตอนกลางวัน ลองมองสารเคมีบ้าง เราพิสูจน์ได้ว่าสารเคมีนั้นๆ มีจริง(ทั้งๆที่ไม่เคยเห็นอะตอมของมันด้วยตาเปล่า) ด้วยกระบวนการแบบหนึ่งที่พิสูจน์ได้ แน่นอนว่าสิ่งที่เล็กกว่านั้นทางวิทยาศาสตร์ก็ตั้งสมมติฐานว่ามี และพยายามใช้เครื่องมือที่ทำให้สังเกตเห็นได้ไม่ว่าด้วยวิธีการใดก็ตาม ซึ่งให้ผลว่ามี ในขณะที่เรื่องผีๆ กลับปฏิเสธทันทีโดยไม่อ้างว่า เครื่องมือยังไม่ดีพอ? และเมื่อมีผู้สร้างเครื่องมือสำหรับพิสูจน์เรื่องผีๆ ก็อ้างอีกว่า ไม่เป็นวิทยาศาสตร์อีก

ดังนั้นเรื่องวิทยาศาสตร์จึงเป็นเรื่องที่แต่ละคนนิยามไม่เหมือนกัน เข้าใจไม่เหมือนกัน และคิดไม่เหมือนกันโดยทีเดียว (แต่ก็มีพื้่นฐานแบบเดียวกัน คือประจักษ์นิยม) แน่นอนว่าวิธีแบบประจักษ์นิยมก็จะไปดีเบทวิธีการศึกษาแบบอื่นๆที่ไม่ใช่แบบนี้

คิดฟุ้งๆ นึกถึงนักจิตวิทยาเรื่องเพศคนหนึ่ง ที่อะไรก็เป็นเรื่องเพศไปหมด แม้แต่ความฝันหรือะไรต่างๆนานา ตอนที่เรียนผมเองยังคิดว่าคิดแบบตานี่เราคงบ้าแน่ๆ พอไปอ่านดูประวัติ ถึงได้รู้ว่าการศึกษาของเขา (ซิกมุนด์) ช่วงนี้ใช้ตัวเองเป็นตัวทดลอง (ถ้าจำไม่ผิดเป็นโคเคน) ทำให้เขาได้แนวคิดออกมา(จำแนวคิดไม่ได้คับจำได้แต่โครงเรื่องเด้อพี่น้อง) แต่การติดโคเคนทำให้เขาต้องเสพเรื่อยๆ จนต้องบำบัด และเซ็กซ์เสื่อม จึงทำให้เกิดแนวคิดเรื่องเพศต่างๆนานา (ปม?)

จริงๆ เรื่องเหล่านี้สนุกนะครับ สนุกทุกเรื่องแต่บางเรื่องก็ยากเกินลึกซึ้งเกิน และลุ่มลึกเกิน

สิ่งที่ผมบ่นๆ มาก็เป็นแค่ผิวของวิทยาศาสตร์และสังคมศาสตร์เท่านั้นครับ อย่าเชื่ออะไรมาก!

จากคุณ : buaravong

เขียนเมื่อ : 28 ก.ค. 52 00:45:00