 |
3.2.2 ผ่านทางช่องว่างระหว่างเซลล์ (intercellular route) ซึ่งในระหว่างเซลล์ในชั้น SC ประกอบด้วยของเหลวที่เป็นไขมัน สารที่จะ ซึมผ่านได้ดีจะต้องละลายได้บ้างในไขมัน แต่ต้องไม่ละลาย ในไขมันดีจนเกินไป มิฉะนั้นตัวยาจะถูกจับไว้ในชั้นผิวหนัง ไม่ปล่อยให้ยาผ่านไปยังผิวหนังชั้นถัดไป สารที่ผ่านได้ดีควรจะมีค่าสัมประสิทธิ์การแบ่งภาค (partition coefficient) ใกล้เคียงหนึ่ง
3.2.3 ผ่านทางรูเปิดหรือท่อบนผิวหนัง (transappendageal) ได้แก่ ต่อมไขมัน รูขุมขน และต่อมเหงื่อ ซึ่งจะยอมให้สารที่มีขั้วและโมเลกุลใหญ่ซึมผ่านได้ดี อย่างไรก็ตามพื้นที่ผิวของรูเปิด นับว่าน้อยมาก ประมาณ 0.1% จึงไม่ช่วยการดูดซึมมากนัก
3.3 การที่สารจะผ่านทางใดขึ้นอยู่กับ 3.3.1 คุณสมบัติทางเคมีของสารที่จะผ่าน เช่น solubility, partition coefficient, pKa, molecular size, stability และ binding
3.3.2 ส่วนประกอบและความหนาของ membrane รวมทั้งจำนวนต่อมเหงื่อและ รูขุมขน
3.3.3 ความชื้นของ membrane (hydration) โดยทั่วไป สารจะไม่สามารถผ่านทาง corneocytes ส่วนทาง shunt นั้นจะมีความต้านทานต่อการ penetration ต่ำที่สุด สารต่างๆ โดยเฉพาะสารที่ละลายน้ำได้จะสามารถผ่านผิวหนังโดยทางนี้ได้เร็วกว่าผ่านทางอื่น แต่บริเวณนี้มี เพียง 0.1% ของ พื้นที่ผิวทั้งหมด ดังนั้นในการที่จะเพิ่มการนำส่งยาผ่านผิวหนัง จึงมักจะผลักดันให้ ผ่าน SC ทาง intercellular lipids คือพยายามเปลี่ยนแปลง การทำหน้าที่ในการเป็น skin barrier ของ SC โดย เปลี่ยนแปลงที่ intercellular lipid structure ของ SC (1,6,13,14)
3.4 กลไกการเกิด skin electroporation และการเคลื่อนที่ของสาร
กลไกการเกิด skin electroporation หลังจากให้กระแสไฟฟ้าแบบ high-voltage แก่ผิวหนังในช่วงระยะเวลาสั้นๆ (microseconds หรือ milliseconds) จะเกิด skin electroporation ชั่วคราวขึ้น สามารถอธิบาย ได้โดย 2 หลักการดังนี้ คือ (12)
1. Electroporation เกิดที่ intercellular lipid bilayers ของ stratum corneum
2. Electroporation เกิดที่รอยร้าวบน corneocyte cell
จากหลักการเกิด skin electroporation ดังกล่าวข้างต้น ทำให้ทราบทิศทางการเกิด aqueous pathway ว่าเป็นทิศทางในแนวตรงๆ ไม่คดเคี้ยว จากด้านบนของ stratum corneum ลงไปจนถึงชั้น dermis
กลไกการ Transport ของสาร ระหว่างการเกิด electroporation เชื่อว่าเกิดเหตุการณ์ตามลำดับดังนี้ (15-16)
1. เกิด aqueous pathways (skin electroporation) ขึ้นภายในระยะเวลา microseconds – milliseconds การเกิดการ เปลี่ยนแปลงนี้ขึ้นกับ voltage ที่ใช้
2. electropore ที่เกิดขึ้นยังคงอยู่หรือ ขยายขนาด ขั้นตอนนี้ขึ้นกับระยะเวลาและ จำนวนครั้ง ในการให้ pulse และเกิดการเคลื่อนที่ของ โมเลกุลผ่าน pathways นี้โดยกระบวนการ หลักคือ electrophoresis และ/หรือ electroosmosis เนื่องจาก local electric field ในผิวหนัง
- electrophoresis คือ กระบวนการ transport เมื่อโมเลกุลที่มีประจุได้รับความ ต่างศักย์จะเกิดการเคลื่อนที่ไปยัง electrode ขั้วตรงข้าม
- electroosmosis เป็นการเคลื่อนที่ของน้ำเมื่อให้กระแสไฟฟ้า ซึ่งจะเคลื่อนที่จาก ขั้วบวกไปขั้วลบ ดังนั้นสารที่มีประจุบวกก็จะเคลื่อนที่ได้ดียิ่งขึ้นหรือสารที่ polar แม้จะไม่มีประจุ ก็สามารถเคลื่อนที่ไปกับทิศทางการไหลของน้ำได้
- passive diffusion เนื่องจาก skin permeabilized
3. หลังการให้ pulse แล้ว electroporesis ที่เกิดขึ้นจะปิดในช่วงเวลาจาก milliseconds หรืออาจเป็นชั่วโมง
บทสรุป Skin electroporation เกิดจากการใช้ high – voltage ในช่วงระยะเวลาสั้นๆ (10 microseconds - 10 milliseconds กลไกในการเกิดนั้นเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงคุณสมบัติของ ผิวหนังทั้งในด้าน molecular flux และคุณสมบัติทางไฟฟ้าของผิวหนัง โดยการเกิด new aqueous pathways หรือ electroporation ขึ้นชั่วขณะใน intercellular lipid bilayers ของ stratum corneum
การนำ skin electroporation มาประยุกต์ใช้เป็นระบบนำส่งยาผ่านผิวหนังเป็นสิ่งที่ท้าทาย และน่าสนใจเพราะ skin electroporation มีข้อดีหลายประการ เช่น สามารถเพิ่มปริมาณยาที่ผ่าน ผิวหนังอย่างมาก, ลด onset of action และ lag time, สามารถควบคุมปริมาณยาที่ปลดปล่อยออกมา โดยควบคุม pulse, voltage, ระยะเวลา และจำนวนครั้งของการให้ pulse และยังสามารถนำส่งยาที่มี ขนาดแตกต่างกันเป็นต้น อย่างไรก็ตามการศึกษากลไกต่างๆ ของ skin electroporation ใน in vitro อย่างเข้มข้นนั้นจะช่วยส่งเสริมการศึกษา in vivo ที่กำลังทำอยู่และส่งผลให้เกิดการทดลองในทางคลีนิก ตลอดจนการออกแบบเครื่องมือควบคุมแรงดันไฟฟ้าที่เหมาะสมต่อไป ซึ่งจะเป็นการพัฒนา skin electroporation เพื่อนำส่งยาผ่านผิวหนังให้ประสบผลสำเร็จได้ในอนาคต
http://www.gpo.or.th/rdi/html/skin_electroporation1.html
http://www.consumerthai.org/main/index.php
http://www.tlcthai.com/education/knowledge-online/15415.html
จากคุณ |
:
เคลื่อนที่ไปข้างหน้าด้วยการโผ
|
เขียนเมื่อ |
:
4 ม.ค. 55 18:37:03
|
|
|
|
 |