*พิมพ์เพื่อทำอีก ปี ๑๙๘๐ ในรวมเรื่องสั้น ยิ้มนั้น
เรื่อง: อุทิน บุนยาวง
ครั้งหนึ่ง ที่หน้าบ้านข้อย มีต้นขามหวาน อยู่แ คมถนน มันแผ่กิ่งก้าน เป็นร่มเย็นสบาย ไผก(ร-* ของผู้แปล)ายไปก(ร)ายมาก็แวะเข้ายามแดดร้อนอบอ้าว ข้อยเองเป็นคนปลูก เมื่อหลายปีมาแล้ว มันอยู่ภายในรั้ว แต่ต่อมาทางฝ่ายก่อสร้างของกำแพงนคร ได้มาดัดแปลงและขยายทางออก ข้อยได้ขยับรั้วบ้านเข้า ต้นขามเลยตกไปอยู่นอกรั้ว บ่อนทางคนย่าง
ข้อยชื่นชมต้มขามต้นนี้ เพราะหน่วย มันหวานแซ่บดี ทั้งใบก็เป็นพุ่มเขียวงาม เป็นต้นไม้ป(ร)ะดับ เพิ่มความมีชีวิตชีวาให้แก่บลิเวณหน้าบ้าน ย่างเข้าหน้าฝนมันเป็นดอกสีแสด บานรืองเรื่อ และ หล่นลงโดยละดาดตามพื้น ที่มา นี้ดินก็เป็นหน่วยน้อย ๆ ช้องชาบอยู่ตามยอดสูง ตามกิ่งตามง่า ไผกายไปกายมาก็แหงนเบิ่งด้วยความออนซอน
นอกจากคนก(ร)ายทาง ที่แวะ ชื่นต้นขามนี้แล้ว ยังมีเด็กน้อยนักเฮียนจำนวนหนึ่ง พากันมาแวะเช้าคองถ้าพ่อแม่ หลื(อ)ผู้ปกครองมารับเอา หลังเลิกโรงเฮียน ซึ่งอยู่บลิเวณใกล้ ๆ นี้ เยาวชนเหล่านี้ อยู่ในเครื่องแบบนักเฮียน หน้าตาสดใส พวมเป็นตาก เป็นตาแพง บางพ่องนั่ง บางพ่องยืนหลื(อ)เล่นไล่(ห)ยอกกัน มันเป็นภาพที่ป(ร)ะทับใจ ยามที่ได้เห็นเยาวชนพวม กำลังสดชื่น ยิ้มแย้มแจ่มใส เว้า(ห)ยอก เว้าทอกันไปมา บางมื้อข้อยเสียเวลาย้อนตั้งหลายนาที หรือบางเทื้อ ก็เป็นเถิงชั่วโมง ในการเฝ้าสังเกตเบิ่งเค้า เบิ่งผมดำ แก้มแดง และบางคนก็แก้มตอบ เบิ่งภาพเค(ลื่)อนไหวของเขา ที่เป็นไปตามธำมะซาด ป(ร)าศจากเล่ห์เหลี่ยม มารยา มีผู้เว้าว่า บ่มีรูปใด จะน่าเบิ่งน่าถนอม ไปกว่ารูปถ่ายเด็กน้อย ที่พวมเล่นอยู่ตามลำพัง ข้อยเห็นพร้อมกับความคิดความเห็นอันนั้น และ ถ้าว่ามีก(ล้)องถ่ายรูปข้อยก็ถึงจะเสียเวลาเติมอีก ในการจอบลักถ่ายฮูป โดยบ่ให้เค้ารู้สึกตัว
เสียงเพลง เสียงทอ เสียงร้องบอกกัน ของพวกเด็กน้อย ตลอดทาง เสียงด่าว่า เว้าเสียดสีกัน ย้อมยาดหมากขาม เฮ็ดให้เราคิดถึงอดีตความหลัง ครั้งที่เรายังเป็นเด็กน้อยไล่เหล้นยอกกัน (อ)ยู่ตามเดิ่นบ้าน ข้อยรู้สึกเป็นสุก ยามใดที่คึดหาอดีตของชีวิตในไวเด็ก อันเต็มไปด้วยความอบอุ่น ความสดชื่น และคิดอยากให้วันเวลาเหล่านั้น กับคืนมาอีก ข้อยบ่ฮู้สึกเสียดาย ที่เด็กน้อยพากันแหม้มเอาหมากขามมากิน แต่ที่ป็ห่วงก็คื(อ) บางคนปีนขึ้นเถิง และบางคนก็เอาไม้ค้อมคว่างใส่ หลาย ๆ เที่ยว ข้อยต้องได้ร้องบอกว่า "ละวังตกเน้อ ไม้ค้อมซิตกถึกหัว กันใด"
หวีดจากเสียงร้องบอก ความเงียบปะกดขึ้นชั่วขะณะหนึ่ง ผู้ที่ขึ้นยู่เถิง ก็ค่อย ๆลงมา ผู้ที่จับไม้ค้อมก็วางถิ้ม แต่พ(อ)ลับตาข้อย บ่ดนเสียงแชว ๆ ก็ดังขึ้นอีก ข้อยเคยบอกเขาว่า "กกขามนี้ยู่แคมถะหนน มันเป็นสมบัดของทุกคน สะนั้นต้องแบ่งปันกันกิน และ (อ)ย่าทำลายมันถิ้ม มันเป็นสิ่งป(ร)ะดับบ้านเมืองให้มีซีวิตซีวา มีกกไม้ (อ)ยู่บ่อนใด ก็มีความสดชื่นยู่บ่อมทั้ม"
ชีวิตข้อยผูกพันกับหมากขามต้นนี้ มาเป็นเวลาดนนาน ข้อยรู้สึกสดชื่น ยามดอกมันบานรู้สึกเหี่ยวแห้งแล้งในใจ ยามใบมันหล่น ข้อยรักต้นไม้ใบหญ้า และปาถะหนาให้ถะหนนทุกเส้นในนะคอนเวียงจันมีต้นไม้ ยายไปตะหลอดสองฟากทาง เหลียวไปทางใด ก็ให้เห็นแต่ความร่มเย็น เป็นนะคอนแห่งความสดชื่น และ สดใส ทุกร่อม ทุกแจ
(มีต่อ)
จากคุณ :
MMII
- [
8 พ.ค. 47 00:14:16
]