PANTIP.COM : W6181567 อวยพรปีหนู(แด่สมาชิกพันทิปทุกท่าน) [บทกวี]

ความคิดเห็นที่ 1

เชิงอรรถ เรื่องการเปลี่ยนศักราช

๑.วันมาฆบูชา ได้แก่วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ (หรือเดือน ๔ ในปีอธิกมาส)

๒.วันสิ้นปีทางจันทรคติ หรือวันตรุษ ตรงกับวันแรม ๑๕ ค่ำ เดือน ๔ ของทุกปี ตั้งแต่รัชกาลที่ ๔ เป็นต้นมา กำหนดให้เป็นวันสิ้นปีจุลศักราช

๓.วันมหาสงกรานต์ หรือที่เรียกง่าย ๆ ว่า วันสงกรานต์ เป็นวันที่โหร เชื่อว่าพระอาทิตย์เริ่มสู่ราศีเมษ ปัจจุบันตกวันที่ ๑๓ หรือ ๑๔ เมษายน โดยมีวันเถลิงศก หรือวันพระญาวัน คือวันขึ้นปีใหม่ทางสุริยคติแบบดั้งเดิมของไทย ปัจจุบันตกประมาณวันที่ ๑๖ เมษายน วันที่อยู่ระหว่างวันสงกรานต์ กับวันเถลิงศก อาจมี ๑ หรือ ๒ วันก็ได้เรียกว่าวันเนา (การคำนวณหาวันสงกรานต์ วันเนา และวันเถลิงศก เป็นการคำนวณตามคัมภีร์สุริยยาตร)

-------------------------------------------------------------------

คริสตศักราช (ค.ศ.) เริ่มนับเอาตั้งแต่ปีที่พระเยซูคริสต์เกิดเป็น ค.ศ. ๑ ซึ่งเวลานั้น พ.ศ. มีมาแล้วนับได้ ๕๔๓ ปี ดังนั้นวันคริสตมาสในปี ๒๐๐๑ จึงครบรอบวันประสูติ ๒๐๐๐ ปี โดยมีวันที่ ๑ มกราคมของทุกปี เป็นวันขึ้นปีใหม่

พุทธศักราช (พ.ศ.) ประเทศไทยเริ่มใช้พุทธศักราชในหมู่พระสงฆ์ ก่อนที่รัชกาล ๖ จะเกล้าให้นำมาใช้แทน ร.ศ. ปีพุทธศักราชของไทย ถือกำเนิดโดยให้วันปรินิพพานเป็นปี พ.ศ. ๐ แต่ ศรีลังกา พม่า ลาว และเขมร นับมากกว่าเรา ๑ ปี คือนับเอาวันปรินิพพานเป็นปีที่ ๑ ในปัจจุบันมีค้นพบว่าพุทธศักราช มีความคลาดเคลื่อนไปจากความเข้าใจข้างต้น ๖๐ ปี นั่นคือ เขาเชื่อกันว่า พระพุทธเจ้าปรินิพพานปี พ.ศ. ๖๐ มิใช่ พ.ศ. ๐

มหาศักราช (ม.ศ.) หรือที่ชาวอินเดียเรียกว่า ศกาพทะ หรือ ศาลิวาหนกาล แปลว่า ปีของชาวศกะ (Scythian) เริ่มนับตั้งแต่ปีที่พระเจ้าศาลิวาหนะ หรือบางตำนานเรียกว่า พระเจ้ากนิษกะ แห่งศกราชวงศ์ ทรงมีชัยชนะเหนือแคว้นโดยรอบ เป็นมหาศักราชที่ ๑ มีวิธีการนับวันเดือนปีจะเป็นไปตามสุริยคติ โดยวันขึ้นปีใหม่ วันที่ ๑ เมษายนของทุกปี เกิดก่อนพุทธศักราช ๖๒๑ ปี

จุลศักราช (จ.ศ.) เป็นการนับเดือนปีเป็นแบบทางจันทรคติ เริ่มนับ จ.ศ. ๑ เมื่อปี พ.ศ. ๑๑๘๒ โดยนับเอาวันที่พระบุพโสระหัน สึกออกจากการเป็นพระมาเพื่อชิงราชบัลลังก์เป็นวันแรกของศักราช ในสมัยโบราณถือตามสุริยคติ (คัมภีร์สุริยยาตร) ใช้วันเถลิงศก (ปัจจุบันตกราว ๑๖ เมษายน) เป็นวันปีใหม่ แต่ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ โปรดเกล้าให้ถือตามจันทรคติ คือใช้วันแรม ๑๕ ค่ำ เดือน ๔ ของทุกปีเป็นวันสิ้นปี

รัตนโกสินทร์ศก (ร.ศ.) เริ่มใช้ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ตั้งแต่วันที่ ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๓๒ เป็นวันที่ ๑ เมษายน ร.ศ. ๑๐๘ โดยถือเอาปีที่ตั้งกรุงเทพฯ เป็นเมืองหลวง เป็นปีรัตนโกสินทร์ศกที่ ๑ และใช้อยู่จนถึง ร.ศ. ๑๓๑ เป็น ร.ศ. สุดท้าย หรือเพียง ๒๓ ปี ก็เลิกใช้ไป เพราะเห็นว่าไม่สะดวกในการอ้างอิงปีในประวัติศาสตร์ เช่น กล่าวว่า ไทยเสียกรุงครั้งที่ ๒ ในปีที่ ๑๕ ก่อน ร.ศ. เป็นต้น

กลียุคศักราช หรือกลียุคกาล (ก.ศ.) เป็นศักราชจากชมพูทวีป และเป็นศักราชที่เก่าที่สุดที่ปรากฏในบันทึกของไทย เกิดก่อนพุทธศักราชถึง ๒๕๕๘ปี

วิกรมาทิตย์ศักราช (ว.ศ.) หรือวิกรมสังวัต เป็นศักราชจากชมพูทวีป แต่ไม่มีปรากฏในบันทึกของไทย เกิดหลังพุทธศักราช ๔๘๖ ปี

ศักราชพระเจ้าเหลือง (ล.ศ.) เป็นศักราชที่ถือกำเกิดโดยพระเจ้าเหลืองมหาราช ของดินแดนที่เป็นประเทศจีนในปัจจุบัน เกิดก่อนพุทธศักราช ๒๑๕๔ ปี ในปัจจุบันมีข้อถกเถียงว่า ตัวเลขของศักราชนี้อาจมีค่ามากเกินไป ๖๐ ปี เช่นเดียวกับ พ.ศ. และหรืออาจนับเอา ล.ศ. ๐ เป็นปีตั้งศักราชด้วยก็ได้

----------------------------------------------------------------------------

การนับปีนักษัตรของไทยให้เริ่ม ศักราชใหม่ที่วันสงกรานต์ เพิ่งจะเริ่มขึ้นเมื่อ สมัยรัชกาลที่ 4 หลังจากนั้น ก็มีการเปลี่ยนแปลงไปใช้แบบสากล

ก่อนหน้านี้ การเปลี่ยนปีของคนพื้นบ้าน ไม่ได้มีกำหนดแน่ชัด เนื่องจากไม่มีประเพณีการฉลองขึ้นศักราชใหม่

ในภาคเหนือ จะนับเดือนเกี๋ยง ตั้งแต่ก่อนวันเพ็ญ 15 ค่ำ เดือน 12 ของทางภาคกลางราวๆ 45 หรือ 44 วัน ขึ้นอยู่กับความแหว่งเว้าของพระจันทร์ตามที่ตาเห็น

การจะเปลี่ยนปีนักษัตรของแต่ละความเชื่อจึงขึ้นอยู่กับค่านิยมของแต่ละสังคม อาทิเช่น คนจีนถือเอาวันตรุษจีนเป็นการเปลี่ยนปีนักษัตร

ส่วนคนไทย ใครจะนับปีนักษัตรแบบโบราณที่ รัชกาลที่ 4 ท่านได้กำหนดมาก็ไม่ผิด หรือจะนับตามปฏิทินสากล ก็ไม่ผิด ขึ้นอยู่กับภาวะแวดล้อมของแต่ละบุคคล

ขอบคุณข้อมูลจากเว็บวิกิพีเดีย

จากคุณ : sugarhut - [ 28 ธ.ค. 50 17:16:05 ]