PANTIP.COM : A3754359 คุณคิดว่า"มหาลัยเหมืองแร่"จะได้รับรางวัลออสก้าหรือไม่? [หนังไทย]

ความคิดเห็นที่ 21

เอามาโพสต์ใหม่เพื่อสนับสนุนวัฒนธรรมแห่งการวิเคราะห์วิจารณ์

ตัดตอนจากบทความของวานิช จรุงกิจอนันต์ ใน มติชนรายสัปดาห์ 10-16 มิถุนายน พ.ศ. 2548

ตอนที่ผมรู้ว่า “จิระ มะลิกุล” จะทำหนังเกี่ยวกับชีวิตพี่อาจินต์สมัยที่ลงไปทำงานเหมืองแร่นั้น ผมนึกไม่ออกเลย นึกไม่ออกจริงๆ ว่าเขาจะทำออกมาเป็นหนังได้อย่างไร และจะทำออกมาแบบไหน....

ผมคิดไม่ออกเลย ถ้ามีคนบอกผมว่าจะทำหนังเรื่องชีวิตเหมืองแร่ของพี่อาจินต์ ปัญจพรรค์ แล้วให้ผมเขียนบท ผมนึกไม่ออกว่าผมจะเขียนอย่างไรให้เป็นบทหนัง แต่ถ้าทำละครสั้นตอนละครึ่งชั่วโมงหรือสี่สิบห้านาทีนี่น่าสนใจนะครับ ผมว่าผมอาจจะพอทำได้ อาจจะทำให้สนุกได้ ให้สะเทือนใจกินใจได้ จะเป็นละครชุดที่แปลกแตกต่างจากที่ทำๆ กันอยู่ แต่ผมก็คิดเรื่องนี้ได้หลังจากดูหนังเรื่องมหา’ลัยเหมืองแร่แล้ว

“มหาลัย’เหมืองแร่” เป็นหนังที่น่าดูครับ คนทำคิดการใหญ่แบบที่ผมคิดไม่ถึง และผมเชื่อว่ามันจะเป็นหนังอีกเรื่องหนึ่งที่จดไว้บันทึกไว้ในประวัติศาสตร์ของการทำหนังไทยว่าเป็นหนังคุณภาพ

หนังเริ่มต้นจากการที่ตัวเอกของเรื่อง คือ “อาจินต์” ถูกรีไทร์จากคณะวิศวะ จุฬาฯ แล้วไปสมัครทำงานเหมืองแร่ที่จังหวัดพังงา บอกเรื่องราวเล่าถึงการทำงานและการใช้ชีวิตมีชีวิตอยู่ของอาจินต์ในแต่ละปีที่ผ่านไป รวมทั้งหมดสี่ปี บอกระยะเวลาไว้ด้วยตัวหนังสือบนจอว่านี่เป็นปีที่หนึ่งที่สองที่สามที่สี่

ครบสี่ปี จบมหาวิทยาลัยพอดี แล้วอาจินต์ก็กลับกรุงเทพฯ มาเป็นนักเขียนและศิลปินแห่งชาติในเวลาต่อมา ไม่มีใบปริญญานั้นแน่นอนอยู่แล้วครับ มีใบรับรองจากนายฝรั่งว่าเคยทำงาน (หรือเรียน) จากที่นี่ ที่เหมืองกระโสม

อาจินต์เรียนรู้อะไร

ในชีวิตจริงนั้นคนเราเรียนรู้อะไรมาออกจะอธิบายยากนะครับ โดยเฉพาะคนที่เรียนนอกระบบหรือทำงานนอกระบบ จากที่คนคนนั้นเรียนมา แต่ในหนังมันเหมือนจะต้องบอกๆ อะไรอยู่บ้างนะครับ ในชีวิตจริงนั้น คุณพี่อาจินต์ ปัญจพรรค์ กับผมเองที่มาเป็นนักเขียนอยู่ทุกวันนี้คล้ายๆ กันในลักษณะหนึ่ง คือเราต่างก็ไม่เคยเล่าเรียนวิชาห่ากินอะไรเกี่ยวกับเรื่องการเขียนหนังสือนี้มาเลย แต่เราก็มาเป็นนักเขียน

ไม่ควรจะเป็นตรรกะหรือมีเหตุผลด้วยประการใดๆ

ผมว่าอาจินต์ในหนังน่าจะชอบอ่านหนังสือ หรือมีเรื่องอะไรเกี่ยวกับการเขียนหนังสืออยู่บ้างนะครับ เป็นต้นว่าการเขียนเรื่องสั้นหรือจดหมายถึงพี่สาว ซึ่งในชีวิตจริงหรือในเรื่องจริงก็มี พี่สาวของอาจินต์เป็นนักเขียนใหญ่แล้วในตอนนั้น ชีวิตจริงคือ ชอุ่ม ปัญจพรรค์ แต่ไม่มีเรื่องนี้ในหนัง

ถ้าหากมีตรงนี้ เมื่อถึงตอนจบของเรื่องก็จะบอกได้ว่า อ้อ เพราะอย่างนี้นี่เอง...อันนี้ผมฉลาดหลังเหตุการณ์นะครับ

หนังเรื่องนี้ดูเหมือนสารคดีนะครับ แต่จริงๆ แล้วในหนังมีผู้ร้ายอยู่ เป็นหนังที่มีลักษณะเป็น “ฟิกชั่น” อยู่ครบถ้วน มีพระเอกมีผู้ร้าย เพียงแต่ว่าผู้ร้ายนั้นไม่ค่อยร้ายเท่าที่ควร ไม่ “ดรามา” เท่าที่ควร ผู้ร้ายในเรื่องนี้คือ สภาพอากาศ การดำเนินชีวิตท่ามกลางความยากลำบากแสนเข็ญของการทำเหมืองแร่ดีบุก

วาระสุดท้ายของเหมืองแร่ดีบุกในประเทศไทย อันนี้ดรามามาก หนังไม่ได้เน้นตรงนี้

ในแง่มุมหนึ่ง ไอ้เรือขุดนั่นเป็นผู้ร้ายนะครับ ผู้ร้ายที่โหดร้ายมาก แม้จะเอื้ออาทรพระเอกให้มีชีวิตอยู่กินไปได้ แต่ก็ทุกข์ลำเค็ญเต็มที ในที่สุดผู้ร้ายก็พ่ายแพ้ตามสูตรเมื่อหนังจะจบ เรือขุดแร่มันเก่า แร่ก็หมด พระเอกก็ไม่มีงาน กลับกรุงเทพฯ มาเป็นนักเขียน คิดถึงผู้ร้ายที่ต่อสู้กันด้วยความรู้สึกที่ดี ไม่ถือสาว่ากล่าวกันกับผู้ร้ายที่โหดร้ายกับตนมา ถึงผู้ร้ายจะโหดร้ายอย่างไร ผู้ร้ายก็สอนพระเอกให้เข้าใจความเป็นมนุษย์มาในหลายๆ เรื่อง

สิ่งที่อาจินต์ตัวเอกในเรื่องเรียนรู้นั้น คือเรียนรู้กับ “บิวตี้ฟูลพีเพิ่ล” คือเรียนรู้จากคนซึ่งเป็นคนดีๆ จากการไปทำงานเหมืองแร่ นี่ในหนังบอกไว้อย่างนั้น ซึ่งเป็นแก่นสารของเรื่องที่สวยงามนะครับ ตรงนี้ช่วยมากที่ทำให้หนังเรื่องนี้น่าสนใจ

การเรียนรู้ของอาจินต์ในปีหนึ่งตามหนังกำหนดนั้น “ดรามา” ได้มากกว่านั้นเยอะ คือแทนที่จะเป็นแผลเลือดไหลเล็กๆ ที่ฝ่ามือ แผลนั้นต้องทำเอามือเกือบขาดเลยทีเดียว

อย่างนี้ดรามาแน่

รูปถ่ายของหญิงคนรักและการ์ดแต่งงานของหญิงคนรักที่ส่งมาหลังจากนั้น ไม่ค่อยได้ประเด็นนะครับ มันไม่ส่งผลกับเรื่อง ผมคิดแบบฉลาดหลังเหตุการณ์นะครับ ว่าทำไมไม่มีภาพอาจินต์ตอนโดนรีไทร์เดินออกมาจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และในวันนี้ วันที่หนังเรื่องนี้สร้าง อาจินต์ได้รับเชิญไปพูดคุยเกี่ยวกับเรื่องงานเขียนของตัวเองที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้นักศึกษาคณาจารย์ฟัง

อย่างนี้ดรามา

ขอโทษครับ อันนี้ก็ฉลาดหลังเหตุการณ์
------------------------------------------------------------

จากคุณ : ผู้ก่อการร้ายแห่งโลกภาพยนตร์ - [ 23 ก.ย. 48 09:35:19 A:10.3.26.183 X:203.154.97.196 ]