ความคิดเห็นที่ 1 สมเด็จพระนเรศวรทรงแผ่อาณาเขต (๑)          ตั้งแต่พระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงเลิกทัพกลับไปจากกรุงศรีอยุธยาแล้ว  ไทยว่างการสงครามกับพม่าอยู่ ๓ ปี  ในระหว่างนั้นสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช  พระชนมายุได้ ๗๕ ปี  ประชวรสวรรคต เมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๘ แรม ๑๓ ค่ำ ปีขาล พ.ศ. ๒๑๓๓  สมเด็จพระนเรศวรเสด็จขึ้นครองราชสมบัติ  เป็นพระเจ้าแผ่นดินเมื่อพระชันษาได้ ๓๕ ปี  ทรงสถาปนาสมเด็จพระอนุชาธิราช พระเอกาทศรถ ให้เป็นพระมหาอุปราช  แต่ให้มีพระเกียรติยศสูงเสมออย่างพระเจ้าแผ่นดินอีกพระองค์ ๑  พอสมเด็จพระนเรศวรเสวยราชย์ได้ ๔ เดือน  ก็เกิดศึกหงสาวดีมาตีเมืองไทยอีก          เหตุที่เกิดสงครามครั้งนี้  ในพงศาวดารพม่าว่าตั้งแต่พระเจ้าหงสาวดีต้องล่าทัพไปจากเมืองไทย  พอข่าวแพร่หลาย  พวกเมืองขึ้นต่างชาติต่างภาษาก็กระด้างกระเดื่อง  จนถึงเจ้าฟ้าไทยใหญ่เมืองคังตั้งแข็งเมืองขึ้นอีก  พระเจ้าหงสาวดีปรึกษาเสนาบดีถึงการที่จะปราบปราม            มีเสนาบดีคนหนึ่งชื่อ สิริชัยนรธา ทูลว่าที่เมืองคังกำเริบขึ้นก็เพราะเห็นว่าปราบไทยไม่ลง  จึงตั้งแข็งเมืองเอาอย่างไทยบ้าง  ถ้ายังปราบไทยไม่ลงอยู่ตราบใด  ถึงปราบเมืองคังได้  ก็คงมีเมืองอื่นเอาอย่างไทยต่อไปอีก  จำต้องปราบเมืองไทยอันเป็นต้นเหตุให้ราบคาบเสียให้ได้  เมืองอื่นจึงจะยำเกรงเป็นปกติต่อไป          พระเจ้าหงสาวดีเห็นชอบด้วย  พอได้ข่าวว่ากรุงศรีอยุธยาเปลี่ยนพระเจ้าแผ่นดิน  คาดว่าการภายในบ้านเมืองกำลังเปลี่ยนแปลงไม่ปกติ เป็นโอกาส  พระเจ้าหงสาวดีจึงให้จัดกองทัพ ๒ ทัพ  ให้ราชบุตรองค์ ๑ ซึ่งได้เป็นพระเจ้าแปรขึ้นมาใหม่  คุมกองทัพจำนวนพล ๑๐๐,๐๐๐ คนยกไปตีเมืองคังทาง ๑  ให้เจ้าเมืองพสิมกับเจ้าเมืองพุกามเป็นทัพหน้า  พระมหาอุปราชาเป็นจอมพลคุมทัพหลวงจำนวนพลรวมกัน ๒๐๐,๐๐๐ คนยกมาตีเมืองไทยทาง ๑          พระมหาอุปราชายกออกจากเมืองหงสาวดีเมื่อเดือน ๑๒ แรม ๑๒ ค่ำ ปีขาล พ.ศ. ๒๑๓๓  เดินกองทัพเข้ามาเมืองไทยทางด่านพระเจดีย์สามองค์  หาเดินทางด่านแม่สอดเหมือนเมื่อพระเจ้าหงสาวดียกมาไม่            ความข้อนี้ทำให้เห็นว่ากองทัพหงสาวดียกมาครั้งนี้หมายจะจู่เข้ามาตีกรุงศรีอยุธยา ไม่ให้ตระเตรียมป้องกันได้พรักพร้อม  เพราะยกเข้ามาทางด่านแม่สอด  ตั้งแต่เข้าแดนไทยแล้วยังต้องเดินทางอีกกว่าเดือน  กองทัพจึงจะมาถึงพระนครศรีอยุธยา  และยังต้องสั่งให้เตรียมเสบียงอาหารล่วงหน้า  ใหไทยรู้ตัวมีเวลาตระเตรียมนาน  ถ้ายกมาทางด่านพระเจดีย์สามองค์ข้ามแดนมาอีก ๑๕ วันก็ถึงกรุงฯ ทางใกล้กว่ากัน  สันนิษฐานว่าน่าจะเป็นเพราะเหตุนี้  พระมหาอุปราชจึงยกมาทางด่านพระเจดีย์สามองค์          ฝ่ายข้างกรุงศรีอยุธยา  ครั้งนี้รู้ตัวก็เห็นจะมีความลำบากอยู่  ด้วยจะต้องผู้คนพลเมืองเข้าพระนครดังคราวก่อนๆไม่ทัน  แต่วิสัยสมเด็จพระนเรศวรว่องไวในเชิงศึก  เมื่อเห็นว่าจะตั้งคอยต่อสู้อยู่ที่กรุงฯ  จะไม่ได้เปรียบข้าศึกเหมือนหนหลัง  ก็ทรงพระราชดำริกระบวนรบเป็นอย่างอื่น          รีบเสด็จยกกองทัพหลวงออกไปในเดือนยี่  ครั้นเสด็จไปถึงเมืองสุพรรณบุรี  ทรงทราบว่าข้าศึกยกล่วงเมืองกาญจนบุรีเข้ามาแล้ว  จึงให้ซุ่มทัพหลวงไว้แต่กองทัพน้อย  เป็นทำนองเหมือนกับจะไปรักษาเมืองกาญจนบุรียกไปล่อข้าศึก            ฝ่ายกองทัพพระมหาอุปราชาเข้ามาถึงเมืองกาญจนบุรีเห็นไม่มีผู้ใดต่อสู้  สำคัญว่าไทยจะตั้งมั่นคอยต่อสู้อยู่ที่พระนครศรีอยุธยาอย่างคราวก่อน  ก็ยกเข้ามาด้วยความประมาท  ครั้นมาพบพวกกองทัพล่อของสมเด็จพระนเรศวร  เห็นเป็นทัพเล็กน้อย  ทัพหน้าของพระมหาอุปราชาก็เข้ามารบพุ่ง  กองทัพล่อต่อสู้อยู่หน่อยหนึ่งแล้วก็แกล้งถอยหนี          กองทัพหงสาวดีเห็นได้ทีก็ไล่ติดตามมา  เข้าในที่ซุ่มของสมเด็จพระนเรศวร  สมเด็จพระนเรศวรให้กองทัพออกระดมตี  ได้รบพุ่งกันถึงตะลุมบอน  กองทัพหงสาวดีเสียทีก็แตกพ่าย  ถูกไทยฆ่าฟันตายเสียเป็นอันมาก  พระยาพุกามนายทัพหน้าก็ตายในที่รบ  รี้พลที่เหลือก็พากันแตกหนี  กองทัพไทยไล่ติดตามไป  จับพระยาพสิมนายทัพหน้าได้ที่บ้านจระเข้สามพันอีกคนหนึ่ง  กองทัพหน้าของพระมหาอุปราชากำลังแตกหนีอลม่าน  ไทยไล่ติดตามไปปะทะทัพหลวง ทัพหลวงก็เลยแตกด้วย          พงศาวดารพม่าว่าในครั้งนั้นไทยเกือบจะจับพระมหาอุปราชาได้  ด้วยกองทัพพม่าแตกยับเยินและเสียผู้คนช้างม้าเครื่องศัสตราวุธแก่ไทยเป็นอันมาก  พระมหาอุปราชาหนีพ้นไปแล้ว  ก็ให้รวบรวมรี้พลที่เหลืออยู่กลับไปถึงเมืองหงสาวดีเมื่อเดือน ๕ ปีเถาะ พ.ศ. ๒๑๓๔  พระเจ้าหงสาวดีทรงขัดเคือง  ให้ลงพระราชอาญาแก่นายทัพนายกอง  แต่พระมหาอุปราชานั้นภาคทัณฑ์ไว้ให้ทำการแก้ตัวใหม่ .................................................................................................................................................... หมายเหตุ  ต้นฉบับพระนิพนธ์ทรงใช้ทั้ง "พระมหาอุปราช" และ "พระมหาอุปราชา"  ก็เป็นคำเดียวกัน  ในที่นี้ขออนุญาตใช้แต่ "พระมหาอุปราชา" นะครับ  เพื่อจะได้ไม่สับสน จากคุณ : กัมม์ - [ 17 มิ.ย. 49 09:45:38 ]

ความคิดเห็นที่ 2 ตามมาอ่านครับ  ขอบคุณมากครับคุณกัมม์ จากคุณ : วศินสุข - [ 17 มิ.ย. 49 12:06:44 ]

ความคิดเห็นที่ 3 ขอบคุณเช่นกันครับ  คุณ วศินสุข ขอบคุณทุกๆท่าน ที่แวะเข้ามาเยี่ยมครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 17 มิ.ย. 49 15:48:08 ]

ความคิดเห็นที่ 4 (๒)          ถึงปีมะโรง พ.ศ. ๒๑๓๕  พระเจ้าหงสาวดีจึงให้พระมหาอุปราชามาตีเมืองไทยอีกครั้งหนึ่ง  เรื่องราวการสงครามครั้งปีมะโรงนี้  ในหนังสือพงศาวดารไทยกับพงศาวดารพม่าผิดกันแต่เพียงพลความ  แต่เนื้อเรื่องประกอบกันตั้งแต่ต้นจนปลายว่า          พระมหาอุปราชามีความครั่นคร้าม  ทูลพระเจ้าหงสาวดีว่าพระเคราะห์ยังร้ายนัก  พระเจ้าหงสาวดีทรงขัดเคือง  วันหนึ่งเวลาเสด็จออกท้องพระโรงตรัสตัดพ้อเจ้านายและขุนนางทั้งปวงว่า  ช่างไม่มีใครช่วยเอาใจเจ็บร้อนด้วยเรื่องเมืองไทยบ้างเลย  กรุงศรีอยุธยามีรี้พลเพียงสักหยิบมือเดียว  ก็ไม่มีใครจะกล้าอาสาไปตี  นี่เมืองหงสาวดีจะหมดสิ้นคนดีเสียแล้วหรืออย่างไร          ขณะนั้นขุนนางคนหนึ่งชื่อว่าพระยาลอ  ทูลพระเจ้าหงสาวดีว่า  กรุงศรีอยุธยานั้นสำคัญอยู่ที่พระนเรศวรพระองค์เดียว  เพราะกำลังหนุ่ม รบพุ่งเข้มแข็ง บังคับบัญชาผู้คนก็สิทธิ์ขาด  รี้พลกลัวพระนเรศวรเสียยิ่งกว่าความตาย  เจ้าให้รบพุ่งอย่างไร ก็ไม่คิดแก่ชีวิตด้วยกันทั้งนั้น  คนน้อยจึงเหมือนคนมาก  การที่จะตีเมืองไทย ถ้าเอาชนะพระองค์พระนเรศวรได้องค์เดียวเท่านั้น  ก็จะได้บ้านเมืองโดยง่าย  เห็นว่าเจ้านายในกรุงหงสาวดีรุ่นเดียวกับพระนเรศวร  ที่รบพุ่งเข้มแข็งเคยชนะศึกเหมือนอย่างพระนเรศวรก็มีหลายองค์  ถ้าจัดกองทัพให้เจ้านายที่เข้มแข็งการศึกเป็นนายทัพสักสองสามองค์  ถ้าชนะพระนเรศวรแล้วก็ได้กรุงศรีอยุธยาไว้ในอำนาจเหมือนอย่างแต่ก่อน          พระเจ้าหงสาวดีได้ทรงฟังพระยาลอทูลแนะนำ  ก็เห็นชอบด้วย  แต่เกรงว่าถ้าไม่ให้พระมหาอุปราชาไปรบ  คนทั้งหลายก็จะพากันดูหมิ่นรัชทายาทยิ่งขึ้น  จึงแกล้งตรัสตอบว่า  ที่พระยาลอว่านั้นก็ดีอยู่  แต่ตัวของข้าเป็นคนอาภัพ  ไม่เหมือนพระมหาธรรมราชา นั่นเขามีลูกพ่อไม่ต้องพักใช้ให้รบพุ่ง  มีแต่กลับจะต้องห้ามเสียอีก  แต่ตัวข้ามิรู้ว่าจะใช้ใคร          พระมหาอุปราชาได้นยินพระราชบิดาตรัสบริภาษเช่นนั้น  ก็อัปยศอดสู ต้องทูลขอรับอาสามีตีเมืองไทยแก้ตัวใหม่  พระเจ้าหงสาวดีจึงให้เกณฑ์กองทัพ ๓ เมือง  คือ กองทัพเมืองหงสาวดี ให้เจ้าเมืองจาปะโรเป็นทัพหน้า พระมหาอุปราชาเป็นจอมพลคุมทัพหลวง ๑  กองทัพเมืองแปร ให้พระเจ้าแปรลูกเธอที่ไปตีเมืองคังได้เมื่อคราวหลังเป็นนายทัพทัพ ๑  กองทัพเมืองตองอู ให้พระสังกะทัตลูกพระเจ้าตองอู ผู้ที่ต้านทานกองทัพไทยไว้ได้เมื่อคราวพระเจ้าหงสาวดีล่าทัพไปเป็นนายทัพทัพ ๑  รวม ๓ ทัพ จำนวนพล ๒๔๐,๐๐๐ คน  ยกมาตีกรุงศรีอยุธยาทางด่านพระเจดีย์สามองค์ด้วยกันทั้ง ๓ ทัพ  และสั่งให้พระเจ้าเชียงใหม่คุมเสบียงอาหารลงมาทางเรือด้วยอีกทัพ ๑          กองทัพบกที่ยกมาครั้งนั้น  กองทัพพระมหาอุปราชาคงยกมาหน้า  กองทัพพระเจ้าแปรกับกองทัพพระสังกะทัตยกตามกันมาโดยลำดับ  ได้รบกับไทยแต่กองทัพพระมหาอุปราชาทัพเดียว  แล้วก็สิ้นสงคราม  ในหนังสือพงศาวดารไทยจึงกล่าวแต่กองทัพพระมหาอุปราชาทัพเดียว  ส่วนกองทัพเรือของพระเจ้าเชียงใหม่เป็นแต่กองลำเลียง  ลงมาเพียงกลางทางรู้ว่าสิ้นสงครามแล้วก็เลิกทัพกลับไป          พระมหาอุปราชายกกองทัพออกจากเมืองหงสาวดี  เมื่อวันพุธ เดือนอ้าน แรม ๗ ค่ำ ปีมะโรง พ.ศ. ๒๑๓๕  เดินกองทัพเข้าแดนไทยทางด่านพระเจดีย์สามองค์  มาถึงเมืองกาญจนบุรีไม่เห็นมีใครต่อสู้ก็ยกเลยมาเมืองสุพรรณบุรี  เมื่อวันมาถึงบ้านพนมทวน  เวลาบ่ายเกิดลมเวรัมภาเวียนเป็นวงจักร  พัดมาถูกเศวตฉัตรคชาธารบนหลังช้างหักทบลง  พระมหาอุปราชาหวั่นพระหฤทัยให้โหรทำนาย  โหรทูลว่าเหตุเช่นนั้น  ถ้าเกิดเวลาเช้าเป็นนิมิตร้ายนัก  แต่ถ้าเกิดเวลาเย็นกลับเป็นมงคล  เห็นว่าคงจะมีชัยชนะข้าศึก  ที่ฉัตรหักนั้นสังหรณ์ว่าพระราชบิดาจะมอบเวนราชสมบัติพระราชทานให้เจริญพระเกียรติยศได้ถึงราชาฉัตร  พระมหาอุปราชาได้ทรงฟังคำทำนายก็ไม่คลายระแวงภัย  ตรงนี้ในลิลิตตะเลงพ่าย กรมสมเด็จพระปรมานุชิตฯ  ทรงแต่งโคลงเป็นคำพระมหาอุปราชาครวญถึงพระราชบิดาน่าสงสาร            ออกจากบ้านพนมทวนให้ยกพลมาตั้งประชุมทัพที่บ้านตระพังตรุ  เดี๋ยวนี้ยังมีรอยค่ายเกลื่อนไปในแถวนั้น  สังเกตดูรอยค่ายดูเหมือนจะให้ทัพหน้ามาตั้งที่ตำบลบ้านโค่ง  แล้วให้นายทหารชื่อ สมิงจอคราน คน ๑  สมิงเป่อ คน ๑  สมิงซ่าม่วน คน ๑  คุมทหารม้าแยกย้ายกันไปสอดแนม  ว่าจะมีกองทัพไทยออกไปคอยต่อสู้ที่ไหนบ้าง          ฝ่ายกรุงศรีอยุธยา  เวลานั้นสมเด็จพระนเรศวรพระชันษาได้ ๓๗ ปี  เสวยราชย์ได้ ๓ ปี  ทรงประมาณการตั้งแต่กองทัพพระมหาอุปราชาแตกไปเมื่อปีขาล  ว่าคงจะว่างศึกหงสาวดีไปหลายปี  เพราะข้าศึกเสียรี้พลพาหนะมาก  คงจะต้องหากำลังเพิ่มเติมอยู่นานวัน          ในปีมะโรง พ.ศ. ๒๑๓๕ นั้น  หมายจะเสด็จไปตีเมืองละแวกราชธานีของประเทศกัมพูชา  ตัดกำลังเขมรมิให้มาทำร้ายซ้ำเติมในเวลามีศึกหงสาวดีได้เหมือนแต่ก่อน  จึงตรัสให้เกณฑ์คนเข้ากองทัพ  จะยกไปในกลางเดือนยี่  แต่พอถึงเดือนอ้าย ได้รับใบบอกเมืองกาญจนบุรี  สืบได้ข่าวว่าเมืองหงสาวดีเตรียมกองทัพจะยกมาอีกในในปีนั้น          สมเด็จพระนเรศวรก็ตรัสสั่งให้เร่งเรียกรี้พลพาหนะ  และให้ย้ายที่ประชุมทัพจากบางขวดในชานพระนคร  ไปตั้งที่ทุ่งป่าโมก แขวงเมืองวิเศษชัยชาญ  อันอยู่ร่วมทางที่ข้าศึกจะยกมา  ทั้งทางด่านพระเจดีย์สามองค์และทางเมืองเหนือ  ตรัสสั่งให้หัวเมืองตามทางที่ข้าศึกจะยกมา  เตรียมตัวให้ครอบครัวพลเมืองหลบไปอยู่เสียในป่า  และให้พระยาราชบุรีจัดพลเป็นกองโจร  แยกย้ายกันไปซุ่มคอยตีตัดลำเลียงเสบียงอาหาร  และรื้อสะพานทำลายทางข้างหลังกองทัพข้าศึก(๑)  และจัดกองทัพหน้าให้พระยาศรีไสยณรงค์เป็นนายทัพ  พระยาราชฤทธานนท์เป็นยกกระบัตร  ยกไปตั้งขัดตาทัพรับข้าศึกอยู่ที่ลำน้ำท่าคอย แขวงจังหวักสุพรรณบุรี          สมเด็จพระนเรศวรกับสมเด็จพระเอกาทศรถก็เสด็จออกจากพระนครเมื่อวันขึ้น ๙ ค่ำ เดือนยี่  ทรงเรือไปแวะทำพิธีตัดไม้ข่มนามที่ทุ่งลุมพลี  แล้วเสด็จไปตั้งทัพชัย ณ ตำบลมะม่วงหวาน  ใกล้ทุ่งป่าโมก  พักจัดกระบวนทัพอยู่ ๓ วัน            เมื่อสมเด็จพระนเรศวรประทับอยู่ที่พลับพลาตำบลมะม่วงหวานนั้น  คืนหนึ่งทรงพระสุบินไปว่าน้ำท่วมมาแต่ทิศตะวันตก  พระองค์ทรงลุยน้ำไปพบจระเข้ใหญ่ตัวหนึ่งได้ต่อสู้กัน  ทรงประหารจระเข้นั้นตายด้วยฝีพระหัตถ์  พระโหราธิบดีทูลพยากรณ์ว่าพระสุบินเป็นมงคลนิมิตร  เสด็จไปจะได้รบกับข้าศึกถึงตัวต่อตัว  และพระองค์จะมีชัยชนะ ก็ทรงยินดี(๒)          ถึงเดือนยี่ขึ้น ๑๒ ค่ำ  สมเด็จพระนเรศวรกับสมเด็จพระเอกาทศรถ  เสด็จยกกองทัพหลวงออกจากบ้านมะม่วงหวาน  กองทัพไทยที่ยกไปครั้งนั้นมีจำนวนพล ๑๐๐,๐๐๐  เดินบกจากทุ่งป่าโมกไปยังเมืองสุพรรณบุรีทางบ้านสามโก้  ข้ามลำแม่น้ำสุพรรณที่ท่าท้าวอู่ทอง  ไปถึงค่ายหลวงตำบลหนองสาหร่ายใกล้ลำน้ำท่าคอยเมื่อขึ้น ๑๔ ค่ำ เดือนยี่นั้น  เมื่อก่อนเสด็จไปถึง  คงตรัสสั่งให้กองทัพพระยาศรีไสยณรงค์ซึ่งเป็นทัพหน้า  รุกออกไปตั้งที่ตำบลดอนระฆัง  รอยค่ายยังมีปรากฏอยู่ที่นั่น          ฝ่ายกองทหารม้าของพวกหงสาวดีที่เที่ยวเล็ดลอดสอดแนมเข้ามาได้จนถึงบางกระทิง ใกล้บ้านผักไห่  ในแขวงจังหวัดพระนคร  สืบรู้ว่าสมเด็จพระนเรศวรเสด็จยกทัพหลวงออกไปยังเมืองสุพรรณบุรีมีจำนวนพลราวแสนเศษ  ก็รีบกลับไปทูลพระมหาอุปราชาซึ่งตั้งค่ายอยู่ ณ ตำบลตระพังตรุ  ห่างกับที่กองทัพพระยาศรีไสยณรงค์ตั้งอยู่ระยะทางเดินราววันหนึ่ง          พระมหาอุปราชาทราบว่าจำนวนพลของสมเด็จพระนเรศวรที่ยกไปน้อยกว่า  ปรึกษากับแม่ทัพนายกองผู้ใหญ่  เห็นว่าควรจะเอากำลังมากเข้าทุ่มเทตีเสียให้แตกฉาน  แล้วรีบติดตามตีกระหน่ำเข้าไปอย่าให้มีเวลาตั้งตัวต่อสู้  ก็เห็นจะได้พระนครศรีอยุธยาโดยง่าย  จึงให้ยกกองทัพออกจากตะพังตรุ เห็นจะราวในวันกลางเดือนยี่  ใกล้ๆกับวันที่สมเด็จพระนเรศวรเสด็จไปถึงหนองสาหร่าย  หมายจะมาตีกองทัพไทย          ฝ่ายสมเด็จพระนเรศวรเมื่อเสด็จไปถึงหนองสาหร่าย  ทรงทราบว่ามีพวกมหารข้าศึกมาสอดแนมอยู่ใกล้ๆ  ก็ทรงคาดว่าคงได้รบกับข้าศึกในวันสองวันนั้น  เพราะทัพทั้งสองฝ่ายอยู่ใกล้กันนักแล้ว  จึงทรงจัดทัพเป็นกระบวนเบญจเสนา ๕ ทัพ  ทัพที่ ๑ ซึ่งเป็นกองหน้าให้พระยาสีหราชเดโชชัยเป็นปีกซ้าย  ทัพที่ ๒ กองเกียกกายให้พระยาเทพอรชุนเป็นนายทัพ  พระยาพิชัยสงครามเป็นปีกขวา  พระยารามกำแหงเป็นปีกซ้าย  ทัพที่ ๓ กองหลวง สมเด็จพระนเรศวรทรงเป็นจอมพลพร้อมด้วยสมเด็จพระเอกาทศรถราชอนุชา  เจ้าพระยาเสนาเป็นปีกขวา  เจ้าพระยาจักรีเป็นปีกซ้าย  ทัพที่ ๔ กองยกกระบัตรให้พระยาพระคลังเป็นนายทัพ  พระราชสงครามเป็นปีกขวา  พระรามรณภพเป็นปีกซ้าย  ทัพที่ ๕ กองหลังให้พระยาท้ายน้ำเป็นนายทัพ  หลวงหฤทัยเป็นปีกขวา  หลวงอภัยสุรินทร์เป็นปีกซ้าย          พิเคราะห์ตามที่ปรากฏในหนังสือพงศาวดาร  ดูเหมือนการรบครั้งนี้  แต่แรกสมเด็จพระนเรศวรตั้งพระราชหฤทัยจะตั้งรับให้ข้าศึกตีก่อน  เพราะทรงทราบว่าข้าศึกมีกำลังมากกว่ากองทัพไทยที่ยกไป  ครั้นวันแรมค่ำ ๑ เดือนยี่  พระยาศรีไสยณรงค์บอกมากราบทูลว่าให้ไปสอดแนม เห็นข้าศึกยกกองทัพทั้งปวงเตรียมตัวรบในวันรุ่งขึ้น แรม ๒ ค่ำ เดือนยี่  แล้วสั่งไปยังพระยาศรีไสบณรงค์ว่าให้ลาดตระเวนดู  พอรู้ว่ากระบวนข้าศึกยกมาอย่างไรแล้วให้ถอยมา .................................................................................................................................................... (๑)  ความตรงนี้  คงตั้งพระราชหฤทัยจะไม่ให้ข้าศึกกลับไปได้สักคนเดียวเลย (๒)  เรื่องโหราศาสตร์ไม่มีความรู้เลยครับ  แต่เมื่อตรัสเล่าพระสุบินให้ฟัง  กองทัพของพระองค์ก็คงจะมีกำลังใจฮึกเหิมรื่นเริง  กล้าหาญองอาจพร้อมจะสู้ศึกทุกตัวคน  ทรงมีอุบายในการบำรุงน้ำใจนักรบของพระองค์อย่างยอดเยี่ยม  ผิดกับทัพพระมหาอุปราชาเมืองหงสาวดีเมื่อเห็นเศวตฉัตรพระคชาธารหัก จากคุณ : กัมม์ - [ 17 มิ.ย. 49 15:48:22 ]

ความคิดเห็นที่ 5 (ต่อ)          ถึงจันทร์ เดือนยี่ แรม ๒ ค่ำ  กองทัพทั้งปวงเตรียมพร้อมแต่เวลาเช้า  สมเด็จพระนเรศวรกับสมเด็จพระเอกาทศรถต่างแต่งพระองค์ทรงเครื่องพิชัยยุทธ  ให้ผูกช้างชนะงาชื่อ พลายภูเขาทอง อันขึ้นระวางเป็น เจ้าพระยาไชยานุภาพ เป็นช้างพระที่นั่งของสมเด็จพระนเรศวร  เจ้ารามราฆพเป็นกลางช้าง  นายมหานุภาพเป็นควาญ  อีกช้างหนึ่งชื่อ พลายบุญเรือง ขึ้นระวางเป็น เจ้าพระยาปราบไตรจักร เป็นช้างพระที่นั่งของสมเด็จพระเอกาทศรถ  หมื่นภักดีศวรเป็นกลางช้าง  ขุนศรีคชคงเป็นควาญ  พร้อมด้วยนายแวงจตุลังคบาท พวกทหารคู่พระราชหฤทัยสำหรับรักษาพระองค์  และกระบวนช้างดั้งกันทั้งปวงเตรียมอยู่พร้อม          พอสมเด็จพระนเรศวรทรงเครื่องแล้วก็ได้ยินเสียงปืนลั่นทางหน้าทัพ  ดำรัสสั่งให้จมื่นทิพเสนา ปลัดกรมตำรวจ เอาม้าเร็วรีบไปสืบดูว่าเป็นอย่างไร  จมื่นทิพเสนาได้ตัวขุนหมื่นพระยาศรีไสยณรงค์มากราบทูลรายงาน  ว่าพระยาศรีไสยณรงค์ยกไปรบข้าศึกที่ตำบลดอนเผาข้าว  เมื่อเวลารุ่งเช้าวันแรม ๒ ค่ำนั้น  ข้าศึกมากนักต้านทานไม่ไหวจึงแตกมา          สมเด็จพระนเรศวรตรัสปรึกษานายทัพผู้ใหญ่ว่า  กองทัพพระยาศรีไสยณรงค์แตกมาอย่างนี้จะทำอย่างไรดี  พวกนายทัพเห็นกันโดยมากว่า  ควรจะให้มีกองทัพหนุนออกไปช่วยพระยาศรีไสยณรงค์ต้านทานข้าศึกไว้ให้อยู่เสียก่อน  แล้วจึงยกกองทัพหลวงออกตีต่อภายหลัง          สมเด็จพระนเรศวรไม่ทรงเห็นชอบด้วย  ตรัสว่ากองทัพแตกฉานมาอย่างนี้  แล้วให้กองทัพไปหนุน ไหนจะรับไว้อยู่  มาปะทะกันเข้าก็จะพากันแตกลงมาด้วยกัน  ทรงพระราชดำริเปลี่ยนกระบวนรบใหม่ในขณะนั้น  จะเข้าตีโอบข้างข้าศึกในเวลาเมื่อไล่กองทัพไทยมา            จึงตรัสสั่งให้จมื่นทิพเสนา จมื่นราชามาตย์ขึ้นม้าเร็วรีบไปประกาศแก่พวกกองทัพพระยาศรีไสยณรงค์  ว่าอย่าให้รั้งรอรับข้าศึกเลย  ให้เปิดหนีไปเถิด  และให้ไปบอกตามกองทัพที่เตรียมไว้ให้เตรียมตัวออกรบรุกข้าศึก  ฝ่ายพวกกองทัพพระยาศรีไสยณรงค์ได้ทราบกระแสรับสั่ง  ต่างก็รีบหนีเอาตัวรอดแตกกระจายไปไม่เป็นหมวดเป็นกอง  ข้าศึกเห็นกองทัพไทยแตกฉานได้ที(๑)ก็รีบติดตามมาไม่หยุดยั้ง          สมเด็จพระนเรศวรสงบทัพหลวงรออยู่จนเวลาเช้า ๑๑ นาฬิกา  เห็นข้าศึกไล่ตามมาไม่เป็นกระบวนสมคะเน  ก็ตรัสสั่งให้บอกสัญญากองทัพทั้งปวงให้ยกออกตีโอบข้าศึก  และในขณะนั้นส่วนพระองค์ก็เสด็จขึ้นทรงช้างชนะงาเหมือนกันกับสมเด็จพระเอกาทศรถ  นำกองทัพหลวงเข้าตีโอบกองทัพหน้าข้าศึกในทันที            แต่ส่วนกองทัพท้าวพระยาเปลี่ยนกระบวนตามรับสั่งช้าบ้างเร็วบ้าง  ยกไปไม่ทันเสด็จโดยมาก  มีแต่กองทัพพระยาศรีหราชเดโชชัยกับกองทัพเจ้าพระยามหาเสนาซึ่งเป็นปีกขวาตามกองทัพหลวงเข้าจู่โจมตีข้าศึก            กองหน้าข้าศึกกำลังระเริงไล่มาโดยประมาท  หมายแต่จะจับเอาช้างม้าเครื่องศัสตราวุธของไทย  มิได้ระแวงว่าจะมีกองทัพไทยไปตีโอบ  ก็เสียทีป่วนปั่นแล้วเลยแตกหนีเป็นอลม่าน          ขณะนั้นช้างพระที่นั่งที่สมเด็จพระนเรศวรกับสมเด็จพระเอกาทศรถทรงไป  เป็นช้างชนะงากำลังตกมันทั้งสองช้าง  ครั้นเห็นช้างข้าศึกกลับหน้าพากันหนีก็ออกแล่นไล่ไปโดยเมาน้ำมัน  พาสมเด็จพระนเรศวรกับสมเด็จพระเอกาทศรถเข้าไปในกลางหมู่ข้าศึก  มีแต่จตุลังคบาทกับทหารรักษาพระองค์ตามติดไป  รี้พลที่รบไล่ข้าศึกตามช้างพระที่นั่งไม่ทัน  เพราะในเวลานั้นกำลังรบพุ่งกันโกลาหนฝุ่นฟุ้งตลบจนมืดมัวไปทั่วทิศ  พวกนายทัพนายกองไม่เห็นว่าช้างพระที่นั่งไปถึงไหน  พวกข้าศึกก้ไม่เห็นพระองค์ถนัด  แม้พระองค์สมเด็จพระนเรศวรเองก็ไม่ทรงทราบว่าไล่ข้าศึกไปถึงไหน          จนเวลาฝุ่นจางทอดพระเนตรไปเห็นพระมหาอุปราชาทรงพระคชาธารยืนพักช้างอยู่ในร่มไม้  กับช้างท้าวพระยาอีกหลายตัว  จึงทรงทราบว่าช้างพระที่นั่งพาไล่เข้าไปจนถึงในกองทัพหลวงของข้าศึกซึ่งมิได้แตกฉาน            แต่สมเด็จพระนเรศวรทรงมีพระสติมั่นไม่หวั่นหวาด  คิดเห็นในทันทีว่าทางที่จะเอาชัยชนะได้ยังมีอยู่อย่างเดียว  ก็ขับช้างพระที่นั่งตรงไปยังหน้าช้างพระมหาอุปราช  แล้วร้องตรัสไปโดยฐานที่คุ้นเคยกันมาอย่างแต่ก่อนว่า "เจ้าพี่  จะยืนช้างอยู่ในร่มไม้ทำไม  เชิญเสด็จมาทำยุทธหัตถีกันให้เป็นเกียรติยศเถิด  กษัตริย์ภายหน้าที่จะชนช้างได้อย่างเราจะไม่มีแล้ว"          ขณะที่สมเด็จพระนเรศวรทรงท้าชนช้างนั้น  ที่จริงเสด็จอยู่ท่ามกลางหมู่ข้าศึก  มีแต่ช้างพระที่นั่งสองช้างกับพวกทหารรักษาพระองค์ไม่กี่คน  ถ้าพระมหาอุปราชาไม่รับชนช้าง  สั่งให้พวกกองทัพรุมรบพุ่งก็น่าจะไม่พ้นอันตราย  แต่พระมหาอุปราชาพระหฤทัยก็เป็นวิสัยกษัตริย์เหมือนกัน  เมื่อได้ฟังสมเด็จพระนเรศวรท้าชนช้างจะไม่รับก็ละอาย  จึงทรงช้างพลายพัทธกอซึ่งเป็นช้างชนะงา  ขับตรงออกมาชนกับเจ้าพระยาไชยานุภาพ ช้างทรงของสมเด็จพระนเรศวร          ฝ่ายเจ้าพระยาไชยานุภาพกำลังคลั่งน้ำมัน  เห็นช้างข้าศึกตรงออกมาก็เข้าโถมแทงทันทีไม่ยับยั้ง  เสียที  พลายพัทธกอได้ล่างแบกรุนเอาเจ้าพระยาไชยานุภาพเบนจะขวางตัว  พระมหาอุปราชาได้ทีก็ฟันด้วยพระแสงของ้าว          แต่สมเด็จพระนเรศวรเบี่ยงพระองค์หลบทัน  ถูกแต่ชายพระมาลาหนังซึ่งทรงในวันนั้นบิ่นไป  พอเจ้าพระยาไชยานุภาพสะบัดหลุดแล้วกลับชนได้ล่างแบกถนัด  รุนเอาพลายพัทธกอหันเบนไป  สมเด็จพระนเรศวารก็จ้วงฟันด้วยพระแสงของ้าวถูกพระมหาอุปราชาที่ไหล่ขวาขาด  ซบสิ้นพระชนม์อยู่บนคอช้าง          ส่วนสมเด็จพระเอกาทศรถก็ได้ชนช้างกับเจ้าเมืองจาปะโร  ฟันเจ้าเมืองจาปะโรตายเหมือนกัน            ท้าวพระยาเมืองหงสาวดีเห็นพระมหาอุปราชาเสียทีถูกฟัน  ต่างก็กรูกันเข้ามาช่วยแก้ไข  เอาปืนระดมยิงถูกพระหัตถ์ถึงบาดเจ็บ  และถูกนายมหานุภาพควาญช้างพระที่นั่งกับหมื่นภักดีศวรกลางช้างสมเด็จพระเอกาทศรถตายทั้งสองคน            ขณะนั้น พอรี้พลกองทัพหลวงและกองทัพเจ้าพระยามหาเสนา  พระยาสีหราชเดโชชัย ตามไปถึงทันเข้าก็เข้ารบพุ่ง  แก้กันเอาสมเด็จพระนเรศวรกับสมเด็จพระเอกาทศรถถอยออกมาพ้นจากกองทัพข้าศึกได้          ขณะนั้นการรบพุ่งคงหยุดลงเอง  เพราะพวกเมืองหงสาวดีกำลังตกใจด้วยจอมพลสิ้นพระชนม์  ไม่มีใครจะบัญชาการศึก  ก็คิดแต่จะพาพระศพกลับไป  ข้างฝ่ายพวกกรุงศรีอยุธยาก็กำลังตกใจด้วยสมเด็จพระนเรศวรกับสมเด็จพระเอกาทศรถถูกล้อมรบจวนเป็นอันตราย  เพิ่งแก้เอาออกมาได้  ก็หมายแต่จะพามาให้พ้นภัย  ทั้งกองทัพที่ตามไปก็ไม่พรักพร้อมกัน  จึงพากันทูลขอให้เสด็จกลับมาค่ายหลวง  เห็นจะต้องมาจัดกองทัพเสียเวลาอยู่สักวันหนึ่งหรือสองวัน  จึงได้ยกไปตามข้าศึก          แต่ข้าศึกรีบล่าถอยไปเสียก่อนมากแล้ว  ทันแต่กองทัพที่รั้งหลัง ณ เมืองกาญจนบุรีก็ตีแตกพ่ายไป  ได้ช้างม้าเครื่องศัสตราวุธ  และจับตัวเจ้าเมืองมะลวน  ซึ่งเป็นควาญช้างทรงของพระมหาอุปราชามาได้ด้วย  ไทยเห็นจะรู้รายการทัพทางฝ่ายหงสาวดีจากคำให้การของเจ้าเมืองมะลวน  แล้วสมเด็จพระนเรศวรโปรดให้ปล่อยตัวไป  ให้ไปทูลพรรณนาถวายพระเจ้าหงสาวดีถึงที่พระมหาอุปราชามาทำยุทธหัตถีนั้น(๒)           .................................................................................................................................................... (๑)  ที่ข้าศึกเห็นว่าได้ที  เพราะเข้าตามยุทธวิธีที่พระมหาอุปราชาปรึกษาเสนาบดีได้เห็นชอบกำหนดแผนการรบไว้แต่แรก  คือตีทัพไทยให้แตกแต่แรกแล้วตามติดตามตีต่อเข้าไป  โดยอย่าให้มีเวลาตั้งตัว  (ก็เห็นจะได้พระนครศรีอยุธยา) (๒)  ถ้าฆ่าเจ้าเมืองมะลวนเสียแต่ตอนจับได้  ท้าวพระยาหงสาวดีคนอื่นอีกมากอาจจะรอดชีวิตก็ได้  แต่เมื่อเจ้าเมืองมะลวนกลับไปทูลเหตุการณ์ให้พระเจ้าหงสาวดีให้ทรงทราบ  เมื่อทรงฟังจึงทรงพิโรธหนักขึ้น  ท้าวพระยาหงสาวดีจึงต้องตายลงอีกมาก  ถึงการยุทธในสมรภูมิจะจบลงไปแล้ว  สมเด็จพระนเรศวรก็ทรงมีกลยุทธที่จะเอาชีวิตข้าศึกได้ จากคุณ : กัมม์ - [ 17 มิ.ย. 49 15:48:39 ]

ความคิดเห็นที่ 6 พรุ่งนี้ขออนุญาตลาพัก ๑ วันนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 17 มิ.ย. 49 15:51:09 ]

ความคิดเห็นที่ 7 Thank you Khun กัมม์! จากคุณ : Louvorian - [ 18 มิ.ย. 49 02:35:30 ]

ความคิดเห็นที่ 8 ขอบคุณครับ คุณกัมม์ ^__^ จากคุณ : โก้ (เซโก้4) - [ 18 มิ.ย. 49 23:54:07 ]

ความคิดเห็นที่ 9 ขอบคุณทุกๆท่าน  เช่นกันครับ ทราบว่า คุณ Louvorian ไม่ได้อยู่ในไทย และทำงานเป็นหน้าเป็นตาให้กับประเทศ...ขอบคุณครับ ตอนนี้อยู่ส่วนไหนของโลกครับ มาติดตามกองทัพสมเด็จพระนเรศวรกันต่อนะครับ ขอเวลาเดี๋ยวครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 มิ.ย. 49 08:59:19 ]

ความคิดเห็นที่ 10 (ต่อ)          แม้สมเด็จพระนเรศวรเคยมีชัยชนะมาหลายครั้งแล้ว  แต่ชนะครั้งอื่นไม่สำคัญเหมือนชนะยุทธหัตถีครั้งนี้  เพราะในชมพูทวีปถือกันเป็นคติมาแต่ดึกดำบรรพ์ว่า  การชนช้างเป็นยอดความสามารถของนักรบด้วยเป็นการต่อสู้กันตัวต่อตัว  แพ้ชนะกันแต่ด้วยความคล่องแคล่วกล้ากับชำนิชำนาญการขับขี่ช้างชน  มิได้อาศัยกำลังรี้พลหรือกลอุบายอย่างใด  เพราะฉะนั้นถ้ากษัตริย์พระองค์ใดทำยุทธหัตถีมีชัยชนะ  ก็นับถือว่ามีพระเกียรติยศอย่างสูงสุด  ถึงผู้แพ้ก็ยกย่องว่าเป็นนักรบแท้  มิได้ติเตียนเลย  คติที่กล่าวมานี้ก็เป็นความนิยมของไทยเหมือนกับชาติอื่น          พระเกียรติยศของสมเด็จพระนเรศวรจึงถึงที่เป็นวีรกษัตริย์  สมบูรณ์เมื่อมีชัยชนะครั้งนี้  แม้เครื่องทรงเมื่อทำยุทธหัตถีคือ พระมาลา  ก็ได้นามว่า "พระมาลาเบี่ยง"  พระแสงที่ฟันพระมหาอุปราชาก็ได้นามว่า "พระแสงของ้าวเจ้าพระยาแสนพลพ่าย"  นับในเครื่องราชูปโภคศักดิ์สิทธิ์ด้วยกันกับ "พระแสงปืนข้ามแม่น้ำสะโตง" และ "พระแสงดาบคาบค่าย"  ซึ่งกล่าวมาแล้วสืบต่อมาในเมืองไทยทุกรัชกาล          สมเด็จพระนเรศวรเสด็จกลับถึงพระนคร  ยังทรงโทมนัสที่ไม่สามารถจะตีกองทัพข้าศึกให้แตกยับเยินไปได้หมดเหมือนครั้งก่อน  เพราะเหตุที่กองทัพท้าวพระยาไม่ตามเสด็จไปให้ทันรบพุ่งพร้อมกันตามรับสั่ง  จึงให้ลูกขุนพิจารณาพิพากษาโทษแม่ทัพนายกองตามอัยการศึก            ลูกขุนปรึกษาวางบทว่า  พระยาศรีไสยณรงค์มีความผิดฐานบังอาจฝ่าฝืนพระราชโองการไปรบพุ่งข้าศึกโดยพลการจนเสียทีทัพแตกมา  และเจ้าพระยาจักรี พระยาพระคลัง พระยาเทพอรชุน พระยาพิชัยสงคราม พระยารามคำแหง มีความผิดฐานละเลยไม่ตามเสด็จให้ทันตามรับสั่ง  โทษถึงประหารชีวิตทั้ง ๖ คน  ดำรัสสั่งให้เอาตัวไปจำตรุไว้  พอพ้นวันพระแล้วให้เอาไปประหารชีวิตเสียตามคำลูกขุนพิพากษา          แต่เมื่อมหาสังฆนายกวันแรม ๑๔ ค่ำ เดือนยี่ ก่อนวันพระ  สมเด็จพระวันรัตนวัดป่าแก้วกับพระราชาคณะรวม ๒๕ รูป  เข้าไปถามข่าวถึงการที่เสด็จสงครามตามประเพณี  สมเด็จพระนเรศวรตรัสเล่าแถลงการทั้งปวง  ตั้งแต่ต้นจนได้ทำยุทธหัตถีมีชัยชนะพระมหาอุปราชา  ให้พระราชาคณะทั้งปวงฟัง  (ต่อไปนี้คัดสำนวนในหนังสือพระราชพงศาวดารมาลงบางแห่ง  ตามที่หมายสำคัญไว้)            สมเด็จพระวันรัตน  ถวายพระพรถามว่า "สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้ามีชัยแก่ข้าศึก  เหตุไฉนข้าราชการทั้งปวงจึงต้องราชทัณฑ์เล่า"          สมเด็จพระนเรศวรตรัสตอบว่า " นายทัพนายกองเหล่านี้มันกลัวข้าศึกมากกว่ากลัวโยม  ละให้แต่โยมสองคนพี่น้องฝ่าเข้าไปในท่ามกลางศึก  จนได้ทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชา  ต่อมีชัยชนะกลับมาจึงได้เห็นหน้ามัน  นี่หากว่าโยมยังไม่ถึงที่ตาย  หาไม่แผ่นดินก็จะเป็นของชาวหงสาวดีเสียแล้ว  เพราะเหตุนี้โยมจึงให้ลงโทษมันตามอาญาศึก"           สมเด็จพระวันรัตนจึงถวายพระพร "อาตมาภาพพิเคราะห์ดูข้าราชการเหล่านี้  ที่จะไม่กลัวพระราชสมภารเจ้านั้นหามิได้  เหตุทั้งนี้เห็นจะเผอิญเป็น  เพื่อจะให้พระเกียรติยศพระราชสมภารเจ้าเป็นมหัศจรรย์ดอก  เหมือนสมเด็จพระสรรเพ็ชญ์พุทธเจ้าเมื่อ (วันจะตรัสรู้พระโพธิญาณ) พระองค์เสด็จเหนืออปราชิตบัลลังก์ใต้ควงไม้พระมหาโพธิ ณ เพลาสายัณห์ครั้งนั้น  เทพเจ้าก็มาเฝ้าพร้อมอยู่ทั้งหมื่นจักรวาล  พระยาวัสวดีมารยกพลเสนามาผจญ  ถ้าพระพุทธองค์ได้เทพเจ้าเป็นบริวารมีชัยแก่พระยามาร  ก็จะหาสู้เป็นมหัศจรรย์นักไม่  นี่เผอิญให้หมู่อมรอินทร์พรหมทั้งปวงปลาศนาการหนีไปสิ้น ยังแต่พระองค์เดียว  อาจสามารถผจญพระยามาราธิราชกับพลเสนามารให้ปราชัยพ่ายแพ้ได้  สมเด็จพระบรมโลกนาถเจ้าจึงได้พระนามว่า พระพิชิตมารโมลีศรีสรรเพชดาญาณ  เป็นมหามหัศจรรย์บันดาลไปทั่วอนันตโลกธาตุ  เบื้องบนตราบเท่าถึงภวัคพรหม  เบื้องต่ำตลอดถึงอโธภาคอเวจีเป็นที่สุด  พิเคราะห์ดูก็เหมือนพระราชสมถารเจ้าทั้งสองพระองค์ครั้งนี้  ถ้าเสด็จพร้อมด้วยเสนางคนิกรโยธาทวยหาญมาก  และมีชัยแก่พระมหาอุปราชา ก็จะหาสู้เป็นมหัศจรรย์แก่พระเกียรติยศ  ให้ปรากฏไปในนานาประเทศธานีใหญ่น้อยทั้งปวงไม่  พระราชสมภารเจ้าอย่าทรงพระปิริวิตกน้อยพระทัยเลย  อันเหตุที่เป็นทั้งนี้  เพื่อเทพยเจ้าทั้งปวงอันรักษาพระองค์จักสำแดงพระเกียรติยศ ดุจอาตมาภาพถวายพระพรเป็นแท้"          สมเด็จพระนเรศวรเป็นเจ้าได้ทรงฟังสมเด็จพระวันรัตนถวายวิสัชนากว้างขวาง  ออกพระนามสมเด็จพระบรมอัครโมลีโลกครั้งนั้น  ระลึกถึงพระคุณนามอันยิ่ง  ก็ทรงพระปีติโสมนัสตื้นเต็มพระกมลหฤทัยปราโมทย์  ยกพระกรประณมเหนือพระอุตตมางคศิโรตม์นมัสการ  แย้มพระโอษฐ์ว่า  "สาธุ สาธุ  พระผู้เป็นเจ้าว่านี้ควรหนักหนา"          สมเด็จพระวันรัตนเห็นว่าพระมหากษัตริย์คลายพระพิโรธแล้ว  จึงถวายพระพรว่า "อาตมาภาพพระราชาคณะทั้งปวง  เห็นว่าข้าราชการซึ่งเป็นโทษเหล่านี้ก็ผิดหนักหนาอยู่แล้ว  แต่ทว่าได้ทำราชการมาแต่ครั้งสมเด็จพระบรมอัยกาธิราช  และสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง  ทั้งทำราชการในใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทของพระราชสมภารเจ้าแต่เดิมมา  ดุจพุทธบรษัทของสมเด็จบรมครูก็เหมือนกัน  อาตภาพทั้งปวงขอพระราชทานโทษคนเหล่านี้ไว้สักครั้งหนึ่งเถิด  จะได้ทำราชการฉลองพระเดชพระคุณสืบไป"          สมเด็จพระนเรศแวรตรัสตอบว่า "พระผู้เป็นเจ้าขอแล้ว  โยมก็จะถวาย  แต่ทว่าจะต้องให้ไปตีเอาเมืองตะนาวศรี เมืองทะวาย แก้ตัวก่อน"          สมเด็จพระวันรัตนถวายพระพรว่า "การซึ่งจะใช้ไปตีบ้านเมืองนั้น  ก็สุดแต่พระราชสมภารเจ้าจะสงเคราะห์  มิใช่กิจของอาตมาภาพทั้งปวงอันเป็นสมณะ"          ยังมีของโบราณปรากฏอยู่บางสิ่ง  ซึ่งชวนให้เห็นว่าเมื่อสมเด็จพระวันรัตนทูลขอโทษข้าราชการแล้ว  ได้ทูลแนะนำสมเด็จพระนเรศวรให้เฉลิมพระเกียรติที่มีชัยครั้งนั้นด้วยทรงบำเพ็ญกุศลกรรม  และคงยกเรื่องประวัติพระเจ้าทุษฐคามนีมหาราช  อันมีในคัมภีร์มหาวงศ์พงศาวดารลังกาทวีปมาทูลถวายเป็นตัวอย่าง            ในเรื่องนั้นว่า  เมื่อ พ.ศ. ๓๓๘  พวกทมิฬมิจฉาทิฏฐิยกกองทัพข้ามจากชมพูทวีปมาตีได้เกาะลังกา  แล้วครอบครองบ้านเมืองอยู่หลายปี  ทุษฐคามนีกุมารราชโอรสของพระเจ้ากากะวรรดิศ  ซึ่งเป็นกษัตริย์สิงหลถือพระพุทธศาสนา  หนีไปอยู่บนเขา  พยายามรวบรวมรี้พลยกไปตีเอาบ้านเมืองคืน  ได้รบพระยาเอฬาระทมิฬซึ่งครองเมืองลังกาถึงชนช้างกันตัวต่อตัวที่ชานเมืองอนุราธบุรีราชธานี  ทุษฐคามนีกุมารมีชัยชนะฆ่าพระยาเอฬาระทมิฬตายกับคอช้าง  ได้เมืองลังกาคืนจากพวกมิจฉาทิฏฐิ  มีพระเกียรติเป็นมหาราชสืบมาในพงศาวดาร          และเมื่อพระเจ้าทุษฐคามนีทำยุทธหัตถีมีชัยครั้งนั้น  โปรดให้สร้างพระเจดีย์ขึ้นไว้เป็นอนุสรณ์ตรงที่ชนช้างกับพระยาเอฬาระทมิฬองค์หนึ่ง  แล้วให้สร้างพระมหาสถูปอันมีนามว่า  มริจิวัตรเจดีย์ ขึ้นในเมืองราธบุรีอีกองค์หนึ่ง  เฉลิมพระเกียรติปรากฏสืบมากว่าพันปี          สมเด็จพระนเรศวรทรงพระราชดำริเห็นชอบด้วย  จึงโปรดให้สร้างพระสถูปเป็นอนุสรณ์ไว้ในทุ่งหนองสาหร่าย  ตรงที่ทำยุธทหัตถีกับพระมหาอุปราชาองค์หนึ่ง  และทรงสร้างพระมหาสถูปขึ้นที่วัดป่าแก้วขนานนามว่า ชัยมงคลเจดีย์ อีกองค์หนึ่ง (คือพระเจดีย์องค์ใหญ่ที่อยู่ทางฝ่ายตะวันออกทางรถไฟ  แลเห็นเมื่อก่อนเข้าเขตพระนครศรีอยุธยา)          นอกจากนั้นปรากฏในหนังสือพระราชพงศาวดาร  และในกฏหมายลักษณะกบฏศึก  ว่าพระราชทานบำเหน็จแก่ข้าราชการที่ได้ตามเสด็จไปรบครั้งนั้นตามความชอบทั่วกัน  ตลอดจนถึงพวกไพร่พลที่ได้รบพุ่งครั้งนั้น  โปรดให้ยกส่วยและอากรที่ติดค้างพระราชทาน  ผู้ไปตายในที่รบก็โปรดให้เอาลูกและพี่น้องมาเลี้ยง  ถ้ามีหนี้หลวงติดค้างก็ยกพระราชทานมิให้เรียกจากครอบครัว  แม้จนผู้ที่ถวายลูกหลานให้ไปรบพุ่ง ถ้าเป็นหนี้หลวงก็ยกพระราชทานเหมือนกัน  คงจะมีอย่างอื่นอีก  ทั้งการพระราชกุศลที่ทรงบำเพ็ญ  และบำเหน็จที่ทรงพระราชทานครั้งนั้น  แม้เจ้าพระยาไชยานุภาพช้างพระที่นั่งที่ชนชนะ  ก็โปรดให้เปลี่ยนนามเพิ่มเกียรติเป็น เจ้าพระยาปราบหงสาวดี ตามประเพณีโบราณ  ให้สมกับเป็นมงคลหัตถีในการสงครามครั้งนั้น แก้ไขเมื่อ 19 มิ.ย. 49 10:53:58 จากคุณ : กัมม์ - [ 19 มิ.ย. 49 10:40:17 ]

ความคิดเห็นที่ 11 (ต่อ)          ในปลายปีมะโรง พ.ศ. ๒๑๓๕ นั้น  สมเด็จพระนเรศวรดำรัสสั่งให้เจ้าพระยาจักรีเป็นแม่ทัพคุมพล ๕๐,๐๐๐ ไปตีเมืองตะนาวศรีทัพ ๑  ให้พระยาพระคลังเป็นแม่ทัพคุมพล ๕๐,๐๐๐ ไปตีเมืองทะวายทัพ ๑  แก้ตัวที่ได้มีความผิด  พวกข้าราชการที่มีความผิดครั้งเดียวกันก็ให้เข้ากองทัพไปด้วยทั้ง ๒ ทาง            เมืองตะนาวศรีและเมืองทะวายนั้น  เคยเป็นเมืองขึ้นของไทยมาแต่ครั้งกรุงสุโขทัย  พม่าชิงเอาไปเมื่อพระเจ้าหงสาวดีบุเรงนองตีได้กรุงศรีอยุธยา  ด้วยเหตุนั้นพอมีโอกาส  สมเด็จพระนเรศวรจึงให้ไปตีเอากลับคืน            แต่เมืองทั้งสองนี้การปกครองผิดกัน  เมืองทะวายอยู่ต่อแดนเมืองมอญข้างเหนือเมืองตะนาวศรี  ไพร่บ้านพลเมืองเป็นทะวายชาติหนึ่งต่างหาก  การปกครองเคยตั้งทะวายเป็นเจ้าเมืองกรมการทั้งหมด จึงเป็นแต่ขึ้นกรุงฯเหมือนอย่างเป็นประเทศราชอันหนึ่ง ไม่สนิทนัก            ส่วนเมืองตะนาวศรีซึ่งอยู่ใต้เมืองทะวายลงมาต่อกับเมืองชุมพรนั้น  ไพร่บ้านพลเมืองมีทั้งพวกเมงและไทยปะปนกัน  และมีเหตุอีกอย่างหนึ่งด้วยเมืองตะนาวศรีมีเมืองมะริดเป็นเมืองขึ้น  ตั้งอยู่ที่ริมทะเล  เป็นเมืองท่าสำหรับเรือกำปั่นแขกฝรั่งไปมาค้าขายและขนส่งสินค้ามาทางบกถึงกรุงศรีอยุธยาได้สะดวก  เพราะฉะนั้นจึงตั้งข้าราชการไทยออกไปเป็นเจ้าเมืองตะนาวศรีอย่างเมืองพระยามหานครแต่โบราณ          เมื่อพม่าชิงเอาเมืองทะวายเมืองตะนาวศรีไปก็เอาแบบอย่างไทยไปปกครอง  คือให้พวกทะวายปกครองกันเอง  และให้ข้าราชการพม่าลงมาครองเมืองตระนาวศรีกับเมืองมะริด            เมื่อพม่าเจ้าเมืองมะริดได้ข่าวว่ากองทัพไทยจะยกไปตีเมืองก็รีบบอกขึ้นไปยังเมืองหงสาวดี  เวลานั้นพระเจ้าหงสาวดีก็กำลังกริ้วพวกท้าวพระยาที่มาในกองทัพพระมหาอุปราชา  ว่าปล่อยให้พระราชโอรสเป็นอันตราย  จึงตรัสสั่งให้ท้าวพระยาเหล่านั้นคุมกองทัพลงมารักษาเมืองทะวาย เมืองตะนาวศรี เพื่อรบกับไทยแก้ตัวใหม่            แต่เมื่อขณะกำลังเกณฑ์ทัพอยู่ที่เมืองหงสาวดีนั้น  เจ้าพระยาจักรียกไปถึงเมืองตะนาวศรีก่อน  ให้กองทัพล้อมเมืองไว้  พม่าเจ้าเมืองตะนาวศรีต่อสู้อยู่ได้ ๑๕ วัน  ก็เสียเมืองแก่เจ้าพระยาจักรี  ส่วนกองทัพพระยาพระคลังซึ่งยกไปตีเมืองทะวาย  ได้รบพุ่งกับข้าศึกที่ด้านเชิงเขาบรรทัด บ้านหวุ่นโพะ  กองทัพไทยเห็นพม่ายกถลำเข้ามาในที่ซุ่ม  ก็ออกระดมตีทั้ง ๒ ทัพ  ข้าศึกไม่รู้ตัวก็แตกฉานยับเยิน  เสียช้างม้าผู้คนและเครื่องศัสตราวุธแก่ไทยเป็นอันมาก  ไทยจับได้นายทัพนายกอง ๑๑ คน  ไพร่พลกว่า ๔๐๐ คน  เป็นเสร็จการรบได้เมืองทะวายและเมืองตะนาวศรีกลับคืนมาเป็นของไทยดังแต่ก่อน          ตั้งแต่สมเด็จพระนเรศวรเสวยราชย์เมื่อปีขาล พ.ศ. ๒๑๓๓  ยังเสด็จประทับอยู่ที่วังจันทร์ต่อมาอีก ๒ ปี  จนตีได้เมืองทะวายและเมืองตะนาวศรีแล้ว  จึงทำพิธีเฉลิมพระราชมนเทียร เสด็จไปประทับในราชวังหลวงเมื่อเดือน ๑๐ ปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๑๓๖  แล้วโปรดให้กลับตั้งหัวเมืองเหนือซึ่งได้ทิ้งให้ร้างอยู่ ๘ ปีขึ้นอย่างเดิม  และทรงตั้งข้าราชการที่มีความชอบเป็นเจ้าเมือง  คือให้พระยาชัยบุรี(น่าจะเป็นคนเดียวกับพระชัยบุรี หทารเอกที่เป็นข้าหลวงเดิม  เคยรบพุ่งมาแต่แรก)เป็นเจ้าพระยาสุรสีห์ฯ เจ้าเมืองพิษณุโลก  ให้พระยาศรีไสยณรงค์(ดูก็น่าจะเป็นคนเดียวกับพระศรีถมอรัตน ทหารเอกที่เคยเป็นคู่กับพระชัยบุรี)เป็นเจ้าเมืองตะนาวศรี  ให้พระศรีเสาวราชเป็นเจ้าเมืองสุโขทัย  ให้พระองค์ทองราชนิกุลเป็นเจ้าเมืองพิชัย  และให้หลวงจ่า(แสนย์)เป็นเจ้าเมืองสวรรคโลก  ส่วนพวกที่ไปรบพุ่งแก้ตัวจนได้เมืองทะวายเมืองตะนาวศรี  มีเจ้าพระยาจักรีและพระยาพระคลังเป็นต้น  ก็คงได้รับบำเหน็จตามสมควรแก่ความชอบทั่วกัน จากคุณ : กัมม์ - [ 19 มิ.ย. 49 13:18:55 ]

ความคิดเห็นที่ 12 (๓)          พอเสร็จสงครามตีเมืองทะวายเมืองตะนาวศรีแล้ว  สมเด็จพระนเรศวรเสด็จยกทัพไปตีเมืองเขมร  ในปลายปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๑๓๖ นั้น  ตามที่มุ่งหมายมาช้านาน  ด้วยเมืองเขมรเดิมเป็นประเทศราชขึ้นกรุงศรีอุธยาอยู่แต่ก่อน  ครั้นเมืองไทยถึงยุคเข็ญเมื่อรบแพ้พระเจ้าหงสาวดีบุเรงนอง  พระบรมราชาเจ้ากรุงกัมพูชาก็เป็นกบฏ  บังอาจเข้ามาตีเมืองไทยซ้ำเติมในเวลาเมื่อกำลังปลกเปลี้ยเป็นหลายครั้งดังกล่าวมาแล้ว            ครั้นสมเด็จพระนเรศวรทรงสามารถกลับตั้งเมืองไทยเป็นอิสระขึ้นได้  นักพระสัฏฐาซึ่งได้ครองกรุงกัมพูชาต่อพระบรมราชา  เกรงว่าไทยจะออกไปตีเมืองเขมรแก้แค้น  จึงแต่งทูตให้เข้ามาขอเป็นทางไมตรีดีกับไทย  แต่เป็นอย่างประเทศเสมอกัน  เวลานั้นไทยกำลังเตรียมจะต่อสู้ศึกหงสาวดี  สมเด็จพระมหาธรรมราชาฯไม่อยากจะให้เขมรเป็นข้าศึกอยู่อีกฝ่ายหนึ่ง  ก็ทรงรับทางไมตรีของเขมร  ด้วยเหตุนั้นนักพระสัฏฐาจึงให้พระศรีสุพรรณมาธิราช  ซึ่งเป็นอนุชาเข้ามาเจริญทางพระราชไมตรีและยังอยู่ในกรุงศรีอยุธยา          เมื่อสมเด็จพระนเรศวรรบชนะพระเจ้าเชียงใหม่ที่บ้านสระเกศ  พระสณีสุพรรณมาธิราชเห็นจะตามเสด็จสมเด็จพระมหาธรรมราชาฯขึ้นไปรับสมเด็จพระนเรศวรด้วย  แต่เมื่อเรือลำทรงของสมเด็จพระนเรศวรผ่านมา  พระศรีสุพรรณมาธิราชนั่งดูอย่างวางตัวตีเสมอ  ก็ทำให้สมเด็จพระนเรศวรทรงขัดเคืองอีกครั้งหนึ่ง          แต่มาทรงขัดเคืองถึงที่สุดเมื่อครั้งพระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงยกกองทัพใหญ่มาล้อมพระนคร  พอนักพระสัฏฐาเจ้ากรุงกัมพูชารู้ว่ากรุงศรีอยุธยาตกอยู่ในที่ยาก  คาดว่าไทยคงเสียบ้านเมืองอีก ก็ทิ้งทางไมตรี  แต่งกองทัพเข้ามาเที่ยวปล้นทรัพย์จับคนในเมืองไทย ทางแขวงเมืองปราจีนฯไปเป็นเชลย  เหมือนเช่นเคยทำมาก่อน            สมเด็จพระนเรศวรจึงทรงแค้นถึงตรัสปฏิญาณว่า  จะตีเมืองเขมรจับนักพระสัฏฐาฆ่าเสียให้จงได้  พอเสร็จศึกคราวพระมหาอุปราชาครั้งแรก  ก็ตรัสเตรียมทัพหมายจะเสด็จไปตีเมืองเขมรเมื่อปีมะโรง พ.ศ. ๒๑๓๕  แต่มีศึกพระมหาอุปราชายกเข้ามาอีกในปีมะโรงนั้น  จึงต้องรอการตีเมืองเขมรมาจนปลายปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๑๓๖          กระบวนที่สมเด็จพระนเรศวรเสด็จไปตีเมืองเขมรครั้งนี้  ดำรัสสั่งให้เกณฑ์พลเมืองนครนายก เมืองปราจีน เมืองฉะเชิงเทราและเมืองสระบุรี  เข้าเป็นกองทัพ  ให้พระยานครนายกเป็นนายพล ไปด้วยกันกับเจ้าเมืองอีก ๓ เมืองนั้น  ยกไปตั้งค่ายปลูกยุ้งฉางรวบรวมเสบียงอาหารเตรียมไว้ ณ ตำบลทำนบในหนทางที่กองทัพใหญ่จะยกไปเมืองเขมร (จะอยู่ในเขตเมืองไหนไม่รู้แน่  แต่คงใกล้กับแดนเขมร)ทัพ ๑   ให้เกณฑ์พลเมืองปักษ์ใต้ตั้งแต่เมืองสงขลาขึ้นมาจนเมืองเพชรบุรีเป็นกองทัพเรือ  ให้พระยาเพชรบุรีเป็นนายพลคุมเรือลำเลียงเสบียงอาหารไปขึ้นที่เมืองป่าสัก ในแดนเขมรทัพ ๑  ให้พระยาราชวังสันเป็นนายพล คุมทัพเรือพวกอาสาลงไปตีเมืองบันทายมาศขึ้นมาทางใต้ทัพ ๑  กองทัพบกนั้นให้เจ้าพระยานครราชศรีมา  เกณฑ์พลในเมืองนั้นเข้ากองทัพยกลงไปทางเมืองเสียมราฐทาง ๑  ส่วนกองทัพหลวงตั้งประชุมพลที่ทุ่งหันตราชานพระนคร  โปรดให้พระยาราชมนู (ทหารเอก  เห็นจะเป็นพระยามาแต่ครั้งรบที่บ้านสระเกศ ดังกล่าวมาแล้ว)คุมทัพหน้า  สมเด็จพระนเรศวรกับสมเด็จพระเอกาเสด็จเป็นกองหลวง  กำหนดนัดกองทัพทังปวงให้ไปประจบกันที่เมืองละแวก  ราชธานีของกัมพูชา          สมเด็จพระนเรศวรออกจากพระนคร  เมื่อวันเสาร์ เดือนอ้าย ขึ้น ๒ ค่ำ ปีมะแม พ.ศ. ๒๑๓๘  ยกกองทัพหลวงไปทางเมืองปราจีน  เมื่อถึงค่ายตำบลทำนบ  ตรัสสั่งให้กองทัพพระยานครนายกเข้าสมทบในกองทัพหลวงยกต่อไป          ทางฝ่ายเขมรครั้งนั้นก็เตรียมต่อสู้แข็งแรง  ปรากฏว่าในหนทางที่กองทัพหลวงจะยกเข้าไปในแดนเขมรนั้น  มีกองทัพพระยามโนไมตรีตั้งรับอยู่ที่เมืองพระตะบองแห่ง ๑  ต่อเข้าไปมีกองทัพพระสวรรคโลกตั้งรับอยู่ที่เมืองโพธิสัตว์อีกแห่ง ๑  และที่สุดก่อนจะถึงเมืองละแวก มีกองทัพใหญ่ของพระศรีสุพรรณมาธิราชตั้งรับอยู่ที่เมืองบริบูรณ์อีกแห่ง ๑  ทางอื่นก็มีกองทัพพระยาจีนจันตุ (จะเป็นคนเดียวกับที่เคยหนีไปจากเมืองไทยหรือมิใช่ สงสัยอยู่) ตั้งรักษาเมืองบันทายมาศแห่ง ๑  กองทัพพระยาวงศาธิราชตั้งรกษาเมืองป่าสักแห่ง ๑  กองทัพพระยาภิมุขวงศาตั้งอยู่ที่เมืองพนมเปญ  เป็นเขื่อนของเมืองละแวกอีกแห่ง ๑          กองทัพไทยยกลงไปถึงเมืองพระตะบอง  เห็นเขมรเป็นแต่ตั้งมั่นรักษาเมืองอยู่  พระยาราชมนูก็เข้าตีเมืองพระตะบองได้โดยง่าย  และจับตัวพระยามโนไมตรีได้ด้วย            เมื่อไปถึงเมืองโพธิสัตว์ พระยาสวรรคโลกยกกองทัพออกต่อสู้นอกเมือง  ได้รบกันถึงตะลุมบอน  พระยาราชมนูรบชนะตีได้เมืองโพธิสัตว์อีกเมือง ๑            แต่ที่เมืองบริบูรณ์กองทัพพระศรีสุพรรณมาธิราช  ที่ตั้งรักษาเมืองบริบูรณ์เป็นกองทัพใหญ่  สมเด็จพระนเรศวรทรงพระราชดำริว่า  กำลังกองทัพพระยาราชมนูจะตีให้แตกไม่ได้  จึงเสด็จยกกองทัพหลวงติดตามไป  พวกข้าศึกออกตั้งสู้นอกเมืองแห่งหนึ่ง  กองทัพไทยตีแตกหนีไป  แต่นั้นพระศรีสุพรรณมาธิราชเป็นแต่ตั้งมั่นอยู่ในเมือง  สมเด็จพระนเรศวรจึงตรัสสั่งให้ล้อมเมือง  แล้วตีหักเข้าไปทุกด้านพร้อมกันในวันเดียวก็ได้เมืองบริบูรณ์  แต่ตัวพระศรีสุพรรณมาธิราชหนีไปเมืองละแวกได้          ฝ่ายกองทัพไทยที่ยกไปทางอื่น  กองทัพพระยาราชวังสันไปถึงเมืองบันทายมาศ  ได้รบกับพระยาจีนจันตุ  พระยาจีนจันตุตายในที่รบ ก็ได้เมืองนั้น          ฝ่ายกองทัพพระยาเพชรบุรียกไปถึงเมืองป่าสัก  ได้รบกับกองทัพเรือของพระยาวงศาธิราช  พระยาวงศาธิราชถูกปืนใหญ่ตายในที่รบก้ได้เมืองป่าสัก  แล้วรวบรวมเรือยกต่อขึ้นไปถึงเมืองปากกะสัง  กำลังพระยาราชวังสันกับพระยาภิมุขวงศารบติดพันกันอยู่  พระยาเพชรบุรีก็เข้าช่วยตีกระหนาบ  ข้าศึกก็แตกหนีไป  พระยาทั้งสองจึงสมทบกันขึ้นไปยังเมืองละแวกทางข้างใต้         ฝ่ายกองทัพเจ้าพระยานครราชสีมาซึ่งยกไปทางเมืองเสียมราฐนั้น  ไม่ปรากฏว่ามีข้าศึกต่อสู้ก็ไปถึงเมืองละแวกทางด้านตะวันออกได้โดยง่าย          เวลากองทัพไทยยกลงไปครั้งนั้น  พวกไทยที่ถูกเขมรจับเอาไปเป็นเชลยแต่ก่อน  คงพากันมาหากองทัพ  เห็นจะได้รี้พลเพิ่มขึ้นอีกไม่น้อย  พอกองทัพไทยไปถึงเมืองละแวกพร้อมกันแล้ว  สมเด็จพระนเรศวรก็ตรัสสั่งให้เข้าตั้งประชิดติดไว้ทุกด้าน  และให้เตรียมตีหักเอาด้วยกำลัง            ครั้นถึงเดือน ๕   ๒ ค่ำ(๑) ปีมะเมีย พ.ศ. ๒๑๓๗  สมเด็จพระนเรศวรทรงพระคชาธารออกบัญชาการรบเอง  พอดึกเวลา ๔ นาฬิกาก็ให้สัญญากองทัพให้ตีเมืองพร้อมกันทุกด้าน  ข้าศึกต่อสู้ต้องรบพุ่งกันเป็นสามารถ  แต่พอรุ่งสว่างกองทัพไทยก็เข้าเมืองได้  และจับได้ทั้งนักพระสัฏฐาเจ้ากรุงกัมพูชา  และพระศรีสุพรรณมาธิราช            เมื่อได้เมืองละแวกแล้ว  สมเด็จพระนเรศวรตรัสสั่งให้ทำพิธีปฐมกรรมและเอาตัวนักพระสัฏฐาไปประหารชีวิตเสียตามที่ได้ทรงปฏิญาณไว้  แล้วให้ริบทรัพย์จับผู้คนเอามาเป็นเชลยศึกตามประเพณีสงครามสมัยนั้น โดยตีเมืองได้โดยต้องรบ  แต่พระศรีสุพรรณมาธิราชโปรดให้เอาตัวมาไว้ในกรุงศรีอยุธยา          ในพงศาวดารเขมรว่าเมื่อสมเด็จพระนเรศวรทรงตีเมืองเขมรได้แล้ว  โปรดให้พระมหามนตรีอยู่รักษากัมพูชา  ถ้าเช่นนั้นก็เป็นชั่วคราว ในเวลาบ้านเมืองกำลังเป็นจลาจล  ด้วยปรากฏต่อมาว่า  ไม่ช้าก็โปรดให้ราชบุตรนักพระสัฏฐาทรงพระนามว่า พระศรีสุธรรมราชา ครองกรุงกัมพูชา  แต่นั้นเมืองเขมรก็กลับเป็นประเทศราชขึ้นกรุงศรีอยุธยาเหมือนแต่ก่อนมา .................................................................................................................................................... (๑)  ต้นฉบับตก  ไม่ทราบว่าข้างขึ้นหรือข้างแรม  แต่ในพระราชพงศาวดารว่า  ขึ้น ๒ ค่ำ ปีวอกศก  สมเด็จพระนเรศวรให้หักเข้าเมืองได้ จากคุณ : กัมม์ - [ 19 มิ.ย. 49 15:10:43 ]

ความคิดเห็นที่ 13 สวัสดีค่ะคุณกัมม์ จากคุณ : little kitty - [ 19 มิ.ย. 49 16:33:51 ]

ความคิดเห็นที่ 14 สวัสดีครับ  little kitty ตอนนี้ไม่ได้สัญจรไปไหนหรือครับ เอ..หรือว่าตอนนี้ก็อยู่ต่างประเทศครับ อยู่ที่ไหนก็ขอให้โชคดี มีความสุขนะครับ ตอนต่อไป ขออนุญาตยกไว้พรุ่งนี้นะครับ วันนี้ขอพักก่อน  โดนบอลอัด จนตาแดงหมด จากคุณ : กัมม์ - [ 19 มิ.ย. 49 16:56:28 ]

ความคิดเห็นที่ 15 ตามมาอ่านต่อครับคุณกัมม์ อะฮ้า แล้วเชียร์ทีมไหนล่ะครับผม จากคุณ : วศินสุข - [ 19 มิ.ย. 49 23:42:55 ]

ความคิดเห็นที่ 16 สวัสดีครับ  คุณ วศินสุข ทำนองว่า  เข้าแก๊งไหนหัวหน้าตายหมด เชียร์ทีมไหนทีมนั้นก็แพ้  ตอนนี้คิดว่าจะเชียร์ทีมเดียวกับ คุณ วศินสุข ครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 20 มิ.ย. 49 08:32:24 ]

ความคิดเห็นที่ 17 (ต่อ)          เมื่อสมเด็จพระนเรศวรตีเมืองเขมรได้แล้ว  ต่อมาในไม่ถึงปีพระยาศรีไสยณรงค์เจ้าเมืองตะนาวศรีก็เป็นกบฏ  ดูเป็นการใหญ่โต  ถึงสมเด็จพระเอกาทศรถต้องเสด็จยกกองทัพลงไปปราบปราม  พิเคราะห์ดูน่าพิศวง  ด้วยพระยาศรีไสยณรงค์เป็นข้าหลวงเดิมของสมเด็จพระนเรศวร  ได้ทรงชุบเลี้ยงและเคยรบศัตรูเป็นคู่พระราชหฤทัยมาแต่แรก  ไฉนจึงมาคิดทรยศเป็นกบฏต่อเจ้านายของตนเอง          อีกประการหนึ่งพระยาศรีไสยณรงค์เป็นแต่เจ้าเมืองๆหนึ่ง  จะเอากำลังที่ไหนมาต่อสู้กองทัพในกรุงกับหัวเมืองอื่นที่จะยกไปปราบปราม  จะหมายพึ่งต่างประเทศ เมืองตะนาวศรีก็มิได้อยู่ติดต่อกับประเทศไหน  ที่ตั้งแข็งเมืองเป็นกบฏก็เหมือนวางบทโทษประหารชีวิตตนเอง  แม้พระยาศรีไสยณรงค์สิ้นความจงรักภักดีต่อสมเด็จพระนเรศวร  ก็ต้องคิดถึงความปลอดภัยของตนเองก่อน          ที่ว่าเป็นกบฏลอยๆจึงน่าสงสัยจะไม่ตรงกับความจริง  พิจารณาดูเรื่องประวัติของพระยาศรีไสยณรงค์ที่ปรากฏในพงศาวดาร  ประกอบกับรายการที่ปรากฏเมื่อสมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จลงไปตีเมืองตะนาวศรีครั้งนั้น  ความยุติต้องกัน  เห็นว่าเรื่องที่จริงน่าจะเป็นดังต่อไปนี้          พระยาศรีไสยณรงค์เป็นทหารรุ่นแรกของสมเด็จพระนเรศวร  คู่กันกับพระยาชัยบูรณ์มาแต่ยังทรงครองพิษณุโลก  เมื่อพระยาชัยบูรณ์เป็นที่พระชัยบุรี  และพระยาศรีไสยณรงค์เป็นที่พระศรีถมอรัตน  ได้ไปรบชนะเขมรที่เมืองนครราชสีมาด้วยกันทั้ง ๒ คนครั้งหนึ่ง          ต่อมาเมื่อสมเด็จพระนเรศวรทรงประกาศอิสรภาพของเมืองไทยแล้ว  โปรดให้คุมพลไปขับไล่กองทัพพม่าไปจากเมืองกำแพงเพชรด้วยกันทั้ง ๒ คน  ได้รบกับข้าศึกถึงชนช้างมีชัยชนะอีกครั้งหนึ่ง          คงเป็นเมื่อสมเด็จพระนเรศวรเสวยราชย์  โปรดให้เลื่อนยศพระชัยบุรีขึ้นเป็นพระยาชัยบูรณ์  และเลื่อนยศพระศรีถมอรัตนเป็นพระยาศรีไสยณรงค์  ต่อมาถึงครั้งสมเด็จพระนเรศวรรบพระเจ้าเชียงใหม่ที่บ้านสระเกศ  มีชื่อทหารเอกปรากฏขึ้นอีกคนหนึ่ง  พระราชมนูซึ่งคุมกองทัพหน้าในครั้งนั้นเห็นจะเป็นคนรุ่นหลัง  และบางทีจะได้เคยเป็นตัวรองอยู่ในบังคับบัญชาของพระยาศรีไสยณรงค์มาแต่ก่อน  ทหารเอกของสมเด็จพระนเรศวรที่ถึงขึ้นชื่อในพงศาวดารจึงมี ๓ คนด้วยกัน          เมื่อครั้งพระมหาอุปราชาหงสาวดีมาตีเมืองไทยคราวชนช้าง  พอได้ข่าวว่าข้าศึกยกเข้าแดนเมืองกาญจนบุรี  สมเด็จพระนเรศวรก็โปรดให้พระยาศรีไสยณรงค์ยกกองทัพหน้ารุกออกไปตั้งสกัดข้าศึกที่ตำบลดอนระฆัง  ตรัสสั่งพระยาศรีไสยณรงค์ไปว่า  ให้สืบกำลังข้าศึกและกระบวนทัพที่ข้าศึกยกมา  บอกกราบทูลเป็นสำคัญ  ถ้าเห็นข้าศึกยกมามาก ให้พระยาศรีไสยณรงค์ถอยมาหาทัพหลวงอย่าให้รบ  แต่พระยาศรีไสยณรงค์จะเข้าใจกระแสรับสั่งผิด  หรืออุกอาจโดยนิสัยของตนอย่างใดอย่างหนึ่ง            พอกองทัพหน้าของข้าศึกยกมาใกล้ก็สั่งให้เข้าระดมตี  ไม่ล่าถอยตามรับสั่ง  ข้าศึกมีกำลังมากกว่าก็ตีกองทัพพระยาศรีไสยณรงค์แตกพ่าย  เป็นเหตุให้สมเด็จพระนเรศวรต้องทรงเปลี่ยนกระบวนรบในปัจจุบันทันด่วนจนโกลาหลอลหม่าน  พระยาศรีไสยณรงค์อยู่ในพวกนายทัพนายกองที่ทำความผิดต้องระวางโทษถึงตาย  แต่สมเด็จพระวันรัตนทูลขอชีวิตไว้ได้ด้วยกันทั้งหมด          เมื่อโปรดให้ข้าราชการที่มีความผิดครั้งนั้นไปตีเมืองทะวายและเมืองตะนาวศรีแก้ตัว  พระยาศรีไสยณรงค์ไปในกองทัพเจ้าพระยาจักรีซึ่งไปตีเมืองตะนาวศรี  แต่ก็ไม่ปรากฏว่ามีตำแหน่งหน้าที่อย่างใดในกองทัพสมกับคุณวิเศษซึ่งเคยมีมาแต่ก่อน  จนเมื่อเจ้าพระยาจักรีตีได้เมืองตะนาวศรีแล้ว  จะยกกองทัพไปช่วยพระยาพระคลังที่เมืองทะวาย  จึงให้พระยาศรีไสยณรงค์อยู่รักษาเมืองตะนาวศรี          ครั้งเสร็จสงคราม สมเด็จพระนเรศวรก็เลยทรงตั้งให้เป็นเจ้าเมืองตะนาวศรี  เพราะได้รักษาเมืองอยู่ก่อนแล้ว  ไม่ใช่ยกความชอบอย่างใด  พระยาศรีไสยณรงค์คงจะเสียใจ  แต่ยังพอคิดเห็นว่าเป็นเพราะตัวมีความผิดติดอยู่เมื่อแต่ก่อน          แต่ต่อมาถึงคราวพูนบำเหน็จเมื่อเสร็จศึกเขมร  สมเด็จพระนเรศวรทรงตั้งพระราชมนูเป็นเจ้าพระยาอัครมหาเสนาบดีที่สมุหกลาโหม  คราวนี้พระยาศรีไสยณรงค์เห็นจะเสียใจมาก  ถึงเกิดโทมนัสแรงกล้าสาหัส  ด้วยรู้สึกว่าคนรุ่นหลังได้เลื่อนยศข้ามหัวขึ้นไปเป็นใหญ่กว่าตน  อันได้ทำความชอบความดัมาก่อนช้านาน          แต่ก็คงมิได้คิดจะเป็นกบฏ  น่าจะเป็นแต่แสดงความโทมนัสออกนอกหน้าตามประสาคนมุทะลุ  เช่นพูดว่า "เห็นจะไม่ทรงชุบเลี้ยงแล้ว  ไปอยู่กับพม่าเสียได้จะดีกว่า" ดังนี้เป็นต้น  คนคงได้ยินกันมากก็มีกรมการที่ไม่ชอบพระยาศรีไสยณรงค์หรือที่ตกใจจริงๆ  ลอบเข้ามาบอกเจ้าเมืองกุย เจ้าเมืองกุยจึงมีใบบอกเข้ามากราบทูล  สมเด็จพระนเรศวรไม่ทรงเชื่อ  ก็เป็นธรรมดาเพพราะพระยาศรีไสยณรงค์เป็นข้าหลวงเดิม  ทรงชุบเลี้ยงอย่างสนิทสนมมาแต่ก่อน  ไม่เห็นว่าจะเป็นกบฏได้  แต่เมื่อถูกฟ้องต้องหาเช่นนั้นก็จำต้องไต่ถาม  จึงตรัสสั่งให้มีท้องตราให้หาตัวเข้ามาแก้คดี          ข้างฝ่ายพระยาศรีไสยณรงค์ไม่ได้คาดว่าคำที่ตัวพูดโดยกำลังโทสะจะรู้เข้าไปถึงพระกรรณสมเด็จพระนเรศวร  ได้เห็นท้องตราก็ตกใจเพราะได้พูดเช่นนั้นจริง  จะเข้ามาเฝ้าสมเด็จพระนเรศวรก็เกรงถูกประหารชีวิต  จึงมีใบบอกบิดพลิ้วเช่นว่ายังป่วยเป็นต้น  โดยหมายว่าจะรอพอให้คลายพิโรธแล้วจึงจะเข้ามาเฝ้า          แต่ทำเช่นนั้นกลับเป็นอาการขัดรับสั่งสมข้อหาว่าเป็นกบฏ  สมเด็จพระนเรศวรจึงทรงพระพิโรธตรัสสั่งให้ยกกองทัพออกไปปราบพระยาศรีไสยณรงค์            คิดดูถึงกองทัพที่จะยกไปครั้งนั้น  แม้แต่กองทัพขุนนางเช่นเมื่อเจ้าพระยาจักรีไปตีเมืองตะนาวศรี  ก็คงจะพอปราบพระยาศรีไสยณรงค์ได้  ไฉนจึงถึงโปรดให้สมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จเป็นจอมพลลงไปเอง  ข้อนี้ส่อให้เห็นเหตุว่าคงเป็นเพราะสมเด็จพระเอกาทศรถก็ไม่ทรงเชื่อว่าพระยาศรีไสยณรงค์เป็นกบฏ  ด้วยได้ทรงทราบอุปนิสัยของพระยาศรีไสยณรงค์มาแต่ก่อนว่าเป็นคนมุทะลุดุร้าย  ถ้าผู้อื่นยกกองทัพลงไปอาจจะถึงต้องรบพุ่งฆ่าฟันกัน  จึงทูลรับอาสาเสด็จไปเอง  เพื่อจะไปว่ากล่าวในพระยาศรีไสยณรงค์สารภาพรับผิดโดยดี          ฝ่ายสมเด็จพระนเรศวรในเวลานั้น  ก็ยังไม่สิ้นพระกรุณาพระยาศรีไสยณรงค์  จึงโปรดให้สมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จไปตามประสงค์          แต่เมื่อพระยาศรีไสยณรงค์รู้ว่าสมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จยกกองทัพลงไป  ก็กลับหวาดหวั่นหนักขึ้น  เกรงจะไม่รอดชีวิต  มิรู้ที่จะทำอย่างไรก็สั่งให้ปิดประตูเมืองตะนาวศรี  เกณฑ์คนขึ้นรักษาหน้าที่เชิงเทินตามประสาเข้าตาจน  พระยาศรีไสยณรงค์จึงกลายเป็นกบฏจริงๆในตอนนี้          ความคิดเห็นเช่นว่ามานี้สมกับที่กล่าวในหนังสือพงศาวดารว่า  เมื่อสมเด็จพระเอกาทศรถให้ล้อมแล้ว  มีหนังสือรับสั่งเข้าไปถึงพระยาศรีไสยณรงค์ว่ายังทรงระลึกถึงความชอบความดีที่ได้มาแต่หนหลัง  ให้ออกมาสารภาพผิดเสียโดยดี จะทูลขอโทษให้  แต่พระยาศรีไสยณรงค์นิ่งเสียไม่ออกมาเฝ้าตามรับสั่ง  จึงโปรดให้กองอาสาเข้าปล้นเมืองในเวลาดึก  ก็ได้เมืองตะนาวศรีโดยง่าย  เพราะพวกชาวเมืองไม่ต่อสู้  พอรุ่งเช้าก็จับได้ตัวพระยาศรีไสยณรงค์มาถวาย  สมเด็จพระเอกาทศรถตรัสสั่งให้ลงพระราชอาญาเฆี่ยน ๓๐ ทีแล้วจำไว้            แม้ในตอนนี้คิดดูก็เห็นว่า  สมเด็จพระเอกาทศรถยังทรงหวังจะช่วยพระยาศรีไสยณรงค์  จึงไม่ตรัสสั่งให้ประหารชีวิตเสีย  ถ้าหากมีพระประสงค์จะเอาตัวพระยาศรีไสยณรงค์มาถวายให้สมเด็จพระนเรศวรลงพระราชอาญา  ก็คงเป็นแต่ให้จำไว้  ที่ลงพระราชอาญาเฆี่ยนพระยาศรีไสยณรงค์นั้น  ชวนให้เห็นว่าเพื่อจะลงโทษในข้อที่ไม่ออกมาเฝ้าโดยดีให้เสร็จสิ้นเรื่องเสียแต่เพียงนั้น  เมื่อเสด็จกลับจะได้ทูลขอชีวิตพระยาศรีไสยณรงค์ไว้          แต่สมเด็จพระนเรศวร  ทรงสิ้นเยื่อใยในข่ายพระกรุณาพระยาศรีไสยณรงค์เสีย  แต่เมื่อทรงทราบว่าตั้งแข็งเมืองเอาสมเด็จพระเอกาทศรถแล้ว  จึงตรัสสั่งออกไปให้ประหารชีวิตพระยาศรีไสยณรงค์เสียที่เมืองตะนาวศรี  อย่าให้พาตัวเข้าในกรุงฯ  เพื่อมิให้มีโอกาสที่สมเด็จพระเอกาทศรถจะทูลขอให้ลดหย่อนโทษ  พระยาศรีไสยณรงค์จึงต้องถูกประหารชีวิต  เรื่องที่จริงจะเป็นดังกล่าวมานี้ จากคุณ : กัมม์ - [ 20 มิ.ย. 49 10:17:07 ]

ความคิดเห็นที่ 18 มาลงชื่อรออ่านอยู่ครับ กำลังสนุกเลย ขออีกเยอะ ๆ นะครับ ปล. อยากรู้จังว่า พระยาจักรีเป็นคนลอบปลงประชนท์สมเด็จพระนเรศวรจริงหรือไม่ แก้ไขเมื่อ 20 มิ.ย. 49 13:55:57 จากคุณ : Caspien - [ 20 มิ.ย. 49 13:54:56 ]

ความคิดเห็นที่ 19 สวัสดีครับ คุณ Caspien ขอต้อนรับสู่กองทัพสมเด็จพระนเรศวร ผมอยู่กองเลี้ยงช้าง เป็นตะพุ่นหญ้า  ยินดีที่รู้จักครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 20 มิ.ย. 49 16:06:45 ]

ความคิดเห็นที่ 20 (ต่อ)          ตั้งแต่เสียเมืองทะวายและเมืองตะนาวศรีแก่ไทย  ก็เกิดเหตุหายนะต่างๆ  ในราชอาณาเขตของพระเจ้าหงสาวดีติดต่อกันมา  เริ่มต้นแต่เหตุที่เกิดขึ้นเพราะเกณฑ์พวกมอญเข้ากองทัพลงมารบกับไทยที่เมืองทะวายและเมืองตะนาวศรี  ครั้งนั้นเพราะพวกมอญต้องอยู่ในบังคับพม่าด้วยความจำใจ  อยากพ้นจากอำนาจพม่าอยู่เสมอ  เมื่อยังไม่พ้นได้ก็ต้องยอมให้พม่าใช้มารบกับไทยทุกครั้ง  พากันล้มตายได้ความลำบากมากเข้า  ก็อยากพ้นอำนาจยิ่งขึ้น          ครั้นเห็นกองทัพพระเจ้าหงสาวดีมาแพ้ไทยติดๆกันไปหลายครั้ง  ที่สุดถึงไทยอาจบุกรุกเข้าไปตีเมืองทะวายเมืองตะนาวศรี  ซึ่งอยู่ติดต่อกับเมืองมอญ  พวกมอญก็พากันกระด้างกระเดื่องไม่กลัวเกรงพม่าเหมือนแต่ก่อน  ทำให้เกิดลำบากตั้งแต่พม่าเกณฑ์เข้ากองทัพที่จะมารักษาเมืองทะวายเมืองตะนาวศรี  และเมื่อถึงเวลารบก็ย่อหย่อนไม่รบพุ่งโดยเต็มกำลัง  จึงพ่ายแพ้ไทย          ในพงศาวดารพม่าว่าพระเจ้าหงสาวดีทรงขัดเคืองพวกมอญ  ว่าเอาใจมาเข้ากับไทยจะเป็นกบฏ  จึงให้ข้าหลวงคุมกำลังลงมาชำระลงโทษพวกมอญที่มีความผิดในครั้งนั้น  เห็นจะลงโทษถึงประหารชีวิตบ้าง  จึงเป็นเหตุให้พวกพลเมืองมอญตื่น  ถึงพากันอพยพหลบหนีไปยังเมืองยักไข่บ้าง  ไปเมืองเชียงใหม่บ้าง  แต่เข้ามาอยู่ในเมืองไทยมากกว่าที่อื่น  การสมัครสมานในระหว่างเมืองไทยกับเมืองมอญก็เกิดขึ้น  ด้วยพวกมอญนั้นชักชวนพวกของตนที่ยังอยู่ในเมืองมอญให้เข้ามาพึ่งไทย            พระเจ้าหงสาวดีจึงตั้งขุนนางผู้ใหญ่คน ๑ ชื่อพระยาลาว  ให้ลงมาปกครองควบคุมหัวเมืองมอญฝ่ายใต้  อย่างเช่นอุปราชอยู่ ณ เมืองเมาะตะมะ  มาสืบสาวเอาตัวพวกมอญที่มาเข้ากับไทย  สงสัยพระยาพะโรเจ้าเมืองเมาะลำเลิง  อันอยู่ริมแม่น้ำสาละวินทางฝั่งใต้ตรงกันข้ามกับเมืองเมาะตะมะ  ว่าเป็นหัวหน้าพวกมอญที่เอาใจออกห่าง  เรียกตัวจะเอาไปชำระ          พระยาพะโรมีพรรคพวกมากก็ตั้งแข็งเมือง  แล้วให้สมิงอุบากองถือหนังสือเขามายังพระยากาญจนบุรี  ว่าขอสามิภักดิ์ต่อกรุงศรีอยุธยา  และขอกำลังไทยออกไปช่วยรักษาเมืองเมาะลำเลิงด้วย          สมเด็จพระนเรศวรทรงทราบก็โปรดให้พระยาศรีไสลคุมพล ๓๐๐๐ คน  ออกไปยังเมืองเมาะลำเลิง  พอกิตติศัพท์ปรากฏว่ามีกองทัพไทยออกไปช่วยพระยาพะโร  เป็นกบฏออกนอกหน้าเตรียมจะตีเมืองเมาะตะมะ  พระยาลาวข้าหลวงพม่าเห็นเหลือกำลังจะต่อสู้ก็ทิ้งเมืองเมาะตะมะ หนีกลับไปเมืองหงสาวดี          พวกมอญเมืองอื่นทางฝ่ายใต้ที่ยังไม่ได้เข้ากับพระยาพะโรอยู่แต่ก่อน  รู้ว่าพระยาพะโรได้กำลังไทยออกไปช่วย  ก็พากันมาเข้าพระยาพะโรมากขึ้น  พระเจ้าหงสาวดีเห็นว่าพวกมอญจะเป็นกบฏ  จึงให้พระเจ้าตองอูยกกองทัพออกมาปราบปราม            ชะรอยพระเจ้าตองอูจะยกลงมาโดยประมาท  คาดว่าจะไม่เป็นการใหญ่โตเพียงใดนัก  แต่พวกมอญเมืองเมาะลำเลิงได้กำลังไทยและมอญด้วยกันเองเพิ่มขึ้น  สามารถช่วยกันตีกองทัพพระเจ้าตองอูแตกหนีกลับไป  พวกมอญทางฝ่ายพระยาพะโรเมื่อเป็นกบฏออกนอกหน้าแล้ว  เกรงพระเจ้าหงสาวดีจะยกกองทัพใหญ่ลงมาปราบปราม  ก็ขอขึ้นต่อกรุงศรีอยุธยา  แต่นั้นมาบรรดาเมืองมอญตั้งแต่ต่อแดนเมืองไทย  ไปจนถึงเมืองเมาะตะมะก็มาเป็นเมืองขึ้นของไทย จากคุณ : กัมม์ - [ 20 มิ.ย. 49 16:07:17 ]

ความคิดเห็นที่ 21 (ต่อ)          สมเด็จพระนเรศวรได้ทีก็เสด็จยกกองทัพหลวงออกจากพระนครศรีอยุธยาเมื่อวันอาทิตย์ เดือนอ้าย ขึ้น ๓ ค่ำ ปีมะแม พ.ศ. ๒๑๓๘  ไปยังเมืองมอญทางด่านพระเจดีย์สามองค์  เห็นจะมีกองทัพเมืองเหนือยกไปทางด่านแม่สอดด้วยอีกทัพ ๑  ไปสมทบกันที่เมืองเมาะลำเลิง            พิเคราะห์ดูเห็นว่าสมเด็จพระนเรศวรยกกองทัพไปครั้งนี้เสด็จไปโดยด่วน  เพราะเสด็จกลับจากเมืองเขมรได้สักสามสี่เดือน  ก็ยกทัพไปเมืองมอญอีกในปีเดียวกันนั้น  คงมีเหตุให้ทรงพระราชดำริเห็นว่า  จำเป็นจะต้องรีบยกไป  และเหตุนั้นก็ดูเหมือนจะพอคิดเห็นได้  ด้วยเวลานั้นหัวเมืองมอญยังคงหวาดหวั่นเกรงอานุภาพพระเจ้าหงสาวดีอยู่  ถ้าไม่ให้วางใจในความป้องกันของไทยได้จนหายกลัว  อาจจะกลับไปอ่อนน้อมต่อพระเจ้าหงสาวดี          อีกประการหนึ่งหัวเมืองมอญฝ่ายใต้ที่มาขอยอมขึ้นต่อไทยแล้ว  เพียงแต่เมืองเมาะตะมะลงมา  มีเมืองอื่นที่อยู่เหนือขึ้นไปจนเมืองสะโตงยังไม่กล้ามาเข้ากับไทย  เพราะอยู่ใกล้พม่า  ถ้าเสด็จยกกองทัพออกไปคงจะรวมหัวเมืองมอญฝ่ายใต้มาเป็นของไทยได้หมด            อีกประการหนึ่ง  เมืองเมาะตะมะเป็นฐานทัพที่สำคัญอย่างยิ่ง  พม่าอาจจะมาตีเมืองไทยก็เพราะได้อาศัยเมืองเมาะตะมะเป็นที่ประชุมทัพทุกครั้ง  ถ้าเมืองเมาะตะมะเปลี่ยนมือมาเป็นของไทยๆ  อาจจะใช้เป็นที่ประชุมทัพสำหรับจะตีเมืองพม่าได้เช่นเดียวกัน          ว่าโดยย่อวัตถุที่ประสงค์ของสมเด็จพระนเรศวรที่เสด็จยกกองทัพไปครั้งนั้น  เดิมน่าจะมีแต่ ๒ อย่าง  คือจะเอาหัวเมืองมอญฝ่ายใต้มาเป็นของไทยให้หมดอย่าง ๑  กับจะจัดการตั้งฐานทัพของไทยที่เมืองเมาะตะมะ  สำหรับทำสงครามตีเมืองหงสาวดีต่อไปในภายหน้าอย่าง ๑          แต่เมื่อเสด็จออกไปถึงเมืองมอญ  พวกมอญพากันมาเข้าด้วยรับจะช่วยรบพม่า  ในพงศาวดารว่ามีจำนวนพลได้ถึง ๑๒๐,๐๐๐ คน  สมเด็จพระนเรศวรเห็นได้ทีก็เลยยกกองทัพไทยมอญสมทบกันขึ้นไปล้อมเมืองหงสาวดีไว้  แต่รายการเรื่องสมเด็จพระนเรศวรตีเมืองหงสาวดีครั้งนี้  มีในพงศาวดารไทยแต่ว่าล้อมเมืองหงสาวดีอยู่ ๓ เดือน  ได้เข้าปล้นเมืองเมื่อวันจันทร์ เดือน ๔ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ครั้ง ๑  แต่เข้าเมืองไม่ได้  ถึงเดือน ๕ ปีวอก พ.ศ. ๒๑๓๙ ก็เลิกทัพกลับมา          ในพงศาวดารพม่ามีแปลกออกไปว่า  สมเด็จพระนเรศวรทรงทราบว่า  มีกองทัพพระเจ้าตองอูกับกองทัพพระเจ้าอังวะและกองทัพพระเจ้าแปรยกมาช่วยเมืองหงสาวดี  ก็เลิกล้อมเมืองหงสาวดีล่าทัพกลับมา  ดูก็น่าจะจริงเช่นนั้น            ด้วยสมเด็จพระนเรศวรรบศึกเคยทรงถือท่วงทีเป็นสำคัญเสมอ  ถ้าได้ท่วงทีเป็นทำทันทีไม่ทิ้งโอกาส  ถ้าไม่เป็นทีก็ไม่ทำ  หรือถ้าเห็นจะเสียทีก็ชิงถอยมิให้ข้าศึกเอาชัยได้(๑)  เห็นเป็นเช่นนี้มาแต่แรกทรงทำสงคราม  ครั้งนี้ก็เช่นเดียวกัน  เสด็จออกไปถึงเมืองมอญเห็นได้ทีก็จู่ไปตีเมืองหงสาวดี ในเวลาข้าศึกยังไม่ทันรวมกำลังได้พรักพร้อม  แต่เผอิญกำลังที่มีไปไม่พอจะตีเมืองหงสาวดีได้  พอทรงทราบว่าข้าศึกจะมีกำลังมากกว่าก็ชิงถอยทัพกลับมายังเมืองมอญ  เห็นจะมาตั้งมั่นอยู่ที่เมืองเมาะตะมะ  เพราะฉะนั้นข้าศึกจึงไม่กล้าติดตามมา          แต่พระราชประสงค์เดิมที่เสด็จยกกองทัพไปครั้งนี้สำเร็จ  ทั้งทีได้เมืองมอญฝ่ายใต้มาเป็นของไทยหมด  และได้เมืองเมาะตะมะมาเป็นฐานทัพของไทยสืบมาแต่ครั้งนั้น  จนตลอดรัชกาลของสมเด็จพระนเรศวร          แต่การที่สมเด็จพระนเรศวรเสด็จไปตีเมืองหงสาวดีครั้งนั้น  มีผลอีกอย่างนึ่งซึ่งสำคัญอย่างยิ่ง  ที่เป็นมูลเหตุให้เกิดแตกร้าวกันขึ้นในราชวงศ์หงสาวดี  แล้วเลยเป็นหายนะแก่บ้านเมืองต่อไป  จนอาณาเขตของพระเจ้าหงสาวดีแตกฉานมิได้เป็นราชาธิราชอย่างแต่ก่อน          ในพงศาวดารพม่าว่า  เมื่อสมเด็จพระนเรศวรเสด็จไปตีเมืองหงสาวดีนั้น  พระเจ้าหงสาวดีสั่งให้พระเจ้าตองอูผู้เป็นราชบุตรของพระเจ้าอา  กับพระเจ้าแปรและพระเจ้าอังวะอันเป็นราชบุตรของพระองค์เอง  ยกกองทัพมาช่วยทั้ง ๓ เมือง            กองทัพพระเจ้าตองอูกับพระเจ้าอังวะมาถึงเมืองหงสาวดีก่อน  แต่กองทัพพระเจ้าแปรแฉะช้ามายังไม่ถึง  พระเจ้าหงสาวดียกย่องพระเจ้าตองอูและพระเจ้าอังวะ  ว่าแม้มาถึงไม่ทันรบกับไทย ก็เป็นเหตุให้สมเด็จพระนเรศวรต้องล่าทัพกลับไป มีความชอบ  แล้วชะรอยจะทรงปรารภต่อไปว่า  เพราะพระองค์ทรงชราภาพ  ไม่สามารถจะออกรบพุ่งได้เองดังแต่ก่อน  พระมหาอุปราชาซึ่งจะอำนวยการศึกต่างพระองค์ก็ไม่มีตัว  สมเด็จพระนเรศวรจึงอุกอาจถึงเข้าไปตีถึงเมืองหงสาวดี            พระเจ้าตองอูคงจะทูลสนองว่า  ควรทรงตั้งพระมหาอุปราชาขึ้นเสียอย่าให้ที่ว่างอยู่  พระเจ้าหงสาวดีกำลังขัดเคืองพระเจ้าแปร ด้วยยกกองทัพมาช้าไม่ทันการ  จึงทรงตั้งลูกเธอองค์ที่เป็นพระเจ้าอังวะ เป็นพระมหาอุปราชา  เวลานั้นพระเจ้าแปรยกกองทัพมากลางทาง  รู้ว่าพระเจ้าหงสาวดีตั้งพระเจ้าอังวะอันเห็นจะอ่อนกว่า  ขึ้นเป็นพระมหาอุปราชาก็เกิดโทมนัส  โทษว่าพระเจ้าตองอูเป็นผู้ทูลส่งเสริม(๒)  จึงให้ยกกองทัพเปลี่ยนทางไปตีเมืองตองอู  ด้วยสำคัญว่าผู้คนผู้คนพลเมืองตองอูคงจะติดอยู่ที่เมืองหงสาวดี            แต่พระสังกะทัตราชบุตรของพระเจ้าตองอู (คนเดียวกับที่ไปตีเมืองคังด้วยกันกับสมเด็จพระนเรศวร) เข้มแข็งในการรบพุ่งรักษาเมืองตองอูไว้ได้  พระเจ้าแปรไม่สมประสงค์ก็เลิกทัพกลับไปเมืองแปร  แล้วเลยตั้งแข็งเมืองไม่อ่อนน้อมต่อพระเจ้าหงสาวดีเหมือนแต่ก่อน            พระเจ้าหงสาวดีก็ไม่อาจจะไปปราบปราม  เพราะเกรงว่าถ้าเกิดรบพุ่งกันขึ้นเอง  สมเด็จพระนเรศวรจะกลับมาซ้ำเติม  แต่ในเวลานั้นสมเด็จพระนเรศวรกำลังทรงจัดการปกครองหัวเมืองมอญ  เหตุการณ์ทางเมืองหงสาวดีก็สงบมาทอดหนึ่ง  แต่ไม่นานนัก          เมื่อข่าวแพร่หลายไปถึงเมืองลานช้างว่า  สมเด็จพระนเรศวรเสด็จไปตีเมืองหงสาวดี  พระเจ้าหน่อแก้วผู้เป็นราชบุตรของพระเจ้าไชยเชษฐา  เห็นว่าพระเจ้าหงสาวดีไม่มีอานุภาพเหมือนแต่ก่อนแล้ว  ก็กลับตั้งแข็งเมืองลานช้างเป็นอิสระ          พระเจ้าหงสาวดีทรงพระวิตก  เกรงว่าเจ้าประเทศราชและเจ้าเมืองใหญ่แห่งอื่น  จะแข็งเมืองเอาอย่างกันมากขึ้น  จึงตักเตือนให้ส่งลูกชายไปฝึกหัดราชการในราชสำนักตามประเพณีเดิม  คือเป็นตัวจำนำเหมือนอย่างสมเด็จพระนเรศวรเคยต้องเสด็จไปอยู่เมืองหงสาวดีเมื่อครั้งพระเจ้าบุเรงนอง  เจ้าเมืองที่ยังนับถือหรือกลัวเกรงพระเจ้าหงสาวดี  ก็ส่งลูกชายเข้าไปถวายตามรับสั่ง  แต่พระเจ้าตองอูกับพระเจ้ายักไข่และพระเจ้าเชียงใหม่   ต่างนิ่งเสียไม่ส่งลูกชายเข้าไปทั้ง ๓ พระองค์  พระเจ้าหงสาวดีก็มิรู้ที่จะทำอย่างไร            ฝ่ายพระเจ้าหน่อแก้วเมืองลานช้าง  เมื่อตั้งแข็งเมืองแล้วก็แต่งให้ท้าวพระยา  แยกย้ายกันไปเที่ยวติดตามพวกชาวลานช้าง  ที่ถูกกองทัพเมืองหงสาวดีกวาดต้อนเป็นเชลยเอาไปไว้ ณ ที่ต่างๆ  บอกให้กลับคืนไปยังบ้านเมืองเดิม  พวกเชลยชาวลานช้างที่ถูกกวาดต้อนไปนั้น  ไปตกอยู่ที่เมืองเชียงใหม่มีมาก  ถูกพระเจ้าเชียงใหม่กดขี่กีดกันด้วยประการต่างๆมิให้กลับบ้านเมืองได้  ในเวลาพระเจ้าหงสาวดียังมีอำนาจ          พระเจ้าหน่อแก้วไม่กล้าตั้งวิวาทกับเมืองเชียงใหม่โดยเปิดเผย  ก็ยุยงพวกเจ้าเมืองลานนามีเมืองน่านเป็นต้น  อันอยู่ต่อแดนลานช้างให้ขัดแข็งต่อพระเจ้าเชียงใหม่เป็นอริกันอยู่แล้ว          ครั้นพระเจ้าหน่อแก้วตั้งตัวเป็นอิสระ  ก็ประสงค์จะเอาพวกชาวลานช้างที่เป็นเชลยอยู่ในแขวงเมืองเชียงใหม่  และจะให้พวกเชลยที่ไปตกอยู่ในเมืองพม่าเดินผ่านแดนเมืองเชียงใหม่กลับมาได้โดนสะดวก  จึงแต่งกองทัพให้ไปตั้งติดแดนเมืองเชียงใหม่  อ้างว่าถ้าพระเจ้าเชียงใหม่ไม่ปล่อยให้พวกเชลยลานช้างมา  ก็จะตีเมืองเชียงใหม่          ฝ่ายพระเจ้าเชียงใหม่ก็ร้อนตัว  ด้วยสังเกตเห็นว่าตั้งแต่พระเจ้าหงสาวดีเสื่อมอานุภาพลง  หัวเมืองในอาณาเขตลานนาไม่เกรงเหมือนแต่ก่อน  ทั้งตัวเองก็มามีเหตุกินแหนงกับพระเจ้าหงสาวดี  ด้วยเรื่องไม่ส่งลูกชายไปเป็นตัวจำนำ  คิดเกรงว่าพระเจ้าหน่อแก้วจะขอกำลังไทยขึ้นไปช่วยตีเมืองเชียงใหม่  สิ้นคิดมิรู้ที่จะทำอย่างไร  จึงแต่งทูตให้เชิญเครื่องบรรณาการลงมาถวายสมเด็จพระนเรศวร  ยอมสามิภักดิ์เป็นเมืองขึ้นกรุงศรีอยุธยา  ขอพระราชทานกำลังขึ้นไปช่วยรบเมืองลานช้าง          สมเด็จพระนเรศวรก็ตรัสรับจะช่วยป้องกันมิให้มีภัยแก่เมืองเชียงใหม่  แล้วโปรดให้เจ้าพระยาสุรสีห์เจ้าเมืองพิษณุโลก  เป็นข้าหลวงคุมพล ๓,๐๐๐ คนเชิญศุภอักษรขึ้นไปยังเมืองเชียงแสน  ห้ามปราบกองทัพทั้ง ๒ ฝ่ายมิให้รบพุ่งกันต่อไป          พิเคราะห์ความตรงนี้  ข้อที่เจ้าพระยาสุรสีห์ฯมีกำลังไปด้วยแต่เพียง ๓,๐๐๐ คน  ส่อว่าคงเป็นเพราะเชื่อใจว่าจะไม่ต้องรบกับกองทัพเมืองลานช้าง  จึงเห็นว่าทางฝ่ายพระเจ้าหน่อแก้วก็กลัวสมเด็จพระนเรศวรจะเสด็จไปตีเมืองลานช้าง  คงจะขอให้ไทยช่วยข้างต้นเหมือนกัน  สมเด็จพระนเรศวรเห็นทางที่จะให้เลิกรบกันได้  ด้วยเปรียบเทียบให้เมืองลานช้างเลิกทัพกลับไป  และให้เมืองเชียงใหม่ปล่อยพวกเชลยชาวลานช้างกลับไปบ้านเมืองได้โดยสะดวก       ความสันนิษฐานนี้ก็สมกับเรื่องที่เป็นจริง  เจ้าพระยาสุรสีห์ฯไปถึงเมืองเชียงใหม่  ว่ากล่าวกับพระเจ้าเชียงใหม่  แล้วก็ขึ้นไปเมืองเชียงแสน  เมื่อไปถึงพวกลานช้างกับเมืองเชียงใหม่รบกันอยู่ที่ชายแดนแล้ว  เจ้าพระยาสุรสีห์ฯจึงห้ามให้หยุดรบ  แล้วเรียกนายทัพทั้งสองฝ่ายมาประชุมที่เมืองเชียงแสน  บอกให้ทราบพระราชวินิจฉัยของสมเด็จพระนเรศวร  ทั้งสองฝ่ายก็ยอมทำตามกระแสรับสั่ง            แต่นั้นพระเจ้าลานช้างกับพระเจ้าเชียงใหม่ก็เลิกรบพุ่งกัน  เมืองเชียงใหม่ตลอดทั้งอาณาเขตลานนา  ก็มาขึ้นต่อกรุงศรีอยุธยาแต่นั้นมา  แต่ส่วนเมืองลานช้าง  ในหนังสือพงศาวดารหากล่าวถึงไม่  ตั้งแต่สมเด็จพระนเรศวรได้เมืองเชียงใหม่  ก็เลื่องลือพระเดชานุภาพขึ้นไปถึงเมืองไทยใหญ่  ต่อมาไม่ช้าเมืองแสนหวีซึ่งอยู่ปลายอาณาเขตของเจ้าหงสาวดีต่อแดนจีน  ก็มาสวามิภักดิ์ขอขึ้นกรุงศรีอยุธยา          เหตุที่เมืองแสนหวีจะมาสวามิภักดิ์นั้น  เดิมเจ้าเมืองแสนหวีพิราลัย  บุตร ๒ คนชิงกันครองเมือง  พระเจ้าหงสาวดีให้เอาตัวบุตรคน ๑  ซึ่งเป็นคู่วิวาทชื่อ เจ้าคำไข่น้อย  ลงไปกักไว้ ณ เมืองหงสาวดี  ครั้นไทยไปได้เมืองเมาะลำเลิง  เจ้าคำไข่น้อยก็หนีจากเมืองหงสาวดีลงมาขอพึ่งไทย  สมเด็จพระนเรศวรก็ทรงพระกรุณาโปรดรับชุบเลี้ยงไว้          ครั้นเมื่อสมเด็จพระนเรศวรได้เมืองเชียงใหม่มาเป็นของไทย  พวกเมืองไทยใหญ่อยู่ข้างเหนือพากันหวั่นหวาด  เกรงสมเด็จพระนเรศวรจะตีเมืองไทยใหญ่  ขยายพระราชอาณาเขตต่อไป  ในเวลานั้นเผอิญเจ้าเมืองคนหลังถึงพิราลัยลง  พวกท้าวพระยาเมืองแสนหวีรู้ว่าเจ้าคำไข่น้อยมาพึ่งพระบารมีสมเด็จพระนเรศวรอยู่  จึงพร้อมใจกันแต่งทูตให้ถือศุภอักษรกับเครื่องราชบรรณาการลงมายังกรุงศรีอยุธยาอ่อน้อมยอมเป็นเมืองขึ้น  ทูลขอเจ้าคำไข่น้อยขึ้นไปครองเมืองแสนหวี  ขอเป็นข้าขัณฑสีมาต่อไป          สมเด็จพระนเรศวรก็ทรงยินดี  จึงโปรดให้ข้าหลวงคุมกองทัพพาเจ้าคำไข่น้อยขึ้นไปส่ง ณ เมืองแสนหวี  กองทัพไทยเดินผ่านทางเมืองไหน  พวกไทยใหญ่เมืองนั้นๆก็อ่อนน้อมยอมสวามิภักดิ์โดยดี  ตลอดทางจนถึงเมืองแสนหวี  แต่นั้นบรรดาเมืองไทยใหญ่ทางฝ่ายตะวันออกแมน้ำสาละวิน  ที่เคยขึ้นแก่กรุงหงสาวดี  ก็มาอ่อนน้อมยอมสวามิภักดิ์เป็นเมืองขึ้นของกรุงศรีอยุธยาทั้งหมด  ราชอาณาเขตของสมเด็จพระนเรศวรก็แผ่ไพศาลขึ้นไปทางด้านเหนือ  จนกระทั่งถึงแดนจีนในครั้งนั้น(๓) แก้ไขเมื่อ 20 มิ.ย. 49 16:15:26 จากคุณ : กัมม์ - [ 20 มิ.ย. 49 16:13:40 ]

ความคิดเห็นที่ 22 เชิง (๑)  ถ้ายกพิชัยสงครามซุนวู่ที่เคยได้อ่านมาเทียบ  ข้อ ๑ เขาว่า  ถ้าจะรบต้องชนะ  ถ้าไม่มีทางชนะจงอย่ารบ (๒)  พระเจ้าตองอูเอง  ก็มีแผนการอยู่ในพระทัยเหมือนกัน  เราจะได้เห็นกันต่อไป (๓)  นั่นคือ เจ้าคำไข่น้อย ช่วยสมเด็จพระนเรศวรทำราชการอย่างที่เคยกล่าวไว้       การได้เมืองได้ดินแดน  โดยไม่ต้องรบไม่ต้องเสียเลือดเสียเนื้อ  ทั่วโลกต่างนับถือว่าเป็นสุดยอดยุทธวิธี  สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงได้เมืองมอญฝ่ายใต้ เมืองเชียงใหม่ เมืองแสนหวี  และบรรดาหัวเมืองไทยใหญ่  ในครั้งนี้ก็ปานกัน       เรื่อง เจ้าคำไข่น้อย  ยังปรากฏในพงศาวดารไทยใหญ่อีก         กลับบ้านแล้วจะคัดมาลงเสริมนะครับ (ไม่ได้เอาติดตัวมาด้วย) แก้ไขเมื่อ 20 มิ.ย. 49 16:19:56 จากคุณ : กัมม์ - [ 20 มิ.ย. 49 16:17:01 ]

ความคิดเห็นที่ 23 ขอบพระคุณสำหรับความรู้ครับ จากคุณ : TimeSquare : ) - [ 20 มิ.ย. 49 17:54:32 ]

ความคิดเห็นที่ 24 สวัสดีครับ  คุณ TimeSqure หายเงียบไปซะนานเลยนะครับ เจ้าเกี้ยวคำไข่น้อย ในหนังสือพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา  กล่าวว่า .....ฝ่ายเจ้าเมืองแสนหวีถึงแก่พิราลัย หาผู้จะครองเมืองมิได้  จึงเสนาบดีแต่งเครื่องราชบรรณาการ  ไปทูลเกล้าทูลกระหม่อมสมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัว ณ เมืองตองอู  กราบทูลขอเจ้าฟ้าแสนหวีซึ่งมาเป็นข้าเฝ้า  ขณะนั้นใช้พระยาศรีไปช่วยกันเมืองเมาะลำเลิ่งนั้น  คืนไปเป็นเจ้าเมืองแสนหวี... พงศาวดารไทยแสนหวี  พระนิพนธ์ใน กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ มีความว่า .....ใน พ.ศ. ๒๑๔๒  คำเสือ คำนาน  เป็นขบถยกมาชิงเมืองเวียงแสรอู่ได้และตั้งครอบครองอยู่ปี ๑  แต่คำไข่น้อยเจ้าเกี้ยว  ซึ่งในชั้นแรกไปอาศัยพึ่งพระบรมโพธิสมภารอยู่ในกะวีโยตะรา(คือกรุงศรีอยุธยา)  รวบรวมคนในสิบสองปันนา  และในโยตะรา(คือกรุงศรีอยุธยาสยาม)ได้มาก  ยกมาขับคำเสือคำหนานหายไป  ตรงนี้ในพระราชพงศาวดารสยามร่วมกัน  เป็นแผ่นดินสมเด็จพระนเรศวรมหาราช  มีใจความว่าเจ้าฟ้าแสนหวีพิราลัยหาผู้ครองเมืองมิได้  จึงเสนาบดีแต่งราชบรรณาการมาถวายสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ณ เมืองตองอู  กำลังตั้งประชิดตีเมืองอยู่  กราบทูลขอเจ้าฟ้าแสนหวีซึ่งมาเป็นข้าเฝ้า ขณะนั้นตรัสให้เป็นพญาศรี (คือคำไข่น้อยเจ้าเกี้ยว) และตรัสใช้ให้ไปช่วยป้องกันเมืองเมืองเมาะลำเลิง(มะระแหม่ง) นั้นคืนไปเป็นเจ้าฟ้าเมืองแสนหวี ในพงศาวดารไทยใหญ่ - แสนหวี  กล่าวต่อไปว่า   พอสิ้นรัชกาลสมเด็จพระนเรศวร  แสนหวีก็กลับเป็นของพม่า  เจ้าเกี้ยวคำไข่น้อยก็หมดบุญสูญหายไป ตอนต่อไปยกไว้พรุ่งนี้นะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 20 มิ.ย. 49 18:45:18 ]

ความคิดเห็นที่ 25 กำลังหนุกเลย ต้องอ่านพรุ่งนี้ซะแล้ว เรื่องบอล นี่ถ้าผมบอกว่าเชียร์อังกฤษ แล้วเกิดอังกฤษแพ้เนี่ย เราสองคนจะโดนรุมไหมเนี่ยคุณกัมม์ แต่ผมสงสัยว่าทำไมคนไทยถึงเชียร์อังกฤษ (แต่ผมไม่เชียร์นะ แกล้งพูดไปงั้น) ทั้งที่อังกฤษก็ไม่ได้เป็นแชมป์บอลโลกมานาน ๆ ๆ ๆ มาก ๆ ๆ แล้ว น่าจะเป็นเพราะคุ้นผู้เล่นมากกว่ามั้ง (ถามเองตอบเอง ถ้าจะบ้าแล้วเรา) จากคุณ : วศินสุข - [ 20 มิ.ย. 49 23:36:46 ]

ความคิดเห็นที่ 26 สวัสดีครับ  คุณ วศินสุข ตอนต่อรอเดี๋ยวนะครับ ทุกครั้งก็ไม่เคยชอบอังกฤษ แต่คราวนี้เทียบกันตัวต่อตัวแต่ละตำแหน่ง ดูดีครับ ชอบกองกลางของอังกฤษเป็นพิเศษหน่อยนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 21 มิ.ย. 49 08:50:27 ]

ความคิดเห็นที่ 27 ตามมาอ่านต่อครับ ^___^ จากคุณ : โก้ (เซโก้4) - [ 21 มิ.ย. 49 10:22:32 ]

ความคิดเห็นที่ 28 (๔)          ลักษณะสมเด็จพระนเรศวรทรงทำสงครามผิดกับพระเจ้าหงสาวดี  ข้อนี้พึงเห็นได้ตั้งแต่สมเด็จพระนเรศวรกลับมาตั้งไทยเป็นอิสระ  กองทัพหงสางวดีมาจีกรุงศรีอยุธยาไม่ได้ครั้งหนึ่งแล้ว  รุ่งปีก็มาอีกติดต่อกันมาถึง ๕ ครั้ง  จนกระทั่งพระมหาอุปราชาขาดคอช้าง  ก็ไม่ตีเมืองไทยแต่นั้นมา  เมื่ออานุภาพเปลี่ยนมาอยู่ข้างไทย  สมเด็จพระนเรศวรก็เสด็จไปตีกรุงหงสาวดี  ครั้งแรกเมื่อปีมะแม พ.ศ. ๒๑๓๘ ตีไม่ได้ก็หยุดมาถึง ๓ ปี  คงเป็นด้วยทรงเห็นว่าถึงจะไปตีซ้ำอีกก็คงตีไม่ได้  เพราะข้าศึกยังมีกำลังมากนัก            ในระหว่างนั้นจึงทรงจัดการปกครองหัวเมืองมอญ  เพื่อจะตั้งฐานทัพทำทางสะสมเครื่องอาวุธยุทธภัณฑ์  และสังเกตเหตุการณ์ที่จะเป็นโอกาสก่อน  เพราะฉะนั้นจนปีกุน พ.ศ. ๒๑๔๒ จึงเสด็จไปตีเมืองหงสาวดีอีกครั้งหนึ่ง          พิเคราะห์ตามรายการที่ปรากฏครั้งนี้  สมเด็จพระนเรศวรตั้งพระราชหฤทัยจะตีเอาเมืองหงสาวดีให้จงได้  ไม่ใช่แต่ลองกำลังเหมือนอย่างครั้งแรก  พอเดือน ๖ ปีใหม่ ก็โปรดให้เจ้าพระยาจักรีคุมกองทัพจำนวนพล ๑๕,๐๐๐ คน  ไปตั้งที่เมืองเมาะลำเลิง  เกณฑ์พวกมอญให้ทำนาหาเสบียงอาหารเตรียมไว้  และให้เกณฑ์คนเมืองทะวาย ๕,๐๐๐ ไว้ตั้งต่อเรือสำหรับกองทัพที่เกาะพะรอก แขวงเมืองวังวาว (ชื่ออังกฤษตั้งชื่อว่าเมืองแอมเฮิสต์เมื่อภายหลัง)อีกแห่ง ๑  โดยกำหนดว่าพอถึงฤดูแล้งปลายปีกุนนั้น  จะเสด็จไปตีเมืองหงสาวดี          เมื่อเจ้าพระยาจักรีออกไปเมืองเมาะลำเลิง  จะรับสั่งสมเด็จพระนเรศวรให้ไปเกลี้ยกล่อมหัวเมืองขึ้นหงสาวดีด้วยหรือไม่อย่างไรไม่กล่าวในหนังสือพงศาวดาร  แต่ปรากฏว่าพระเจ้าตองอูกับพระเจ้ายักไข่ให้ทูตลอบมาหาเจ้าพระยาจักรี  ขอให้ส่งเครื่องราชบรรณาการกับศุภอักษรเข้ามาถวายสมเด็จพระนเรศวร  ทูลรับจะเข้ากับไทย  ถ้าเสด็จไปตีเมืองหงสาวดีเมื่อใด  จะยกกองทัพมาช่วยทั้ง ๒ เมือง          เหตุที่พระเจ้าตองอูกับพระเจ้ายักไข่มาเข้ากับไทยครั้งนั้น  ความจริงปรากฏในเรื่องพงศาวดารต่อมาภายหลัง  ว่าพระเจ้าตองอูคิดเห็นว่าไทยคงตีได้เมืองหงสาวดี  เมื่อกำจัดพระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงเสียแล้ว  สมเด็จพระนเรศวรจะต้องหาใครครองเมืองหงสาวดี  ถ้ามาเข้ากับไทยให้มีความชอบต่อสมเด็จพระนเรศวร  คงจะได้เป็นพระเจ้าหงสาวดี เป็นใหญ่ในประเทศพม่าต่อไป          ฝ่ายพระเจ้ายักไข่ก็อยากได้หัวเมืองขึ้นของหงสาวดี  ที่ต่อแดนยักไข่ทางทะเลลงมาจนปากน้ำเอราวดี  หวังจะได้หัวเมืองเหล่านั้นเป็นบำเหน็จเหมือนกัน  บางทีจะรู้เห็นเป็นใจกันกับพระเจ้าตองอูจึงมาขอเข้ากับไทยในคราวเดียวกัน  สมเด็จพระนเรศวรก็ทรงรับความสวามิภักดิ์ทั้ง ๒ เมือง          ในหนังสือพงศาวดารว่า  ครั้งนั้นมีพระภิกษุที่เมืองตองอูองค์หนึ่ง  ชื่อว่าพระมหาเถรเสียมเพรียม  เห็นจะเป็นชีต้นอาจารย์ของพระเจ้าตองอู  เป็นคนฉลาดในเล่อุบาย  รู้ว่าพระเจ้าตองอูให้มาอ่อนน้อมต่อไทย  ก็เข้าไปทัดทานพระเจ้าตองอู  ว่าที่หมายจะเป็นโดยไปพึ่งต่อไทย เห็นจะไม่สมคิด  เพราะกรุงหงสาวดีกับกรุงศรีอยุธยารบพุ่งขับเคี่ยวแข่งอำนาจกันมาช้านาน  ถ้าสมเด็จพระนเรศวรปราบเมืองหงสาวดีได้แล้ว  ไหนจะยอมให้ใครมีอำนาจขึ้นไปเป็นคู่แข่งอีก  คงจะคิดตัดรอนทอนกำลังเมืองหงสาวดี  มิให้มีโอกาสที่จะกลับเป็นอิสระได้อีก  อย่างดีก็จะได้เป็นเพียงประเทศราชขึ้นต่อกรุงศรีอยุธยา  เหมือนอย่างเคยขึ้นต่อพระเจ้าหงสาวดีมาแต่ก่อนเท่านั้น  เห็นว่าทางที่จะคิดเป็นใหญ่ได้โดยลำพัง  ไม่ต้องเป็นเมืองขึ้นของไทยยังมีอยู่  แล้วพระมหาเถรเสียมเพรียมก็บอกกลอุบายให้พระเจ้าตองอู  พระเจ้าตองอูเห็นชอบด้วย          จึงแต่งพวกคนสนิทให้ลอบลงมายุยงพวกราษฎรที่ถูกไทยเกณฑ์มาทำนา  ประสงค์จะให้มอญเป็นอริขึ้นกับไทย  จนเกิดเหตุการณ์กีดกันมิให้สมเด็จพระนเรศวรยกขึ้นไปตีเมืองหงสาวดีได้โดยสะดวก            แล้วแต่งทูตไปยังพระเจ้ายักไข่ซึ่งยกกองทัพเรือลงมาตั้งอยู่ ณ เมืองสิเรียม  ชวนให้ร่วมใจในกลอุบายที่คิดไว้  นัดให้พระเจ้ายัดไข่ยกกองทัพขึ้นไปทางเรือ  เหมือนหนึ่งว่าจะช่วยสมเด็จพระนเรศวรตีเมืองหงสาวดี  ส่วนพระเจ้าตองอูจะยกทัพบกลงมายังเมืองหงสาวดี  เหมือนอย่างว่าจะมาช่วยพระเจ้าหงสาวดีต่อสู้สมเด็จพระนเรศวร  พอได้อำนาจในเมืองหงสาวดีแล้วจะให้หย่าทัพกับพระเจ้ายักไข่  ยอมให้หัวเมืองทางชายทะเลแก่พระเจ้ายักไข่ตามแต่จะต้องการ          พระเจ้ายักไข่เห็นว่าเข้ากับพระเจ้าตองอูจะได้กำไร มากกว่ารอช่วยสมเด็จพระนเรศวรตีเมืองหงสาวดี  ก็รับเข้าร่วมมือกับพระเจ้าตองอู  แล้วยกกองทัพขึ้นไปตั้งติดเมืองหงสาวดี            ฝ่ายพระเจ้าตองอูก็ยกกองทัพบกลงมาในราวเดือน ๑๒ ปีกุน  พ.ศ. ๒๑๔๒ นั้น  ว่าจะมาช่วยพระเจ้าหงสาวดีต่อสู้ข้าศึก          แต่พระเจ้าหงสาวดีไม่ไว้พระทัยพระเจ้าตองอู  เพราะเคยกระด้างกระเดื่องมาแต่ก่อน  ไม่ยอมให้กองทัพพระเจ้าตองอูเข้าไปในหงสาวดี  พระเจ้าตองอูก็ตั้งกองทัพติดเมืองอยู่ข้างฝ่ายเหนือ  เหมือนอย่างกองทัพพระเจ้ายักไข่ตั้งติดเมืองอยู่ข้างใต้  ล้อมเมืองหงสาวดีไว้ จากคุณ : กัมม์ - [ 21 มิ.ย. 49 12:55:04 ]

ความคิดเห็นที่ 29 (ต่อ)          ฝ่ายคนสนิทของพระเจ้าตองอู  เมื่อลงมาถึงเมืองเมาะตะมะ  ก็แยกย้ายกันไปปะปนอยู่ในพวกพลเมือง  เที่ยวหลอกลวงพวกมอญว่าไทยเกณฑ์มาทำนา  พอเสร็จแล้วจะกวาดต้อนเอาไปไว้ใช้ในกรุงศรีอยุธยา  พวกราษฎรก็เกิดหวาดหวั่น  บางพวกก็หลบหนี ไม่ทำการงานเป็นปกติเหมือนดังแต่ก่อน            ครั้นพวกไทยที่เป็นพนักงานตรวจตราเห็นมอญหลบหนีก็สั่งจับกุม  พวกมอญเลยเข้าใจกันไปว่าจะจับส่งไปเมืองไทย  ก็ยิ่งตื่นเต้นมากขึ้น  บางทีถึงต่อสู้ไม่ยอมให้จับกุม  แล้วเลยสมคบกันเป็นพวกๆ  ถ้าเห็นไทยติดตามไปน้อยตัวก็รุมทำร้ายเกิดการฆ่าฟันกันขึ้นเนืองๆ            เจ้าพระยาจักรีเห็นพลเมืองมอญกระด้างกระเดื่องขึ้นดังนั้น  เข้าใจว่าเป็นเพราะพวกมอญที่เป็นมูลนายไม่กำราบปราบปราม  ให้เอาตัวพวกมอญมูลนายมาจองจำทำโทษ  พวกมอญที่เป็นชั้นมูลนายก็พากันหลบหนีไปเข้ากับพวกราษฎร  เลยเป็นกบฏที่เมืองเมาะตะมะ          สมเด็จพระนเรศวรทรงทราบ  ก็รีบเสด็จยกกองทัพหลวงออกจากพระนครศรีอยุธยาเมื่อเดือน ๑๑ ขึ้น ๑๑ ค่ำ ปีกุน  เสด็จไปทางด่านพระเจดีย์สามองค์ด้วยกันกับสมเด็จพระเอกาทศรถ  เจ้าพระยาสุรสีห์ฯคุมกองทัพเมืองเหนือไปทางด่านแม่สอดอีกทางหนึ่ง  และมีกองทัพเมืองเชียงใหม่มาช่วยด้วยอีกกองหนึ่ง  รวมจำนวนพลกองทัพไทย ๑๐๐,๐๐๐  ไปประชุมกันที่เมืองเมาะลำเลิง(๑)            สมเด็จพระนเรศวรเสด็จไปถึง  ต้องหยุดประทับยับยั้งจัดการปราบปรามพวกกบฏในเมืองมอญอยู่ถึง ๓ เดือนจึงราบคาบ  และได้เสบียงอาหารบริบูรณ์ตามเกณฑ์          ฝ่ายข้างเมืองหงสาวดี  ตั้งแต่ถูกกองทัพเมืองตองอูกับเมืองยักไข่มาล้อมอยู่  พวกชาวเมืองกำลังกลัวจะต้องตกเป็นเชลยของไทย  บางพวกก็เชื่อว่าพระเจ้าตองอูจะมาช่วยเหมือนปากว่า  แต่พระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงสงสัยว่า  พระเจ้าตองอูคิดจะเอาเมืองหงสาวดีเอง  เป็นแต่ทำอุบายว่าจะมาช่วย  จึงไม่อนุญาตให้กองทัพพระเจ้าตองอูเข้าไปในพระนคร          แต่เมื่อเมืองหงสาวดีถูกพวกเมืองตองอูกับเมืองยักไข่ล้อมอยู่เช่นนั้น  ที่ในเมืองก็เกิดอดอยากขาดแคลนลง  พอได้ข่าวว่าสมเด็จพระนเรศวรเสด็จไปถึงเมืองมอญ  พวกชาวหงสาวดีที่เชื่อถือพระเจ้าตองอู  ก็พากันลอบหนีออกไปหากองทัพเมืองตองอูมากขึ้นทุกที  จนถึงมีพวกข้าราชการและที่สุดถึงพระมหาอุปราชาก็ทิ้งพระเจ้าหงสาวดีออกไปเข้ากับพระเจ้าตองอู(๒) โดยเห็นว่าแม้จะต้องเป็นเชลย  ก็เป็นเชลยพวกพม่าด้วยกันเองอยู่ในเมืองพม่า  ยังดีกว่าถูกไทยกวาดต้อนเอาไปเป็นเชลยในเมืองไทย          พระเจ้าหงสาวดีถูกราชบุตรและข้าราชบริพารทิ้งเสียโดยมากเช่นนั้น  มิรู้ที่จะทำอย่างไร  ก็ต้องอนุญาตให้กองทัพเมืองตองอูเข้าไปในพระนคร  แล้วมอบอำนาจให้พระเจ้าตองอูได้ว่าราชการบ้านเมือง(๓)  ก็ให้ไปขอหย่าทัพกับพระเจ้ายักไข่  ด้วยยอมให้หัวเมืองชายทะเลที่ปรารถนา  และทูลขอพระราชธิดาของพระเจ้าหงสาวดีองค์หนึ่ง  กับช้างเผือกตัวหนึ่งให้พระเจ้ายักไข่ด้วย            แม้รูปสัตว์ทองสัมฤทธิ์ซึ่งไทยได้มาจากเมืองเขมร  แล้วพระเจ้าหงสาวดีบุเรงนองเอาไปจากเมืองไทยนั้น  พระเจ้ายักไอยากได้ก็ยอมให้ขนเอาไปเมืองยักไข่ในคราวนี้          ฝ่ายพระเจ้ายักไข่ก็รับว่าจะแต่งกองโจรไว้คอยตีตัดลำเลียงเสบียงอาหารกองทัพไทยให้อดอยาก  จะต้องถอยมัพกลับไปจากเมืองหงสาวดี  ตกลงกันอย่างนั้นแล้วพระเจ้ายักไข่ก็เลิกทัพเรือกลับไปยังเมืองสิเรียมที่พระเจ้าหงสาวดียกให้นั้น          เมื่อหย่าทัพกับเมืองยักไข่แล้ว  พระเจ้าตองอูจึงทูลพระเจ้าหงสาวดีว่า  สืบได้ความว่ากองทัพสมเด็จพระนเรศวรยกไปมีกำลังมากนัก  จะต่อสู้ที่เมืองหงสาวดีเห็นจะสู้ไม่ไหว  ขอเชิญเสด็จไปยังเมืองตองอู ตั้งต่อสู้ที่นั่นจึงจะพ้นมือข้าศึกได้             พระเจ้าหงสาวดีมิรู้ที่จะทำอย่างไรก็ต้องยอม  พระเจ้าตองอูจึงให้เก็บรวบรวมทรัพย์สมบัติ และกวาดต้อนผู้คนพลเมืองหงสาวดีผ่อนส่งไปยังเมืองตองอูเป็นลำดับมา            ในพงศาวดารพม่าว่า  พระมหาอุปราชาอยู่ในพวกที่ไปก่อนเพื่อน  ไปถึงเมืองตองอู  พระสังกะทัตราชบุตรพระเจ้าตองอูก็ลอบปลงพระชนม์เสีย  แต่ปกปิดมิให้รู้ไปถึงเมืองหงสาวดี .................................................................................................................................................... (๑)  คิดว่า  สมเด็จพระนเรศวรคงจะทรงทราบแผนการของพระเจ้าตองอูและพระเจ้ายักไข่ในตอนนี้  จึงจำต้องรีบยกมาทำกับหงสาวดี  ถ้าเพียงปราบกบฏเมืองเมาะตะมะเท่านั้น  คงรับสั่งให้ขุนศึกของพระองค์ออกมาก็คงพอ  แต่เมื่อทรงทราบอุบายของทั้งพระเจ้าตองอูก็ต้องยกมาปราบกบฏเอง  สงบราบคาบโดยเร็วเมื่อใดแล้วจะได้ยกต่อไปถึงหงสาวดีทีเดียว         แต่มาติดอยู่ที่เมาะตะมะอีกสามเดือน  ล่าช้าไปจนพระเจ้าตองอูมีเวลาชิงทำกับหงสาวดีก่อน  ต้องยอมรับว่าอุบายพระเจ้าตองนั้นยอดเยี่ยมจริง (๒)  จำได้ไหมครับ  พระมหาอุปราชาพระองค์นี้ได้เป็นที่นี้ก็เพราะพระเจ้าตองอู   (๓)  พระเจ้าตองอู ได้เมืองโดยไม่ต้องรบเหมือนกัน จากคุณ : กัมม์ - [ 21 มิ.ย. 49 12:56:04 ]

ความคิดเห็นที่ 30 สวัสดีครับ คุณ เซโก้ ช่วงเช้างานเพียบ  เลยได้แค่นี้เองซ้ำไม่ทันเที่ยงอีก ช่วงบ่ายน่าจะพิมพ์ได้มากกว่านี้ครับ  รอสักหน่อยนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 21 มิ.ย. 49 12:58:24 ]

ความคิดเห็นที่ 31 (ต่อ)          ฝ่ายสมเด็จพระนเรศวร  ได้ทรงทราบแต่แรกเสด็จไปถึงเมืองเมาะลำเลิง  ว่ากองทัพเมืองตองอูกับเมืองยักไข่ไปล้อมเมืองหงสาวดีอยู่  ก็แคลงพระทัย ด้วยพระเจ้าตองอูกับพระเจ้ายักไข่ได้ทูลมาในศุภอักษรว่า  ถ้ากองทัพหลวงไปเมื่อใดจะยกมาช่วยตีเมืองหงสาวดีทั้ง ๒ เมือง  เหตุไฉนจึงด่วนไปล้อมเมืองหงสาวดีเสียก่อนกองทัพหลวงไปถึง  แต่กำลังติดทรงปราบปรามพวกกบฏที่เมืองเมาะตะมะก็นิ่งอยู่            พอปราบกบฎเรียบร้อยแล้วก็เสด็จยกกองทัพหลวงจากเมืองเมาะลำเลิง  ขึ้นไปยังเมืองหงสาวดีในเดือน ๓  พระเจ้าตองอูได้ยินว่า  สมเด็จพระนเรศวรยกกองทัพออกจากเมืองเมาะลำเลิง  ก็พาพระเจ้าหงสาวดีออกจากพระนครหนีไปเมืองตองอู  เมื่อเดือน ๔ ขึ้น ๒ ค่ำ          แต่พอเมืองหงสาวดีร้างไม่มีผู้คน  พวกกองโจรชาวยักไข่ก็พากันเผาเมืองหงสาวดีเสียหมดทั้งเมือง  แม้จนปราสาทราชมนเทียรก็ถูกไฟไหม้หมด ไม่มีอะไรเหลือ            เรื่องเผาเมืองหงสาวดีครั้งนั้น  ในหนังสือพงศาวดารบางฉบับว่า พระเจ้าตองอูสั่งให้เผา  บางฉบับว่าพวกยักไข่เข้าไปเที่ยวค้นหาทรัพย์สินซึ่งยังเหลืออยู่  เช่นสุมไฟลอกทองพระเป็นต้น  เลยเกิดเพลิงไหม้เมืองหงสาวดี            พิเคราะห์ดูน่าจะเป็นได้ด้วยเหตุทั้ง ๒ อย่าง  เพราะการเผาเมืองหงสาวดีเป็นประโยชน์แก่พระเจ้าตองอู  ที่อาจจะให้พระเจ้าหงสาวดีต้องอยู่ ณ เมืองตองอู  แต่ไม่กล้าสั่งออกหน้า  จึงตกลงกันเป็นความลับกับพระเจ้ายักไข่ให้พวกยักไข่เป็นผู้เผา  ฝ่ายพวกยักไข่ที่เป็นกองโจรอยากได้ทรัพย์สินซึ่งชาวเมืองหงสาวดีมิได้ขนเอาไป  เช่นทองที่หุ้มหรือปิดพระพุทธรูปเป็นต้น  เอาไฟสุมให้ทองละลายเอาเนื้อทอง  อย่างเช่นพม่าเผาวัดวาเมื่อตีได้พระนครศรีอยุธยาภายหลังมาช้านานนั้น  ไฟก็เลยไหม้วัดแล้วเลยลุกลามไปตลอดทั้งเมือง  จะเป็นเพราะพระเจ้าตองอูสั่งหรือไม่ได้สั่ง  ก็เป็นไปได้ทั้ง ๒ สถาน          พระเจ้าตองอูพาพระเจ้าหงสาวดีไปได้ ๘ วัน  สมเด็จพระนเรศวรก็เสด็จไปถึงเมืองหงสาวดีเมื่อ เดือน ๔ ขึ้น ๑๐ ค่ำ  ได้เมืองหงสาวดีแต่ซากซึ่งไฟกำลังไหม้ยังไม่ดับหมด  ก็ขัดแค้นพระราชหฤทัย  เห็นเข้าเค้าพระสุบินเมื่อเสด็จไปกลางทางว่า  ทอดพระเนตรเห็นหมาในตัวน้อยคาบเอาช้างหนีไป  พระยาโหราฯได้ทูลทำนายว่าจะได้เมืองหงสาวดี  แต่จะมีผู้พาพระเจ้าหงสาวดีหนีไปได้          ก็ตรัสสั่งให้หยุดกองทัพอยู่ ณ เมืองหงสาวดี  ตั้งพลับพลาที่ประทับในสวนหลวงใกล้กับพระมหาธาตุมุเตา  แล้วให้ข้าหลวงถือศุภอักษรไปยังพระเจ้าตองอู  ว่าเดิมได้มารับอาสาว่าถ้าเสด็จไปตีเมืองหงสาวดีเมื่อใดจะมาช่วย  เหตุไฉนพระเจ้าตองอูจึงมาชิงตีเมืองหงสาวดีกวาดต้อนเอาผู้คนพลเมือง  และพาพระเจ้าหงสาวดีไปเมืองตองอูเสียก่อนเสด็จไปถึง  จะเป็นศัตรูหรืออย่างไร  ถ้าซื่อตรงคงสัตย์อยู่ตามสัญญาก็ให้พระเจ้าตองอูมาเฝ้า  และพาพระเจ้าหงสาวดีมาถวายตามประเพณี  ถ้าไม่ทำเช่นนั้นจะถือว่าพระเจ้าตองอูเป็นข้าศึก          พระเจ้าตองอูให้มังรัดอ่องเป็นทูตเชิญพระธำมะรงค์เพชร ๓ ยอด  อันเป็นเครื่องราชูปโภคของพระเจ้าหงสาวดีกับศุภอักษรมาถวาย ทูลว่าพระเจ้าตองอูหาได้คิดทุจริตอย่างใดไม่  ที่ไม่รอกองทัพหลวงนั้น  เพราะมีข้าศึกเมืองยักไข่มาตีเมืองหงสาวดี  พระเจ้าตองอูเกรงว่าจะเสียเมืองหงสาวดีแก่พวกยักไข่  จึงได้รีบไปรับพระเจ้าหงสาวดีไปยังเมืองตองอู  หมายว่าเสด็จขึ้นไปถึงเมืองหงสาวดีเมื่อใด  ก็จะพาพระเจ้าหงสาวดีมาเฝ้า  พร้อมกับถวายช้างม้าพาหนะที่เอาไปจากเมืองหงสาวดีด้วยกัน  แต่เดี๋ยวนี้พระเจ้าหงสาวดีกำลังประชวรอยู่  เพราะฉะนั้นขอเชิญเสด็จประทับอยู่ที่เมืองหงสาวดี  พอพระเจ้าหงสาวดีหายประชวร  พระเจ้าตองอูจะลงมาเฝ้า  และพาพระเจ้าหงสาวดีมาถวายตามพระประสงค์          สมเด็จพระนเรศวรได้ทรงทราบก็รู้เท่าว่าพระเจ้าตองอูคิดคด  จะต้องตีเมืองตองอูต่อไป  จึงมีรับสั่งให้หาแม่ทัพนายกองผู้ใหญ่มาปรึกษา  พิเคราะห์ดูข้อที่ต้องปรึกษากันนั้นน่าจะเป็นเพราะกองทัพที่ยกไปครั้งนั้น  ได้กะการไว้เพียงจะไปตีเมืองหงสาวดี  ถ้าจะไปตีเมืองตองอู  เมืองนั้นอยู่ห่างไปทางข้างเหนือราว ๗,๐๐๐ เส้น (ขนาดเมืองนครราชสีมากับกรุงเทพฯ) และมีเทือกภูเขาขวางหน้า  อาจจะต้องตีด่านทางของข้าศึกรบพุ่งกันไปจนตลอดถึงเมืองตองอู  อันกองทัพไทยยังไม่คุ้นเคยกับภูมิลำเนาเหมือนอย่างเช่นเมืองหงสาวดี  จะเอาชนะไม่ได้โดยเร็ว ก็จะต้องรบพุ่งอยู่นานวัน  อาจจะเกิดลำบากด้วยเสบียงอาหาร  แต่ไม่ยกไปตีเมืองตองอูก็เหมือนถูกพระเจ้าตองอูล่อลวงให้รอคอยอยู่จนสิ้นเสบียงอาหาร  แล้วก็ต้องเลิกทัพกลับไปเอง            ปรึกษากันเห็นว่ามีกำลังพอจะตีเมืองตองอูได้  แต่จะต้องรีบยกไป  อย่าให้ทันพระเจ้าตองอูมีเวลาเตรียมป้องกันบ้านเมืองได้มั่นคง  สมเด็จพระนเรศวรจึงตรัสสั่งให้เตรียมกระบวนทัพที่จะยกไปเมืองตองอู  ขณะนั้นทูตของพระเจ้ายักไข่ก็ไปถึงเมืองหงสาวดี  ทูลสมเด็จพระนเรศวรว่า  พระเจ้ายักไข่ได้จัดทัพบกทัพเรือรวมจำนวนพล ๕,๐๐๐ ให้ยกมาช่วยตามที่ได้ทูลรับไว้  แล้วแต่จะโปรดให้เข้าสมทบกับกองทัพหลวงทัพไหนก็จะทำตามพระราชประสงค์          แต่สมเด็จพระนเรศวรทรงระแวงพระราชหฤทัยว่า  พระเจ้ายักไข่จะเป็นพวกร่วมคิดกับพระเจ้าตองอู  แต่ไม่อยากให้เกิดรบพุ่งขึ้นอีกทางหนึ่ง  จึงโปรดให้ตอบขอบใจพระเจ้ายักไข่ที่หมายจะช่วย  แต่ว่ารี้พลในกองทัพหลวงมีพอแก่การแล้ว  ให้พวกยักไข่เลิกทัพกลับไปเถิด          เมื่อจัดกระบวนทัพพร้อมเสร็จ  สมเด็จพระนเรศวรตรัสสั่งให้กองทัพพระยาจันทบุรีอยู่รักษาเมืองหงสาวดี  แล้วเสด็จยกกองทัพหลวงไปยังเมืองตองอู            เวลานั้นฝ่ายข้างเมืองตองอูก็กำลังสาละวนเตรียมต่อสู้ที่เมืองตองอู  ไม่ได้แต่งกองทัพให้มากักด่านทางที่ช่องภูเขา  กองทัพไทยก็เดินขึ้นไปได้โดยสะดวกจนถึงเมืองตองอู          สมเด็จพระนเรศวรมีรับสั่งให้ตั้งกองทัพรายล้อมเมืองไว้ทั้ง ๔ ด้าน  และครั้งนั้นพระเจ้าเชียงใหม่มังนรธาช่อให้กองทัพไปช่วย  จึงโปรดให้กองทัพพระยาแสนหลวง กับพระยานคร(ลำปาง) ตั้งทางด้านใต้  ด้วยกันกับกองทัพพระยาศรีสุธรรม  พระยาท้ายน้ำ และหลวงจ่าแสนขุนราชนิกุล  กองทัพหลวงก็ตั้งอยู่ด้านนั้น  ด้านตะวันออกให้กองทัพพระยาเพ็ชรบุรี พระยาสุพรรณบุรี และหลวงมหาอำมาตย์ไปตั้งด้านเหนือ  ให้กองทัพเจ้าพระยาสุรสีห์ฯ กับพระยากำแพงเพ็ชรไปตั้งด้านตะวันตก  ให้กองทัพพระยานครราชสีมา พระสิงคบุรี พระอินทราภิบาล กับแสนภูมิโลกาเพ็ชร(เกรี่ยง)ไปตั้ง  โปรดให้เจ้าพระยาสุรสีห์ฯเป็น(เสนาธิการ)ผู้ตรวจตราหน้าที่ทั้งปวงทั่วไป          แต่เมืองตองอูเคยเป็นเมืองกษัตริย์(๑)มีป้อมปราการมั่นคง  คูเมืองก็กว้างและลึกมาก  ยากที่ข้าศึกจะข้ามคูเข้ามาถึงกำแพงเมืองได้            เมื่อล้อมเมืองแล้วสมเด็จพระนเรศวรจึงตรัสสั่งให้ขุดเหมืองไขน้ำในคูให้ไหลไปลงแม่น้ำสะโตง  เหมืองนั้นยืดยาว  พวกชาวเมืองตองอูเรียกว่า เหมืองอโยธยา ปรากฏอยู่ต่อมาหลายร้อยปี  เดี๋ยวนี้ชื่อก็ยังไม่สูญ  ครั้นไขน้ำออกหมดคูแล้วก็ให้กองทัพเข้าปล้นเมือง .................................................................................................................................................... (๑)  พระเจ้าหงสาวดีตะเบงชะเวตี้กับพระเจ้าหงสาวดีบุเรงนอง  ก็มาจากเมืองนี้  อาศัยเมืองนี้รวบรวมกำลังไพร่พลยกลงมาตีเมืองหงสาวดีได้  เหมือนกันทั้ง ๒ พระองค์ จากคุณ : กัมม์ - [ 21 มิ.ย. 49 16:55:54 ]

ความคิดเห็นที่ 32 อ้านึกว่าจะว่าง ได้แค่นี้เอง  ต้องขออภัยทุกๆท่านครับ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช สมเด็จพระเอกาทศรถ  เสด็จพระราชดำเนินช้างเหยียบหงสาวดี จากคุณ : กัมม์ - [ 21 มิ.ย. 49 17:01:53 ]

ความคิดเห็นที่ 33 ช่วงนี้ยังยุ่งกับงานว่างๆ มาอ่านละกัน จากคุณ : ต้อม ตื่นตูม - [ 21 มิ.ย. 49 21:19:25 ]

ความคิดเห็นที่ 34 สวัสดีครับ  คุณ ต้อม ว่างๆค่อยแวะเข้ามาเยี่ยมก็ได้ครับ ช่วยผมเก็บเข้าคลังกระทู้หน่อยนะครับ จะได้ใช้อ้างอิงกระทู้อื่นๆ และผู้ที่จะตั้งกระทู้เกี่ยวกับสมเด็จพระนเรศวรต่อไปข้างหน้าจะได้อ่านด้วย ขอบพระคุณทุกๆท่านครับ วันนี้ตอนนี้ ๔ ก็น่าจะจบได้ รอสักพักนะครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 22 มิ.ย. 49 08:30:24 ]

ความคิดเห็นที่ 35 (ต่อ)          ครั้นไขน้ำออกหมดคูแล้วก็ให้กองทัพเข้าปล้นเมือง  พวกชาวเมืองตองอูกับชาวเมืองหงสาวดีสมทบกันต่อสู้ป้องกันเมืองเป็นสามารถ  ไทยเข้าเมืองไม่ได้ก็ต้องถอยกลับออกมา  แต่พยายามปล้นเมืองมาหลายครั้งก็ยังเข้าเมืองไม่ได้  ครั้นนานวันก็เกิดอัตคัดอาหารในกองทัพ  ด้วยเดิมได้เตรียมเสบียงเพียงจะตีเมืองหงสาวดี            ครั้นขึ้นไปถึงเมืองตองอู  ต้องขนเสบียงอาหารส่งตามกองทัพหลวงขึ้นไปโดยปัจจุบันทันด่วน  หนทางก็ไกลทั้งต้องขนข้ามภูเขาใช้พาหนะไม่ได้ทุกอย่าง  แลฃะถูกพวกกองโจรชาวยักไข่คอยลอบตีตัดลำเลียงเนืองๆ  เสบียงอาหารที่ส่งขึ้นไปก็ไม่พอใช้ในกองทัพ  ต้องแยกคนให้ออกเที่ยวลาดหาอาหารในพม่าขึ้นไปจนถึงแดนเมืองอังวะ  ได้ช้างพลายพังของพระเจ้าหงสาวดี ซึ่งเอาไปเที่ยวซุ่มซ่อนเลี้ยงไว้ตามป่ามาเป็นอันมาก(๑)  แต่ได้อาหารก็ไม่พอเลี้ยงกัน  ผู้คนในกองทัพก็อ่อนกำลังลง          สมเด็จพระนเรศวรล้อมเมืองตองอูอยู่ ๒ เดือน  ทรงสังเกตเห็นรี้พลอดอยากจนซูบผอม  และทรงทราบว่าถึงป่วยเจ็บล้มตายเพราะอดอาหารก็มี  ก็ตรัสสั่งให้เลิกทัพจากเมืองตองอูเมื่อเดือน ๖ แรม ๖ ค่ำ ปีชวด พ.ศ. ๒๑๔๓            ฝ่ายพระเจ้าตองอูก็ไม่สามารถจะยกออกติดตาม  เพราะข้างในเมืองรี้พลก็อดอยากอิดโรยอยู่คล้ายกัน  ครั้งนั้นจึงเหมือนกับหย่าทัพถอยมาโดยสะดวก          เสด็จกลับมาทางตรอกหม้อ  เมื่อมาถึงตำบลคับแค โปรดให้สมเด็จพระเอกาทศรถยกกองทัพ  แยกไปทางเมืองเชียงใหม่เพื่อระงับวิวาทระหว่างพระเจ้าเชียงใหม่กับพวกเจ้าเมืองในลานนา  ส่วนกองทัพหลวงยกลงมายังเมืองเมาะลำเลิง  ทรงจัดการปกครองหัวเมืองมอญเป็นระเบียบเรียบร้อยแล้ว  จึงเสด็จกลับคืนพระนคร          แต่นั้นบรรดาเมืองมอญทางฝั่งตะวันออกแม่น้ำเอราวดี  ตั้งแต่เมืองหงสาวดีลงมาจนสุดแดนมอญ  ก็มาเป็นเมืองขึ้นของกรุงศรีอยุธยา  สมเด็จพระนเรศวรทรงตั้งขุนนางมอญคนหนึ่งชื่อว่า พระยาทะละ ซึ่งได้มาสวามิภักดิ์  และทรงไว้วางพระราชหฤทัยให้เป็นอย่างอุปราชปกครองหัวเมืองมอญทั้งปวงอยู่ ณ เมืองเมาะตะมะ  เมืองมอญก็อยู่ในบังคับบัญชากรุงศรีอยุธยาโดยเรียบร้อยจนตลอดรัชกาลสมเด็จพระนเรศวร          เหตุที่สมเด็จพระนเรศวรโปรดให้ สมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จไปเชียงใหม่ครั้งนั้น  มีมูลมาแต่เมื่อเจ้าพระยาสุรสีห์ฯเป็นข้าหลวงขึ้นไปห้ามมิให้เมืองลานช้างรบกับเมืองเชียงใหม่  แล้วก็โปรดให้พระยารามเดโชเป็นข้าหลวงอยู่ที่เมืองเชียงแสน  คอยระวังดูให้คู่วิวาททั้งสองฝ่ายทำตามสัญญาต่อกัน            พระยารามเดโชนั้นคงเป็นชาวลานนาและบางทีจะได้เคยเป็นเจ้าบ้านผ่านเมืองในแถวนั้นมาแต่ก่อน  แต่ไม่อยากอยู่กับพม่า ลงมาสวามิภักดิ์ต่อไทย  ทำราชการอยู่ในกรุงฯช้านาน  สมเด็จพระนเรศวรทรงพระราชดำริเห็นว่าเป็นผู้รู้การงานในท้องที่  จึงโปรดให้ไปช่วยเจ้าพระยาสุรสีห์ฯ  แล้วให้อยู่ดูแลรักษาความสงบต่อมา          แต่อยู่มาชาวเมืองพากันนับถือพระยารามเดโช  พวกไหนที่รู้สึกว่าถูกกดขี่หรือที่เคยไม่พอใจในการปกครองของพระเจ้าเชียงใหม่  เช่น เจ้าเมืองฝางและเจ้าเมืองน่านเป็นต้น  ก็มาขออารักขาต่อพระยารามเดโช  ชาวลานนาจึงเลยแตกเป็น ๒ พวก  พวกหัวเมืองทางฝ่ายเหนือและทางตะวันออกถือพระยารามเดโชเป็นหัวหน้า  ฟังบังคับบัญชาพระเจ้าเชียงใหม่โดยเรียร้อยแต่หัวเมืองทางข้างใต้และทางตะวันตก          เมื่อสมเด็จพระนเรศวรจะเสด็จไปตีเมืองหงสาวดี  ชะรอยมีพระราชประสงค์จะลองใจพระเจ้าเชียงใหม่มังนรธาช่อ  จึงสั่งพระเจ้าเชียงใหม่ให้ยกกองทัพไปช่วย  พระเจ้าเชียงใหม่ก็ให้พระยาแสนหลวงกับพระยานครลำปางคุมกองทัพไปช่วยตามรับสั่ง  และให้พระยาทุลองราชบุตรไปด้วย  ไปทูลสมเด็จพระนเรศวรว่าพระเจ้าเชียงใหม่จะไปเองไม่ได้  ด้วยพระยารามเดโช กับเจ้าเมืองฝางกำเริบขึ้นทางข้างเหนือ  เกรงจะมาตีเมืองเชียงใหม่  เมื่อเสร็จสงครามแล้วขอให้ช่วยทรงปราบปรามพระยารามเดโชกับพวกที่ตั้งแข็งเมืองด้วย          สมเด็จพระนเรศวรทรงเห็นว่าพระเจ้าเชียงใหม่มังนรธาช่อซื่อตรง  จึงโปรดให้สมเด็จพระเอกาทศรถไปช่วยระงับการวิวาทนั้น          สมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จไปถึงท่าหวดปลายแดนอาณาเขตลานนา  ก็โปรดให้ข้าหลวงถือหนังสือรับสั่งไปยังเมืองต่างๆ ที่กระด้างกระเดื่องต่อพระเจ้าเชียงใหม่  คือพระยารามเดโช เจ้าเมืองน่าน เจ้าเมืองฝาง เจ้าเมืองพลศึกซ้าย เจ้าเมืองสาด เจ้าเมืองแพร่ เจ้าเมืองลอ(๒) เจ้าเมืองชะเรียง เจ้าเมืองเชียงทอง เจ้าเมืองพะเยา เจ้าเมืองพะยาก และเจ้าเมืองยอง  ว่าสมเด็จพระนเรศวรโปรดให้พระองค์เสด็จขึ้นไประงับการที่เกิดเกี่ยงแย่งกันในอาณาเขตลานนา  ให้เจ้าเมืองเหล่านั้นมาเฝ้าทูลชี้แจงเหตุที่วิวาทให้ทรงทราบ  พวกเจ้าเมืองทั้งปวงนั้นพากันเกรงพระเดชานุภาพ  ก็รีบส่งเครื่องราชบรรณาการมาถวายและรับว่าจะมาเฝ้าตามรับสั่ง          ข้างฝ่ายพระเจ้าเชียงใหม่ก็แต่งท้าวพระยาให้คุมเครื่องราชบรรณาการมาถวาย  ขอให้ช่วยทรงปราบปรามพวกกระด้างกระเดื่องให้ราบคาบ  สมเด็จพระเอกาทศรถโปรดให้ตอบไปยังพระเจ้าเชียงใหม่  ว่าพวกเมืองเหล่านั้นได้มาอ่อนน้อมหมด  แล้วทรงจำนงจะว่ากล่าวให้ปองดองกันโดยดี  เมื่อเสด็จขึ้นไปถึงเมืองเถิน  จะเรียกตัวเจ้าเมืองเหล่านั้นมาให้พร้อมกันที่นั่น  ให้พระเจ้าเชียงใหม่ลงมายังเมืองเถิน  จะได้ทรงว่ากล่าวให้ปรองดองกัน          ครั้นเสด็จขึ้นไปถึงเมืองเถิน  พวกเจ้าเมืองต่างๆมาพร้อมกันหมด  แต่พระเจ้าเชียงใหม่เป็นแต่แต่งท้าวพระยาผู้ใหญ่ลงมาต่างตัว หาลงมาเองไม่          สมเด็จพระเอกาทศรถทรงตระหนักพระหฤทัยว่า  คงเป็นเพราะพระเจ้าเชียงใหม่ยังมีทิฏฐิถือตัวว่าเป็นราชบุตรของพระเจ้าบุเรงนอง  ถ้ามาเฝ้าจะต้องถวายบังคมอย่างเจ้าประเทศราช ละอายใจ  จึงยังบิดพลิ้วอยู่  จึงให้ผู้แทนกลับไปบอกพระเจ้าเชียงใหม่ว่า  จะเสด็จขึ้นไปว่ากล่าวปรองดองกันที่เมืองลำพูน  ให้พระเจ้าเชียงใหม่ออกมาเฝ้าเอง  มิฉะนั้นก็จะเสด็จกลับพระนครไม่ช่วยว่ากล่าวต่อไป          พระเจ้าเชียงใหม่สิ้นคิดที่จะบิดพลิ้วก็รับกระทำตามรับสั่ง  ให้เตรียมปลูกพลับพลาที่ประทับรับเสด็จที่เมืองลำพูน            ครั้นสมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จขึ้นไปถึง  ก็ออกมาเฝ้าถวายบังคมตามประเพณีที่เป็นประเทศราช  สมเด็จพระเอกาทศรถจึงทรงเปรียบเทียบให้ปรองดองกันอย่างเดิม  ทั้งสองฝ่ายก็รับกระทำตาม  จึงตรัสสั่งให้ทำการพิธีที่ในพระวิหารหลวง หน้าพระธาตุหริภุญชัยต่อหน้าพระที่นั่ง  ให้พระเจ้าเชียงใหม่ถือน้ำกระทำสัตย์ต่อกรุงศรีอยุธยาก่อน  แล้วให้พวกเจ้าเมืองที่ได้กระด้างกระเดื่องถือน้ำกระทำสัตย์  ยอมอยู่ในบังคับบัญชาพระเจ้าเชียงใหม่โดยสุจริตต่อไป  การที่วิวาทบาดหมางกันมาก็สงบทั่วทั้งอาณาเขตลานนา          เมื่อสมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จกลับ  พระเจ้าเชียงใหม่ถวายพระทุลองราชบุตรองค์ใหญ่ ที่ไม่ยอมถวายพระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรง  ให้ลงมาทำราชการเป็นตัวจำนำอยู่ในพระนครศรีอยุธยา  ในพงศาวดารพม่าว่าถวายราชธิดาด้วยอีกองค์หนึ่ง          แต่นั้นเมืองเชียงใหม่ก็เป็นก็เป็นประเทศราชขึ้นกรุงศรีอยุธยาอย่างสนิทสนมสืบมา  และการที่สมเด็จพระนเรศวรทรงช่วยระงับดับเข็ญที่เมืองเชียงใหม่ ๒ ครั้งนั้น  เลยเป็นปัจจัยให้ได้เมืองไทยใหญ่ของพม่า  บรรดาอยู่ทางฝ่ายตะวันออกแม่น้ำสาละวิน มาสามิภักดิ์ต่อกรุงศรีอยุธยา  ขยายอาณาเขตขึนไปจนต่อแดนประเทศจีนดังกล่าวมาแล้ว .................................................................................................................................................... (๑)  มีรายการในพระราชพงศาวดารดังนี้   ......ตรัสให้พระมหาเทพเป็นนายกอง ขุนคชภักดีเมืองคชโยธาแลขุนหมื่นอาสาให้ไปลาด  จึงพระมหาเทพแลข้าหลวงทั้งปวงยกขึ้นไปถึงตำบลแก่นตอง  แล้วยกไปถึงตำบลแม่ช้าง  ได้ช้างพลายพังซึ่งพญาตองอูให้เอาไปซ่อนไว้นั้น ๕๐ เศษ  ในนี้แต่ช้างใหญ่พลายรายปลอกกยอ ๑ สูง ๗ ศอก  พลายเทวนาคพินาย ๑ สูง ๖ ศอก ๕ นิ้ว  พลายปลวงสุหร่ายภัก ๑ สูง๖ ศอก ๗ นิ้ว  พลายลลุมแทง ๑ สูง ๖ ศอก ๑ นิ้ว  พลายนิลาตอง ๑ สูง ๖ ศอก ๖ นิ้ว  พลายรานนิกนาง ๑ สูง ๖ ศอก ๓ นิ้ว  พลายปอกละเนียบผยู ๑ สูง ๖ ศอก ๘ นิ้ว  พลายหัศปีศาจ ๑ สูง ๖ ศอก ๕ นิ้ว  พลายมัตต่อมู ๑ สูง ๖ ศอก ๘ นิ้ว  พลายเฉียดมรัศคาร ๑ สูง ๖ ศอก ๓ นิ้ว  พลายมยูมามาง ๑ สูง ๖ ศอก ๒ นิ้ว  พลายกลอรายชวา ๑ สูง ๖ ศอก ๒ นิ้ว  พลายพิจิตร ๑ สูง ๕ ศอกคือ ๑ นิ้ว  พลายไชยมงคล ๑ สูง ๖ ศอก ๘ นิ้ว  พลายรายปลอกหละ ๑ สูง ๖ ศอก  พลายรายเรียมนาง ๑ สูง ๖ ศอก  พลายราชสังครำ ๑ สูง ๖ ศอก  พลายชมพูทัศ ๑ สูง ๖ ศอก ๒ นิ้ว  พลายนักเป ๑ สูง ๕ ศอกคืบ ๕ นิ้ว  พลายสิงหนาท ๑ สูง ๕ ศอกคืบ ๒ นิ้ว  พลายสวรรคโลก ๑ สูง ๕ ศอกคืบ ๑๑ นิ้ว  พลายรายผอร ๑ สูง ๕ ศอกคืบ ๗ นิ้ว  พลายรายพักปองกยอ ๑ สูง ๕ ศอกคืบ ๑๐ นิ้ว  พลายสับพางคุลาง ๑ สูง ๕ ศอกคืบ ๑๑ นิ้ว  พลายเขมรัฐชวา ๑ สูง ๖ ศอก ๔ นิ้ว  พลายรายพักถันเลียง ๑ สูง ๖ ศอก ๔ นิ้ว  พลายจำกยอ ๑ สูง ๕ ศอกคืบ ๘ นิ้ว  พลายอนันตะโยธา ๑ สูง ๕ ศอกคืบ ๑ นิ้ว  พลายรายภักกำยาง ๑ สูง ๖ ศอก ๒ นิ้ว  พลายตะมายพญาแพร่ ๑ สูง ๖ ศอก  พลายเขยกระมัดไป ๑ สูง ๕ ศอกคืบ ๖ นิ้ว  พังมระพันคง ๑ สูง ๔ ศอกคืบ  พังวะมะหล่อม ๑ สูง ๕ ศอกคืบ ๓ นิ้ว  แลได้ทั้งช้างโขลงพวกหนึ่งเอามาถวาย (๒)  อำเภอสอง หรือเมืองสองในจังหวัดแพร่เดี๋ยวนี้  เขาเรียกกันว่า เวียงพระลอ  (กล่าวขึ้นมาลอยๆเฉยๆครับ) จากคุณ : กัมม์ - [ 22 มิ.ย. 49 10:48:29 ]

ความคิดเห็นที่ 36 (๕)          เรื่องนี้  จะต้องกล่าวถึงพระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรง  ซึ่งพระเจ้าตองอูพาหนีสมเด็จพระนเรศวรไปยังเมืองตองอู  เมื่อสมเด็จพระนเรศวรเลิกทัพกลับมาแล้ว  จะกลับคืนมายังเมืองหงสาวดีก็ไม่ได้  ด้วยพระเจ้าตองอูประสงค์จะคุมพระองค์ไว้ในเงื้อมมือ  เพื่อจะได้เป็นผู้รับสั่งบังคับบัญชาการบ้านเมืองทั่วพระราชอาณาเขตที่ยังเหลือ  และที่สุดหมายจะรับรัชทายาทเป็นพระเจ้าหงสาวดีต่อไปข้างหน้า  เพราะเวลานั้นตำแหน่งพระมหาอุปราชาก็ว่างไม่มีใครกีดขวางแล้ว  จึงอ้างเหตุที่เมืองหงสาวดีไฟไหม้หมดไม่มีที่ประทับ  กับที่เกรงว่าสมเด็จพระนเรศวรจะยกทัพกลับไปอีก  ทูลขอให้พระเจ้าหงสาวดีประทับอยู่ที่เมืองตองอูต่อไป  พระเจ้าหงสาวดีก็ต้องยอม          พระเจ้าตองอูทำหนังสือรับสั่งพระเจ้าหงสาวดี  ประกาศไปตามหัวเมืองทั้งปวงว่า  ที่เกิดเหตุภัยต่างๆเป็นเพราะชะตาบ้านเมืองหงสาวดีถึงคราวเสื่อม  พระเจ้าหงสาวดีจึงแปรสถานเสด็จไปอยู่ที่เมืองตองอู  จะเอาเมืองตองอูเป็นราชธานีที่ประทับไปอีก ๗ ปี  ให้เมืองหงสาวดีพ้นเขตเคราะห์ร้ายแล้ว  ก็จะเสด็จกลับไปครองเมืองหงสาวดีอย่างเดิม  หัวเมืองทั้งหลายเคยทำราชการอย่างไร ก็ให้ทำไปตามเคย  เป็นแต่ให้บอกราชการไปกราบทูลที่เมืองตองอู  และฟังรับสั่งจากเมืองตองอูแทนเมืองหงสาวดีเท่านั้น          เจ้าเมืองทั้งปวงเห็นหมายประกาศที่เชื่อก็มี  แต่ที่สงสัยว่าพระเจ้าตองอูคิดกลอุบายเอาพระเจ้าหงสาวดีไปคุมไว้ในเงื้อมมือเพื่อจะเอาราชสมบัติก็มี  มีเจ้าเมืองที่ไม่ไว้ใจพระเจ้าตองอูหลายคน  ชวนกันยกกองทัพไปยังเมืองตองอูโดยปรารถนาจะเชิญเสด็จพระเจ้าหงสาวดีให้ไปประทับที่เมืองอื่นเป็นอิสระพ้นจากอำนาจพระเจ้าตองอู            แต่พระเจ้าตองอูทูลยุยงพระเจ้าหงสาวดีว่า  เจ้าเมืองเหล่านั้นไปเข้ากับไทย  ทำกลอุบายมาเชิญเสด็จไปจากเมืองตองอู  ด้วยหมายจะรับพระองค์ไปส่งแก่สมเด็จพระนเรศวร            พระเจ้าหงสาวดีเชื่อก็ทำหนังสือพระราชโองการ  ตั้งกระทู้ถามเจ้าเมืองต่างๆที่ยกกองทัพไปนั้น  ว่าประเพณีแต่ก่อนต้องมีท้องตราสั่ง  หัวเมืองจึงยกกองทัพเข้ามายังราชธานีได้  ที่บังอาจยกกองทัพเข้ามาตามอำเภอใจอย่างนั้น  จะเป็นกบฏหรือ          พวกเจ้าเมืองต่างๆเห็นหนังสือราชโองการ  มีพระราชลัญจกรประทับเป็นสำคัญ ก็ไม่อาจฝ่าฝืน  ต้องพากลับเลิกทัพกลับไป  แต่เมื่อไปถึงเมืองตองอู ได้รู้แน่ว่าพระเจ้าหงสาวดีถูกควบคุมอยู่ในอำนาจของพระเจ้าตองอู  แต่นั้นเจ้าเมืองต่างๆก็ไม่ฟังบังคับบัญชาท้องตราที่มีสั่งไปจากเมืองตองอู  บางเมืองที่มาอ่อนน้อมต่อพระยาทะละขอเป็นเมืองขึ้นไทยก็มี          ครั้นข่าวระบือไปถึงเมืองไทยใหญ่  พวกเจ้าฟ้าไทยใหญ่ที่ยังขึ้นอยู่กับพม่าก็พากันแข็งเมืองขึ้นด้วย  พระเจ้าตองอูมิรู้ที่จะทำอย่างไร  ก็ได้แต่รักษาตัวนิ่งอยู่          แต่พระสังกะทัต(นัดจินหน่อง)ราชบุตรซึ่งเป็นทายาทของพระเจ้าตองอู  คิดขึ้นโดยลำพังตนว่า  แต่ก่อนมาเมืองตองอูก็อยู่เย็นเป็นสุขมาเกิดเป็นยุคเข็ญขึ้น  เพราะพระบิดารับพระเจ้าหงสาวดีมาไว้  จึงเป็นเหตุให้พระนเรศวรยกไปตีเมืองตองอู  เกือบจะเสียบ้านเสียเมืองมาครั้งหนึ่ง  หากข้าศึกขาดเสบียงอาหารจึงรอดตัวมาได้ในครั้งนั้น  ต่อมาไม่ช้าพวกเจ้าเมืองต่างๆก็ยกกองทัพมา  หมายจะชิงเอาพระเจ้าหงสาวดีไป  เกือบจะถูกตีเมืองอีกครั้งหนึ่ง  หากพระเจ้าหงสาวดีทรงเชื่อถือพระเจ้าตองอู  มีพระกระทู้ถาม  เจ้าเมืองเหล่านั้นเกรงกลัวจึงพ้นภัยมาได้อีกครั้งหนึ่ง            แต่ก็คงไม่พ้นความลำบากไปได้ช้านาน  สมเด็จพระนเรศวรยังไม่ได้พระองค์พระเจ้าหงสาวดีอยู่ตราบใดก็คงกลับมาตีเมืองตองอูอีก  หรือมิฉะนั้นถ้ามีใครกราบทูลยุยงพระเจ้าหงสาวดีให้กล่าวโทษพระเจ้าตองอูว่าเอาพระองค์มากักขังไว้  ประกาศไปยังหัวเมืองต่างๆ  พวกเจ้าเมืองที่ยังซื่อตรงต่อพระเจ้าหงสาวดีก็คงพากันมาตีเมืองตองอู            พระสังกะทัตเห็นว่าความลำบากต่างๆของเมืองตองอูอยู่ที่พระเจ้าหงสาวดีพระองค์เดียว  ถ้าไม่มีพระเจ้าหงสาวดีก็จะหามีความลำบากไม่  คิดเห็นเช่นนั้นแล้วจึงลอบวางยาพิษปลงพระชนม์พระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงเสียเมื่อเดือน ๑๒ แรม ๑๐ ค่ำ ปีชวด พ.ศ. ๒๑๔๓  เวลานั้นเสด็จอยู่เมืองตองอูได้ ๘ เดือน          พระเจ้าตองอูรู้ก็ตกใจ ปรึกษากับพระมหาเถรเสียมเพรียม  เห็นว่าที่คิดจะตั้งตัวเป็นใหญ่น่าจะไม่สำเร็จเสียแล้ว  แต่ก็จำต้องทำไปตามเลย  จึงประกาศบอกข่าวว่าพระเจ้าหงสาวดีประชวรสิ้นพระชนม์  และว่าเมื่อก่อนจะสิ้นพระชนม์ได้มอบเวนราชสมบัติแก่พระเจ้าตองอูให้เป็นพระเจ้าหงสาวดีต่อไป          แต่พวกหัวเมืองต่างๆพากันสงสัยว่า  พระเจ้าตองอูปลงพระชนม์พระเจ้าหงสาวดีชิงเอาราชสมบัติ  ก็ไม่มีเมืองไหนยอมอ่อนน้อมต่อพระเจ้าตองอูตามประกาศ  ราชอาณาเขตหงสาวดีที่ยังเหลืออยู่ก็แตกกระจายกันไปหมดทั้งประเทศ          พระเจ้าตองอูเห็นหัวเมืองกระด้างกระเดื่องดังนั้น  เกรงว่าจะพากันมาตีเมืองตองอู  ปรึกษาพระมหาเถรเสียมเพรียมว่าจะทำอย่างไรดี  พระมหาเถรเสียมเพรียมเห็นว่ามีทางที่จะคุ้มภัยได้อย่างเดียว  แต่อ่อนน้อมยอมเป็นประเทศราชขึ้นกรุงศรีอยุธยา  ถ้าเช่นนั้นก็จะได้กำลังเมืองมอญซึ่งตกเป็นของไทยช่วยป้องกัน  มิให้เมืองอื่นกล้ามาทำร้าย          ในพงศาวดารไทยว่า พระเจ้าตองอูเห็นชอบด้วยก็มาสามิภักดิ์ต่อสมเด็จพระนเรศวร  แต่ในพงศาวดารพม่ามีเรื่องเมืองตองอูเป็นอย่างอื่นคั่นอยู่ในตอนนี้เป็นเวลาสัก ๒ ปี  จนพระเจ้าตองอูถึงพิราลัยแล้ว  เมื่อพระสังกะทัตได้ครองเมืองตองอู  กลัวพระเจ้าอังวะจะมาตีเมือง  จึงมาขอสามิภักดิ์ขอขึ้นตอกรุงศรีอยุธยา  ประจวบกับเวลาสมเด็จพระนเรศวรสวรรคต  ความจริงเห็นจะเป็นอย่างที่กล่าวในพงศาวดารพม่า          ว่าเมื่อพระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงสิ้นพระชนม์นั้น  ในเมืองพม่ามีเจ้านายตั้งเป็นประเทศราชเป็นอิสระแก่กันอยู่ ๒ พระองค์  คือพระเจ้าตองอูเป็นราชภาคิไนย โดยเป็นราชบุตรพระเจ้าตองอูผู้เป็นอนุชาของพระเจ้านันทบุเรงองค์ ๑  พระเจ้าแปร ราชบุตรของพระเจ้านันทบุเรง  ซึ่งตั้งเมืองเมื่อพระเจ้าหงสาวดีตั้งพระมหาอุปราชานั้นองค์ ๑          เวลานั้นเมืองอังวะเป็นแต่ขุนนางรั้งราชการ  มาตั้งแต่พระเจ้าหงสาวดีตั้งพระเจ้าอังวะราชบุตรเป็นพระมหาอุปราชา  ที่พระเจ้าอังวะว่างอยู่  เมื่อพระเจ้าหงสาวดีหนีสมเด็จพระนเรศวรไปอยู่เมืองตองอูนั้น  น้องยาเธอองค์หนึ่งทรงนามว่า นะยองราม หนีจากเมืองหงสาวดีขึ้นไปอยู่ในแขวงเมืองภุกามใกล้กับเมืองอังวะ  พอปรากฏว่าพระเจ้าหงสาวดีนัทบุเรงสิ้นพระชนม์  พวกชาวเมืองอังวะก็เชิญเจ้านะยองรามขึ้นครองเมืองอังวะ  ด้วยนับถือว่าเป็นราชบุตรของพระเจ้าหงสาวดีบุเรงนอง  จึงมีพระเจ้าอังวะพระเจ้าอังวะขึ้นอีกองค์ ๑          ใน ๓ องค์นั้น  พระเจ้าแปรกับพระเจ้าตองอูคนมิใคร่นับถือ  เพราะพระเจ้าแปรบังอาจตั้งแข็งเมืองต่อพระราชบิดา  คนทั้งหลายเห็นว่าไม่มีความกตัญญู  ส่วนพระเจ้าตองอูก็ถูกสังสัยว่าปลงพระชนม์พระเจ้าหงสาวดี  พวกพม่าโดยมากจึงอยากให้พระเจ้าอังวะเป็นพระเจ้าหงสาวดี            พระเจ้าตองอูรู้ว่าคนนิยมพระเจ้าอังวะมากเช่นนั้น  เห็นว่าถ้าพระเจ้าอังวะมีกำลังมากขึ้นคงมาตีเมืองแปรเมืองตองอูขยายอาณาเขตลงไปยังเมืองหงสาวดี  จึงชวนพระเจ้าแปรให้ช่วยกันกำจัดพระเจ้าอังวะเสียอย่าให้ทันมีกำลังมาก  นัดพระเจ้าแปรยกกองทัพเรือขึ้นไปตีเมืองอังวะ  ส่วนพระเจ้าตองอูก็จะยกกองทัพบกขึ้นไประดมตีเมืองอังวะพร้อมกัน          พระเจ้าแปรก็เห็นชอบด้วย  แต่เมื่อเตรียมกองทัพพร้อมแล้ว  พระเจ้าแปรไปลงเรือ  เกิดกบฏขึ้น พระเจ้าแปรหนีพวกกบฏไปลงเรือ  เลยตกน้ำพิราลัยในแม่น้ำเอราวดี  หัวหน้ากบฏซึ่งเห็นจะเป็นเจ้านายในราชวงศ์เดียวกัน  ก็ได้ครองเมืองแปร  ก็ไม่ได้ไปตีเมืองอังวะ          พระเจ้าตองอูขัดเคืองจึงยกกองทัพบกที่ได้เตรียมไว้ไปตีเมืองแปร  แต่ตีไม่ได้ดังประสงค์  ก็ต้องเลิกทัพกลับมาอยู่เมืองตองอูอย่างเดิม            แต่นั้นก็ไม่มีใครจะไปย่ำยีเมืองอังวะ  พระเจ้าอังวะได้โอกาสที่จะตั้งตัวเป็นใหญ่  จึงทำพิธีราชาภิเษกเป็นพระเจ้าแผ่นดินทรงนามว่า พระเจ้าสีหสุธรรมราชา แล้วคิดขยายอาณาเขตต่อไป  ก็เมืองอังวะนั้น  ตั้งอยู่ในแดนพม่าข้างฝ่ายเหนือติดต่อกับแดนไทยใหญ่  พระเจ้าอังวะจำจะต้องได้พวกไทยใหญ่เป็นกำลังจึงจะสามารถขยายอาณาเขตลงมาถึงเมืองพม่าได้            ในเวลานั้นเมืองไทยใหญ่ ๑๙ เจ้าฟ้า ซึ่งเคยขึ้นต่อพม่ามาแต่ครั้งพระเจ้าหงสาวดีบุเรงนองนั้น  เหล่าเมืองที่อยู่ฟากตะวันออกของแม่น้ำสาละวิน  สมเด็จพระนเรศวรได้มาเป็นเมืองขึ้นของกรุงศรีอยุธยาหมด  ยังขึ้นพม่าอยู่แต่เหล่าเมืองไทยใหญ่ที่อยู่ทางฟากตะวันตกแม่น้ำสาละวิน          แต่เมื่อพระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงสิ้นพระชนม์  ก็พากันตั้งตัวเป็นอิสระหมด  พอพระเจ้าอังวะรวมรี้พลพม่าได้พอเป็นกำลังแล้วก็เริ่มขยายอาณาเขตออกไปทางเมืองไทยใหญ่  ที่อยู่ต่อแดนพม่าทางฝ่ายตะวันตกของแม่น้ำสาละวิน            เหตุการณ์ที่กล่าวมานี้  เกิดขึ้นในเมืองพม่าไม่เกี่ยวข้องถึงเมืองไทย  เพราะฉะนั้นในระหว่างปีชวด พ.ศ. ๒๑๔๓  จนปีขาล พ.ศ. ๒๑๔๔  สมเด็จพระนเรศวรก็กำลังบำรุงรี้พลพาหนะ  เมืองไทยจึงว่างสงตรามอยู่ ๓ ปี จากคุณ : กัมม์ - [ 22 มิ.ย. 49 15:28:27 ]

ความคิดเห็นที่ 37 (ต่อ)           ตรงนี้มีวินิจฉัยซึ่งน่าคิดอยู่อย่างหนึ่งว่า  ที่เกิดเหตุการณ์ต่างในเมืองพม่าดังกล่าวมาแล้ว  สมเด็จพระนเรศวรก็ทรงทราบ   ถ้าเสด็จไปตีเมืองพม่า  เมื่อเวลากำลังแตกกันเป็นก๊กเป็นเหล่าเช่นนั้นก็คงตีได้โดยง่าย  เหตุไฉนจึงนิ่งอยู่ถึง ๓ ปี  ข้อนี้พิจารณาดูตามเรื่องพงศาวดารตั้งแต่สมเด็จพระนเรศวร  ทรงประกาศอิสรภาพของเมืองไทย เมื่อปีวอก พ.ศ. ๒๑๒๗  ไทยต้องทำสงครามติดต่อกันมาถึง ๑๕ ปี  ธรรมดาการทำสงครามถึงจะเป็นฝ่ายชนะ  รี้พลและช้างม้าพาหนะก็ย่อมล้มตายมากบ้างน้อยบ้างเสมอทุกครั้ง  ยิ่งรบกันนานวันก็ยิ่งสิ้นผู้คนและพาหนะมากขึ้น          ใช่แต่เท่านั้น  คนที่ถูกเกณฑ์เข้ากองทัพไปทำสงครามย่อมต้องละการทำไร่นา  การสงครามมีบ่อยๆหรือทำสงครามนานวัน  คนทำนาน้อยลง  พืชผลที่เป็นเสบียงอาหารสำหรับกองทัพก็เกิดน้อยลง  เป็นเหตุให้เสบียงอาหารขาดแคลนขึ้นด้วย          สันนิษฐานว่าเมื่อสมเด็จพระนเรศวรเสด็จกลับมาจากตีเมืองหงสาวดีครั้งที่ ๒ รี้พลพาหนะเห็นจะร่อยหรออิดโรยจนตระหนักพระราชหฤทัยว่า  กำลังของไทยที่จะทำสงครามถดถอยลงมากนัก  ควรจะหยุดรบพุ่งบำรุงรี้พลเสียสักคราวหนึ่ง  จึงปรากฏในพงศาวดาร  ว่าเมื่อเสด็จกลับมาครั้งนั้นมิใคร่ประทับในพระนคร  มักเสด็จไปอยู่ตามหัวเมืองเช่นเมืองสุพรรณบุรี และเมืองราชบุรีเป็นต้น  สมเด็จพระเอกาทศรถก็เสด็จขึ้นไปเมืองเหนือจนถึงเมืองพิษณุโลก          ที่ว่าเสด็จไปอยู่ตามหัวเมืองคงเนื่องในการบำรุงรี้พล  เช่นเที่ยวเลือกหาที่ให้พวกรี้พลตั้งบ้านเรือนทำไร่นาเป็นต้นเป็นมูลเหตุ  และเสด็จประพาสสำราญพระอิริยาบถไปด้วยกัน  ดังปรากฏว่าครั้งหนึ่งเสด็จทรงเรือไปประพาสทางทะเลปักษ์ใต้ด้วยกันกับสมเด็จพระเอกาทศรถจนถึงเขาสามร้อยยอด  แล้วกลับมาตั้งพลับพลาประทับที่ชายทะเล ณ ตำบลโตนดหลวง (อยู่ใกล้กับหาดเจ้าสำราญ) แขวงเมืองเพชรบุรี  และประพาสเมืองเพชรบุรีด้วย  เป็นครั้งแรกที่ปรากฏว่าเมืองเพชรบุรีเป็นที่ประพาสของพระเจ้าแผ่นดินสมัยกรุงศรีอยุธยา สืบมาแต่ครั้งนั้น          ถึงปีเถาะ พ.ศ. ๒๑๔๖  สมเด็จพระนเรศวรทรงทราบว่าพระเจ้าอังวะ  ตั้งตัวเป็นใหญ่ในเมืองพม่าเหนือ  ยกกองทัพไปเอาเมืองไทยใหญ่ที่ตั้งเป็นอิสระได้แล้ว  เลยบุกรุกเข้ามาตีเมืองนายและเมืองแสนหวีไทยใหญ่ซึ่งมาขึ้นอยู่แก่ไทย            เวลานั้นการบำรุงรี้พลพอสำเร็จ  สมเด็จพระนเรศวรคงทรงพระราชดำริเห็นว่าพระเจ้าตองอูสิ้นกำลังแล้ว  การที่จะตีเมืองตองอูดูไม่สำคัญอันใด  แต่ทางเมืองไทยใหญ่สำคัญอยู่ด้วยพระเจ้าอังวะบังอาจเข้ามาบุกรุกเมืองไทยใหญ่ที่ขึ้นแก่ไทย  นอกจากนั้นถ้าพระเจ้าอังวะได้เมืองไทยใหญ่หมดแล้ว  อาจจะมีกำลังถึงสามารถรวมอาณาเขตพม่าใต้กลับตั้งประเทศหงสาวดีขึ้นอีก  ควรจะปราบพระเจ้าอังวะเสียแต่ยังไม่ทันมีกำลังมาก          แต่จะไปตีเมืองอังวะนั้นหนทางไกล  เพราะเมืองอังวะตั้งอยู่ในแผ่นดินพม่าข้างฝ่ายเหนือ  มีทางที่กองทัพไทยจะยกไปเป็น ๒ ทาง  ทาง ๑ ยกขึ้นไปจากเมืองมอญ  จะต้องรบพุ่งปราบปรามเมืองพม่าทางฝ่ายใต้  เช่นเมืองตองอูและเมืองแปรเป็นต้น  ขึ้นไปจนถึงเมืองอังวะ  อีกทาง ๑ ยกไปจากเมืองเชียงใหม่ทางเมืองไทยใหญ่ซึ่งขึ้นอยู่กับไทยแล้วโดยมาก  ที่ยังตั้งเป็นอิสระอยู่ก็ครั่นคร้ามไทยอยู่แล้วคงไม่ต่อสู้  อาจจะยกกองทัพไปได้โดยสะดวก  มิต้องรบพุ่งจนกระทั่งถึงแดนอังวะ  คงเป็นด้วยทรงพระราชดำริเช่นว่ามานี้  จึงจตรัสสั่งให้ยกกองทัพไปทางเมืองเชียงใหม่          สมเด็จพระนเรศวรเสด็จยกกองทัพหลวงออกจากพระนครศรีอยุธยาเมื่อวันพฤหัสบดี เดือนยี่ แรม ๖ ค่ำ ปีมะโรง พ.ศ. ๒๑๔๗  เสด็จไปด้วยกันกับสมเด็จพระเอกาทศรถจน  ถึงเมืองเชียงใหม่อันเป็นที่ประชุมพลรวมจำนวน ๒๐๐,๐๐๐ คน  แล้วยกต่อไปเป็น ๒ กระบวนทัพ  ให้สมเด็จพระเอกาทศรถยกไปทางเมืองฝางทัพ ๑  สมเด็จพระนเรศวรเสด็จยกไปทางเมืองหางทัพ ๑  ก็ยกไปได้โดยสะดวกทั้ง ๒ ทาง          แต่เมื่อกองทัพหลวงยกไปถึงเมืองหาง (ในพงศาวดารบางฉบับเรียกว่าเมืองห้างหลวง) อันเป็นเมืองอยู่ชานพระราชอาณาเขตในสมัยนั้น  เมื่อปลายเดือน ๕ ปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๑๔๘  เวลาสมเด็จพระนเรศวรเสด็จประทับแรมอยู่ ณ ตำบลทุ่งแก้ว  เกิดประชวรเป็นหัวระลอกขึ้น (บ้างว่าถูกตัวสัตว์พวกแมลงมีพิษต่อย) ที่พระพักตร์  แล้วเลยเป็นบาดพิษจนพระอาการหนัก  จึงตรัสสั่งให้ข้าหลวงรีบไปเชิญเสด็จสมเด็จพระเอกาทศรถมาเฝ้า  สมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จมาถึงทันทรงพยาบาลสมเด็จพระเชษฐาธิราชอยู่ ๓ วัน  สมเด็จพระนเรศวรก็เสด็จสวรรคตที่เมืองหาง  เมื่อวันจันทร์ เดือน ๖ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๑๔๘  พระชันษาได้ ๕๐ ปี  เสวยราชสมบัติได้ ๑๕ ปี          ตรงนี้มีวินิจฉัยน่าคิดว่า  ที่สมเด็จพระนเรศวรมีรับสั่งให้หาสมเด็จพระเอกาทศรถมาเฝ้าเมื่อประชวรหนักนั้น  คงมีพระราชประสงค์จะทรงสั่งการสงครามให้ทำอย่างไรต่อไป เมื่อพระองค์สวรรคตแล้ว  แต่กระแสรับสั่งจะว่าอย่างไรไม่มีในหนังสือพระราชพงศาวดาร  กล่าวแต่ว่า เมื่อสมเด็จพระนเรศวรสวรรคตแล้ว  ท้าวพระยาข้าราชการก็พร้อมกันเชิญเสด็จ สมเด็จพระเอกาทศรถ ผ่านพิภพ  จึงโปรดให้เลิกการสงครามที่หมายว่าจะไปตีเมืองอังวะครั้งนั้น          น่าสันนิษฐานว่าสมเด็จพระนเรศวรคงรับสั่งสมเด็จพระเอกาทศรถให้ทำสงครามต่อไปจนตีเมืองอังวะได้  อย่างให้ถือเอาเหตุที่พระองค์สวรรคตเป็นข้อขัดข้องแก่การบ้านเมือง  เพราะกองทัพไทยที่ยกไปครั้งนั้นมีกำลังมาสกพอจะทำการให้สำเร็จได้  และได้เปรียบข้าศึกที่พวกไทยใหญ่ยังไม่ยอมอยู่ในอำนาจพระเจ้าอังวะทั้งหมด  พวกไทยใหญ่คงไม่ช่วยพม่ารบไทยเท่าใดนัก  ที่สุดจนในเมืองพม่าเองก็ยังแตกกันเป็นหลายก๊ก  กองทัพไทยคงจะตีได้เมืองอังวะเป็นแน่          แต่สมเด็จพระเอกาทศรถทรงเห็นว่ากำลังของไทยอยู่ที่พระองค์ของสมเด็จพระนเรศวรเป็นสำคัญ  ที่ทำให้รี้พลมีใจรบพุ่งกล้าแข็งและมำให้ข้าศึกครั่นคร้าม  เมื่อสมเด็จพระนเรศวรสวรรคตแล้ว  ฝ่ายไทยกำลังมีความโศกศัลย์คงท้อใจในการรบพุ่ง  ฝ่ายข้าศึกรู้ว่าสิ้นสมเด็จพระนเรศวรแล้วก็ทะนงใจขึ้น  เห็นจะเอาชัยชนะข้าศึกไม่ได้โดยง่ายดังคาด            ถึงตีได้เมืองอังวะก็ไม่เสร็จสิ้นสงครามเพียงนั้น  เพราะยังมีหัวเมืองพม่าข้างใต้ที่จะต้องตีต่อลงไปอีกจนถึงเมืองมอญ  จึงจะได้เมืองพม่าทั้งหมด  จะต้องรบพุ่งต่อไปอีกช้านาน  ทรงพระวิตกเกรงว่ากำลังไทยที่สมเด็จพระนเรศวรทรงฟื้นขึ้นจะกลับทรุดโทรมลงไปอีก  ถ้ากำลังรี้พลอ่อนแอลง  ก็คงรักษาอาณาเขตที่ขยายออกไปไว้ไม่ได้  หรือว่าอีกอย่างหนึ่งโดยย่อ  สมเด็จพระนเรศวรทรงพระราชดำริอย่างนักรบ  แต่สมเด็จพระเอกาทศรถทรงพระราชดำริอย่างรัฐบุรุษ  จึงเลิกทัพกลับมา          ข้างฝ่ายพม่าเมื่อกองทัพไทยกลับมาแล้ว  พระเจ้าอังวะก็รวมเมืองไทยใหญ่ได้ดังปรารถนา  แต่เมื่อกลับจากเมืองไทยใหญ่พระเจ้าอังวะนะยองรามก็ถึงพิราลัยในกลางทาง ยังไม่ทันถึงเมืองอังวะ  พวกท้าวพระยาข้าราชการพม่าจึงยกราชบุตรองค์ใหญ่ขึ้นเป็นพระเจ้าอังวะ  พระเจ้าอังวะองค์นี้มีปรีชาสามารถคิดการขยายอาณาเขตตามรอยพระราชบิดาต่อมา            ถึงตอนนี้พระเจ้าตองอูถึงพิราลัย พระสังกะทัตราชบุตรได้ครองเมืองตองอู  กลัวพระเจ้าอังวะจะมาตีเมืองตองอูจึงมาขอเป็นประเทศราชขึ้นกรุงศรีอยุธยาตามที่พระมหาเถรเสียมเพรียมได้แนะนำไว้แก่บิดา  แต่ต่อมาเมื่อสมเด็จพระนเรศวรเสด็จสวรรคตแล้ว  ถึงเมืองสิเรียม ซึ่งพระเจ้ายักไข่ได้ไปเมื่อหย่าทัพกับพระเจ้าตองอู  ก็มีเรื่องทำนองเดียวกัน  ด้วยเมืองสิเรียมนั้นเป็นเมืองท่า  มีเรือกำปั่นไปมาค้าขายบริบูรณ์ด้วยโภคทรัพย์  พระเจ้ายักไข่เห็นจะเกรงว่าพระยาทะละอุปราชของไทยที่เมืองเมาะตะมะจะไปตีเมืองสิเรียม  จึงให้ฝรั่งโปรตุเกสคน ๑ ชื่อฟิลิป เดอ บริโต คุมกำปั่นรบ ๓ ลำ  กับไพร่พลบ ๓,๐๐๐ อยู่รักษาเมือง          อยู่มา เดอ บริโต ได้พวกโปรตุเกสมาเป็นกำลังตั้งแข็งเมือง  พระเจ้ายักไข่ให้พระมหาอุปราชาราชบุตรยกกองทัพลงมาตีเมืองสิเรียม  แต่มารบแพ้  เดอ บริโตจับพระมหาอุปราชาได้  พระเจ้ายักไข่ก็ต้องไถ่พระมหาอุปราชาด้วยทัพสัญญายอมให้เมืองสิเรียมแก่ เดอ บริโต  เมื่อปีเถาะ พ.ศ. ๒๑๔๖  เดอ บริโต เกรงพระเจ้ายักไข่จะหาเหตุมาแก้แค้นเมื่อภายหลัง  จึงมาขอขึ้นต่อกรุงศรีอยุธยา  แต่จะเป็นเมื่อก่อนหรือภายหลังสมเด็จพระนเรศวรสวรรคตไม่ทราบแน่  เมืองมอญทั้งปักษ์ใต้และฝ่ายเหนือก็มาเป็นเมืองขึ้นกรุงศรีอยุธยาทั้งหมดในครั้งนั้น          การที่สมเด็จพระนเรศวรทรงทำสงครามจึงได้ผลในที่สุด  ทั้งสามารถทำลายอานุภาพเมืองหงสาวดีมิให้เป็นมหาประเทศ  ปละกู้เมืองไทยให้คืนเป็นอิสระ  แล้วได้เป็นมหาประเทศมีอาณาเขตกว้างใหญ่ไพศาลยิ่งกว่าเคยมีมาแต่ก่อน  หรือในภายหลังต่อมา          เมื่อสมเด็จเอกาทศรถเสด็จกลับมาถึงพระนคร  ทำพระราชพิธีราชาภิเษกแล้ว  ให้สร้างพระเมรุถวายพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระนเรศวร  ในหนังสือพระราชพงศาวดารว่าเป็นงานใหญ่อย่างมโหฬารยิ่งกว่างานพระบรมศพที่เคยมีมาแต่ก่อน  และมีเจ้าประเทศราชและเจ้าเมืองต่างๆซึ่งเป็นข้าขอบขัณฑสีมามาถวายบังคมพระบรมศพมากกว่ามาก  ความที่ว่านี้พึงเห็นได้ว่าเป็นความจริง  เพราะเมื่อสมเด็จพระนเรศวรเสด็จสวรรคตทรงเป็นพระเกียรติเป็น พระเจ้าราชาธิราช บริบูรณ์ทุกสถาน. จากคุณ : กัมม์ - [ 23 มิ.ย. 49 11:54:42 ]

ความคิดเห็นที่ 38 สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ต้นฉบับหมดแต่เพียงเท่านี้      ขอบพระคุณทุกๆท่านที่อยู่เป็นเพื่อนกันมา      ขอบพระคุณทุกๆกำลังใจที่มอบให้   ครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 23 มิ.ย. 49 12:37:14 ]

ความคิดเห็นที่ 39 ขอบคุณอย่างมาก กำลังอยากได้ค่ะ จากคุณ : VK - [ 23 มิ.ย. 49 16:57:12 A:161.200.29.177 X:161.200.255.164 ]

ความคิดเห็นที่ 40 สวัสดีครับ  คุณ VK รู้สึกยินดีอย่างมาก   ที่ได้เป็นประโยชน์ต่อสังคมส่วนรวมบ้าง กุศลกรรมใดๆที่ได้เกิดขึ้น ขอถวายเป็นพระราชกุศลในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขอถวายเป็นพระกุศลในองค์สมเด็จผู้ทรงพระนิพนธ์ ครับ จากคุณ : กัมม์ - [ 24 มิ.ย. 49 09:15:34 ]

ความคิดเห็นที่ 41 สมเด็จพระวีรมหาราช จากคุณ : กัมม์ - [ 24 มิ.ย. 49 09:30:39 ]

ความคิดเห็นที่ 42 เยี่ยมมากครับคุณกัมม์ ทั้งอ่านทั้งดูบอลตาแฉะเลย จากคุณ : วศินสุข - [ 24 มิ.ย. 49 23:20:03 ]

ความคิดเห็นที่ 43 อ่านมาทั้งสามภาค ขอกราบคุณกัมม์งามๆสักครั้งสำหรับคนรักชาติอย่างนี้ ขอบคุณสำหรับความรู้มากๆครับ ให้วิทยาทานครั้งนี้ขอให้คุณกัมม์ได้รับบุญกุศลมากๆนะครับ จากคุณ : ลูกจ่าหยัด - [ 28 มิ.ย. 49 18:25:04 A:192.168.1.147 X:203.150.99.20, 203.151.141.195 ]

ความคิดเห็นที่ 44 ค่อยๆ ไล่ตามอ่านมาเรื่อยๆ จนจบ ขอบคุณคุณกัมม์มากนะคะ ได้ความรู้เพิ่มขึ้นอีกเยอะเลยค่ะ จากคุณ : รักสีส้มอมเปรี้ยว - [ 29 มิ.ย. 49 21:17:35 ]

ความคิดเห็นที่ 45 ขอบพระคุณทุกๆท่านเช่นกันครับ ขอบพระคุณสำหรับกำลังใจที่ได้รับ ค้นหาเรื่องราวที่เกิดขึ้นในแผ่นดินได้  คลิกที่ลิงก์ข้างล่างครับ แผ่นดินทอง - กำเนิดหัวเมืองในมณฑลอีสาน (ตอนที่ ๑) http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K4514905/K4514905.html จากคุณ : กัมม์ - [ วันอาสาฬหบูชา 13:10:20 ]