PANTIP.COM : K8769681 พระวรกัญญาฯ ในรัชกาลที่ 6 [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 7

ขอขอบพระคุณความเห็น ๒ ที่กรุณาติงมาครับ จะพยายามแก้ไขต่อไปครับ

สำหรับความเห็นที่ ๖ นั้นสามารถอธิบายได้ดังนี้ครับ

ธรรมเนียมในพระราชสำนักแต่โบราณมานั้น ถือว่าบุคคลใดไม่ว่าชายหรืแหญิงเมื่อได้ถวายตัวแล้วถือว่าบุคคลนั้นตกเป็นคนของหลวงหรือของเจ้านายพระองค์นั้นๆ การจะโปรดให้ทำอย่างไรหรือย้ายไปอยู่ที่ไหนจึงสุดแต่พระราชอัทธยาศัยหรือพระอัทธยาศัย

เรื่องคนหลวงนี้มีเรื่องจริงที่พอจะยกเป็นตัวอย่างได้เรื่องหนึ่ง คือ เรื่องของจมื่นอมรดรุณารักษ์ (แจ่ม สุนทรเวช) กับคุณอุทุมพร วีระไวทยะ ธิดาของพระยาดำรงแพทยาคุณ (ฮวด วีระไวทยะ) แพทย์ประจำพระองค์สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนี พันปีหลวง กับคุณหญิงสงวน ดำรงแพทยาคุณ

เมื่อพระยาดำรงแพทยาคุณได้ถวายคุณอุทุมพรเป็นข้าหลวงในสมเด็จพระพันปีหลวงแล้ว คุณอุทุมพรก็ย้ายเข้าไปอยู่ในพระราชสำนักสมเด็จพระพันปีหลวง และโปรดให้ไปศึกษาเล่าเรียนที่โรงเรียนราชินี โรงเรียนเลิกก็กลับไปอยู่ที่วังพญาไท เมื่อสมเด็จพระพันปีหลวงเสด็จสวรรคตคุณอุทุมพรจึงได้ถวายบังคมลากลับมาอยู่บ้านกับมารดา เพราะบิดาเพิ่งถึงอนิจกรรมไปก่อนสมเด็จพระพันปีหลวงสวรรคตไม่นาน

คุณอุทุมพรได้รู้จักกับนายรองกวด (แจ่ม สุนทรเวช) โดยการแนะนำของญาติผู้พี่ท่านหนึ่ง แล้วก็เกิดชอบพอกันมากับนายรองกวด แต่แล้ววันหนึ่งคุณอุทุมพรต้องเดินทางไปนครปฐมกับคุณหญิงสงวน ผู้มารดา การเดินทางไปนครปฐมคราวนี้ทำให้ท่านเจ้าคุณผู้ว่าราชการจังหวัดนครปฐมซึ่งเป็นม่ายมาหมาดๆ ได้พบกับคุณอุทุมพรและได้จัดคนมาสู่ขอคุณอุทุมพรไปเป็นคุณหญิงของท่าน

คุณอุทุมพรจึงได้แจ้งให้นายรองกวดซึ่งได้เลื่อนเป็นนายเล่ห์อาวุธแล้วทราบข่าวดังกล่าว นายเล่ห์อาวุธทราบข่าวแล้วก็คิดไม่ตกไม่ทราบว่าจะหาทางออกได้อย่างไร จึงได้หาโอกาสนำความกราบบังคมทูลพระกรุณาทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท เมื่อล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ทรงทราบความตลอดแล้วมีรับสั่งให้คุณท้าวอินทรสุริยา (ม.ล.เชื้อ พึ่งบุญ) คุณพนักงานพระภูษาไปเจรจากับคุณหญิงสงวน แต่คุณหญิงสงวนท่านว่า ได้ตกลงไปกับทางผู้ว่าราชการจังหวัดนครปฐมแล้ว เกรงจะเสียผู้ใหญ่ จึงได้มีพระบรมราชโองการให้หาคุณหญิงสงวนไปเฝ้าฯ ซึ่งคุณอุทุมพรได้เล่าไว้ว่า

เมื่อกลับจากเฝ้าในวันนั้นคุณแม่เล่าทั้งน้ำตาว่า ในหลวงทรงอ้างสิทธิครอบครองในตัวดิฉัน โดยคุณแม่ได้ถวายสมเด็จพระพันปีหลวงทรงชุบเลี้ยงมา เมื่อสิ้นสมเด็จพระพันปีหลวงแล้วดิฉันก็เป็นพระราชมรดกตกทอดที่เป็นคนของหลวง เรียกว่า “ห้าม” คุณแม่จึงหมดสิทธิ์ที่จะเอาไปยกให้ใครก็ได้ มีพระราชดำรัสว่า พวกห้ามนี้ถ้าใครอยากจะได้ก็ต้องทำหนังสือขอพระราชทาน มีจานเงินจานทอง ๑ คู่ ดอกไม้เงินดอกไม้ทอง ๑ คู่ แล้วนำทูลเกล้าฯ ถวายเข้ามาตามลำดับ ซึ่งเป็นประเพณีมาแต่โบราณ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะพระราชทานเสมอไป การที่จะพระราชทานหรือไม่นั้นย่อมสุดแต่พระบรมราชวินิจฉัย ทั้งทรงอ้างสิทธิมนุษยชนที่ว่าบุคคลแม้จะเป็นใหญ่หรือบุพการีก็ตาม ไม่ควรบังคับกดขี่น้ำใจใคร มนุษย์ทุกคนมีสิทธิ์ในตัวของตัวเอง ที่จะเลือกเคารพบูชาหรือรัก สรรเสริญบุคคล ชาติ ลัทธิ ศาสนาใดๆ ได้ จึงควรที่ผู้เจริญแล้วจะเข้าใจและไม่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้วยกัน เป็นอันว่าคุณแม่แพ้คดีถึงสองกระทง แต่ล้นเกล้าฯ ก็ทรงมีพระมหากรุณาทรงปลอบคุณแม่ว่า ขออย่าเสียใจและเข้าใจผิด การครั้งนี้ท่านไม่ได้ทรงกระทำอย่างเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดินที่ใช้พระราชอำนาจกดขี่ข่มเหงราษฎร แต่ทรงสงสารที่ทั้งสองคนรักกันและทรงมีเหตุผลประกอบอันสมควร จึงขอให้คุณแม่จงสบายใจว่าจะทรงรับเป็นเจ้าภาพฝ่ายชาย และจะพระราชทานความช่วยเหลือทุกอย่างที่คุณแม่เดือดร้อน ทรงรับรองว่าจะชุบเลี้ยงทั้งดิฉันและนายเล่ห์อาวุธไม่ให้ต้องอับอายไปในภายหน้า หลังจากนั้นก็โปรดเกล้าฯ ให้ดิฉันเข้ารับราชการในบางโอกาสเวลามีงานหลวงใหญ่ๆ ที่เชิญเสด็จพระบรมวงศ์ฝายในบ่อยๆ เช่น งานวังปารุสกวัน งานวังพญาไท ครั้งหนึ่งพระวรชายา (สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา) เคยทรงกริ้วว่าใครเอาข้าหลวงพระนางลักษมี (พระนางเธอลักษมีลาวัณ) มาใช้ ล้นเกล้าฯก็ทรงแก้ว่าดิฉันเป็นข้าหลวงเสด็จแม่ต่างหาก

แล้วในที่สุดล้นเกล้าฯ ก็ทรงรับเป็นเจ้าภาพฝ่ายชายจัดการสมรสพระราชทานให้แก่นายเล่ห์อาวุธซึ่งเวลานั้นได้รับพระราชทานเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น นายจ่ารง กับคุณอุทุมพร วีระไวทยะ เมื่อวันที่ ๒๒ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๖๗

เรื่องการถวายจานเงินจานทองตามธรรมเนียมนั้นยังีปรากฏในจดหมายเหตุรายวันส่วนพระองค์ว่า ครั้งที่โปรดให้มีการสมรสพระราชทานแก่ พระสุจริตธำรง (สวาท สุจริตกุล) กับนางสาวจรัส อภัยวงศ์ เมื่อวันที่ ๑๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๖๖ นั้น โดยที่นางสาวจรัส อภัยวงศ์ได้ถวายตัวเป็นข้าหลวงในสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี "จึ่งมีการถวายจานเงินจานทองและของต่างๆ ตามแบบเก่าด้วย"

จากคุณ : V_Mee

เขียนเมื่อ : วันครูแห่งชาติ 53 08:19:08