ขุนทองคำ
(ตอนที่ 1 ขุนไม้)

เสียงโขกโป๊ก โป๊กดัง กังวานทั่ว
ฟังน่ากลัว ราวจะฆ่า ให้อาสัญ
ผสานเสียง ว่ารุก บุกโรมรัน
อีกฝ่ายมือ ไม้สั่น กันชุลมุน

พวกอยู่ข้าง เป็นรอง ร้องบอกก้อง
ต้องประคอง เรือมาแรง เร่งหลบขุน
เม็ดอยู่ไกล ให้รีบ นำมาจุน
ก่อนหมดบุญ ขุนใกล้ตาย หายใจระรวย

ฝ่ายเป็นต่อ บอกข้าบ้าง ทำวางท่า
ดูเริงร่า หาทาง วางหมากสวย
ท่านรองว่า มาแบบนี้ เห็นทีซวย
ม้าต้องช่วย เต็มที่ รี่เข้ามา

โคนฝ่ายรุก บุกแรง แซงตัวเบี้ย

http://www.thaibg.com//board/upload/19333_50291.gif
รูปที่ 1
ที่มา : กำหนดตัวหมากและตำแหน่งโดย อวยชัย กองสี "นกกระจิบ" เมษายน 2550

ฝ่ายรับเพลีย ยอมเสียเรือ เพื่อรักษา
ขุนรอดตาย แต่ดูใกล้ วายชีวา
อีกฝ่ายดา หน้ารุก บุกสุดตัว

ข้างเป็นรอง พึมพัม โดนยำแย่
หนทางแก้ แม้มี มืดสลัว
ยิ่งเนิ่นนาน แต้มบุกมา ยิ่งน่ากลัว
ทางมัวซัว ให้รอดได้ แทบไม่มี

เสียงเด็กน้อย แทรกขึ้นมา ว่าไฉน
จึงไม่ใช้ โคนรุก ฉุกม้าหนี
ตามด้วยเรือ รุกซ้ำ ขย้ำอีกที
เพียงเท่านี้ ก็จะมี แต่โชคชัย

สิ้นเสียงเด็ก ทุกคนต่าง เงียบสงัด
พอเห็นชัด ว่ากำชัย คือฝ่ายไหน
บ้างร้องด่า ว่าเด็กเวร มาทำไม
บ้างชมว่า ปัญญาไว สายตาดี

เด็กน้อยหัว ร่อร่า ว่าสนุก
ผู้ใหญ่ขลุก แต่หมากรุก น่าสุขขี
ฉันดูเป็น แต่แต้มเล่น ไม่เคยมี
ก็แค่ชี้ ส่งไป สนใจไย

วิ่งออกมา หมายว่า จะกลับบ้าน
ออกมานาน อาจโดนด่า ว่าเฉไฉ
ได้ยินเสียง อื้ออึง จากไม่ไกล
เสียงตะโกน ปะปนไป ให้วุ่นวาย

นิ่งจับความ สักครู่ ก็รู้ชัด
ว่าวันนี้ ที่วัด สนุกหลาย
ได้ต้อนรับ เซียนหมากรุก ที่แฝงกาย
มิได้มี กำหนดหมาย ให้รู้กัน

อดใจไว้ ไม่อยู่ อยากรู้นัก
ว่าเป็นยักษ์ หรือเทวา จากสวรรค์
แต้มที่เล่น จะเป็น อย่างไรกัน
วันนี้ฉัน ขอดู ให้รู้จริง

เห็นบุรุษ นั่งเด่น เป็นสง่า
ดูท่วงท่า อาภรณ์ คล้ายดั่งหญิง
เหล่าผู้คน เร่งต้อนรับ มือเป็นระวิง
คล้ายกลัวจะ ถูกติติง ไม่ถูกใจ

ได้ยินเสียง คุยกัน ว่าวันนี้
ตัวฉันมี โชคดี ยิ่งไฉน
ไม่เคยคิด ชีวิตนี้ ที่สูงวัย
จะได้พบ ผู้ยิ่งใหญ่ ในวงการ

แม้นถอนตัว ออกจาก ยุทธจักร
ยังเป็นหลัก ชื่อเสียงยัง คงเล่าขาน
ด้วยชนะ ทุกสนาม ไร้เทียมทาน
ผู้คนจึง เทียบเปรียบปาน เทพยดา

ฝนเริ่มพรำ ลงมา เสียงฟ้าร้อง
ดังกึกก้อง เด็กน้อย เริ่มเหรอหรา
นึกหวาดกลัว รีบหลบไป ใต้ชายคา
ส่ายสายตา หาที่นั่ง ยังวงใน

แทรกตัวจน ขึ้นไป ใกล้ด้านหน้า
ยังผวา เสียงฟ้าผ่า พาใจไหว
สายฟ้าฟาด สาดลงมา เวลาใด
ให้สะดุ้ง ตกใจ ไปทุกที

เสียงผู้เฒ่า ร้องว่า อ้าวมาแล้ว
เจ้าเด็กแก้ว วันนี้ มาถึงที่
กำลังกล่าว ถึงเจ้า อยู่พอดี
อย่ารอรี เร่งรีบมา หาท่านทอง

เซียนใหญ่หัว ร่อร่า ท่าทางสนุก
สายตาสุข มิได้มี ท่าทีผยอง
เห็นเด็กแก้ว ก้มไหว้ นั่งยองยอง
ยิ่งเพ่งมอง ยิ่งถูกใจ ให้ชื่นชม

แล้วถามว่า นี่หรือ คือเด็กผี
ดูท่วงที ท่าทาง ช่างเหมาะสม
หน้าตาของ เด็กน้อยเจ้า ก็ขำคม
คำนิยม เลื่องลือไป ให้ข้ามา

ได้ยินว่า เจ้ามิเคย เล่นหมากรุก
แค่สนุก แก้กล ซนนักหนา
กลรูปใด ยากเพียงไหน ให้ผ่านตา
ร่ำลือว่า บอกได้แน่ แก้อย่างไร

เป็นเรื่องอัศจรรย์ เล่ากันทั่ว
บางคนกลัว ว่ายังเด็ก ทำได้ไฉน
คล้ายดังมี ปีศาจ ช่วยดลใจ
ชื่อหนูผี จึงมอบไว้ ให้รู้กัน

มีเสียงแย้ง ออกมา ว่าไม่ใช่
ชื่อที่ว่า ให้ไว้ แค่ขบขัน
ด้วยว่าดื้อ แสนกะล่อน ไล่ไม่ทัน
แวบทั้งวัน หาตัวกัน ไม่ค่อยเจอ

สิ้นเสียงก็ ฮากัน สนั่นทั่ว
ตัวคนเล่า ยังมั่ว ทำหน้าเซ่อ
ที่ฉันว่า เป็นความจริง ใช่ละเมอ
ไยเหล่าเกลอ มาเยาะกัน ให้ฉันอาย

ผู้ใหญ่แวว สุดอั้น กลั้นไม่อยู่
รู้ทั้งรู้ ยังมาเล่า ต่อขยาย
เพราะเมาเหล้า หรือว่าเจ้า ไม่สบาย
ทำเรื่องขาย ขี้หน้า อาจารย์ทอง

แล้วหันมา บอกว่า อาจารย์ใหญ่
อย่าใส่ใจ ใดใด กับเจ้าสอง
เจ้านี่เล่น หมากรุกไทย แสนลำพอง
สุดท้ายต้อง ขายหน้า ห้าหกที

ตั้งหมากกล ร้องท้า หาเรื่องเด็ก
เห็นตัวเล็ก หากแก้ได้ คงใช่ที่
ทุกครั้งเมื่อ เจ้าแก้วเห็น ไม่รอรี
แก้กลได้ ทุกที ไม่มีจน

มันจึงได้ เก็บแค้นไว้ ผูกใจเจ็บ
คอยแนมเหน็บ เด็กแก้ว ทุกแห่งหน
ความคิดมัน ช่างแสน อัปมงคล
ปั้นเรื่องจน เกินการ พาลเกินใคร

ข้างเจ้าสอง หมดท่า หน้าถูกหัก
หากอยู่ไป คงจัก ถูกผลักไส
รีบก้มหน้า ลงลา แล้วคลาไคล
ละจากวง หมากรุกไทย ในเร็วพลัน

ผู้คนยิ่ง ทยอยมา พาครื้นคึก
แม้เริ่มดึก แต่ไม่มี ที่เหหัน
ยังปักหลัก อยากรู้ อยู่ตามกัน
ว่าอาจารย์ จะแบ่งปัน แต้มใดนา

อาจารย์ทอง บอกอีกครา ว่าวันนี้
เพราะที่นี่ มีเด็กผี จึงมาหา
หมายจะลอง ให้เห็น เต็มสองตา
ว่าสติ ปัญญา เจ้าปานใด

มาเจ้าหนู อยู่ใกล้ จะได้เห็น
รูปกลที่ ยากลำเค็ญ เซียนร้องไห้
มีบ้างที่ บอกไว้ อย่างไม่อาย
ว่ากว่าจะ แก้ได้ ให้เต็มกลืน

แม้จะแค่ หนึ่งทีหนี สองทีไล่
หากเจ้าแก้ ไม่ได้ ก็อย่าฝืน
กลับเอาไป คิดใหม่ สักสองคืน
วันมะรืน ข้าจะมา หาอีกที

กลนี้ชื่อ ม้าบังตา ท่านว่าไว้

http://www.thaibg.com/board/upload/19333_50292.gif
รูปที่ 2
กลชื่อ ม้าบังตา
1 ทีหนี 2 ทีไล่
ที่มา : หนังสือพิมพ์โลกกีฬารายวัน พ.ศ. 2535 และ สนุกกับหมากรุกไทย (สนพ.อักษรวัฒนา) พ.ศ. 2537

จงแก้ให้ เต็มที่ อย่าได้หนี
ว่าพลางรีบ วางหมาก ลงทันที
ขาวนั้นมี หกตัว ทั่วกระดาน

ฝ่ายหนีมี ขุนโคนเบี้ย น่าเพลียจิต
เจ้าแก้วคิด ใจระทึก สนุกสนาน
ร้องบอกใน ทันที ว่าอาจารย์
กลรูปนี้ เพียงใช้งาน อาชาเปรียว

ไม่ต้องไป สนใจ ตัวใดอีก
ม้าโยกหลีก ริมกระดาน อาจดูเสียว
ขุนหรือโคน หนีก็เดิน ม้าตัวเดียว
ก็จะจน แท้แน่เทียว ในทุกทาง

อาจารย์ทอง ตกใจ ให้พิศวง
ยังงวยงง ลุกขึ้น ตบอกผาง
หยิบตัวหมาก ลงวาง แล้วว่าพลาง
มาสะสาง อีกกล จนอย่างไร

กลนี้เก่า โบราณ นานเนิ่นนัก
อยากรู้ว่า เจ้าจัก แก้ได้ไหม
หากไม่รู้ หรือไม่ เคยเข้าใจ
ทางแก้ไข ย่อมห่างไกล ยากได้เจอ

กลรูปนี้ ไม่มี ชื่อที่ตั้ง

http://www.thaibg.com/board/upload/19333_50293.gif
รูปที่ 3 กลเก่า ไม่มีชื่อ
ขาวเดินก่อน 18 ทีหนี 19 ทีไล่
ที่มา : กลหมากรุกฉบับหอสมุดแห่งชาติ พ.ศ. 2469 กลที่ 261

เมื่อถูกวาง จงคิดยั้ง อย่าพลั้งเผลอ
ใบ้ให้ว่า รูปนี้ ต้องปรนเปรอ
ก็จะเจอ ทางดี มีกุญแจ

หากคิดผิด ปิดทาง ยากยิ่งนัก
ก็คงจัก คล้ายจริง ลิงแก้แห
หรือคล้ายเด็ก หลงทาง ร้องแงแง
ถือว่าแก้ ไม่ได้ ไล่ไม่จน

วางขุนหนี ตัวเดียว เหี่ยวสลด
ฝ่ายขาวสด ล้อมไว้ ทุกแห่งหน
หนึ่งขุนกับ สามเบี้ย ตามรูปกล
เด็กน้อยเจ้า จงยล อย่างเย็นใจ

ข้างเจ้าแก้ว ดูท่า ทำหน้ายุ่ง
ด้วยหมายมุ่ง มองหา ทางแก้ไข
คิดเท่าใด ไม่รู้แน่ แก้อย่างไร
ฝ่ายคนดู สงสัย ไยคิดนาน

แค่เดินเบี้ย ขึ้นรุกหงาย ไม่ใช่หรือ
ทิดบุญลือ โพล่งปาก อย่างหักหาญ
เจ้าเด็กผี คิดทำไม นานเกินการ
เสียงเล่าขาน คงผิดไป ไกลเกินจริง

เด็กน้อยคิด อยู่ว่า ถ้ารีบหงาย
คงคลับคล้าย ต้องมนต์ กลผีสิง
หากเดินไป คงไม่วาย ถูกติติง
ขุนหนีวิ่ง ไปมา ฆ่าไม่ตาย

ฉุกคิดถึง คำใบ้ ได้รับรู้
เมื่อตรองดู คิดอยู่ ต้องไม่หงาย
เบี้ยตัวริม จำต้อง ให้วางวาย
คิดขยาย ต่อไป ในฉับพลัน

ย้อนนึกถึง กลเก่า ที่เคยรู้
ชื่อ "กวนอู กักด่าน" ไม่เหหัน

http://www.thaibg.com/board/upload/19333_50294.gif
รูปที่ 4
กลเก่าชื่อ กวนอูกักด่าน
ขาวเดินก่อน 10 ทีหนี 11 ทีไล่
ที่มา : กลหมากรุกฉบับหอสมุดแห่งชาติ พ.ศ. 2469 กลที่ 221

ก็รู้แจ้ง แทงตลอด สิ้นงงงัน
ประหนึ่งจันทร์ กระจ่างฟ้า ยามราตรี

กล่าวขอบคุณ เซียนใหญ่ ที่ใบ้ช่วย
ไม่เช่นนั้น ต้องอายขวย หลบหน้าหนี
เริ่มต้องนำ ขุนเข้าใกล้ จะได้ที
ขุนดำลี้ ไม่ได้ ไปตามทาง

ติดเบี้ยริม กินฟรี มีความสุข
เริ่มจะทุกข์ เมื่อขุนขาว เข้ามาขวาง
ทางเดินเหลือ อยู่เพียง สองตาราง
เบี้ยตัวล่าง ขึ้นไป หงายให้เร็ว

เพียงเท่านี้ ดูที ขุนหนีแย่
หมดทางแก้ คล้ายหล่น ลงก้นเหว
ที่พื้นนั้น พรูพรั่ง ด้วยไฟเปลว
ขุนตัวเลว ต้องด่าวดิ้น จนสิ้นใจ

อาจารย์ทอง ตกตะลึง อึ้งอีกพัก
ยากยิ่งนัก จักพบได้ จากที่ไหน
เด็กน้อยเจ้า ปฎิภาณ ช่างฉับไว
ขอทำนาย ต่อไป ไร้เทียมทาน

ยังข้องใจ อยากเห็น จนเด่นชัด
แต้มเจ้าจัด เพียงใด ให้ขับขาน
มาลองเล่น กันดู หนึ่งกระดาน
ให้เบิกบาน สำราญ กันสักครา

เด็กน้อยตอบ ขออภัย ไม่อาจเล่น
โปรดจงเห็น ใจข้า อย่าถือสา
เป็นคำห้าม ถูกกำชับ จากหลวงอา
รอให้ครบ สิบห้า ค่อยว่ากัน

ส่วนกลหมาก หากสนใจ ให้เล่นได้
เพราะว่าคล้าย ทายปัญหา พาสุขสันต์
กระดานจริง ต้องจริงจัง เล่นทุกวัน
สำหรับตัว เด็กนั้น อาจเสียคน

การตั้งหมาก จึงยากนัก สำหรับข้า
เรือโคนม้า ตั้งอย่างไร ไม่เคยสน
เม็ดนั้นอยู่ ฝั่งไหน ไม่เคยยล
ดูปะปน กันมั่ว ทั่วกระดาน

หากแม้นว่า วันใด ได้เริ่มเล่น
คงจักเป็น บุญข้า มหาศาล
ร่วมบรรเลง เพลงหมากรุก กับอาจารย์
คงสำราญ ใจแท้ อย่างแน่นอน

ข้ายังหวัง ต่อไป ภายภาคหน้า
ท่านคงมี เวลา มาสั่งสอน
นี่คือคำ ที่ข้า กราบวิงวอน
โปรดอย่ารอน ความตั้งใจ ที่ข้ามี

อาจารย์ทอง พันผูก ถูกใจนัก
ให้นึกรัก ใคร่เอ็นดู เจ้าหนูผี
โอกาสหน้า มาเล่นกัน นั้นยังมี
ในวันนี้ หมดเวลา ข้าต้องไป

ฝนเริ่มซา ท้องฟ้าที่ เคยมืดมิด
เมฆที่ปิด ก็เปิดให้ ฟ้าแจ่มใส
ดาราราย ล้อมจันทร์ ไว้วงใน
สว่างไป ทั่วนภา คราคืนเพ็ญ

ค่ำคืนนี้ ข้ามี ของดีให้
จงเก็บไว้ ของฝาก ยากพบเห็น
ล้วงออกมา จากย่าม อย่างยากเย็น
มองเห็นเป็น กล่องอัญมณี สีซีดเซียว

ทำจากไม้ พับครึ่ง น่าทึ่งนัก
แกะสลัก ลวดลาย มังกรเขียว
เมื่อเพ่งใกล้ ให้แปลก ใจจริงเจียว
เพราะมีตา ข้างเดียว เป็นเกลียวทอง

นี่คือกล่อง ของดี วิเศษเลิศ
เรื่องความงาม บรรเจิด ไม่มีสอง
แต่คุณค่า ที่ผู้คน ต่างหมายปอง
ก็คือของ ที่เก็บไว้ อยู่ภายใน

กล่าวต่อว่า ฟังให้ดี เจ้าหนูผี
ของสิ่งนี้ เสริมบารมี ผู้ยิ่งใหญ่
แม้ผู้ใด โชคดี มีครองไว้
ย่อมจะไม่ เป็นรองใคร ในปฐพี

ผู้ใหญ่แวว แทรกเข้ามา ร้องถามว่า
เรียนท่านอา นี่หรือ คือสิ่งที่
ผู้คนต่าง ปองหมาย หลายสิบปี
ในกล่องนี้ มีชื่อ "ขุนทองคำ"

(ยังมีต่อ.....)

แก้ไขเมื่อ 18 เม.ย. 51 11:17:40

แก้ไขเมื่อ 18 เม.ย. 51 11:16:14