บันทึกของคนเดินเท้า

ผู้มีคุณ (๓)

เทพารักษ์

ในชีวิตรับราชการทหารนั้น ก็ได้ฝึกฝนหาความรู้ประสบการณ์ในการทำงาน ตามตำแหน่งหน้าที่ ซึ่งสูงขึ้นเป็นลำดับ ผู้บังคับบัญชาระดับแผนกท่านหนึ่ง ได้เคี่ยวเข็ญให้ผมสามารถทำงานในหน้าที่ของนายทหารได้ครึ่งหนึ่ง ตั้งแต่ผมยังเป็นสิบเอก และเมื่อผมเลื่อนเป็นจ่านายสิบ ผมก็ได้ทำหน้าที่ซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบของนายทหารเต็มตัว เพียงแต่ไม่ได้ลงนามด้วยตนเองเท่านั้น

ท่านผู้นี้ยังได้สนับสนุนให้ผมเข้าสอบ ในการการคัดเลือก เพื่อเลื่อนเป็นนายทหารสัญญาบัตร จนสามารถสอบได้ที่ ๑ ในจำนวนผู้ได้เลื่อน ๕ คน จากผู้เข้าสอบทั้งสิ้น ๒๐๐ คน ได้เลื่อนยศเป็นร้อยตรี แล้วก็ได้รับการสนับสนุนจากผู้บังคับบัญชา เพื่อนร่วมงาน และผู้ใต้บังคับบัญชา จนได้เลื่อนไปตามลำดับ ถึงระดับสูงสุดเท่าที่พลทหารจะพึงได้รับ อย่างที่ไม่เคยคิดฝันมาก่อนเลย

ผมเป็นคนมีเพื่อนมาก ทั้งที่รับราชการอยู่ด้วยกัน ทั้งที่เรียนหนังสือมาด้วยกัน แล้วยังมีเพื่อนของเพื่อนของเพื่อนอีกมาก สำหรับเพื่อนที่เรียนชั้นมัธยมจากวัดสมอรายนั้น เขารวบรวมรายชื่อรุ่นเดียวกันไว้ ประมาณสามสิบกว่าคนมีผมรวมอยู่ในจำนวนนั้นด้วย เราพบปะสังสรรค์ กันเป็นประจำ จนตายจากกันไปหลายคนแล้ว

ผมก็ได้รับความเอื้ออาทรจากเพื่อนผู้อาวุโสกว่าผม ถึงห้าท่าน พี่ใหญ่เป็นคนรถไฟ พี่รองเป็นผู้รับเหมาก่อสร้าง พี่ที่สามเป็นนายตำรวจป่าไม้ พี่ที่สี่เป็นอดีตนายไปรษณีย์ แต่ออกมาเป็นคหบดีเมืองจันทบุรี พี่ที่ห้าเป็นพนักงานธนาคารแห่งประเทศไทย ระดับสูงพอสมควร เขาเหล่านั้นได้ดูแลเพื่อนฝูงที่มีฐานะด้อยกว่า ซึ่งรวมถึงตัวผมด้วยอยู่อย่างสม่ำเสมอด้วยความเต็มใจ เป็นเวลาประมาณสิบกว่าปี

เขาก็ค่อย ๆ ทยอยจากไป เหลือเพียงสองคนหลัง  ที่ผมยังพยายามตอบแทนคุณอยู่ทุกวันนี้

รายสุดท้ายที่ได้อุปถัมภ์ค้ำจุน ในเรื่องการเงินมาตั้งแต่หลังกึ่งพุทธกาล เมื่อผมยังเป็นนายสิบติดแง่งปลาทูที่แขน จนถึงปัจจุบัน แม้ว่าผมจะช่วยตัวเองมาได้ยี่สิบกว่าปีแล้วก็ตาม ไม่ว่าจะมีเรื่องขัดข้องสิ่งใดเมื่อไร เขาเป็นต้องยื่นมือมาช่วยเหลือเสมอ เขาก็คือน้องสาวคนเดียวของผมนั่นเอง

และที่สำคัญที่สุด ก็คือทางราชการ ที่ได้กรุณาเลี้ยงดูผมและครอบครัว ให้มีเงินบำนาญพอกินพอใช้มาถึงทุกวันนี้ แถมยังช่วยรักษาพยาบาลยามเจ็บป่วยอีกด้วย ทั้ง ๆ ที่ท่านเองก็มีหนี้สินแทบจะล้นพ้นตัวอยู่แล้ว พระเดชพระคุณหาที่สุดมิได้

            ผมเคยได้ฟังพระธรรมเทศนา หรือปาฐกถาธรรมทางวิทยุกระจายเสียงครั้งหนึ่ง นานมาแล้ว ได้ความว่า คุณธรรมอันหนึ่งที่มนุษย์ควรบำเพ็ญ คือการให้

                       ประการหนึ่งให้ในลักษณะของ ทาน เช่น  

                       ให้เป็นคุณ คือช่วยเหลือบุคคลอื่น เพื่อให้เขาคิดถึงบุญคุณ

ให้เป็นบุญ คือทำบุญแก่ศาสนา เพื่อหวังบุญบารมีตอบแทน ในชาตินี้ ชาติหน้า หรือชาติต่อ ๆ ไป

ให้เป็นทุน คือการช่วยเหลือบุคคลในครอบครัว หรือลูกหลาน เพื่อหวังให้เขาตอบแทนเมื่อเราแก่เฒ่าชราภาพ

อีกประการหนึ่งให้ในลักษณะ จาคะ เป็นการเสียสละ เช่น

                       ให้ไม่เอาคุณ คือช่วยเหลือบุคคลทั่วไป โดยไม่หวังสิ่งตอบแทนใด ๆ ทั้งสิ้น ให้เพื่อลดกิเลสเท่านั้น

ให้ไม่เอาบุญ คือการทำกุศลแก่พระศาสนา โดยไม่ต้องการสวรรค์วิมานใด ๆ ทั้งสิ้น มุ่งรักษาพระศาสนาไว้ ให้เป็นที่พึ่งแก่มนุษย์เท่านั้น

ให้ไม่ต้องลงทุน คือการให้อภัยแก่ผู้ที่ทำสิ่งไม่ดีต่อเรา ไม่ว่าจะโดยตั้งใจหรือไม่   ก็ตาม ให้อภัยแม้กระทั่งศัตรู ผู้คิดร้าย

ธรรมะชุดนี้ ฝังอยู่ในจิตใจผม ทำให้ผมระลึกถึงผู้มีพระคุณทั้งหลายอยู่เสมอ แม้ว่าจะมีหลายท่าน ที่ผมไม่สามารถตอบแทนพระคุณท่านได้โดยตรง ผมก็พยายามที่จะตอบแทนแก่ลูกหลานของท่าน ตามโอกาสอันควร และแม้จะไม่มีทางเลยคือผมโตไม่ทันท่าน ผมก็ทำบุญอุทิศส่วนกุศลไปให้ท่าน และเลี่ยงไปทำคุณให้แก่ผู้ตกทุกข์ได้ยาก ในลักษณะเดียวกับที่ผมเคยได้รับความกรุณา จากท่านผู้มีพระคุณเหล่านั้นมาในอดีต

           ผมจึงอยากจะเพิ่มธรรมะชุดนี้อีกข้อหนึ่ง คือการ ให้เพื่อแทนคุณ หรือ กตัญญู และ กตเวที นั่นเอง เพราะท่านอาจารย์พุทธทาส ก็เคยสอนเอาไว้ว่า แม้เพียงความกตัญญูก็ช่วยให้โลกรอดได้ หรือโลกสามารถจะรอดได้ก็ด้วยความกตัญญู นี้เอง .

##########