ที่มาขอเรื่อง
จากพระราชนิพนธ์ คำนำ ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงแสดงให้เห็นว่า เรื่องอิลราช คำฉันท์นี้ได้มาจาก "บ่อเกิดรามเกียรติ์" ซึ่งมีนิทานเรื่องอิลราช อยู่ในอุตรกัณฑ์แห่ง
รามายณ เป็นตอนพิธีอัศวเมธของพระรามและรับนางสีดาคืนนคร เรื่องราวมีปรากฎในบ่อเกิดแห่งรามเกียรติดังนี้
"ครั้นเมื่อพระรามกลับมาจากสำนักพระอคัสตย์มุนีแล้ว จึงมีความปรารถนาจะใครทำพิธีราชสูยะ (คือพิธีกรรม ซึ่งพระราชากระทำเพื่อประกาศความเป็นใหญ่ของพระองค์ เพราะพญาร้อยเอ็ดต้องมาช่วยดูพธีราชสูยะ) จึงปรึกษาพระภรตและพระลักษมณ์ แต่พระภรตไม่เห็นด้วยอธิบายว่าเวลานั้นใครๆ ก็อ่อนน้อมอยู่แล้ว ไม่ควรจะหาเหตุให้เกิดขัดใจกัน พระรามก็ทรงเห็นชอบด้วย พระลักษมณ์จึงทูลให้ทำพิธีอัศวเมธ (บูชายัญด้วยม้า ซึ่งข้างเราเรียกกันว่า "พิธีปล่อยม้าอุปการ") อันเป็นพิธีสำคัญสำหรับล้างบาป แม้พระอินทร์ซึ่งได้กระทำร้ายพราหมณ์อันเป็นบาปอย่างใหญ่ ก็ล้างบาปได้ด้วยพิธีอัศวเมธ พระลักษมณ์กับพระรามต่างเล่านิทานองค์ละเรื่องดังต่อไปนี้
ก. เรื่องพระอินทร์กับพฤตาสูร (ดูเรื่อง อินทรรอนพฤตาสูร ซึ่งพระลักษมณ์เป็นผู้เล่า)
ข. เรื่องท้าวอิลราชและนางอิลา (พระรามเป็นผู้เล่า)
ครั้นเมื่อพระรามพระลักษมณ์เล่าเรื่องแสดงคุณแห่งพิธีอัศวเมธจบแล้ว พระรามก็ตรัสให้เตรียมการพิธีอัศวเมธ ซึ่งมีมณฑลพิธีอยู่ริมฝั่งน้ำโกมะวดีในป่าไนมิษวัน ได้ประกาศเชิญฤษีชีพราหมณ์ที่อยู่ในชนบทใกล้เคียง ครังถึงวันฤกษ์งามยามดี พระรามก็ปล่อยม้าสำคัญอันมีสีดำและมีขวัญเป็นมงคล (ม้าอุปการ) ให้พระลักษมณ์คุมโยธาทัพกำกับไป แล้วองค์พระรามก็เสด็จไปยังที่ทำพิธี"
จากคุณ :
SONG982
- [
14 เม.ย. 46 00:47:38
]