PANTIP.COM : W4205006 เวียดนาม...เพราะฝันถึง จึงไปหา (ตอนที่ 4) [ความเรียง]

ความคิดเห็นที่ 1

ฮอยอันเป็นเมืองเก่าแก่ ความรุ่งเรืองสืบค้นย้อนไปได้ตั้งแต่ศตวรรษที่ 2 ในสมัยอาณาจักรจามปารุ่งเรืองครอบครองแผ่นดินตอนกลางของประเทศเวียดนามจรดทางใต้ทั้งหมด อารยธรรมของจามจึงยังคงหลงเหลือให้เห็นอยู่มากที่ดานัง ฮอยอัน และมากที่สุดคือที่มี่ เซิน ซึ่งอยู่ไม่ห่างจากฮอยอันเท่าใดนัก นักท่องเที่ยวที่สนใจด้านโบราณคดีมักนิยมไปศึกษารูปแบบวัฒนธรรมโบราณของชนชาติจามที่มี่ เซินนี้เอง

นับตั้งแต่ศตวรรษที่ 15 เป็นต้นมา ฮอยอันกลายเป็นเมืองท่าสำคัญที่เรือสินค้าจากทั่วโลกจะต้องมาเปิดการซื้อขาย ไม่ว่าจะเป็นจีน ญี่ปุ่น ฮอลันดา สเปน อินเดีย อังกฤษ ฝรั่งเศส อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ แม้กระทั่งสยามประเทศเองก็ตาม สินค้าขึ้นชื่อของฮอยอันมีมาก โดยเฉพาะผ้าไหมเนื้อดีและบรรดาเครื่องเทศ เครื่องสมุนไพรอีกนับไม่ถ้วน

เมืองท่าแห่งนี้เกิดเป็นชุมชนพ่อค้าจีนและญี่ปุ่น ผู้ซึ่งล่องเรือลงมาจากประเทศตนด้วยลมตะวันออกเฉียงเหนือในฤดูใบไม้ผลิ และจะกลับบ้านด้วยลมจากทางใต้ซึ่งจะมาเมื่อถึงฤดูร้อน ระหว่างนั้นบรรดาพ่อค้าเหล่านี้จะสร้างบ้านเรือนของตนขึ้นริมฝั่งแม่น้ำทู โบน ใช้เป็นที่จัดเก็บสินค้าและเปิดหน้าร้านสำหรับขายปลีกแก่คนทั่วไป นานวันเข้า สถาปัตยกรรมของสิ่งปลูกสร้างในฮอยอันจึงค่อย ๆ ได้รับอิทธิพลจากจีนและญี่ปุ่นมากขึ้นจนเห็นได้อย่างชัดเจน โดยเฉพาะสะพานญี่ปุ่นที่ถูกสร้างขึ้นเมื่อราวปี ค.ศ. 1590 เพื่อเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนชาวจีนและญี่ปุ่นที่อยู่คนละฝั่งฟากของลำคลองสายเล็กเข้าด้วยกัน สะพานนี้จนถึงปัจจุบันมีอายุสี่ร้อยกว่าปีแล้ว ได้รับการอนุรักษ์ดูแลเป็นอย่างดีจนคงสภาพแข็งแรงมั่นคง ใครที่มาถึงฮอยอันแล้วไม่ได้มาเยือนสะพานญี่ปุ่นก็ต้องนับว่าน่าเสียดาย

กาลเวลานั้นเปลี่ยนได้ทุกสรรพสิ่งกระทั่งแม่น้ำ เมื่อแม่น้ำทูโบนที่มีร่องน้ำลึกเริ่มตื้นเขินด้วยดินตะกอนจนเรือเดินทะเลไม่สามารถเข้ามาได้อีกต่อไป ความสำคัญของฮอยอันที่เป็นเมืองท่าก็สูญหายตายจาก เหลือเพียงความทรงจำเก่าแก่ที่จารึกไว้ให้ลูกหลานได้รับรู้ เหล่าขบวนเรือสินค้าก็เริ่มเปลี่ยนจุดหมายไปดานัง เมืองท่าแห่งใหม่ที่เริ่มส่องประกายอันสดใสขึ้นมาทดแทน

ช่วงสงครามเวียดนาม ฮอยอันแคล้วคลาดจากการบุกโจมตีทั้งฝ่ายเวียดกงและฝ่ายอเมริกันได้อย่างไม่น่าเชื่อ คงเป็นเพราะทางรถไฟสายเดียวที่มีอยู่ซึ่งเชื่อมระหว่างฮอยอันกับดานังถูกพายุพัดเสียหายอย่างหนักในปี ค.ศ. 1916 ทำให้ฮอยอันกลายเป็นเมืองปิดตาย เพราะไม่มีความสำคัญในทางยุทธวิธีใด ๆ ระหว่างสงคราม ชาวฮอยอันยังใช้ชีวิตสุขสงบในขณะที่แผ่นดินรอบนอกเช่นเว้และดานังต่างลุกเป็นไฟด้วยปิศาจสงครามอันบ้าคลั่งจนคนล้มหายตายจากในช่วงเวลานั้นไม่รู้ตั้งกี่หมื่นกี่แสน

จริง ๆ แล้วผมรู้สึกหิว แต่ก็ยังไม่อยากกินอะไรเพราะใจห่วงอยู่แต่ว่าแสงอาทิตย์ยามเย็นกำลังจะลับหายไปอีกไม่ช้า พับความหิวเก็บใส่กระเป๋า มือหนึ่งจับกล้องถ่ายรูปไว้เตรียมพร้อมแล้วเดินมองซ้ายขวาหาความงามจากวิถีชีวิตชาวท้องถิ่น ฮอยอันเป็นเมืองเล็ก ๆ มีตรอกซอกซอยเป็นระเบียบไม่ซับซ้อน บ้านเรือนเรียงชิดติดกันแต่ก็เหลื่อมล้ำยื่นหน้าเว้าหลังไปตามความสะดวกของการค้าขายและความชอบส่วนตัวเจ้าของบ้าน บ้านหลายแห่งทำด้วยไม้ซึ่งบัดนี้ได้กลายสภาพเป็นไม้เก่าแก่ขลึมขลัง บางบ้านก่ออิฐถือปูนทาสีเหลือง กำแพงหลุดร่อนเห็นเนื้ออิฐกร่อน ประตูบานเฟี้ยมพับทบไปมาทำให้หน้าบ้านเปิดกว้าง หน้าต่างบานเกล็ดไม้ทรงแคบและสูงแบบฝรั่งเศสแต้มผนังปูนสีเหลืองดูน่ารักน่าชัง

แต่ละบ้านมีสินค้าจำหน่ายแตกต่างกันไป มีทั้งของกิน เครื่องประดับ เสื้อผ้าอาภรณ์ รูปวาดระบายสี ผ้าทอมือ งานไม้แกะสลัก ทว่าสิ่งหนึ่งที่เหมือนกันก็คือสีสันอันสวยงดงามกับการจัดวางในรูปแบบเรียบง่ายเป็นไปตามครรลองของการดำเนินชีวิตชาวบ้านอย่างแท้จริงไม่แสร้งเสกสรรปั้นเรื่อง บ้านที่ขายภาพเขียนก็ง่วนกับการตกแต่งภาพเข้ากรอบลงสี บ้านที่แกะสลักไม้ก็ก้มหน้าก้มตาใช้สิ่วกับฆ้อนเล็ก ๆ เซาะบากให้เกิดร่องสลักเสลาเป็นลายวิจิตร จะมีบ้างคือของกินเล่นกับเสื้อผ้าเครื่องประดับที่ต้องคอยเรียกร้องเชิญชวนให้คนเดินผ่านไปมาเข้าไปแวะเยี่ยมชม

ร้านอาหารสำหรับนักท่องเที่ยวมีมากมายเหลือเกิน แต่ละร้านล้วนตกแต่งสวยด้วยโคมไฟกระดาษกับเครื่องเรือนที่เป็นสไตล์จีนผสมตะวันตก ผมได้คุยกับบริกรของบางร้าน ได้ความว่าร้านจำนวนหนึ่งมีเจ้าของเป็นของชาวต่างชาติเช่นฝรั่งเศส มิน่าถึงได้โดดเด่นผิดหูผิดตา

ถนนในย่านเมืองเก่าค่อนข้างเล็กและคับแคบ จักรยานชาวเมืองขับขี่สวนทางไปมาตลอดเวลา บนไหล่ทางยังมีเด็กเล็ก ๆ พากันวิ่งเล่นสนุกสนาน แม่ป้อนข้าวลูกน้อยพลางหลอกล่อชี้ให้ดูโน่นดูนี่ แม่ค้าคอนไม้คานหาบของหนักจนถ่วงโยกไปมา ปากร้องตะโกนเรียกลูกค้าซึ่งผมเองก็ไม่รู้ว่าแกขายอะไรเพราะในหาบมีผ้าขาวบางปิดคลุมและภาษาที่พูดก็ไม่มีทางฟังออก

ในร้านขายงานศิลปะถือเป็นจุดแวะพักที่น่าอภิรมณ์ งานศิลปะในฮอยอันส่วนใหญ่เป็นภาพเขียน เจ้าของร้านมักเป็นจิตรกรไปด้วยในตัว หน้าร้านตั้งแสดงงานของตนบนขาหยั่งบ้างหรือติดกับฝาผนังปูนสีเหลืองเก่าแก่บ้าง อาจเป็นความบังเอิญหรือไม่ก็เป็นความตั้งใจที่ทำให้ภาพและองค์ประกอบรอบข้างเหล่านั้นรวมตัวกันได้อย่างงดงามวิจิตรบรรจง ผมคิดสงสัยอยู่ในใจว่าหากซื้อภาพเหล่านี้กลับไปดูที่บ้าน อารมณ์ความรู้สึกที่เคล้าคลอกลิ่นอายบรรยากาศ ณ วันนี้จะยังคงอยู่ติดกับตัวภาพอีกหรือเปล่า หากพรากรูปออกจากผนังเก่าซีด แยกบริบทที่หลอมรวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวออกจากกันแล้ว มันคงอ้างว้างเปล่าเปลี่ยวพิกล...คิดแบบนี้คงไม่เข้าท่านักสำหรับเจ้าของร้าน ผมเดินดูอยู่พักใหญ่จึงขอตัวออกไปสูดอากาศยามราตรีข้างนอกถนนต่อ

ลมเย็น ๆ เคล้าคลอผิวกายอยู่ตลอดเวลา กลิ่นหอมของดอกสัตตบรรณซึมเข้าไปอยู่แถวโคนจมูก ผมเห็นลำต้นสูงตระหง่านในความมืด ดอกขาวโพลนเป็นช่อพร่างพราว ไม่เคยเห็นสัตตบรรณที่ไหนออกดอกได้พรึบพรั่บอย่างนี้เลย แถวบ้านของผมมีต้นสัตตบรรณขึ้นริมสองฝั่งถนน นานทีจะได้เห็นดอกของมัน และต้องสังเกตกันในระยะใกล้พอสมควร

...

จากคุณ : อันโตนิโอ (อันโตนิโอ) - [ 18 มี.ค. 49 22:51:37 ]

ความคิดเห็นที่ 2

เดินผ่านร้านขายน้ำดื่มและสินค้าเบ็ดเตร็ด ได้ยินเสียงใส ๆ เอ่ยทักทาย หันไปพบว่าเป็นเด็กสาวสองคนนั่งบนม้านั่งเตี้ย ๆ กำลังผายมือเชิญชวนให้ผมเข้าไปซื้อสินค้า ผมผงกศีรษะและยิ้มให้ เธอคงเข้าใจว่าผมเป็นคนเวียดนามจึงส่งภาษาใหญ่ ผมทำท่าว่าไม่เข้าใจ ทั้งสองหันมองกันหน้าตาเหรอแล้วก็ปล่อยเสียงหัวเราะคิกออกมา คนหนึ่งถามผมเป็นภาษาอังกฤษกระท่อนกระแท่น ผมก็กระท่อนกระแท่นตอบไปตามประสาคนที่ใช้ภาษาสากลน้อยมากในชีวิต แต่เราก็พอสื่อสารกันได้ความ เด็กสาวคนที่ดูอายุน่าจะมากกว่าอีกคนรีบยกม้านั่งพลาสติกมา ผมทรุดลงนั่งถือโอกาสผ่อนคลายความเมื่อย เราใช้กระดาษกับปากกาช่วยในการสนทนาอีกด้วยซึ่งทำให้เข้าใจกันมากขึ้น

คำกล่าวถึงคนเวียดนามที่ได้ยินได้ฟังมามีทั้งดีและไม่ดี ค่อนไปในทางไม่ดีเสียเป็นส่วนใหญ่ในสมัยที่ผมยังเป็นเด็ก กระทั่งโตมาจนถึงปัจจุบันก็ยังได้ยินจากหลายปากพูดถึงในแง่ลบ สาวจีนกลุ่มหนึ่งที่เดินทางร่วมรถคันเดียวกันมาจากฮานอยเล่าให้ต่ายฟังว่าพวกเธอมาเรียนอยู่ที่เวียดนามได้สองปีแล้ว จึงรู้จักคนในประเทศนี้ดีพอสมควร เธอบอกว่าคนเวียดนามเห็นแก่ตัว แล้งน้ำใจและค่อนข้างเอาเปรียบ นอกจากนี้ยังมักง่าย กินถ่ายไม่เป็นที่เป็นทาง เราได้แต่พยักหน้ารับรู้แต่ยังไม่เห็นด้วยเสียทีเดียวนัก จริงอยู่ที่ผมเคยเห็นคนเวียดบนรถบัสนั่งเอนหลังพิงพนักจนสุดแบบไม่เกรงใจใคร แทบทุกคนก็ทำอย่างนี้หน้าตาเฉย ซึ่งถ้าเป็นคนไทยเราส่วนใหญ่คงต้องหันไปมองคนข้างหลังเสียก่อนหรือไม่ก็เอนเบาะแต่พอดีไม่ให้มากจนน่าเกลียด ผมยังได้เห็นคนเวียดที่สถานีรถไฟแซงคิวเพื่อซื้อตั๋วกันอย่างหน้าด้าน ๆ เห็นคนเรียกแท็กซี่และกำลังจะยื่นหน้าเข้าไปบอกจุดหมายแต่ชาวเวียดอีกคนก็แทรกตัวเข้าไปแย่งเอาแท็กซี่คันนั้นโดยที่คนแรกได้แต่ยืนทำตาปริบ ผมเห็นแม่ค้าที่ตีนสะพานตรังเทียนถอดกางเกงปัสสาวะแบบไม่อายฟ้าดินจนผมเสียอีกต้องรีบเบือนหันไปทางอื่น ผมเห็นการสับเปลี่ยนธนบัตรที่สีคล้ายกันแต่ค่าต่างกันนับสิบเท่าให้นักท่องเที่ยว เห็นมอเตอร์ไซค์รับจ้างขี้โกงปล่อยผู้โดยสารลงระหว่างทางไปสุสานจักรพรรดิทั้งที่ยังเหลืออีกตั้งไกลเพื่อจะได้รีบย้อนกลับไปรับคนใหม่ตรงท่าเรือ

แต่แน่นอน ผมก็ได้เห็นเด็กเสิร์ฟกาแฟมีน้ำใจ ยินดีให้ข้อมูลทุกอย่างที่เราอยากรู้ เห็นเด็กน้อยช่วยเข็นรถให้คนพิการทั้งที่ไม่ได้รู้จักมักจี่ ผมยังได้รู้จักกับมอเตอร์ไซค์รับจ้างผู้ที่อาสาพาผมไปส่งสถานีรถไฟโดยไม่เอาเงินสักแดงด้วยเพียงแค่คำว่าเพื่อนที่เราเพิ่งจะมอบให้กัน ได้รู้จักเจ้าของร้านอาหารที่ยินดีช่วยเหลือเราในทุก ๆ ด้านโดยไม่สนใจว่าเราจะอุดหนุนเขามากหรือน้อย ผมเคยเดินหลงทาง และสาวเวียดนามคนหนึ่งซึ่งพูดภาษาอังกฤษไม่ได้แม้แต่คำเดียวขี่จักรยานนำทางให้จนไปถึงโรงแรม สิ่งที่ดีและร้ายมีให้เห็นตลอดเวลา ไม่ว่าจะอยู่ในประเทศไหน เวียดนามหรือประเทศไทย เราไม่สามารถตัดสินคนทั้งประเทศได้ด้วยทัศนคติของเราเพียงคนเดียวหรือด้วยการพบผ่านประสบการณ์ตามลำพัง เมื่ออยู่ท่ามกลางความเห็นแก่ตัว เราก็อาจคิดไปได้ว่าโลกทั้งหมดเป็นเช่นนี้ การเปิดจิตใจให้กว้างเพื่อรับฟังรับรู้สิ่งต่าง ๆ ที่ไกลตัวออกไปจะทำให้เราได้มองโลกนี้ด้วยมิติที่หลากหลาย มีแสงเงา มีเสียงและมีกลิ่นที่ชัดเจน

สองสาวชาวฮอยอันคุยกับผมอย่างสนุกสนาน เธอแนะนำว่าตัวเองชื่อยุง และคนที่อายุมากกว่าซึ่งพูดภาษาอังกฤษไม่ได้เลยนั้นชื่ออ๊บ ผมพยายามออกเสียงชื่อของทั้งสองเพื่อความถูกต้องจนเรียกเสียงหัวเราะน้อย ๆ ได้หลายครั้ง หากว่าชื่อของชาวเวียดนามออกเสียงลำบากแล้ว ชื่อของคนไทยอย่างผมอาจเป็นที่น่าเวียนหัวของเขาไม่น้อยไปกว่ากันเลยก็ได้ ผมเขียนชื่อของผมลงบนกระดาษ ถึงกระนั้นก็ยังเรียกกันผิดแม้ว่าจะทำปากช้า ๆ ให้เห็นหลายครั้งแล้วก็ตามที

เราแลกเปลี่ยนความรู้กันหลายอย่าง เธอสองคนอยากรู้ว่าเมืองไทยเป็นอย่างไร และผมเองก็อยากรู้ภาษาเวียดนามหลายคำ กระดาษที่ขาวสะอาดทีแรกตอนนี้ชักจะเริ่มเลอะเทอะเปรอะเปื้อนเต็มไปด้วยตัวหนังสือและรูปภาพลายเส้นที่เขียนเพื่อประกอบความเข้าใจ อ๊บเรียกแม่ของเธอออกมา นางเป็นหญิงวัยชราหน้าตาใจดี แน่นอนว่าพูดภาษาอังกฤษไม่ได้เหมือนลูกสาวแต่ก็ยังอุตส่าห์มานั่งฟังด้วยรอยยิ้มอยู่เป็นนาน ท่ามกลางแสงไฟนวลสวยจากโคมกระดาษหน้าร้าน ชายหนุ่มชาวไทยกำลังนั่งสนทนากับครอบครัวชาวเวียดนามอย่างเพลิดเพลิน ผมแทบไม่ได้ความรู้เรื่องภาษาที่ตัวเองถามสักเท่าไรนัก แต่สิ่งหนึ่งที่ได้กลับมาจนล้นคือมิตรไมตรีที่พวกเธอเหล่านี้มีมอบให้โดยไม่คิดหวังว่าผมควรจะต้องซื้ออะไรจากในร้านเป็นการตอบแทน แม่ของอ๊บลุกไปหยิบน้ำอัดลมกระป๋องจากในตู้แช่เย็นพร้อมด้วยหลอดสีชมพูมาให้ ผมปฏิเสธด้วยความนอบน้อมเกรงใจด้วยการยกมือทั้งสองขึ้นและโค้งศีรษะ นางพูดอะไรสองสามคำ ยุงแปลให้ฟังว่าน้ำนี้ไม่คิดเงิน อยากให้คุณดื่มจะได้หายเหนื่อย ผมอยากจะบอกเธอว่าผมหายเหนื่อยตั้งแต่ได้ยินสองสาวเอ่ยคำทักทายตั้งแต่แรกแล้ว แต่ก็ไม่รู้จะใช้คำพูดซับซ้อนนั้นได้อย่างไร

ผมถ่ายรูปครอบครัวของอ๊บและขอให้เธอเขียนอีเมล์ลงบนสมุดจดของผม แน่นอนว่าเธอเขียน แต่สิ่งที่เขียนดันกลายเป็นบ้านเลขที่อันยาวเหยียด ยุงบอกว่าพวกเธอไม่ค่อยได้ใช้คอมพิวเตอร์แม้ว่าในฮอยอันจะมีร้านอินเตอร์เนตอยู่หลายแห่ง ผมพยักหน้าแล้วรับคำว่าจะอัดรูปนี้แล้วส่งมาให้ทางไปรษณีย์แน่นอน

สำหรับผม ก่อนเดินทางมาเวียดนาม ฮอยอันถือเป็นเพียงของแถมจากการมาเว้ แม้ว่ารู้อยู่แล้วถึงความงามน่ารักของเมืองพิเศษนี้ แต่ใจนั้นโอนเอียงไปทางเมืองเว้ที่ตัวเองเฝ้าขลุกอยู่กับมันในความฝันและความคิดมานานแสนนานมากกว่า ทว่าเมื่อย่างเข้าเขตเมืองฮอยอัน ความรู้สึกหนึ่งก็เริ่มแผ่ซึมขึ้นมา เหมือนกลิ่นวานิลลาอ่อน ๆ หรือกลิ่นหอมของดอกไม้ที่ร่ำเฉพาะยามค่ำคืน มันเป็นความรู้สึกที่แปลกประหลาด แล้วยิ่งได้เข้าไปสัมผัสกับตัวตนของสาวงามนางนี้ก็ยิ่งถลำตัวและหัวใจหลงรักจนยากจะถอนคืน ผมเริ่มรู้สึกว่าฮอยอันเป็นโชครางวัลอันยิ่งใหญ่ เป็นสลากใบน้อยที่ให้เราจับชิงโชคแล้วเผอิญได้สิ่งที่อุดมคุณค่า แน่นอนว่าไม่ใช่คุณค่าที่วัตถุราคา หากแต่เป็นคุณค่าต่อจิตใจที่มิอาจหาตราชั่งใดมาวัดได้เลย

...

จากคุณ : อันโตนิโอ (อันโตนิโอ) - [ 18 มี.ค. 49 22:52:15 ]