ว่าด้วย "คุณหญิง และ ท่านผู้หญิง" (กระทู้ยอมรับผิด)

เนื่องด้วยกระทู้ http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K8319431/K8319431.html ซึ่งท่านจขกท. (คุณ paracelsus) ได้ตั้งคำถามถึงเรื่อง "พระชายา กับ พระวรชายา" ว่าใช้แตกต่างกันอย่างไร ซึ่งผมได้ตอบคำถามดังกล่าวโดยละเอียดแล้ว และได้ขยายความเพิ่มเติมไปถึง "เมีย" ของพระมหากษัตริย์ วังหน้า รวมตลอดจนถึงเจ้านาย และขุนนางอื่นๆ ด้วย

อย่างไรก็ตาม ในส่วนของสตรีที่จะใช้คำนำหน้านามว่า "คุณหญิง" หรือ "ท่านผู้หญิง" นั้น ในส่วนที่ผมได้ตอบไป ได้มีคุณปุณฺณโกภิกฺขุ (อ.ม.ภักดิราช) ได้ทักท้วงไว้ ตลอดจนพี่โป่ง (Dr. Pong) ก็ได้กรุณาส่งอีเมลล์มาทักท้วงว่าอาจจะผิดพลาดไป ซึ่งผมได้น้อมรับคำทักท้วงนั้นไว้ แต่เนื่องจากติดภารกิจด้านการเรียน และเตรียมตัวสอบ จึงทำให้ต้องปล่อยความสงสัยให้ค้างเติ่งอยู่เช่นนั้น โดยมิได้แก้ไข หรือทำความเข้าใจให้ถูกต้องว่าเป็นเช่นไร

บัดนี้การสอบได้เสร็จสิ้นลงแล้ว และผมมีเวลาพอที่จะค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับการใช้คำนำหน้าสตรีเพิ่มเติม และได้เห็นแล้วว่าตนเองตอบผิดพลาดคลาดเคลื่อนไป แต่เนื่องจากกระทู้เดิมได้ตกลงไปมากแล้ว อาจจะทำให้ไม่มีผู้ใดได้เข้าไปดูอีก การแก้ไข หรือตอบเพิ่มเติมในกระทู้เดิม อาจจะไม่มีคนเห็น ซึ่งอาจจะสู้การที่ตั้งกระทู้ใหม่ขึ้นมากระทู้หนึ่งไมได้ ดังนั้นผมจึงตั้งกระทู้นี้ขึ้นมาครับ และขอสรุปการใช้คำนำหน้าสตรีดังนี้ครับ

1.) การใช้คำนำหน้านามว่า "ท่านผู้หญิง" จะใช้ได้เฉพาะสำหรับภริยาเอกในขุนนางที่มีบรรดาศักดิ์เจ้าพระยา และเอกภริยาท่านนั้นจะต้องได้รับพระราชทานเครื่องยศท่านผู้หญิง (คือตราทุติยจุลจอมเกล้าฝ่ายใน)

2.) แม้สามีจะมีบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าพระยา แต่ถ้าหากมิได้รับพระราชทานเครื่องยศท่านผู้หญิง ก็คงใช้คำนำหน้านามว่า "คุณหญิง" (เช่นภริยาในเจ้าพระยารามราฆพ เป็นเพียงคุณหญิงรามราฆพ)

3.) ถ้าหากสามีเป็นขุนนางมีบรรดาศักดิ์เป็นพระยา เอกภริยาเป็น "คุณหญิง" แม้มิได้รับพระราชทานเครื่องยศใด

สรุปความได้ว่า ถ้าหากสามีเป็นขุนนางที่มีบรรดาศักดิ์ชั้นพระยาแล้ว ภริยาต้องเป็นคุณหญิงเสมอ ไม่ว่าจะได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ปฐมจุลจอมเกล้าฝ่ายในหรือไม่ แต่การที่จะเป็นท่านผู้หญิง สำคัญที่ได้รับพระราชทานตราทุติยจุลจอมเกล้าฝ่ายในเป็นสำคัญ มิใช่บรรดาศักดิ์ของสามี

อนึ่ง สำหรับสตรีของขุนนางที่มีบรรดาศักดิ์ดังได้กล่าวมาแล้วนี้นั้น ในเวลาที่สามียังมีชีวิตอยู่เท่านั้น จึงจะใช้คำนำหน้านาม "ท่านผู้หญิง" "คุณหญิง" หรือ "นาง" ประกอบด้วยราชทินนามของสามี หากสามีสิ้นชีวิตไปแล้ว ให้ใช้คำนำหน้านามประกอบด้วยชื่อเดิมของตน แล้วตามด้วยราชทินนามของสามี (ใช้เหมือนเป็นนามสกุล) เช่นท่านผู้หญิงยิ้ม มุขมนตรี

หลักเกณฑ์ที่กล่าวถึงข้างต้น อ้างอิงจากพระราชกฤษฎีกาให้ใช้คำนำหน้าสัตรี ซึ่งตราโดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ประกาศวันที่ 12 กรกฎาคม พุทธศักราช 2436

ผมต้องขออภัยทุกท่านสำหรับความผิดพลาดคลาดเคลื่อน อันเกิดจากความไม่ระมัดระวัง และขาดการใช้ความรอบคอบของผมเอง ซึ่งความผิดดังกล่าว อาจสร้างความเข้าใจผิดให้กับท่านอื่นที่อ่านการตอบกระทู้ในเรื่องนั้นของผมไปได้ และผมขอขอบพระคุณคุณปุณฺณโกภิกฺขุ (อ.ม.ภักดิราช) และพี่โป่ง (Dr. Pong) ซึ่งได้กรุณาทักท้วงอย่างสร้างสรรค์ ให้ผมได้กลับไปค้นคว้าข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อกลับมาตอบคำถามเหล่านี้ และขอขอบพระคุณคุณพระนายไวยที่ได้กรุณาให้คำชี้แนะในเบื้องต้นด้วย ซึ่งการกระทำของทั้งสามท่านล้วนย่อมเป็นวิทยาทานให้แก่ผู้น้อยเช่นผมในการจะกระทำให้สติปัญญาของตนเองพัฒนารุงเรืองไปได้

จากคุณ	: ohmygodness
เขียนเมื่อ	: 5 ต.ค. 52 13:38:05