ความคิดเห็นที่ 1 ขอออกตัวว่าไม่ใช่ผู้รู้ แต่พอได้ศึกษามาบ้าง etiology ของการเกิด Alzheimer's disease นี่เรียกได้ว่าซับซ้อนมาก มีหลากหลายปัจจัยที่ทำให้เกิดโรค แถมยังมีอีกหลายคำถามที่ยังหาคำตอบไม่ได้ เลยมักจะเห็นว่าเป็นเพียง hypothesis พูดถึงการที่เซลล์ประสาทตาย มีการเสนอกลไกที่ซับซ้อนอยู่หลายกลไก ตามที่ จขกท.สงสัยเกี่ยวกับ Oxidative stress ก็เป็นกลไกหนึ่งที่ถูกเสนอขึ้นมา ซึ่งเค้าคาดว่า เจ้า Amyloid plaque เนี่ย มันสามารถไปกระตุ้นเซลล์ microglia ซึ่งอยู่ในเนื้อเยื่อของระบบประสาท ให้สร้างและหลั่ง Neurotoxic factor หลายชนิดออกมา เช่น cytokine บางชนิด หรือ Reactive oxygen/nitrogen species ฯลฯ แน่นอนว่า Free radicals พวกนี้ สามารถทำให้เกิด oxidative stress ซึ่งส่งผลต่อความเสื่อม การบาดเจ็บและการตายของเซล์ประสาท นอกจากนี้ ยังมีกลไกอื่นที่ถูกศึกษาเช่นกัน มีการศึกษาว่า Beta-amyloid มันจะฟอร์มเป็น oligomer (คนละส่วนกับที่จับตัวเป็นก้อน plaque) ซึ่งสามารถจับกับตัวรับที่ผิวเซลล์ประสาท และทำให้มีการเคลื่อนของแคลเซียมจากภายนอก เข้าสู่เซลล์ประสาทมากขึ้น แคลเซียมที่มีภายในเซลล์ประสาทมากขึ้น จะไปกระตุ้นเอนไซม์หลายชนิดให้ทำงาน นำไปสู่การย่อยทำลายโมเลกุลที่เป็นโครงสร้างค้ำจุนของเซลล์ ย่อยทำลายสารพันธุกรรม ย่อยทำลายองค์ประกอบของเซลล์ต่างๆ และยังกระตุ้นกลไกของตายของเซลล์แบบ apoptosis ให้เกิดขึ้นได้อีกเช่นกัน จากคุณ : o_taro_cmu เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 53 18:22:40

ความคิดเห็นที่ 2 ปัจจัยที่ทำให้เกิดคือ ? ก็มีหลายปัจจัยครับ และเช่นเคย ยังไม่เคลียร์มากนัก ต้องศึกษาอีกมาก เท่าที่ศึกษากันมาได้ ก็เห็นจะเป็นปัจจัยทางด้านพันธุกรรม อย่างที่ทราบว่า amyloid นั้นสร้างมาจาก Amyloid precursor protein, APP การเกิด mutation/duplication ของ gene หรือ การมี variation ใน allele ของgene ทำให้เพิ่มโอกาสในการเกิด Alzheimer's disease ได้ เช่น APP ถูก coded ด้วย gene ซึ่งอยู่บนโครโมโซมที่ 21 ผู้ที่เป็น Down syndrome ซึ่งมีโครโมโซมที่ 21 เกินมา 1 ตัว (Trisomy 21) จึงมีโอกาสสูงมากที่จะเป็น Alzheimer's disease APP เมื่อถูกตัดด้วยเอนไซม์ตัวหนึ่ง จะทำให้เกิด amyloid ขึ้นมา พบว่า mutation ที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเอนไซม์ตัวดังกล่าว ทำให้มีการสร้าง amyloid เพิ่มมากขึ้น Apoprotein E, APOE พบว่าผู้ที่เป็น Alzheimer's disease บางคนมี variant ของ gene ที่กำหนดการสร้าง APOE เป็น allele ชนิด E4 โดยมีการคาดกันว่าเจ้า APOE-E4 มันไปเร่งการทำงานของเอนไซม์ที่ตัด APP แล้วเกิดเป็น amyloid ขึ้นมา ปัจจัยดังกล่าวเป็น Risk factor ไม่ได้หมายความว่ามีแล้วจะต้องเป็นเสมอไปนะครับ นอกจากพันธุกรรมแล้ว ยังมีปัจจัยอื่นๆอีกเช่น สิ่งแวดล้อม การดำรงชีวิต การสัมผัสต่อยา สารเคมี สารพิษบางชนิด อาการบาดเจ็บของสมอง ซึ่งจะเห็นว่ามันเป็นโรคที่เกิดมาจากหลากหลายปัจจัยที่ส่งเสริมกัน จนทำให้เป็นโรคขึ้นมาได้ครับ แก้ไขเมื่อ 21 พ.ย. 53 19:13:07 จากคุณ : o_taro_cmu เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 53 19:09:43

ความคิดเห็นที่ 3 สุดท้าย ทำไมมันถึงกำจัดยาก ? ก็เป็นคำถามที่ยังสรุปกันไม่ได้ แต่ก็จะบอก จขกท.ว่า beta-amyloid นั้น มันอยู่ในสมดุลระหว่าง การสร้างและการกำจัดครับ ฝ่ายสร้างก็สร้างไป ฝ่ายทำลายก็คอยทำลายไป ทั้งสองควรจะอยู่ในสมดุล เพราะฉนั้น ถ้าจะบอกว่ากำจัดยากก็พอกล้อมแกล้ม แต่จริงๆแล้วอาจจะถามได้ว่า ทำไมสมดุลการสร้างและการกำจัดมันจึงเสียไป จากการศึกษาพบว่า กลไกที่เราใช้กำจัด amyloid ก็คือ     - การใช้ receptor เหนี่ยวนำการขนส่ง amyloid จากในเนื้อเยื่อสมอง เข้าสู่กระแสเลือด แต่อย่างไรก็ตาม amyloid ที่ถูกนำเข้าสู่เส้นเลือดแล้ว       มันดันสามารถถูกพากลับเข้าไปในเนื้อเยื่อของสมองได้อีก     - การจับกินโดยเซลล์ microglia ซึ่งอาศัย antibody เป็นตัวกลางให้เกิดขึ้นได้     - การถูกย่อยด้วยเอนไซม์ การที่ฝ่ายกำจัด ทำงานด้อยลงไป ในขณะที่ฝ่ายสร้างยังคงสร้างออกมาเหมือนเดิม สุดท้ายทำให้มีการเพิ่มการสะสมของ amyloid นำไปสู่การเกิดโรคในที่สุด และการศึกษาในผู้ป่วย Alzheimer เค้าก็พบว่า เจ้ากลไกซึ่งทำหน้าที่กำจัด amyloid ดังที่กล่าวไปข้างต้นนั้น บางทีมันก็ทำงานได้น้อยลงกว่าในภาวะปกติมากครับ ตัวอย่างเช่นพบว่า Microglial cell มันเกิด dysfunction / Antibody ที่จำเป็นสำหรับการกำจัด amyloid มันลดปริมาณลง ฯลฯ ก็คงต้องศึกษากันต่อไปอีกเยอะครับ ว่าเหตุไฉน การกำจัด amyloid มันจึงได้เปลี่ยนแปลงไปในทางที่แย่ลงได้ อะไรที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเช่นนั้น ไม่รู้ว่า จขกท. จะได้คำตอบที่ต้องการรึปล่าว เพราะว่ารายละเอียดเกี่ยวกับโรคนี้ มันยังมีอีกเยอะมาก ซึ่งผมก็ไม่ได้รู้จักมันหมดนะครับ หากว่ามีผู้รู้ช่วยเสริมจุดอื่นๆอีก ก็จะดีไม่น้อยครับ edit: แก้ไขคำผิด แก้ไขเมื่อ 21 พ.ย. 53 19:49:20 จากคุณ : o_taro_cmu เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 53 19:43:15

ความคิดเห็นที่ 4 สุดยอดครับ อ่านแล้วกระจ่างเลย พอดีมีคำถามเพิ่มอีกนิดน่ะครับ ว่าทำไมโรคนี้ถึงแสดงออกตอนแก่ทั้งๆที่ยีนมันก็เหมือนเดิม แล้วตัว APP มี function การทำงานอะไรบ้างครับ ขอบคุณครับ แก้ไขเมื่อ 21 พ.ย. 53 21:12:24 จากคุณ : SmokedSalmon เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 53 21:05:36

ความคิดเห็นที่ 5 APP เป็นโปรตีนที่ฝังตัวอยู่ที่เยื่อหุ้มเซลล์ พบหนาแน่นบนเยื่อหุ้มเซลล์ประสาทบริเวณจุด synapse ตอนนี้นักวิทยาศาสตร์พบว่ามันมีบทบาทสำคัญ ในการเจริญซ่อมแซมของเซลล์ประสาท รวมถึงช่วยปกป้องเซลล์ประสาทครับ พูดง่ายๆว่าในภาวะปกติ มันก็เป็นผู้ที่สร้างประโยชน์ให้กับเซลล์ประสาท มันมีบทบาทในการขนส่งเหล็กออกจากเซลล์ประสาท และเค้าพบว่ามีการแสดงออกของยีนที่กำหนดการสร้าง APP มากขึ้นในระหว่างที่ีมีการเจริญ / ช่วงหลังจากที่มีการบาดเจ็บของเซลล์ประสาท หรือภายหลังการเกิด excitotoxicity (เซลล์ประสาทโดนกระตุ้น จนเกิดภาวะ calcium overload ซึ่งเป็นอันตรายต่อเซลล์) APP สำคัญต่อการเชื่อมต่อระหว่างเซลล์ประสาท มันจึงมีส่วนสำคัญ ต่อการทำให้การส่งสัญญาณระหว่างเซลล์ประสาท เกิดขึ้นได้ครับ ส่วน mechanism ของ function ต่างๆที่กล่าวมานั้น ก็มีการวิจัยกันอย่างขมักเขม้นครับ อย่างที่บอกว่าเค้ายังไม่เข้าใจมันดีจนถึงแก่นแท้ จากคุณ : o_taro_cmu เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 53 22:32:50

ความคิดเห็นที่ 6 เรื่องการแสดงออก ถ้าจะถกกันคงใช้เวลาทั้งวันเลยครับ เพราะมันมีหลายปัจจัยมาก คำถามที่คุณ จขกท.ถาม ผมก็เคยถามอาจารย์ตอนเรียนครับ ผมคงจะพูดได้ไม่ครบถ้วนนัก แต่เท่าที่พอทราบ key ของมันก็คือ การแสดงของยีนส์ครับ คุณ จขกท. คงจะสงสัยเหมือนกันใช่มั้ยครับ ว่าในเซลล์เราก็มียีนส์มากมาย ทำไมบางยีนส์ทำงาน บางยีนส์ไม่ทำงาน ทำไมยีนหนึ่ง จึงเกิด transcription translation แค่เพียงบางเวลาเท่านั้น ทำไมจึงไม่เกิดตลอด ทำไมบางทีมันแสดงออกน้อย แต่บางทีก็แสดงออกมากขึ้นทันตาเห็น แล้วอะไรที่เป็นตัวกำหนดหรือควบคุมการแสดงออกของยีนส์เหล่านั้น ? เรื่องนี้อยู่ใน field ของพันธุศาสตร์ / gene regulation และ epigenetics ครับ ถ้าสนใจลองเสิชกูเกิลดู จริงๆแล้วมีโรคอื่นๆอีกครับ ที่เกิดจากความผิดปกติของสารพันธุกรรม บางทีโครโมโซม ผิดปกติตั้งแต่กำเนิด แต่กว่าโรคจะแสดงออกก็ปาไปตอนอายุยี่สิบสามสิบแล้ว ก่อนหน้านั้นก็ไม่ได้มีความผิดปกติอะไรมากนักเลย น่าฉงนใช่มั้ยครับ อีกตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือ ยีนส์ก่อมะเร็ง ทุกคนก็มีมาตั้งแต่เกิดแล้ว ถ้ายีนส์นี้แสดงออกผลคือเป็นมะเร็ง แต่ไม่ใช่ทุกคนที่จะเป็นมะเร็ง และ กว่าจะเป็นได้ ก็ต้องใช้เวลา ทีนี้ถ้าย้อนกลับไปดู Risk factors ของการเกิด Alzheimer ก็อาจจะพอมองภาพออกชัดขึ้น การ expose ต่อสิ่งที่ทำให้เกิด mutation เช่นสารเคมี ต้องเกิดอย่างต่อเนื่อง ใช้เวลา และปริมาณที่มากพอ ไม่ได้ปุบปับทันที และต่อให้ expose มากและถี่ ก็ไม่ได้หมายความว่าจะต้องเกิดโรคทุกครั้ง บางกรณี เกิดจากการกลไกการกำจัด amyloid มันด้อยลงไป ซึ่งนี่เป็นความเสื่อยถอยลงอย่างนึงครับ ก็ต้องไปศึกษาทาง Aging อีกว่า มันเกิดอะไรขึ้น ยิ่งพูดจะยิ่งแตกประเด็นไปได้กว้างมากมายครับ พูดทั้งวันอาจจะไม่จบ อ้อ จริงๆแล้ว Alzheimer บางประเภท ก็ไม่ได้เกิดตอนแก่หงั่กครับ แต่ถือว่าเป็นส่วนน้อยมาก พวกนี้เกิดจาก mutation ของ ยีนส์ที่สร้าง APP และ โปรตีนอีกชนิดที่มีบทบาทในการตัด APP ให้เป็น amyloid ครับ โดย mutation ดังกล่าว มันถ่ายทอดแบบ Autosomal Dominant ครับ แก้ไขเมื่อ 21 พ.ย. 53 23:35:23 แก้ไขเมื่อ 21 พ.ย. 53 23:16:44 จากคุณ : o_taro_cmu เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 53 23:13:28

ความคิดเห็นที่ 7 ตอบได้กระจ่างอีกแล้วครับ ก็ขอน้อมรับความรู้นี้ไว้นะครับ ขอบคุณมากๆครับ อุตส่าห์สละเวลามาพิมคำตอบซะยาว หมดข้อสงสัยซะที ^^ แก้ไขเมื่อ 21 พ.ย. 53 23:57:01 แก้ไขเมื่อ 21 พ.ย. 53 23:51:56 จากคุณ : SmokedSalmon เขียนเมื่อ : วันลอยกระทง 53 23:51:17

ความคิดเห็นที่ 8 ...น่ารักทั้งคนตอบคนถามเลยแฮะ จากคุณ : NATTI นัทตี้ เขียนเมื่อ : 22 พ.ย. 53 03:42:04