PANTIP.COM : W7487194 ปิด ทวิภพไดอารี่** ตอน ก้าวผ่านกระจกย้อนกาลเวลา - ตามหาทับหลังนารายณ์บบรทมสินธ์ [งานประพันธ์อื่นๆ]

ความคิดเห็นที่ 7

เดินไป ถ่ายรูปไป เหงื่อแตกไป ...... แล้วผมก็พบกับ ทับหลังนารายบรรทมสินธุ์

ลองมาดูตำนานกันนะครับ

ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ ที่ปราสาทหินพนมรุ้ง นับเป็นโบราณวัตถุที่มีชื่อเสียงมากที่สุด ที่ถูกโจรกรรมไป เมื่อราวปี พ.ศ. 2503 และถูกนำไปจัดแสดงอยู่ที่สถาบันศิลปะชิคาโก ประเทศสหรัฐอเมริกา แต่ในที่สุดชาวไทย นำโดยรัฐบาล และ หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล ก็ได้ทับหลังชิ้นนี้กลับคืนมา ทันวันพิธีเปิดอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้งพอดี เมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2531 คำว่า " ทับหลัง หมายถึงแผ่นศิลา หรือ แผ่นหินที่วางทับอยู่บริเวณเหนือกรอบประตู จึงเรียกว่าทับหลัง ส่วนมากจะมีการสลัก หรือ จำหลักเป็นรูปภาพ หรือลวดลายต่างๆตามคติความเชื่อของศาสนาพราหมณ์

ภาพจำหลักรูป นารายณ์บรรทมสินธุ์ หรือ พระวิษณุอนันตศายินปัทมนาภา เป็นเรื่องเล่าในศาสนาพราหมณ์ ลัทธิไวษณพนิกาย ซึ่งเรื่องนี้จะแสดงถึงคติความเชื่อ การสร้างโลก และ การสิ้นสุดของโลก เป็นเรื่องของการวนเวียน ไม่มีที่สิ้นสุดของธรรมชาติ

ศาสนาพราหมณ์ มีความเชื่อว่า ปรากฏการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นในโลกนี้ เกิดจากปาฏิหาริย์ของ พระผู้เป็นเจ้าทั้งสิ้น และ พระผู้เป็นเจ้า ที่สำคัญนั้น มีอยู่ 3 พระองค์ คือ พระพรหม เป็นเทพแห่งผู้สร้าง พระวิษณุ หรือ พระนารายณ์ เป็นเทพแห่งการรักษา พระศิวะ หรือ พระอิศวร เป็นเทพแห่งการ ทำลายล้าง คราใดที่พระผู้เป็นเจ้าทั้ง 3 พระองค์ รวมอยู่ในร่างเดียวกัน จะบังเกิด มีฤทธานุภาพ สูงสุดที่เรียกว่า " ตรีมูรติ "

*พระศิวะ หรือ พระอิศวร เทพเจ้าแห่งการทำลายล้าง

*พระนารายณ์ หรือ พระวิษณุ เทพแห่งการรักษา

*พระพรหม เทพแห่งการเกิด (ผู้สร้าง)

เมื่อคราวสิ้นกัป พระศิวะเทพ หรือ พระอิศวร จะลืมตาที่สาม ที่หน้าผากขึ้น บังเกิดเป็นไฟบรรลัย กัลป์ เผาผลาญ ล้างโลก สรรพสิ่งมีชีวิตทั้งหลายจะแตกดับหมด เหล่าทวยเทพ ก็ถึงกาลอวสาน แตกดับทั้งสิ้นทั้งมวล คงเหลืออยู่เฉพาะ องค์มหาเทพ เท่านั้น และมหาเทพที่มีบทบาทในการกำหนดความเป็นไปของโลกก็มีเพียง 2 พระองค์ คือ พระศิวะ หรือ พระฮิศวร และ พระนารายณ์ หรือ พระวิษณุ (เป็นคนละองค์กับ พระวิษณุกรรม เทพแห่งการช่าง)

พระนารายณ์ซึ่งเป็นเทพแห่งการรักษา เมื่อโลกแตกดับก็หมดภาระหน้าที่ ดูแลรักษาโลก พระองค์จึงได้บรรทมพักผ่อนอยู่ในเกษียรสมุทร ( ทะเลน้ำนม ) โดยจะบรรทมตะแคงขวา อยู่เหนือหลังมังกรและมีพระยาอนันตนาคราช แทรกอยู่ระหว่างมังกร กับ องค์พระนารายณ์ และมีพระนางลักษมี ประทับรองรับพระชงค์ ของพระนารายณ์อยู่ทางทิศเบื้องพระบาท ที่บริเวณพระนาภี(สะดือ)ของพระนารายณ์ จะมีก้านบัวออกมาและปรากฏเป็นดอกบัวกำลังคลี่บานอยู่บริเวณ เหนือพระอังศะ(ไหล่)ด้านซ้าย ภายในดอกบัวจะบังเกิดมีพระพรหมสี่พักตร์ ผู้สร้างโลกองค์ใหม่ ประทับอยู่ แล้วพระพรหมจึงสร้างโลกขึ้นใหม่ อันเป็น การเริ่มต้นของกัปต่อไป

ด้วยเหตุที่พระพรหมเกิดจากดอกบัวที่ผุดออกมาจากพระนาภีของพระนารายณ์จึงถือกันว่าพระพรหมเป็นโอรสของพระนารายณ์ และเรื่องเล่าตอนนี้บางทีก็เรียกว่า "ตอนกำเนิดพระพรหม"

ทับหลังจากปราสาทพนมรุ้ง จ.บุรีรัมย์ แผ่นนี้สลักเรื่องราวตอน "พระวิษณูอนันตศายินปัทมนาภา" หรื่อที่รู้จักกันดีในชื่อ "นารายบรรทมสินธุ์" ศิลาจารึกดังกล่าวนับว่ามีความวิจิตรงดงามและมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง

ลวดลายที่ปรากฎ นี้แสดงให้เห็นถึง พระวิษณุบรรทมตะแคงขวาเหนือพญานาคซึ่งทอดตัวอยู่เหนือมังกร อันเป็นสัญญาลักษณ์ของน้ำหรือมหาสมุทรอีกต่อหนึ่ง เศียรของพญานาคแผ่ป้องเป็นรูปพัดอยู่เหนือเศียรพระวิษณุ ที่พระนาภีของพระวิษณุมีดอกบัวผุดออกมาแยกเป็นหลายก้าน ก้านที่อยู่ตรงกลางมีพระพรหมสี่พักตร์ประทับอยู่บนนั้น ส่วนที่ปลายพระบาทปรากฎรูปพระลักษมี ซึ่งเป็นพระชายาประทับนั่ง

ตรงเสี้ยวของทับหลังนี้ทำเป็นรูปหน้ากาลคายพวงอุบะขนาดใหญ่ มีซุ้มเป็นดอกบัวขาบ เหนือหน้ากาลมีครุฑใช้มือยุดนาคข้างละตัว นอกจากนี้ยังมีรูปสัตว์อีกหลายชนิด เช่น นกแก้ว ลิงอุ้มลูก และนกหัสลิงค์กำลังคาบช้างไปเป็นอาหาร เป็นต้น ความละเอียดละออที่ซ่อนไว้ในภาพสลักไม่เพียงจะแสดงฝีมือในเชิงช่างที่เป็นเลิศเท่านั้น แต่ยังแสดงให้เห็นถึงความคิดวิทยาการที่เจริญก้าวหน้าในสมัยนั้นด้วย

ลักษณะของพระนารายณ์บรรทมอยู่เหนือพญานาค ซึ่งอยู่บนหลังของมังกรอีกต่อหนึ่งนี้ทำให้กำหนดอายุได้ว่า ทับหลังแผ่นนี้สร้างขึ้นเมื่อราวครึ่งหลังของพุทธศตวรรษที่ 17 หรือราว พ.ศ. 1650 - 1700 อันตรงกับศิลปะเขมรแบบนครวัด ก่อนหน้านี้ พระนารายณ์บรรทมสินธุ์เหนือพญานาคราชเท่านั้น การที่มีรูปมังกรมารองรับพญานาคอีกต่อหนึ่งนั้น แสดงให้เห็นอิทธิพลศิลปะจีนมากพอใช้ ในระยะหัวเลี้ยวหัวต่อช่วงนี้ จนในที่สุดหลังจากนี้แล้วพระนารายณ์บรรทมสินธุ์ จะบรรทมเหนือหลังมังกรอย่างเดียวโดยปราศจากพญานาคอีกต่อไป

แก้ไขเมื่อ 03 ก.พ. 52 11:37:29

จากคุณ : ติวเตอร์ตู่ (CEOTHAI42) - [ 3 ก.พ. 52 10:43:53 ]