W2452157 อยากเขียนเรื่องบ้าง....แต่ []

ความคิดเห็นที่ 10

แง๊ว....ความคิดเห็นส่วนตัวนะครับ

ถ้าคุณ "ผ่านมา" คิดว่าสามารถเขียนให้สามีเชื่อว่าเป็นเรื่องจริงได้ก็เขียนออกมาเถิดครับ เพราะน้อยคนในโลกนี้ที่จะเื่ชื่อว่านิยายคือเรื่องจริง ที่สำคัญก็อย่างที่คุณบอกนะครับว่า อุปนิสัยสามีคุณเกี่ยวกับการอ่านของคุณเ้ป็นเช่นไร....หากคุณเขียนจดหมายถึงชู้รัก...ผมยังไม่แน่ใจว่าเขาจะไปหยิบจดหมายของคุณมาอ่านหรือไม่...นี่คุณอยากจะเขียนนิยายคงจะยากกว่ามากมายที่จะโน้นน้าวให้เขามาอ่านได้....ที่สำคัญ....เขียนออกมาให้ได้เสียก่อนเถิดครับ...ก่อนที่จะวิตกจริตไปว่าสิ่งที่จะเขียนออกมามันจะไปกระทบใจใครอย่างไร....นะครับ

ส่วนข้อความข้างล่างนี่ผมเข้าไปตอบคุณ "ผ่านมา" ไว้ในกระทู้ของคุณปีเตอร์ผัก เห็นว่ามันน่าจะมีประโยชน์กับคุณและสามีของคุณบ้างจึงขอคัดลอกข้อมาให้อ่านกันครับ

หากคุณอ่านอย่างพินิจแล้วคุณและสามีคุณคงพอจะสบายใจขึ้นมาบ้างกระมัง

"............
งานของ SONG982 ทุกเรื่องนำมาจากชีวิตจริงครับผม แต่เป็นการนำเรื่องราวเหล่านั้นมาปรุงใหม่ให้ได้อรรถรสในการนำเสนออย่างใหม่ เพราะหากนำชีวิตจริงหรือความจริงใจหัวใจล้วนๆ มาเปิดเผย มันก็จะกลายเป็นเพียง "ความเรียงจากใจฉัน " หรือไม่ก็ "ชีวประวัติชิงรักหักสวาทของครอบครัว" เพียงแค่นั้น.....

ขอคัดลอกข้อความข้างล่างมาให้อ่านกันนิดนะครับ และต้องขอใช้กระทู้นี้ เพราะจะได้เป็นประโยชน์ในวงกว้างมากกว่าที่จะไปตอบตรงๆ ในกระทุ้ของคุณ "ผ่านมา"

".....โลกของวรรณคดีเป็นโลกสมมุติ แต่เป็นโลกสมมุติทีีมิได้อยู่ไกลเกินไปจากความเป็นจริง และเป็นโลกที่มีความสมจริงพอที่จะทำให้เราเกิดอารมณ์คล้อยตามไปได้ การยอมรับว่าวรรณคดีหรือศิลปะแขนงใดก็ตามมีบทบาทสำคัญในชีวิตมนุษย์ ก็เท่ากับเป็นการยอมรับว่าชิีวิตเราจะขาดเสียซึ่ง "ความลวง" บางประการไม่ได้

การที่จะรับ "ความลวง" อย่างเช่นที่แฝงอยู่ในรูปของศิลปะเป็นแง่หนึ่งของวัฒนธรรมเหมือนกัน เรียกได้ว่าเป็น "วัฒนธรรมทางอารมณ์" โลกของความลวงเป็นโลกที่มีกติกาบางอย่างที่เราต้องเรียนรู้และรับรู้ เราจะสังเกตเป็นไดว่าเด็กที่ยังอ่อนประสบการณ์ในทางศิลปะ จะยังรับเรื่องสมมุติที่มาจากโลกของความลวงเหล่านี้ได้ไม่เต็มที่นัก

เราคงเคยเห็นเด็กที่ไปดูละครแล้วแยกไม่ออกว่าอะไรเป็นละคร อะไรเป็นชีวิตจริง ผู้เขียนเองก็เคยถูกเด็กตั้งปัญหาถาม ซึ่งทำให้ต้องอึ้งไปทีเดียวเพราะหาคำตอบที่ถูกใจไม่ได้ ผู้เขียนเคยพาลูกไปดูโขนตอนพาลีสอนน้องและถูกตั้งคำถามว่า "พาลีตายจริงหรือเปล่า" ถึงจะอธิบายอย่างไรก็ยังไม่จุใจผู้ถามอยู่นั่นเอง เพราะเด็กยังผูกพันอยู่กับโลกของความเป็นจริง และยังไม่ได้เรียนรู้กติการของโลกแห่งมายา อันเป็นโลกของศิลปะ

สิ่งที่น่าสังเกตอีกอย่างหนึ่งก็คือ เรามักจะชอบเล่านิทานที่เป็นเรื่องที่ห่างไกลจากชีวิตจริงให้เด็กฟัง เพราะเรื่องเหล่านี้สนุกสนานโลดโผน แต่ในที่สุดก็มันกจะพบคำถามแบบที่เราตอบไม่ได้อยู่เสมอเกี่ยวกับเรื่องของแม่มด นางฟ้า เทวดา หรือสัตว์ประหลาดต่างๆ จากนิยายปรัมปรา นิทานที่เด็กอ่านแล้สนุกก็มันเป็นนิทานที่ไกลจากความเป็นจริง เป็นเรื่องของความฝัน ซึ่งความสนุกสนานแบบนี้ก็เป็นความสนุกสนานที่มีปัญหาเหมือนกัน เพราะเด็กยังมีความสับสนอยู่ว่าอะไรเป็นความจริง อะไรเป็นความลวง ยังไม่อยู่ในสาภวะที่จะรับความลวงได้ว่ามีความสมจริงเหมือนกับชีวิต หรืออีกนัยหนึ่งเด็กยังเคลิ้มกับความลวงได้ไม่เท่ากับผู้ใหญ่

เรื่องของความชื่นชมทีีมีต่อศิลปะเป็นเรื่องที่เรียกได้ว่าเป็นสุนทรียศึกษาซึ่งเรารับได้จากประสบการณ์ที่สั่งสมมานานพอสมควร ผู้ใหญ่อาจจะต่างกับเด็กในแง่ที่ว่าร ผู้ใหญ่เคลิ้มตามงานศิลปะเสียจนกระทั่งลืมไปว่า อะไรเป็นเรื่องจริง อะไรเป็นเรื่องสมมุติ เคยมีเรื่องเล่ากันว่าในการแสดงละครครั้งหนึ่ง "ตัวโกง" เล่นได้ดีเสียจนคนดูคนหนึ่งอดรนทนไม่ได้ ถึงกับควักปืนออกมายิงนักแสดงผู้นั้น

ตัวอย่างดังกล่าวก็เป็นเครื่องชี้ให้เห็นว่า ในบางครั้งเราอาจจะได้รับประสบการณ์ทางอารมณ์ที่จัดอยู่ในประเภทของ "มายาอันสมบูรณ์" เรื่องแบบนี้เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้บ่อยๆ นักแสดงลิเกที่เป็นตัวผู้ร้ายบางคน ก็คงไม่พ้นจากเงื้อมมือของผู้ดีบางกลุ่มที่ลงประชาทัณฑ์ด้วยการขว้างปา เพราะเขาเหล่านั้นแยกไม่ออกว่าอะไรเป็นความจริง อะไรเป็นความลวง

ในโลกของวรรณคดี ก็เป็นธรรมอยู่เองที่ผู้ประพันธ์จะมุ่งโน้มน้าวอารมร์ของผู้อ่านให้รับเรื่องสมมุติของตนราวกับว่าเป็นเรื่องจริง คนที่ "ติดหนังสือ" จึงจัดได้ว่าเป็นคนที่ตกอยู่ในสภาวะที่เรียกได้ว่า "มายาอันสมบูรณ์" ความรับผิดชอบของนักประพันธ์จึงเป็นความรับผิดชอบที่ใหญ่หลวง งานประพันธ์อาจเป็นสิ่งที่มอมเมาสังคมได้ การใช้วรรณกรรมเป็นเครื่องมือในทางการเมืองจึงเป็นสิ่งที่เป็นไปได้ ส่วนจะได้ผลมากน้อยเพียงใดนั้นก็สุดแท้แต่กรณี การที่ผู้ประพันธ์จะสร้างสภาวะ "มายาอันสมบูรณ์" ได้นั้น ก็หมายความว่า เขาจะได้ใช้วัตถุดิบที่อยู่นอกเหนือประสบการณ์ของผู้อ่านมาหลอมเป็นวรรณกรรมไม่ได้

วัตถุดิบที่กล่าวถึงในที่นี้ บางครั้งนักประพันธ์ก็จะดึงมาจากชีวิตจริง จากสังคมร่วมสมัย หรือ แม้แต่จากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงๆ หรือจากถิ่นที่ซึ่งเป็นที่รู้จักกันในชีวิตจริง โดยถือว่าปัจจัยเหล่านี้เป็นสิ่งที่เสริมสร้าง "ความสมจริง" และทำให้ผู้อ่านเข้าถึงวรรณกรรมของตนได้ จริงอยู่ วรรณคดีเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับปัญญา เกี่ยวกับอารมณ์ เกี่ยวกับจิตใจ แต่วรรณคดีจะทิ้งโ่ลกของวัตถุเสียทีเดียวไม่ได้

งานประพันธ์ มีทั้งส่วนที่เป็นประสบการณ์จากชีวิตจริง และส่วนที่สร้างสรรค์ด้วยจินตนาการ การผสมผสานระหว่างปัจจัยทั้งสองนี้ เป็นสิ่งกำหนดไม่ได้ว่าเป็นสัดส่วนกันอย่างไร นักวิจารณ์บางคนอาจจะลืมไปว่าวรรณกรรมมิใช่กระจกที่ส่งชีวิตจริงไปหมดทุกแง่ทุกมุม วรรณกรรมมิใช่ภาพถ่าย เพราะผู้ประพันธ์จะต้องเลือกเฟ้น กลั่นกรองประสบการณ์ เพื่อมาหลอมเสียใหม่ให้เป็นงานศิลปะ แต่ในกระบวนการสร้างสรรค์นี้ จินตนาการก็มีบทบาทสำคัญอยู่มาก ความจริงกับความลวงประสมกลมกลืนกันในวรรกรรม

และเกิดเป็น "ความสมจริง"

ประสบการณ์บางอย่างซึ่งอาจจะเป็นเรื่องจริง แต่ถ้าผู้ประพันธ์ไม่รู้จักถ่ายทอดออกมาด้วยวิธีการที่มีศิลปะแล้ว อาจจะขาด "ความสมจริง" ก็ได้

อันที่จริง ก็มีนักเขียนเป็นจำนวนไม่น้อยที่พยายามจะแสดงให้เห็นว่าวรรณกรรมของเขานั้นถ่ายทอดมาจากชีวิตจริงได้อย่างใกล้เคียงที่สุด ยิ่งถ้าเป็นเรื่องที่ต้องการจะกระตุ้นความคิดที่เกี่ยวกับสังคมและการเมืองด้วยแล้ว นักเขียนก็มักจะพยายามชักจูงให้ผู้อ่านคิดไปว่าวรรณกรรมคือชีิวิตจริง บางครั้งก็มักจะให้คำชี้แจงไปในรูปของคำนำว่า เขาได้ใช้เวลาค้นหาข้อมูล ได้เข้าไปใช้ชีวิตอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เขาถ่ายทอดออกมาในวรรณกรรมนั้นๆ

บางครั้งก็พูดชักชวนเสียจนผู้อ่านเกือบจะลืมไปว่า จินตนาการก็มีบทบาทที่สำคัญในการสร้างสรรค์วรรณคดีด้วย ผู้อ่านจึงจำเป็นจะต้องใช้วิจารณญาณไตร่ตรองดูให้ดีว่า วรรณกรรมที่มิได้ตั้งอยู่บนรากฐานของ "ความลวง" เลยนั้นจะจัดว่าเป็นศิลปะได้หรือไม่

เราจะต้องไม่ลืมว่า วรรณคดีในฐานะที่เป็นศิลปะแขนงหนึ่ง ก็มีข้อจำกัดอยู่หลายประการ ยกตัวอย่างเช่น

๑. วรรณกรรมซึ่งสื่อความหมายด้วยภาษานั้น ไม่สามารถที่จะบรรยายเหตุการณ์ที่เกิดขึค้นพร้อมกันในเวลาเดียวกันได้ เพราะข้อจำกัดของภาษามีอยู่ว่าจะต้องดำิเนินเรื่องไปตามลำดับก่อนหลัง วรรณกรรมจะไปเหมือนชีิวิตจริงในแง่นี้ไม่ได้ สิ่งที่แสดงออกได้ด้วยจิตรกรรม ยกตัวอย่างเช่นจิตรกรรมฝาผนังเรื่อง รามเกียรติ์ ในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เป็นสิ่งที่อยู่นอกเหนือขอบข่ายของวรรณกรรม

๒. วรรณกรรมจะถ่ายทอดประสบการณ์เ้กี่ยวกับ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ให้เหมือนกับที่เรารับได้ในชีวิตจริงนั้นย่อมเป็นไปไม่ได้ ดอกไม้ในวรรณคดี แม้จะบรรยายว่าหอมหวนเพียงใด ความหอมนั้นก็เป็นความหอมที่ผู้อ่านรับได้ด้วยจินตนาการ เป็นความหอมที่อาจจะเรียกได้ว่ามาจากโลกของ "ความลวง"

๓. ความรู้สึกภายในเป็นสิ่งที่ถ่ายทอดได้ยากด้วยภาษา สิ่งที่เรารู้สึกกับสิ่งที่เราพูดออกมา บรรยายออกมาด้วยคำ อาจจะไม่ตรงกัน เพราะเราอาจจะหาภาาษาที่เป็นสื่อที่สมบูรณ์ไม่ได้ นักประพันธ์ในบางครั้งจึงต้อง ถ่ายทอดความรู้สึกด้วยการใช้สัญลักษณ์ นักประพันธ์บางคนใช้ปรากฏการณ์ทางธรรมชิตบางอย่างรวมไปถึงดอกไม้บางชนิด สีบางสี เป็นเครื่องสื่ออารมณ์ได้อย่างดียิ่ง

๔. ความคิดบางอย่าง โดยเฉพาะความคิดทางปรัชญาที่มีลักษณเป็นนามธรรม เป็นสิ่งที่สื่อความหมายได้ยาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาษาไทย เราจึงต้องหาทางออกด้วยการอิงภาษาลาลี สันสกฤต หรือไม่ก็ต้องใช้วิธีของนักประพันธ์โบราณ คือ ใช้บุคลาธิษฐาน

ข้อจำกัดต่างๆ ที่กล่าวมานี้ อาจจะเป็นเครื่องชี้ให้เห็นได้แล้วว่า วรรณคดีจะหนีโลกของความลวงไปไม่พ้น แต่การที่นักประพันธ์จะใช้เัทคนิคของ "ความลวง" มากน้อยเท่าใดหรือด้วยวิธีการเช่นไรนั้นเป็นเรื่องของแต่ละบุคคล เป็นที่น่าสังเกตว่าในระยะหลังๆ นี้ นักประพันธ์และศิลปินโดยทั่วไปไม่นิยมที่จะใช้วิธีการที่ผู้เขียนเรียกว่า "มายาอันสมบูรณ์" เสียแล้ว

จริงอยู่ ศิลปะจะแยกตัวออกจากมายาโดยเด็ดขาดนั้นไม่ได้ แต่ศิลปินก็พยายามชี้ให้เป็นอยู่เสมอว่าเขาสามารถที่จะสร้างงานศิลปะโดยไม่ต้องมุ่งไปหาความลวงมากนัก สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ไม่นิยมที่จะขัดเกลาวัตถุที่ยังมีริ้วรอย เพราะไม่ต้องการจะหลอกลวง ต้องการจะมุ่งหาสัจจะทีีมาจากวัตถุดิบนั่นเอง เราจึงเป็นตึกสมัยใหม่ทีีผนังไม่เรียบ ไม่ต้องฉาบผิวปูนให้เรียบไม่ต้องทาสี ถ้าจะดูจิตรกรรมสมัยใหม่ ก็จะเห็นว่าเขาไม่นิยมสร้าง "มายาอันสมบูรณ์" ด้วยการเขียนภาพให้เหมือนของจริง ภาพเหมือนเป็นสิ่งที่จิตรกรรุ่นใหม่ไม่นิยม จิตรกรรมรุ่นใหม่จะไม่พยายามซ่อนแม้แต่รอยพู่กันในบางครั้งจงใจจะให้เป็นเสียอีกว่า ภาพนั้นเกิดขึ้นจากสีน้ำมันและพู่กันมาปะทะกัน หมายความว่า ต้องการจะให้ผู้ชมได้เห็นว่างานศิลปะนั้นมาจากวัตถุดิบอะไร

เรื่องของวรรณคดีก็เช่นกัน นักประพันธ์ใช้ภาษาสื่อความหมายโดยไม่ต้องการจะลวงผู้อ่านให้รับแต่ "ความ" โดยไม่ต้องพะวงถึง "คำ" หรือ อักษร หรือภาษา อันเป็นเครื่องสื่อความนั้น จึงมีการเขียนกวีนิพนธ์แบบแปลกๆ ที่ให้ผู้อ่านอ่านแล้วสะดุด เพราะภาษาที่ใช้มิได้เรียบเรียงตามแบบของภาษาที่ใช้กันอยู่ในชีวิตประจำวัน อาจจะใช้ประโยคไม่เต็มรูป วางคำไม่ถูกหลักไวยากรณ์ บางครั้งก็ตั้งใจเขียนให้อ่านเข้าใจยาก โดยที่ต้องการจะให้ผู้อ่านเบนความสนใจมาสู่ภาษาอันเป็นเครื่องสื่อความ

ยิ่งไปกว่านั้นยังมีการเรียงคำในรูปแบบทีีเป็นลายเรยาคณิต เช่น กวีนิพนธ์ของ จ่าง แซ่ตั้ง เป็นต้่น ทั้งหมดนี้ก็เพื่อต้องการจะให้ผู้อ่านได้สำนึกอยู่ว่า วรรณกรรมนั้นมิใช่ "มายาอันสมบูรณ์" มิใช่สิ่งที่เราควรจะเคลิ้มตามไปแบบเดียวกับที่คนส่วนมากติดลิเก ติดละคร หรือติดเรื่องประโลมโลก วรรณกรรมมิใช่เป้ฯอาหารสำหรับอารมณ์แต่ถ่ายเดียว แต่เป็นสิ่งที่จะไปกระตุ้นปัญญาได้ด้วย

นักประพันธ์รุ่นใหม่จึงชอบใช้เทคนิคในการสร้างมายาขึ้นมา แล้วก็ทำลายมายานั้นเสียด้วยตนเอง หรืออีกนัยหนึ่งก็คือหลอกให้ผู้อ่านเคลิ้มตามตนไป พอมาได้สักกึ่งทางก็หาเหตุทำให้ผู้อ่านสำนึกว่าเป็นความลวง มิใช่เป็นความจริง ....."

ที่มา: เจตนา นาควัชระ : ทฤษฎีเบื้องต้นแห่งวรรณคดี : สำนักพิมพ์ศยาม , ๒๕๔๒ , หน้า ๓๕ - ๔๒ (ตัดทอน).

แก้ไขเมื่อ 13 ก.ย. 46 00:51:26

จากคุณ : SONG982 - [ 13 ก.ย. 46 00:42:58 ]