อารัมภบท


สองพันปีก่อนศักราช เมื่อชาติอีแลมได้พัฒนาอารยธรรม
ไปควบคู่กับบาบิลอน ผู้ีรุกรานชาวอินโดยูโรปให้สมัญญา
นามแก่ที่ราบอิหร่าน อันกว้างใหญ่ไพศาล คำว่า "อิหร่าน"
มาจากคำว่า"Ayryana Vaejo" อันหมายถึงต้นกำเนิดแห่ง
ชาวอารยัน

      ผู้ึึึคนเหล่านี้เป็นกึ่งชนเร่ร่อนที่มีบรรพบุรุษเป็นชาวมีด
(Medes)และชาวเปอร์เซีย ชาวมีดสร้างอิหร่านขึ้นครั้งแรก
เมื่อปีที่เจ็ดก่อนคริสตศักราช ซึ่งต่อมาุำถูกไซรัสมหาราทำ
ลายล้างลง ก่อนจะสถาปนาเป็นอาณาจักรเปอร์เซีย อัน
ยิ่งใหญ่แห่งหนึ่งของโลกยุคโบราณ

ในปีที่หกก่อนคริสตศักราช อิหร่านมักจักกันในชื่อภาษากรีก
ว่าเปอร์เซีย จวบจนกระืัทั่งในปีค.ศ.1935 เมื่อกษัตริย์ เร
ซา ชาห์ พระบิดาของชาองค์สุดท้ายของอิหร่านทรงบัญชา
ให้ทุกคนเรียกประเทศเสียใหม่ว่าอิหร่าน

อิหร่านมั่งคั่งด้วยทรัพยากรและที่ตั้งทำเลอันเป็นชนวนให้
ถูกโจมตี ไม่ว่าจากพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช จาก
ประเทศอาหรับเพื่อนบ้านทางทิศตะวันตก จากข้่าศึกชาว
ตุีำีีำรกีและมองโกเลีย อิหร่านมักตกเป็นเป้าหมายให้ต่างชาติ
เข้าครอบครองกระนั้นก็ตามภาษาและวัฒนธรรมเปอร์เซีย
ก็ึยืนยงมั่นคงไม่หวั่นต่อกระแสการบุกรุกเหล่านั้น ผู้บุกรุก
ได้ดูดซับเอาวัฒนธรรมอันแข็งแกร่งนี้ไปและกลับกลาย
เป็นชาวอิหร่านไปเสียเองไม่มากก็น้อย

ในศตวรรษที่ยี่สิบ ประเทศอิหร่านก้าวเข้าสู่ช่วงเวลาใหม่ เีร
ซา ชาห์ทรงตัดสินใจพัฒนาประเทศให้ทันสมัยเยี่ยงตะวัน
ตก แต่ในเวลานั้นก็ได้มีการค้นพบทรัพยากรใหม่ คือ น้ำมัน
และน้ำมันนำมาซึ่งการบุกรุกครั้งใหม่ ชาติตะวันตกโดย
เฉพาะอังกฤษ โซเวียต และอเมริกาขอร้องชาห์ เรซาให้
เข้าร่วมเป็นพันธมิตรสู้กับเยอรมัน แต่เรซา ชาห์เห็นใจ
เยอรมันทรงประกาศให้ว่าอิหร่านเป็นแดนเป็นกลาง ดังนั้น
ฝ่ายสัมพันธมิตรจึงบุกยึดครองอิหร่าน เรซา ชาห์ถูกเนรเทศ
ขับไล่ไปจากประเทศแล้วแต่งตั้ง โมฮัมหมัด เรซาปาฮ์เลวี
โอรสของพระองค์ขึ้นมาแทนหรือที่รู้จักกันสั้น ๆ ว่าชา

ในปี ค.ศ.1951โมฮัมหมัด มอสสเด็ึึค นายกรัญมนตรีใน
ขณะนั้น ประกาศให้น้ำมีนเป็นอุตสาหกรรมแห่งชาติ ผลที่
ตามมา สหราชอาณาจักรอังกฤษตั้งกำแพงกีดกันการนำ
เข้าน้ำมัรทั้งหมดจากอิหร่าน ในปีค.ศ.1953 องค์การซีไอ
เอร่วมมือกับอังกฤษต่อต้านเขา มอสสเด็ึึคุึถูกล้มล้างและ
องคฺชาห์ที่ลี้ภัยไปนอกประเทศก่อนหน้านั้น ได้กลับคืนมามี
อำนาจ ชาห์ครองราชบังลังก์จนถึงปี ค.ศ.1979พระองค์
ต้องบินลีุ้ภัยจากอิหร่านหนีขบวนการปฎิวัติอิสลา

ตั้งแต่นั้นมาอารยธรรมยิ่งใหญ่เก่าแก่ถูกนำไปพาดพิงกับ
ขบวนการเคร่งศาสนา(Fundamentalism) พวกนิยมความ
รุนแรงและำพวกผู้ก่อการร้าย ในฐานะที่ฉันอาศัยอยู่ใน
อิหร่านมากว่าค่อนชีวิตฉันรู้ว่าภาพเหล่านี้ห่างไกลจากความ
เป็นจริง เหตุนี้ฉันจึงเขียนเรื่องเปอร์เซโปลิส เพราะมัน
สำคัญต่อฉันมาก ฉันเชื่อว่าคนทั้งชาติมิควรถูกตัดสินด้วย
การกระทำผิด ๆ ของพวกสุดขั้วเพียงบางคน ฉันไม่ต้องการ
ให้มีชาวอิหร่านตายในคุกเำพราะเรียกร้องเสรีภาพตายเำพราะ
ต่อต้านอิรัึค ตายเำพราะทนทุกขฺเนื่องจากถูกปราบปรามกวาด
ล้างจากรัฐบาลหรือใครก็ตามที่ถูกบังคับให้ละทิ้งครอบครัว
ลี้หายหลงลืมไปจากบ้านเกิดเมืองนอน

ใคร ๆ ก็อาจยกโืทษให้กันได้แต้จักไม่มีวันลืม

Marjane Satrapi
ปารีส, กันยายน 2002

แก้ไขเมื่อ 14 ก.ค. 46 15:11:59