ขุนช้างขุนแผน ฉบับนิทานข้างกองฟาง

คราวเคราะห์


พ่อแม่พี่น้องที่เคารพขอรับ เมื่อขุนแผนตัดอาลัยจากนางวันทอง มาอยู่กับนางลาวทองที่บ้าน แม่ที่เมืองกาญจน์ได้สักพักหนึ่งแล้ว ก็ปรากฏว่า สมเด็จพระพันวษายังทรงคำนึงถึงข้าเก่าเมื่อครั้งตีเชียงของได้ จึงโปรดให้ท่านจมื่นศรีไปรับมาฝึกงานอยู่ในวังพร้อมกับนายขุนช้าง ดังนี้ขอรับ
จะกล่าวถึงพระองค์ผู้ทรงเดช
ทุกประเทศเกรงเหลือทั้งเหนือใต้
สถิตในปรางค์มาศปราสาทชัย
สนมในกราบก้มประนมกร
สำราญราชหฤทัยอยู่ในที่
พระสุริย์ศรีบ่ายคล้อยลงอ่อนอ่อน
สำอางองค์ทรงเครื่องเรืองบวร
บทจรออกโรงพระรัตนา
ตรัสประภาษราชการงานเมือง
ไม่ขุ่นเคืองพระทัยให้หรรษา
ผันพระพักตร์ดำรัสตรัสมา
ดูราจมื่นศรีผู้แว่นไว ฯ

แล้วก็ทรงมีพระราชดำรัสว่า เออ...เดี๋ยวนี้ชักคิดถึงอ้ายแก้วมัน ตั้งแต่ไปตีเชียงทองมาได้ก็ให้มันกลับบ้านไปเป็น ขุนแผน ตระเวนด่านเสียนาน อ้ายคนนี้มันเก่ง ถ้าเอามาใช้การใกล้ชิดได้ก็ดี ท่านจมื่นศรีช่วยเอาตัวมันมาอยู่ด้วยที ญาติโกโหติกามันก็ไม่มี...อ้อ..อ้ายนั่นอีกคนหนึ่ง...อ้ายขุนช้างหัวล้าน...พ่อมันเคยฝากฝังกันเอาไว้ ช่วยไปเอาตัวมาสั่งสอนให้ที จะได้ช่วยเป็นกำลังในวังหลวงด้วยกัน

นึกสังหรณ์บ้างไหมขอรับ พ่อแม่พี่น้อง ว่าถ้าเป็นขุนแผนถูกเรียกเข้ามา แต่เพียงคนเดียวมันก็ไม่น่าจะมีเรื่องหรอก แต่นี่สมเด็จพระพันวษากลับทรงดำริถึงนายขุนช้างอีกคนหนึ่งด้วย ก็ลองนึกความเก่าดูสิขอรับพ่อแม่พี่น้อง ว่าตัวมหาประลัยทั้งสองตัวนี้ใกล้กันได้ที่ไหน.……. .แววยุ่ง ชักส่อเค้าเสียแล้วสิขอรับ

ฝ่ายท่านจมื่นศรีพอได้รับพระราชโองการ ก็รีบบอกเจ้ากรมพระตำรวจใน ให้ไปแจ้งแก่ขุนแผนที่บ้านเมืองกาญจน์ทันที
ขุนแผนก็ดีใจ ที่จะได้รับใช้ใต้เบื้องพระยุคลบาท แม่ทองประศรีก็ยินดีด้วย และรับฝากนางลาวทองให้เป็นอย่างดี กับอบรมสั่งสอนลูกชายให้รู้จักการเป็น ราชภัฏ (ไม่ใช่วิทยาลัยครูเก่านะขอรับ) ที่ดีเสียด้วย
แสดงว่าแม่ทองประศรีนี้ ที่จริงก็เป็นสตรีที่เปรื่องปราชญ์อยู่ในสมัยนั้นเหมือนกันนะขอรับ

คุณสมบัติของข้าราชการ ที่แม่ทองประศรีอบรมขุนแผนนั้น มีดังนี้ขอรับ

...โบราณท่านจึงตั้งคติมา
ว่าวุฒิมีสี่ประการ

หนึ่ง เป็นผู้ดีมีเชื้อชาติ
กิริยามารยาทส่งสัณฐาน

หนึ่ง ได้ศึกษาวิชาชาญ
เป็นแก่นสารคือคุณอุดหนุนตัว

หนึ่ง ว่าอายุเจริญวัย
เข้าใจผิดชอบประกอบทั่ว

หนึ่ง ปัญญาว่องไวไม่มึนมัว
จึงจะรู้ดีชั่วในทางงาน
ท่านว่าผู้เป็นข้าฝ่าธุลี
วุฒิต้องมีทั้งสี่สถาน
เจ้านี้ดูก็มีทุกประการ
จะสู่โพธิสมภารก็ควรแล้ว ฯ

และนอกจากนี้ ยังมี ราชสวัสดิ์ อีกสิบประการ ขอรับ

...ท่านกำหนดจดไว้ในตำรา
มีมาแต่โบราณช้านานครัน

หนึ่ง วิชาสามารถมีอย่างไร
ไม่ปิดไว้ให้ท่านทราบทุกสิ่งสรรพ์

หนึ่ง กล้าหาญทำการถวายนั้น
มุ่งมั่นจนสำเร็จเจตนา

หนึ่ง มิได้ประมาทราชกิจ
ชอบผิดตริตรึกหมั่นศึกษา

หนึ่ง สัตย์ซื่อถือธรรมจรรยา
เสมือนสมาทานศีลไว้ให้มั่นคง

หนึ่ง เสงี่ยมเจียมตัวไม่กำเริบ
เอื้อมเอิบหยิ่งเย่อเฟ้อหลง

หนึ่ง อยู่ใกล้ชิดติดพระองค์
ไม่ทำเทียมด้วยทะนงพระกรุณา

หนึ่ง ไซร้ไม่ร่วมพระราชอาสน์
ด้วยอุบาทว์[^_^]เป็นหนักหนา

หนึ่ง เข้าเฝ้าสังเกตซึ่งกิจจา
ไม่ใกล้ไกลไปกว่าสมควรการ

หนึ่ง ผู้หญิงชาวในไม่พันพัว
เล่นหัวผูกรักสมัครสมาน

หนึ่ง สามิภักดิ์รักใคร่ในภูบาล
ถึงถูกกริ้วทนทานไม่ตอบแทน

ราชสวัสดิ์จัดจบครบสิบข้อ
พ่อจงจำไว้ให้หนักแน่น
สัตย์ซื่อแหละสำคัญนั่นเป็นแดน
พ่อแผนของแม่จงใส่ใจ ฯ

พอสั่งเสียเมียและแม่เรียบร้อยแล้ว ก็รีบชวนพวกพระตำรวจมาที่สุพรรณ ฯ ในทันใด เพื่อมารับตัวนายขุนช้างไปด้วย

ข้างฝ่ายนายขุนช้างก็ร้อนตัวเนื่องจากไม่อยากไปลำบาก ลำบนรับราชการ จึงร้องไห้รำพันกับเมียเสียมากมาย ตามประสาพวกทำชั่วแล้วกินปูนร้อนท้องนั่นแหละขอรับ

กรรมของเราแท้แม่วันทอง
ถ้าเขาฟ้องแล้วเห็นจะเล่นวุ่น
เงินทองเท่าไรไม่คิดทุน
เดชะบุญขอแต่ให้ได้ตัวน้อง
ลำพังนี้พี่จะด้านไปศาลหลวง
นี่เป็นห่วงด้วยเจ้าจึงเศร้าหมอง
น้ำตาคลอกอดคอเจ้าวันทอง
ตรองตรองแล้วขุนช้างลงครางฮือฯ

ฝ่ายพวกพระตำรวจพอเห็นเงียบไปเรียกเท่าไหร่ก็ไม่ขาน กลับลั่นดาลปิดประตูเงียบ จนร้อนถึงขุนแผนต้องช่วยสะเดาะกลอนให้
พ่อขุนช้างก็เลยแกล้งทำเป็นผีเข้ามันเสียเลย

โยกตัวโคลงหัวว่าผีเข้า
กูนี้เจ้าพระประแดงกำแพงหัก
เหลือกตายักคอหัวร่อคัก
เอ็งรู้จักฤาไม่อ้ายขุนโรง
ตำรวจร้องชะเจ้าขุนช้าง
ทำเล่นหลายอย่างอ้ายตายโหง
ขุนช้างลุกโลดโดดโกรงโกรง
ด่าโผงซ้ำขู่กูจะหักคอ
อ้ายเหล่านี้เอ็งไปข้างไหนมา
อุกอาจหนักหนาไม่กลัวพ่อ
ยักคิ้วหลิ่วตาทำหน้างอ
ล้อพ่อเล่นอึงถึงต้องตี ฯ

ขุนแผนแกคงรำคาญเจ้าพ่อเก๊ ประกอบกับหมั่นไส้ทั้งผัวทั้งเมียอยู่แล้ว เลยเล่น ไม้ตาย ด้วยการทำเป็นสะดุดม่านเอาเท้าป่ายเข้าที่นางวันทองอั้กเข้าให้ นายขุนช้างเลยจำเป็นต้อง จ้าวออก มาปลอบเมีย
ความจริงแล้ว ตะแกก็ไม่ได้มีความผิดอะไรสักหน่อยนะขอรับ เพียงแต่ท่านจะให้หามาไว้ใช้สอยในราชการ มันก็เท่านั้นเอง ไม่น่าจะต้องทำแกล้งบ้าให้มันมากเรื่องไปอย่างนี้เล้ย...หนอพ่อขุนช้างหนอ...

แล้วทั้งสองก็ได้เข้ามารับราชการในวังหลวงอยู่ด้วยกัน จนกระทั่งอยู่มาวันหนึ่ง...