พระอภัยมณีฉบับเร่งรัด

เรียบเรียงโดย  ฑ.มณฑา

                      ชีวิตเศร้าของนางผีเสื้อ      

ตอนที่ ๑ อันดนตรีมีคุณทุกอย่างไป                                                                      


     
                   วรรณคดีไทยเรื่อง พระอภัยมณี ของท่าน  สุนทรภู่  นั้น เป็นที่รู้จักกันอย่างดีในหมู่นักอ่านชาวไทยทั้งหลาย เป็นเวลาตั้งร้อยปีมาแล้ว

แต่เป็นเรื่องที่ยืดยาวถึง ๑๓๒ ตอน โดยเฉพาะภาคต้นที่พิมพ์กันแพร่หลายมาแล้ว ๑๓ ครั้ง ก็มีอยู่ด้วยกัน ๖๔ ตอน ความยาวเกือบ ๑๓๐๐ หน้า  

ตัวละครในเรื่องก็มีอยู่มากมายก่ายกอง เฉพาะตัวนางนั้น นอกจาก นางสุวรรณมาลี ซึ่งเป็นตัวเด่นที่สุดแล้ว ก็ยังมีอีก ๑๒ คน กับ ๒ ตนที่ไม่ใช่คน

คือ นางผีเสื้อสมุทร และ นางเงือก หรือนางมัจฉาวิลาวัลย์  ซึ่งต่างก็เป็นมเหสีของพระอภัยมณีทั้งคู่ และเป็นผู้ให้กำเนิดตัวละครสำคัญอีก ๒ คน  คือ สินสมุท กับ สุดสาคร แต่   เรื่องราวจะเป็นมาอย่างไรนั้น จะได้ค้นคว้าและคัดลอกมาให้อ่านกันอย่างรวบรัด เป็นลำดับไป

                   นางผีเสื้อสมุทรนั้น เมื่อชาติก่อนก็เป็นนางยักษ์ขินี ได้พรจากพระอินทร์ สามารถถอดดวงใจฝากไว้ในก้อนหินกลางท้องมหาสมุทร ต่อมาขึ้นบกไปรบกับพระเพลิงที่เชิงภูเขา ด้วยเหตุขัดข้องหมองใจอย่างไรไม่ปรากฏ แต่สู้พระเพลิงไม่ได้ถูกไฟกรดเผาไหม้เป็นจุณหมดทั้งตัว เหลืออยู่แต่ดวงใจที่สิงสถิตย์ในก้อนหิน ที่ภูเขานั้น

                   ครั้นอยู่ในมหาสมุทรนานเข้า ได้ไอน้ำไอดินหินก้อนนั้นก็งอกใหญ่ออกไปทุกที เกิดเป็นหน้าตาแขนขาขึ้น เป็นอยู่อย่างนั้นนับหมื่นปี จึงได้กลายเป็นนางผีเสื้อ  รูปร่างใหญ่โตมโหฬาร ผุดขึ้นจากท้องมหาสมุทร

พอโดนแสงอาทิตย์ก็ยิ่งมีฤทธิ์ เข้มแข็งมากขึ้น  สามารถปราบปีศาจทั้งหลายในท้องทะเล ให้เกรงกลัวยอมเป็นข้าจนหมดสิ้น ไม่มีผู้ใดเอาชนะได้ จึงเป็นใหญ่แต่ผู้เดียว ในมหาสมุทรอะโนมานติดต่อกับสีทันดรอันกว้างใหญ่ไพศาล ไม่มีที่สิ้นสุด

                   วันหนึ่งนางผีเสื้อยักษ์  ขึ้นมาเล่นน้ำทะเลในตอนเย็น ได้ยินเสียงปี่อันไพเราะจับใจ เกิดความเสน่หาอาวรณ์อ่อนอกใจไปตามเสียงเพลงนั้น จึงเคลื่อนตัวเข้าไปนอนฟังอยู่บนหาดทรายชายฝั่ง แล้วก็ชะเง้อมองหาต้นเสียง  

จึงพบว่าผู้ที่เป่าปี่นั้นเป็นมานพหนุ่มน้อยรูปงามผู้หนึ่ง นั่งอยู่ที่ใต้ร่มไทรใบหนา  มีผู้ฟังนอนหลับใหลไม่เป็นสมประดีอยู่ใกล้ ๆ กับผู้บรรเลงเพลงปี่ที่แสนเสนาะนั้นอีกสี่คน นางยักษ์ก็คิดว่า

ทั้งทรวดทรงองค์เอวก็อ้อนแอ้น
เป็นหนุ่มแน่นน่าชมประสมสอง
แม้นได้กันกับกูเป็นคู่ครอง      
จะประคองกอดแอบไว้แนบเนื้อ
น้อยหรือแก้มซ้ายขวาก็น่าจูบ  
ช่างสมรูปนี่กระไรวิไลเหลือ
ทั้งลมปากเป่าปี่ไม่มีเครือ          
นางผีเสื้อตาดูทั้งหูฟัง ฯ

นางผีเสื้อยิ่งฟังก็ยิ่งรัญจวนใจ คลั่งใคล้ใหลหลงถึงขนาดที่ว่า

 ยิ่งปั่นป่วนรวนเรเสน่ห์รัก      
สุดจะหักวิญญาณ์เหมือนบ้าหลัง
อุดตลุดผุดทะะลึ่งขึ้นตึงตัง      
ด้วยกำลังโลดโผนโจนกระโจม
ชุลมุนหมุนกลมดังลมพัด        
กอดกระหวัดอุ้มองค์พระทรงโฉม
กลับกระโดดลงน้ำเสียงต้ำโครม  
กระทุ่มโถมถีบดำไปถ้ำทอง ฯ

                   หนุ่มน้อยที่ถูกนางผีเสื้อสมุทร ลักพาตัวไปนั้น  ก็คือ พระอภัยมณี โอรสของ ท้าวสุทัศน์ กษัตริย์แห่งเมืองรัตนา อายุเพียงสิบห้าปี มีน้องชายชื่อ ศรีสุวรรณ อายุได้สิบสามปี  

พระบิดาส่งสองพี่น้องให้ไปเรียนวิชาหาความรู้  จากทิศาปาโมกข์  ที่บ้านจินตคามเป็นเวลาปีครึ่ง พระอภัยมณีก็สำเร็จวิชาดนตรีการเป่าปี่ชั้นสูง ได้รับปี่หนึ่งเลาเป็นรางวัล ซึ่งอาจารย์ได้รับรองความรู้ไว้ดังนี้

 ถ้าแม้นว่าข้าศึกมันโจมจับ      
จะรบรับสาระพัดให้ขัดสน
เอาปี่เป่าเล้าโลมน้ำใจคน      
ด้วยเล่ห์กลโลกาห้าประการ
คือรูปรสกลิ่นเสียงเคียงสัมผัส    
เกิดกำหนัดลุ่มหลงในสงสาร
ให้ใจอ่อนนอนหลับดังวายปราณ  
จึงคิดอ่านเอาชัยเหมือนใจจง ฯ

                   ส่วนศรีสุวรรณน้องชายนั้น ก็จบหลักสูตรการรบด้วยกระบอง และได้รับกระบองทำด้วยเหล็กอย่างดีเป็นรางวัลเหมือนกัน

                   แต่เมื่อสองพี่น้องกลับไปถึงบ้านเมืองแล้ว  ก็ถูกพระบิดากริ้วโกรธ หาว่าเรียนวิชาที่ไม่เหมาะสมสำหรับพระราชโอรสของกษัตริย์ ที่จะสืบราชสมบัติต่อไปจึงขับล่ออกจากเมือง ทั้งสองจึงต้องออกเดินดงไปโดยไม่รู้จุดหมายเหนื่อยนักก็ลงนั่งหารือกัน

 อันตัวเราพี่น้องทั้งสองนี้      
ไม่มีที่พึ่งใครในไพรสัณฑ์
ทั้งโภชนาอาหารกันดารครัน    
ยังนับวันก็แต่กายจะวายปราณ
พระอนุชาว่าพี่นี้ขี้ขลาด        
เป็นชายชาติช้างงาไม่กล้าหาญ
แม้นชีวันยังไม่บรรลัยลาญ      
ก็เซซานซอกซอนสัญจรไป
เผื่อพานพบบ้านเมืองที่ไหนมั่ง    
พอประทังกายาอยู่อาศัย
มีความรู่อยู่กับตัวกลัวอะไร      
ชีวิตไม่ปลดปลงคงได้ดี ฯ

                   แล้วต่างก็เปลี่ยนเครื่องทรงอย่างลูกกษัตริย์ ให้เหมือนกับชาวบ้านทั่วไป จนมาพบพราหมณ์สามคน อยู่บ้านอินทคามจึงคบกันเป็นเพื่อน  เพราะพราหมณ์ทั้งสามนั้นก็เพิ่งเรียนวิทยายุทธจบหลักสูตรมาใหม่เอี่ยมเหมือนกัน

คนที่ชื่อ โมรา นั้นมีความสามารถเอาฟางมาผูกให้เป็นสำเภา แล่นได้ทั้งบนดินและในน้ำ

คนที่ชื่อ สานน มีความรู้เรียกลมเรียกฝนได้ตามต้องการ

คนที่ชื่อ วิเชียร เป็นผู้ขมังธนูชนิดพิเศษ ยิงได้ทีละเจ็ดลูก  

ทั้งสามพราหมณ์ก็ชื่นชมกับศรีสุวรรณที่เรียนวิชาอาวุธ แต่สงสัยว่าพระอภัยมณีที่เรียนวิชาเป่าปี่นั้นจะมีประโยชน์อันใด

 พระฟังความพราหมณ์น้อยสนองถาม
จึงเล่าความจะแจ้งแถลงไข
อันดนตรีมีคุณทุกอย่างไป    
ย่อมใช้ได้ดังจินดาค่าบุรินทร์
ถึงมนุษย์ครุฑาเทวราช        
จัตุบาทกลางป่าพนาสิณฑ์
แม้ปี่เราเป่าไปให้ได้ยิน        
ก็สุดสิ้นโทโสที่โกรธา
ให้ใจอ่อนนอนหลับลืมสติ        
อันลัทธิดนตรีดีหนักหนา
ซึ่งสงสัยไม่สิ้นในวิญญา        
จงนิทราเถิดจะเป่าให้เจ้าฟัง ฯ

                   ว่าแล้วก็สาธิตการเป่าให้ฟัง จนน้องชายและเพื่อนพราหมณ์ทั้งสามหลับครอกไปหมด แต่นางผีเสื้อสมุทรมีฤทธิ์มากไม่ยอมหลับ จึงได้เกิดเรื่องลักพาตัวกันขึ้นมาในคราวนี้

                   ครั้นนางผีเสื้อพาพระอภัยเข้ามาถึงถ้ำที่อยู่อาศัย  ซึ่งคงจะเป็นเกาะที่อยู่ห่างไกลจากฝั่งมาก นางก็วางพระอภัยลงบนแท่นศิลาในถ้ำ แล้วก็นั่งชมโฉมโสมนัสไปตามประสา ผู้ที่คลั่งไคล้ใหลหลงในตัวศิลปินรูปงามทั้งหลาย

แต่ด้วยร่างกายอันใหญ่โตทั้งหน้าตาก็น่ากลัว แบบยักษ์ทั่วไปของนางผีเสื้อนั่นเอง จึงทำให้พระอภัยถึงกับลมจับ สลบสิ้นสติไป นางจึงต้องคิดการแก้ไข ให้พระอภัยมณีหายกลัวให้ได้

 จำจะแสร้งแปลงร่างเป็นนางมนุษย์
ให้ผาดผุดทรวดทรงส่งสัณฐาน
เห็นพระองค์ทรงโฉมประโลมลาน  
จะเกี้ยวพานรักใคร่ดังใจจง          
แล้วอ่านเวทเพศยักษ์ก็สูญหาย      
สกนธ์กายดังกินนรนวลหง
เอาธารามาชโลมพระโฉมยง      
เข้าแอบองค์นวดฟั้นคั้นประคอง ฯ

แม้เมื่อฟื้นคืนสติขึ้นมา ได้เห็นรูปร่างนางเนรมิตรที่สวยไปสิ้น ทั้งรูปทรงองค์เอว แต่พระอภัยก็รู้อยู่เต็มอก ว่านางนี้ที่แท้ก็เป็นยักษ์  จึงไม่ยอมเล่นบทพิศวาสด้วย  แม้นางผีเสื้อจะอ้อนวอนโอ้โลมปฏิโลม และอดทนต่อคำด่าว่าเสียดสีของพระอภัยสักเพียงใดก็ตาม

แต่เมื่อนางยักษ์ทนดื้อด้านไปนานเข้า พระอภัยก็ชักจะใจอ่อนลง เพราะไม่มีหนทางที่จะหนีไปไหนได้ จำใจต้องทำดีไว้ก่อน
จึงว่านางเป็นยักษ์กินคน  ต่อไปภายหน้าถ้าโกรธเคืองขึ้นมาก็กลัวว่าจะจับกินเสีย
นางผีเสื้อก็สัญญาว่า จะไม่ทำอย่างนั้นเป็นอันขาด

 จนสุดสิ้นดินฟ้าสุธาทวีป        
ไม่สิ้นชีพไม่เสื่อมสโมสร
พอให้สัตย์เสร็จคำทำฉะอ้อน    
ระทวยอ่อนเอนทับลงกับเพลา ฯ

                   พระอภัยเจอบทนี้เข้าก็ทำใจแข็งอยู่ไม่ไหว ต้องปล่อยเลยตามเลย ให้เหตุการณ์มันดำเนินไปตามเวรตามกรรม

 พระฟังคำจำจิตพิศวาส        
ฝืนอารมณ์สมพาสทั้งโศกเศร้า
การโลกีย์ดีชั่วย่อมมัวเมา      
เหมือนอดข้าวกินมันกันเสบียง ฯ

แล้วพระอภัยมณีก็ต้องอยู่กับนางผีเสื้อด้วยความจำใจเรื่อยมาอย่างชนิดที่เรียกว่าเต็มกลืน ทั้งนี้ก็เพราะ

 สมพาสยักษ์รักร่วมภิรมย์สม      
เหมือนเด็ดดอกหญ้าดมพอได้กลิ่น
เป็นวิสัยในภพธรณินทร์        
ไม่สุดสิ้นสิ่งเสน่ห์ประเวณี ฯ

                   พระอภัยมณีได้อยู่กับนางผีเสื้อ เพราะไม่รู้จะหนีไปทางไหน จนกระทั่งเวลาได้ล่วงไปร่วมเก้าปี  นางผีเสื้อนั้นก็ได้ให้กำเนิดบุตรชายคนหนึ่ง  มีหน้าตาเหมือนพระอภัย มีดวงตาแดงดังแสงอาทิตย์ มีกำลังดังช้างพลาย มีเขี้ยวคล้ายกับมารดา

พระบิตุรงค์ทรงศักดิ์ก็รักใคร่    
ด้วยเนื้อไขมิได้คิดริษยา
เฝ้าเลี้ยงลูกผูกเปลแล้วเห่ช้า    
จนใหญ่กล้าอายุได้แปดปี
จึงให้นามตามอย่างข้างมนุษย์    
ชื่อ สินสมุท กุมารชาญชัยศรี
ธำมรงค์ทรงมาค่าบุรี          
พระภูมีถอดผูกให้ลูกยา ฯ

                   จากนั้นพระอภัยก็สั่งสอน ศิลปวิทยาการต่าง ๆ  รวมทั้งวิชาเป่าปี่ด้วย จนสินสมุทมีความรู้ความสามารถ  นอกเหนือไปจากความแข็งแรงอดทนผิดมนุษย์ ว่ายน้ำและดำน้ำได้อย่างปลาตามเผ่าพันธุ์ของมารดา

แต่ทั้งสองพ่อลูกก็ต้องอยู่ภายในถ้ำเท่านั้น เพราะเมื่อถึงเวลาออกหากิน นางผีเสื้อก็จะเอาหินปิดปากถ้ำไว้ แล้วแปลงกายกลับเป็นยักษ์ จับสัตว์ในท้องทะเลกินเป็นอาหารจนอิ่มแล้ว ก็จะกลับมาแปลงเป็นนางมนุษย์ เที่ยวเก็บผลไม้ในป่าเอามาฝากลูกผัวเป็นประจำวัน

                   พระอภัยมณีกับสินสมุทก็เลยไม่ต้องเห็นเดือนเห็นตะวันมาร่วมสิบปี และคงจะต้องอยู่อย่างนี้ต่อไป อีกนานสักเท่าใดก็ไม่ทราบ.
                                                          ##########