 |
สงสัยเรื่องสำริด กับ สัมฤทธิ์ เลยไปค้นมาัดังนี้ครับ
สัมฤทธิ์ - สำริด
เพื่อนร่วมงานในกองบรรณาธิการสารานุกรมบริทานิกา ฉบับภาษาไทยที่ผมเป็นผู้ร่วมจัดทำอยู่ ครั้งหนึ่งเคยถามผมว่าคำว่า “สัมฤทธิ์” หรือ “สำริด” ซึ่งเป็นชื่อโลหะผสมชนิดหนึ่งนั้น ที่ถูกต้องควรเขียนแบบใดกันแน่ และคำๆ นี้มีที่มาอย่างไร เหตุใดจึงมีผู้นิยมใช้ทั้งสองแบบ
ตามความเข้าใจของผม คำว่า “สำริด” เป็นคำเก่าที่เลิกใช้กันไปแล้ว รูปที่ถูกต้องในปัจจุบันคือ “สัมฤทธิ์” แต่เพื่อความแน่ใจ ผมได้ไปค้นคว้าเพิ่มเติมเกี่ยวกับที่มาของคำดังกล่าว และได้พบคำตอบจากหนังสือภาษาไทยนอกจอ ของอาจารย์อนันต์ เหล่าเลิศวรกุล ดังนี้ครับ
“สัมฤทธิ์” หรือ “สำริด” หมายถึง โลหะผสมระหว่างทองแดงกับดีบุก คำว่า “สำ ริด” นี้มีความหมายตรงกับคำว่า bronze ในภาษาอังกฤษ เช่น รูปสลักบรอนซ์ที่คนไทยชอบเรียกทับศัพท์กัน แท้จริงก็คือรูปสลักที่ทำจากสำริดนั่นเอง
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ เก็บทั้งรูป “สำริด” และ “สัมฤทธิ์” ไว้ด้วยกัน แต่ระบุให้ “สำริด” เป็นรูปคำโบราณ หมายความว่าราชบัณฑิตย์ฯ เห็นสมควร ให้ใช้รูป “สัมฤทธิ์” มากกว่า แต่หากสำรวจการใช้ ของคนทั่วไป จะพบว่านิยมใช้รูป “สำริด” มากกว่ารูป “สัมฤทธิ์” อาจเป็นเพราะสะกดได้ง่ายกว่า หรือเป็นรูปที่คนไทยคุ้นเคยมากกว่า ก็ได้ คำว่า “สำริด” มีที่มาจากภาษาอะไรไม่ทราบแน่ชัด
แต่คำว่า “สัมฤทธิ์” มาจากภาษาสันสกฤตว่า สมฺฤทฺธิ /สัม-ฤท-ธิ/ มีความหมายว่า การเพิ่มจำนวน ความมั่งคั่ง ความสำเร็จ เช่นในคำว่า สัมฤทธิผล หรือหมายถึงโลหะเจือชนิดหนึ่ง ส่วนใหญ่ประกอบด้วยทองแดงกับดีบุก, ทองสัมฤทธิ์ หรือ ทองบรอนซ์ ก็เรียก
นอกจากนี้ อ. อนันต์ ยังอธิบายเพิ่มเติมว่า นักโบราณคดีชาวอินเดียผู้หนึ่งเชื่อว่า ในยุคพระเวทของอินเดีย ชาวอารยันน่าจะใช้คำว่า “อยสฺ” /อะ-ยัส/ ในความหมายเดียวกับคำว่า bronze คือหมายถึงโลหะสำริดและโลหะผสมทั่วๆ ไป แต่ในวรรณกรรมสมัยหลังพระเวท คำว่า “อยสฺ” มีความหมายเปลี่ยนไป โดยหมายถึง “เหล็ก” ธรรมดาครับ
หวังว่า ความรู้ที่ผมค้นคว้ามาเผยแพร่นี้ จะช่วยให้ท่าน ผู้อ่านที่ยังสับสนระหว่างคำว่า “สัมฤทธิ์” กับ “สำริด” ได้ความกระจ่างถึงที่มาและความหมาย และสามารถเลือกใช้ได้อย่างถูกต้อง นะครับ พบกันใหม่สัปดาห์หน้า สวัสดีครับ
เครดิต ภาษาไทยขัดใจปู่ โดย ทิดกร...สอนภาษา cfbts@yahoo.com
ฉบับที่ 410 วันที่ 22 ต.ค. 2007
http://www.nationejobs.com/citylife/content.php?ContentID=820
| จากคุณ |
:
คืนวันอันแสนดี  
|
| เขียนเมื่อ |
:
4 ก.พ. 55 20:49:01
|
|
|
|
|
Bronze นี่มันคือทองแดงป่ะครับ??
สีรถ บรอนซ์-เงิน บรอนซ์-ทอง
