ความคิดเห็นที่ 1 สเต็มเซลล์ (stem cells) เป็นกลุ่มเซลล์ในเอมบริโอ (embryo) ที่มีความสามารถพัฒนาการ เปลี่ยนไปเป็นเนื้อเยื่อและอวัยวะต่างๆ ในร่างกายมนุษย์ได้ เราเรียกความสามารถนี้ว่า pluripotent นอกจากการนำไปใช้ปลูกฟันใหม่ตามที่ จขกท กล่าวถึงแล้ว อาจนำไปใช้รักษาผู้ป่วยอัลไซเมอร์ (Alzheimer’s), สร้างผิวหนังใหม่สำหรับผู้ประสบอุบัติเหตุแผลไหม้ หรืออาจทำให้ผู้ป่วยเป็น อัมพาตกลับมาเดินเหินได้อีกครั้งหนึ่ง จุดสำคัญคือจะทำอย่างไรที่จะทำให้สเต็มเซลล์ที่อยู่ในสภาวะ blank state เปลี่ยนรูปหรือพัฒนาไปเป็นเนื้อเยื่อหรืออวัยวะที่เราต้องการได้ ภาพประกอบด้านล่างคือ กลุ่มของเสต็มเซลล์ครับ (ที่เห็นเกาะกันเป็นกลุ่มก้อน) Photo courtesy University of Wisconsin Board of Regents จากคุณ : Practical x 2 - [ 30 ม.ค. 48 13:25:09 ]

ความคิดเห็นที่ 2 สเต็มเซลล์มีความสำคัญต่อร่างกายมนุษย์เรามาก เพราะมันสามารถกลายสภาพเป็นเซลล์ชนิดต่างๆ ได้กว่า 220 ชนิดในร่างกายของคนเรา ซึ่งต่างจากเซลล์ในร่างกายเราทั่วไปที่จะแบ่งเซลล์ได้เซลล์ชนิดเดียวกัน ออกมาเท่านั้น สเต็มเซลล์ยังมีความสามารถในการแบ่งตัวเองได้อีกด้วย เราอาจจำแนกสเต็มเซลล์ออกได้เป็นสองชนิดใหญ่ๆ คือ ชนิดที่มาจากเอ็มบริโอ (embryonic stem cells) และชนิดที่พบในผู้ใหญ่ (adult stem cells) พบได้ในหัวใจ สมอง ไขกระดูก (bone marrow) ปอด และอวัยวะอื่นๆ เปรียบเสมือนอะไหล่ในการสร้างเซลล์ใหม่ขึ้นมาทดแทน เซลล์เก่า ที่เสียหายไปเนื่องจาก โรคภัย การบาดเจ็บ และการเสื่อมสภาพจากการใช้งานมานานๆ ในปัจจุบันนักวิทยา ศาสตร์พบว่าเราอาจนำเซลล์ตับมาเพาะเพื่อให้ผลิตอินซูลินอย่างที่เซลล์ตับอ่อนทำได้ด้วย เราเรียกความ สามารถนี้ว่า plasticity หรือ transdifferentiation ภาพข้างล่างแสดงให้เห็นถึงความสามารถในการกลายสภาพเป็นเซลล์ต่างๆ ของ สเต็มเซลล์ จากคุณ : Practical x 2 - [ 30 ม.ค. 48 13:25:41 ]

ความคิดเห็นที่ 3 ในช่วงต้นปี 1980s นั้น นักวิทยาศาสตร์ได้ศึกษาวิธีแยกสเต็มเซลล์จากเอมบริโอหนูออกมา แล้วนำไป เพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการ และในปี 1998 นักวิทยาศาสตร์ก็สามารถสร้างสเต็มเซลล์จากเอมบริโอของ คนออกมาได้ ภาพข้างล่างแสดงถาดเพาะเลี้ยงสเต็มเซลล์จากเอมบริโอของคน ในห้องวิจัยของ Dr. James Thomson มหาวิทยาลัยวิซคอนซิน เมดิสัน (University of Wisconsin in Madison) ตัวผมเองก็มีประสบการณ์เพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเช่นกัน (แต่ไม่ใช่สเต็มเซลล์นะครับ) เป็น เซลล์รังไข่ของหนูแฮมสเตอร์จีน (Chinese Hamster Ovary Cells หรือ CHO cells) ที่ University of New South Wales (UNSW) ออสเตรเลีย จากคุณ : Practical x 2 - [ 30 ม.ค. 48 13:26:12 ]

ความคิดเห็นที่ 4 อีกวิธีหนึ่งที่เราอาจสร้างเอมบริโอขึ้นใหม่คือการใช้เทคนิค therapeutic cloning โดยการนำเซลล์ จากผู้ป่วยที่ต้องการ การบำบัดด้วยสเต็มเซลล์ มาแยกเอาส่วนนิวเคลียสออก แล้วเอานิวเคลียสนี้ใส่เข้าไปใน เซลล์ไข่ (ได้จากรังไข่ของผู้หญิง) จากผู้บริจาค และอาจใช้วิธีการทางเคมีหรือทางไฟฟ้ากระตุ้นให้เกิดการ แบ่งเซลล์ ซึ่งสเต็มเซลล์ที่ได้จากวิธีการนี้มีประโยชน์ในการลดระดับการต่อต้านอวัยวะ ที่เกิดจากระบบ ภูมิคุ้มกันของผู้ป่วยเอง เพราะเอมบริโอดังกล่าวมีรหัสพันธุกรรมของเซลล์ผู้ป่วยอยู่ด้วย จากคุณ : Practical x 2 - [ 30 ม.ค. 48 13:27:27 ]

ความคิดเห็นที่ 5 นักวิทยาศาสตร์จะแยกสเต็มเซลล์ออกจากเอ็มบริโอที่มีอายุประมาณ 3-5 วัน ที่อยู่ในระยะ blastocyst ซึ่งมีจำนวนเซลล์รวมประมาณ 100 เซลล์ สเต็มเซลล์จะอยู่บริเวณส่วนในของ blastocyst ซึ่งมีความ สามารถเปลี่ยนเป็นเซลล์ต่างๆ ในร่างกายมนุษย์ได้ทุกเซลล์ ตามที่ได้กล่าวมาแล้ว จากคุณ : Practical x 2 - [ 30 ม.ค. 48 13:28:17 ]

ความคิดเห็นที่ 6 นักเทคโนโลยีชีวภาพจะนำสเต็มเซลล์ที่แยกออกมาจาก blastocyst ได้นี้ มาเลี้ยงบนจานอาหาร เลี้ยงเชื้อ (Petri dish) ที่มีอาหารเลี้ยงเหมาะสม เพื่อเพิ่มจำนวนเซลล์ขึ้นเรื่อยๆ ถ้ามีจำนวนมาก พอแล้วก็แยกไปเลี้ยงในจานอื่นๆ อีก ในเวลาสองสามเดือนอาจได้จำนวนสเต็มเซลล์กว่าล้านเซลล์ และเก็บแช่แข็งไว้เป็นสต็อกที่เรียก stem cell line ซึ่งสามารถแบ่งแจกจ่ายไปให้ห้องปฏิบัติการ ต่างๆ ทั่วโลกใช้ได้ ภาพข้างล่างแสดงขั้นตอนการเพาะเลี้ยงสเต็มเซลล์ สาขาวิชาวิศวกรรมกระบวนการชีวภาพที่ผมศึกษามาจะมีประโยชน์ในตอนเพิ่มจำนวนเซลล์ขึ้นมากๆ นี้เอง ครับ โดยเราสามารถออกแบบเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่จะใช้ในการนี้ได้ (แต่น่าเสียดายที่ตอนนี้ในเมือง ไทย เรายังมาไม่ถึงขั้นที่จะผลิตเซลล์พวกนี้ให้ได้เป็นปริมาณมาก) แล้วแต่ขนาดที่ต้องการ 20 ลิตร? 100 ลิตร? 1000 ลิตร? จากคุณ : Practical x 2 - [ 30 ม.ค. 48 13:29:42 ]

ความคิดเห็นที่ 7 นักวิทยาศาสตร์พบว่าการเลี้ยงสเต็มเซลล์จากผู้ใหญ่นั้นทำได้ยากกว่าที่สกัดได้จากเอมบริโอ นอกจากจะ หาได้ยากแล้ว ยังไม่ค่อยจะแบ่งตัวในสภาวะห้องปฏิบัติการด้วย อย่างไรก็ตามการควบคุมให้สเต็มเซลล์ที่ ได้จากเอมบริโอให้กลายสภาพเป็นเนื้อเยื่อหรืออวัยวะที่เราต้องการก็ไม่ใช่เรื่องง่ายเลย ปัจจุบันนี้เรายังไม่ทราบว่าจะทำให้สเต็มเซลล์เปลี่ยนสภาพเป็นเซลล์หรือเนื้อเยื่อที่เราต้องการได้อย่างไร (how to direct a stem cell to differentiate?) เช่น จะเปลี่ยนให้เป็นเซลล์สมอง เซลล์ตับ หรือฟัน ทำได้อย่างไร และยังไม่รู้ด้วยว่าจะควบคุมการเปลี่ยนสภาพนั้นได้อย่างไร (how to control that differentiation?) ภาพด้านล่างเป็นความฝันของผู้ศึกษาเรื่องสเต็มเซลล์ทีเดียว ว่าจะทำอย่างไรจึงจะเปลี่ยน stem cell line ให้เป็นเนื้อเยื่อหรือเซลล์ชนิดที่เขาต้องการได้สมใจ จากคุณ : Practical x 2 - [ 30 ม.ค. 48 13:30:54 ]

ความคิดเห็นที่ 8 ยกตัวอย่างการบำบัดเรื่องโรคเบาหวานนะครับ เพียงแต่ผลิตเซลล์ที่จะสร้างอินซูลินขึ้นมาก็ยังไม่เพียงพอ เพราะเราต้องสามารถควบคุมปริมาณของอินซูลินที่สเต็มเซลล์จะผลิตออกมาให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมด้วย หลังจากปลูกถ่ายเข้าไปในร่างกายคนแล้ว นักเทคโนโลยีชีวภาพพอจะทราบบ้างว่ายีนบางตัวมีความสามารถสร้างโปรตีนส่งคำสั่งให้สเต็มเซลล์บาง ชนิดเปลี่ยนสภาพไปเป็นเซลล์ชนิดที่ต้องการ แต่ดูเหมือนว่าต้องอาศัยสัญญาณบางอย่างที่จะกระตุ้นให้ สเต็มเซลล์ทุกเซลล์เปลี่ยนสภาพ เขากำลังค้นหาสัญญาณนั้นอยู่ครับ ภาพข้างล่างแสดงการเปลี่ยนสภาพของสเต็มเซลล์ไปเป็นเซลล์ประสาท (สีแดง) และ glial cells (สีเขียว) จากคุณ : Practical x 2 - [ 30 ม.ค. 48 13:32:01 ]

ความคิดเห็นที่ 9 ภาพข้างล่างแสดงให้เห็นว่าสเต็มเซลล์ที่เปลี่ยนสภาพเป็นเซลล์ประสาทแล้ว สามารถทำงานได้ เขาทดลองโดยฝังเซลล์ดังกล่าวเข้าไปในหนู (A) neuron cells และ (B) astrocytes ที่พบในสมองและกระดูกสันหลัง จากคุณ : Practical x 2 - [ 30 ม.ค. 48 13:33:21 ]

ความคิดเห็นที่ 10 แม้ว่าการใช้สเต็มเซลล์ที่ได้จากผู้ใหญ่จะลดปัญหาต้านอวัยวะจากระบบภูมิคุ้มกัน ได้ดีกว่าที่ได้จาก เอมบริโอ และยังลดปัญหาการต่อต้านจากกลุ่มพิทักษ์สิทธิมนุษยชนด้วย แต่ความไม่สะดวกหลายๆ อย่าง ทำให้การใช้สเต็มเซลล์จากผู้ใหญ่ไม่เป็นที่นิยม เอกสารอ้างอิง http://science.howstuffworks.com/ จากคุณ : Practical x 2 - [ 30 ม.ค. 48 13:34:46 ]

ความคิดเห็นที่ 11 โห นักวิทยาศาสตร์มาเองเลย จากคุณ : mohicann - [ 30 ม.ค. 48 14:24:31 ]

ความคิดเห็นที่ 12 อยากให้อาจารย์ Practical x 2 มาช่วยสอนที่คณะวิทยาศาสตร์จริงๆ  น่าจะขอความร่วมมือจากคณะเกษตรศาสตร์ได้ อาจารย์เป็นแบบอย่างสำหรับนักศึกษาและนักวิทยาศาสตร์ในอนาคตได้อย่างดีเยี่ยม ..ขอให้รักษามาตรฐานตลอดไป... ด้วยความยินดี จากคุณ : Komi (komi_to) - [ 30 ม.ค. 48 17:03:02 ]

ความคิดเห็นที่ 13 มีโทษไหมครับ อย่างเช่น สาเหตุของมะเร็งอะไรเนี่ย จากคุณ : เอ๊ะ - [ 30 ม.ค. 48 18:48:46 A:210.203.185.4 X: TicketID:057582 ]

ความคิดเห็นที่ 14 ขอบคุณครับ เนื้อหาสาระเต็มเปี่ยมเลยครับ จากคุณ : ม่อน (bodin) - [ 30 ม.ค. 48 22:54:17 ]

ความคิดเห็นที่ 15 เข้ามาเก็บ เกี่ยวความรู้ อาจารย์ Prac  ^^ จากคุณ : Triceratops - [ 31 ม.ค. 48 10:01:08 ]

ความคิดเห็นที่ 16 อ้าว แล้วอาจารย์ไม่ได้คณะวิทย์หรอกเหรอ จากคุณ : vbio - [ 31 ม.ค. 48 11:54:25 ]

ความคิดเห็นที่ 17 เก่งจังครับ ฝากตัวเป็นศิษย์ ว่าง ๆ ช่วยสอนด้วยครับ จากคุณ : ลูกจ้างชั่วคราวสำนักง้อไบ๊ - [ 3 ก.พ. 48 09:42:08 ]