คิดถึงสายน้ำบนผิวดิน
วัยเด็ก
ข้างบ้านของผมมีหย่อมป่าอุ้มน้ำ
เมื่อข้างบนร้อนลงไปก็เย็นโดยยังไม่ได้อาบ อาการขี้คร้านน้ำเกิดกับผมหลายครั้ง
ผมเป็นเด็กชายที่ต้องอาบน้ำก่อนไปโรงเรียน ทำไมต้องอาบทุกวันแม้แต่วันที่ฝนตก
ในหมู่บ้านผมมีน้ำบนผิวดินหลายแห่ง ผมเกิดมาทันเห็น
พอผมเริ่มเรียนมัธยมน้ำเริ่มเหือดหายเพราะป่าถูกเปลี่ยนให้เลี่ยนโล่ง
และสวนยางก็ติดกันตลอด ทางราชการมาขุดสระตรงที่มีสายน้ำบนผิวดินเดิม
ข้างบ้านผมมีหย่อมป่าอุ้มน้ำที่เล็กลง
แต่ยังมีน้ำออกจากรากไม้ เป็นบ่อบนผิวดิน เพราะการอนุรักษ์ของพ่อ
ยังไม่เคยมีใครยกย่องพ่อในฐานะผู้อนุรักษ์น้ำบนผิวดินกับหย่อมป่าอุ้มน้ำใกล้บ้าน
แต่ผมยกย่องพ่อและแม่ในฐานะผู้อนุรักษ์สรรพสิ่งเลยทีเดียว
ในหย่อมป่าอุ้มน้ำมีต้นลูกพรวน เงาะป่าที่เปรี้ยวจนไม่อยากกิน
มีไม้ทุ้งฟ้าที่พุ่งขึ้นไปเป็นร่มใหญ่อยู่ข้างบนที่ผมชอบยืนมอง
มีต้นไทรที่ในวัยเด็กมีนกเปล้าสิบกว่าตัวบินมาเกาะ
ตัวมันเหมือนนกเขาแต่โตกว่าตัวสีเขียวสวยแปลกดี
ยังทันเห็นแซงแซวที่มีหางแบบขากรรไกรมากันเป็นกลุ่มเสียงดังเหมือนเถียงกัน
ปัจจุบันเห็นแต่นกเอี้ยงที่กล้าทำอย่างนี้
นกกรงหัวจุกยังทำรังที่ต้นไม้และโบกบินส่งเสียงร้องรอบตัวเรา
ต่อมามีคนจับใส่กรงเสียจนไม่มีในธรรมชาติ
ขณะนั่งรอรถตู้ที่หน้าหอหาดใหญ่ ผมกลับได้ยินเสียงนกเหล่านี้หลายตัว
เสียงยังไพเราะเรียกเมืองถามเมืองในกรงที่เล็กเกินไป
ไม่มีคู่ให้เลือก ไม่สะดวกที่จะสืบพันธุ์
ขอให้สมรรถภาพทางเพศของคนทรมานนกขัดข้องทุกประการ
ใกล้กับที่อาบน้ำมีส้มหลุมพีและส้มระกำที่ธรรมชาติให้เรามากินเล่น
รสชาติหวานอมเปรี้ยวแต่ชื่นใจ
อ๋อ มีต้นกระท้อนใหญ่มีย่านเชือกพะรุงพะรังให้เราปีนเล่นด้วย
ผมเคยพยายามฝึกนอนให้สมดุลบนย่านเชียก
ผมคิดว่าต้นไม้เป็นจุดสมดุลของฟ้าดิน
มันหยั่งรากลึกลงสู่แผ่นดิน และแผ่กิ่งก้านรับพลังจากฟ้า
หากทำลายต้นไม้ก็เหมือนทำลายดุลยภาพของฟ้าดิน
ถ้าไอน์สไตน์จะรวมแรงทั้งสี่ได้เขาต้องหาดุลยภาพของมันให้พบ
ณ จุดนั้นแรงเหล่านั้นจะสยบอำนาจของระเบิดปรมาณูลงได้
ในช่วงชีวิตวัยรุ่นผมได้ไปอยู่ที่สวนโมกข์ราวสองเดือน
เรียนรู้ชีวิตเสียจนอิ่มล้น อิ่มเอม เปรมปรีย์ในทางธรรม
ผมเป็นเพียงคนรักป่า ชื่นชอบบูโน่ คนกลิ่นหญ้า
แต่ไม่เคยเข้ากลุ่มกับนักอนุรักษ์อย่างเป็นทางการ
ท่านอาจารย์พุทธทาสสอนให้ผมเป็นนักอนุรักษ์โดยทางอ้อม
นอกจากอนุรักษ์ป่าแล้วยังต้องอนุรักษ์จิตใจของเพื่อนมนุษย์ด้วย
กลับจากสวนโมกข์ผมสละที่ดินสิบหกไร่จากที่พ่อแม่ยกให้สร้างธรรมาศรม
แต่ความประสงค์จริงจริงคือรักษาพันธุ์ไม้หลุมพอ
เราเหลือไม้หลุมพอขนาดใหญ่อยู่เพียงต้นเดียว แต่ให้เมล็ดหลุมพอมากมายทุกปี
ในขณะที่ทุกที่มีแต่พอนไม้พอขนาดใหญ่
ถ้าพอนไม้พอเหล่านั้นยังมีชีวิตมันจะสง่างามเพียงใดหนอ
ในขณะที่ทุกที่โค่นป่าลงมาเพื่อปลูกยางพารา
ขณะที่ผมมีความสุขกับการสละพื้นที่สิบหกไร่ให้ไม้หลุมพอ
สุขกับดุลยภาพในเศรษฐกิจพอเพียงที่อยู่บนฐานเศรษฐศาสตร์เชิงพุทธ
ธรรมาศรมควนประสมถกัมมัฏฐานกำเนิดอย่างเงียบง่าย
คงจะค่อยเติบโตตามสบายเหมือนไม้หลุมพอ
รวบรวมสิ่งดีเท่าที่โลกมีให้มาไว้ให้ครบถ้วน
ฤาษีดัดตน โยคะ จงกรม สมาธิ และนวดเท้าแบบไทย
แล้วประสบการณ์ชีวิตก็สอนให้ผมสร้างวัดแบบเอกชน
ธารน้ำจากเขาเหมนไหลผ่านบ้านหน้าเขาเหมนหล่อเลี้ยงสรรพสิ่งเบื้องล่าง
ปัจจุบันหลั่งไหลเฉพาะในเวลาฝนตกหนัก นอกนั้นไหลตามท่อน้ำประปาแทน
และหยุดแค่เขื่อนกั้นน้ำเพื่อรดสวนผลไม้ของคนที่อยู่ข้างบนกว่า
อาลัยเล็กเล็กกับสายน้ำเย็นสดชื่นที่เราลงอาบเล่นอย่างสนุกสนานในวัยเด็ก
ครั้งหนึ่งมีคนขับช้างสวนสายน้ำขึ้นมาเด็กอย่างเราหลบเกือบไม่ทัน
บัดนี้นั่งลงบนก้อนหินแห่งวัยเยาว์กลางลำธารที่ไม่มีสายน้ำ
ที่บางขัน
คนเฒ่าเล่าว่ามีคลองใหญ่ที่ไสยาสน์ คนพักหลับนอนระหว่างเดินทางจึงเรียกไสยาสน์
วันเพ็ญสิบห้าค่ำมีคนเคยเห็นขันทองอร่ามเรืองลอยเหนือน้ำเพื่อรำลึกถึงพระนางเลือดขาว
ครั้งหนึ่งพระองค์มาลอยขันทองไว้ในสายน้ำนี้เพื่อบูชาพระพุทธองค์
ปัจจุบันมีคลองเล็กเล็กแต่ไม่มีน้ำ
ต้นน้ำหายไปเราใจหาย เสียดายอย่างไร
กนกพงศ์จากไปก็ใจหาย เสียดายอย่างนั้น
กับกนกพงศ์แม้ไม่สนิทเป็นการส่วนตัวแต่ชื่นชอบงานเขียน
เมื่อเขาเสียชีวิตเร็วเกินไปผมรู้สึกคิดถึงและเสียดาย
เหมือนที่รู้สึกต่อสายน้ำบนผิวดินที่หายไป
ในเรื่องเล่าเชิงบันทึกทัศนะจากหุบเขาฝนโปรยไพร ยามเช้าของชีวิต
เขาได้กระทำการที่โลกวัตถุนิยมต้องหัวเราะค้างและงุนงง เชิญสดับ
หนุ่มน้อยควาญขับคงนึกแปลกใจอยู่หรอก ที่เห็นเราไม่อนาทรร้อนใจเมื่อเจอจงอาง
เขาอาสากวาดพงรกริมตลิ่งให้ พังทำลายเพิงดินโพรงถ้ำนั้นเสีย
แต่ผมกลับหัวเราะเหมือนนั่นหาใช่เรื่องสำคัญ อย่าลำบากเลย ถือว่าเอาไว้ดูเล่น
ไว้ดูเล่น? ภาพมือตักของแบ็คโฮชะงักค้างอยู่กลางอากาศนั้นคงติดประทับอยู่ในใจผมตลอดไป
ปักจอบลงตรงไหนเป็นเจอไส้เดือน ผมมีพนักงานพรวนดินเต็มสวนไปหมด
ผมรู้สึกรักมันขึ้นมาจริงจริง แต่ชาวหมู่บ้านไม่เข้าใจหรอก
คราใดพวกเขาผ่านมาเห็นเราหวดถางหญ้าจนเหงื่อโทรม มักหยุดทักเพื่อแนะนำให้เราใช้ยาฉีดฆ่า
และทุกครั้งผมเลือกยืนยันเหตุผล ฉีดยาฆ่าหญ้าไส้เดือนก็ตายหมดสิ
พวกเขาต้องคิดว่าผมบ้า!
นึกถึงบทกวีของพี่ประมวล
ฟังว่าความตายนั้นสวยสด
ดั่งดักแด้เปลื้องปลดภาวะหนอน
เป็นผีเสื้อสดงามตามขั้นตอน
เผยอปีกรำฟ้อนในรุ่งราง
ทันทีที่ตายจากภาวะดักแด้ การเกิดใหม่เป็นผีเสื้อทำให้ชีวิตมีจุดหมาย
แล้วผีเสื้อก็ต้องโฉบจากดอกไม้ดอกโน้นสู่ดอกนี้ เราเห็นเป็นอากัปกิริยาของความร่าเริง อิสระ สวยงาม
การเริงระบำของผีเสื้อคือการดำเนินอยู่ในภาวะของการงาน
หากว่านั่นคือชีวิตที่สนุก มันก็สนุกเพราะชีวิตได้ตระหนักและเข้าถึงคุณค่าในจุดมุ่งหมาย
แท้แล้วการมีชีวิตของผีเสื้อคือการสร้างสรรค์โลก ทั้งยังสร้างสรรค์โดยไม่คำนึงถึงดอกผล
และผีเสื้อทุกตัวล้วนบรรลุถึงการมีชีวิต บรรลุในคุณค่าและความหมายของชีวิต
หนึ่งชั่วชีวิตคนดูเหมือนนาน แต่ความจริงแล้วไม่นานเลย
คนหลายคนตายไปโดยไม่ทันเฉียดกรายเข้าใกล้ความหมายของชีวิตเลยด้วยซ้ำ
ตายไปโดยที่มิทันมีชีวิตด้วยซ้ำ
หนึ่งชั่วชีวิตคน ดูเหมือนน้อยสำหรับการค้นหาความหมายของชีวิต
แต่หากเราเริ่มต้นค้นหาแต่วันนี้ วินาทีนี้ ในขณะลมหายใจนี้ เวลาเท่าไหร่ก็ไม่น้อยเลย
เพราะชีวิตสามารถค้นพบได้ในแวบใดแวบหนึ่ง ขณะใดขณะหนึ่ง
แท้แล้วเราสามารถค้นพบชีวิตได้ในทุกขณะ
เสมือนการขยับปีกของผีเสื้อ แต่ละแวบ แต่ละหน
ล้วนเปี่ยมเต็มอยู่ด้วยคำว่าชีวิต
ผมเห็นด้วยและผูกพันธ์กับทุกประโยคของกนกพงศ์ข้างบนนี้
ความตายไม่สามารถหยุดชีวิต และชีวิตก็ไม่สามารถหยุดความตาย
จากกนกพงศ์ สงสมพันธุ์ ดั๊กแด้แห่งวรรณกรรม
ไปสู่ผีเสื้อแห่งคนธรรพ์ผู้รักบทกวี ดนตรีและธรรมชาติ
ขอนอบน้อมคนธรรพ์แห่งศรีธรรมราช
ผู้รักษาไส้เดือนและงูจงอางได้อย่างมิตรสหาย
คงเป็นมิตรสหายกับผู้มอบที่ดินให้ไม้หลุมพอได้หลงเหลือชีวิต
คุณไม่รังเกียจไส้เดือนและจงอางอย่างไร ผมก็ไม่รังเกียจชีวิตหลังความตายอย่างนั้น
ถ้าคุณแวะมาเราคงได้สนทนากัน
จะถามว่า รู้จักท่านอาจารย์พุทธทาสไหม ครบรอบหนึ่งร้อยปีของท่านในปีสี่เก้านี้
องค์การสหประชาชาติยกย่องท่านเป็นบุคคลสำคัญของโลกด้วย ท่านบอกว่า
พุทธทาสจักอยู่ไปไม่มีตาย
..............................................................
ทุกวันนัดสนทนาอย่าเลิกแล้ง
ทำให้แจ้งที่สุดได้เลิกตายกัน
ถ้าพบท่านด้วยทางใดได้ ก็บอกความเป็นอยู่ของท่านเล่าสู่กันฟัง
อ๋อ แล้วปีนี้ยังพิเศษอีกอย่างคือพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงครองราชย์ครบหกสิบปี
พระองค์ทำให้พวกเรารู้สึกว่า ประเทศของเรามีความเป็นผู้ใหญ่ ใจบุญ ขยัน และมั่นคง
ภาพที่คนนับแสนใส่เสื้อเหลืองอยู่เบื้องหน้าพระองค์ช่างน่ามหัศจรรย์
เพราะสีหน้าของเขาเหล่านั้นยินดี ไม่มีท่าทีว่าถูกเกณฑ์มา แต่อยู่ที่นั้นด้วยหัวใจของตน
สิ่งที่พระองค์แนะนำมาตลอดชีวิตพวกเราก็ทำได้หมดแล้ว ไม่มีอะไรน่ากังวลใช่ไหม
อ๋อ อีกเรื่องที่คุณต้องรู้จักท่านดีแน่ ขุนพันธรักษ์ราชเดช ศิษย์เอกฆราวาสของสำนักเขาอ้อ พัทลุง
ท่านมีอายุได้ร้อยแปดปี เป็นนายตำรวจที่ประยุกต์ใช้พลังไสยเวทได้อย่างดี ได้เสียชีวิตลงแล้ว
คุณยังกินกินกาแฟได้อยู่ไหม ถ้ากินได้จะชงไว้ให้แก้วหนึ่ง
นักปราชญ์ที่แท้อยู่เรียบง่าย ตายเงียบเรียบง่ายเหมือนมดปลวก
ตระหนักชัดว่า ความตายเป็นเพียงจุดเปลี่ยนของชีวิต
ที่ว่างข้างล่างนี้เว้นไว้นิดหน่อย
เพื่อให้ทุนนิยมได้หัวเราะเย้ยพวกเรา เหมือนที่พญามารพึงทำต่อสาธุชน
จากคุณ :
แสงแรก ประดับดิน 
- [
8 ก.ค. 49 15:19:52
]
ยังคิดถึงสายน้ำบนผิวดิน กนกพงศ์ สงสมพันธุ์
