ความคิดเห็นที่ 1 เมงจีสวา(ขอเรียกแบบนี้นะครับ) ประสูติปีใดไม่ปรากฏ(หากเชื่อตามพงศาวดารที่พระนเรศวรเรียกว่า เจ้าพี่ ก็น่าจะประสูติก่อนปีมะโรง จ.ศ.๙๑๘ หรือ พ.ศ.๒๐๙๙ อันเป็นปรพระราชสมภพของสมเด็จพระนเรศวร) คงเป็นช่วงสมัยของพระเจ้าบุเรงนอง พระองค์เป็นพระราชนัดดาองค์ใหญ่ของพระเจ้าบุเรงนอง เป็นโอรสองค์ใหญ่ของเชยะตีหะ(ชัยะสีหะ หรือเรียกในงานเขียนสมัยหลังของไทยว่า มังไชยสิงห์ คือพระเจ้านันทบุเรง)ซึ่งเป็นพระมหาอุปราชาและมีพระนามว่าเมงเยจอสวาอยู่ในขณะนั้น ส่วนพระมารดาก็ควรจะเป็นพระอัครมเหสีของของพระบิดามีพระนามว่าเมงพยู(Minbyu) เป็นธิดาของพระเจ้าตองอูบาเยงเมงก่อง(มังฆ้อง พระนามเดิมสีหตูเป็นอนุชาองค์ที่สามของพระเจ้าบุเรงนอง) จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 09:39:19

ความคิดเห็นที่ 2 ไม่มีประวัติบันทึกในวัยเยาว์ของพระองค์มาก จะมีก็แต่ปรากฏเป็นเรื่องที่เล่าๆกันมาปากต่อปากของคนสมัยกรุงศรีอยุทธยา(ซึ่งเชื่อได้มากน้อยเท่าไหร่ไม่อาจทราบได้) ในสมัยเสียกรุงศรีอยุทธยาครั้งที่ ๒ เรื่องเล่านี้จึงไปปรากฏเป็นคำให้การของเชลยไทยที่ถูกกวาดต้อนไปพม่า เป็นที่รู้จักกันในชื่อ คำให้การชาวกรุงเก่ากับคำให้การขุนหลวงหาวัด ซึ่งมีที่มาแบบเดียวกันแต่ฉบับหนึ่งภาษาพม่าอีกฉบับภาษามอญ สองฉบับกล่าวเรื่องวัยเยาว์ของสมเด็จพระนเรศกับพระมหาอุปราชาไว้ใกล้เคียงกันในเรื่องตำนานการชนไก่ ถ้าเป็นฉบับคำให้การขุนหลวงหาวัดจะมีการขยายความไปว่าทั้งสองพระองค์ "...ชอบพอรักใคร่ต่อกัน สัญญาว่าพี่น้องพระครรภ์เดียวกัน มิได้มีความรังเกียจเดียดฉันท์ต่อกัน เป็นที่ปรึกษาหารือต่อกัน เล่นชนไก่กันอยู่อัตรา" ในเอกสารสองฉบับกล่าวว่าทั้งสองพระองค์ขัดเคืองกันในเรื่องการชนไก่ที่ไก่เมงจีสวาแพ้แล้วไปทักว่าไก่พระนเรศเป็นไก่เชลย   แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 54 11:51:43 จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 09:57:33

ความคิดเห็นที่ 3 จนกระทั่งถึง พ.ศ.๒๑๒๔ พระเจ้าบุเรงนองสวรรคต พระมหาอุปราชเมงเยจอสวาจึงได้ราชสมบัติกรุงหงสาวดี ทรงพระนามว่า หานตาวดีเซงพยูงาจีเชง(พระเจ้าหงสาวดีช้างเผือกทั้งห้า) รู้จักกันดีในพระนามนันดะบาเยง(Nanda bayin) หรือพระเจ้านันทบุเรงนั่นเอง พระองค์ทรงตั้งให้เมงจีสวา พระโอรสองค์ใหญ่ขึ้นเป็นพระมหาอุปราชาแทนพระองค์ ในรูปแบบการปกครองของอาณาจักรหงสาวดีเป็นรูปแบบการกระจายอำนาจ(ต่างกับไทย)  ผู้ปกครองเมืองประเทศราช เช่นตองอู แปร อังวะ เมาะตะมะ ต่างมีอำนาจในการปกครองเมืองตนเอง มิหนำซ้ำส่วนใหญ่ล้วนเป็นเชื้อสายราชวงศ์ตองอูวงศ์เดียวกับพระเจ้าบุเรงนองทั้งสิ้น ทุกองค์ล้วนมีสิทธิอันชอบธรรมที่จะเป็นใหญ่ในหงสาวดีได้ ระบบการปกครองแบบนี้ส่วนใหญ่จะผูกพันอยู่ที่กษัตริย์ที่เป็นศูนย์กลาง(คือพระเจ้าบุเรงนอง)และพร้อมจะล่มสลายไปได้ง่ายๆเมื่อพระเจ้าบุเรงนองสิ้นไป เพื่อผูกสัมพันธ์ระหว่างเมืองประเทศราชกับหงสาวดีจึงมีการเกี่ยวดองกันโดยการแต่งงาน อีกนัยหนึ่งก็จะใช้เป็นตัวประกันได้ด้วย ตัวอย่างที่เห็นได้ก็คือพระเจ้านันทบุเรงกับพระนางเมงพยูนั่นเอง สำหรับพระมหาอุปราชาเมงจีสวาก็ไม่ต่างกัน พระองค์มีพระชายาอยู่สองพระองค์ซึ่งล้วนแต่เป็นเครือญาติของพระองค์ องค์แรกมีพระนามว่า นัดเชงเมดอ เป็นธิดาของพระเจ้าอังวะตะโดเมงสอ(เป็นพระอนุชาองค์เล็กของพระเจ้าบุเรงนองแถมยังสมรสกับธิดาของพระเจ้าบุเรงนองอีกจึงมีฐานะเป็นลูกเขยพระเจ้าบุเรงนองด้วย และเป็นพี่เขยของพระเจ้านันทบุเรง) อีกองค์คือน้องสาวต่างแม่ของพระเจ้านันทบุเรง ร่วมแม่เดียวกับพระเจ้าเชียงใหม่นรธาเมงสอ พูดง่ายๆพระนางก็คือน้าของพระองค์นั่นเองแต่อายุอาจจะน้อยกว่า นอกจากนี้ยังมีกล่าวถึงพระนางยาชาธาตุกัลยาณีอีกองค์หนึ่ง ภายหลังกลายเป็นมเหสีของพระเจ้าตองอูนัดเชงนอง(นัดจินหน่อง) ผมไม่แน่ใจว่าเป็นองค์เดียวกับองค์ที่สองหรือไม่ แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 54 11:11:45 แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 54 11:00:52 แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 54 10:53:22 แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 54 10:51:17 แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 54 10:50:59 จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 10:48:14

ความคิดเห็นที่ 4 พงศาวดารพม่ากล่าวไว้ว่า พระมหาอุปราชาทรงโปรดปรานในพระนางที่เป็นน้ามากกว่า ทำให้พระนางนัดเชงเมดอเกิดความหึงหวงและทะเลาะกับเมงจีสวาบ่อยๆ จนครั้งหนึ่งเมงจีสวาพลั้งมือจนหน้าผากนางไปกระทบกับขอบพระแท่นจนเลือดไหล พระนางนัดเชงเมดอจึงส่งผ้าแพรเปื้อนเลือดไปถวายพระเจ้าตะโดเมงสอที่อังวะ พร้อมเขียนจดหมายบรรยายความทุกข์ไปด้วย พระเจ้าตะโดเมงสอจึงใช้เรื่องนี้เป็นข้ออ้างในการแข็งเมืองต่อหงสาวดี บางคนอาจจะโทษว่าเรื่องนี้เป็นความผิดพระมหาอุปราชาก็เป็นได้ จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 11:14:31

ความคิดเห็นที่ 5 ลืมกล่าวถึงเรื่องสงครามเมืองคังไป สงครามครั้งนี้ไม่ปรากฏในพงศาวดารพม่า ปรากฏแต่ในพงศาวดารของไทยว่าด้วยเมื่อพระเจ้านันทบุเรงครองราชย์ เมืองรุม เมืองคังแข็งเมือง (สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเชื่อว่ามีเมืองคังเมืองเดียว ทรงคิดว่าเป็นเมืองเดียวกับเมืองก่องหรือโมกอง เมืองของเสือหาญฟ้าในหนังนเรศวรแหละครับ) พระเจ้านันทบุเรงโปรดให้พระมหาอุปราชา ยกไปกับ พระสังขทัต พระนเรศวร (ฉบับพันจันทนุมาศว่ามีพระเจ้าเชียงใหม่ยกไปด้วย) พระมหาอุปราชายกไปทัพแรกตอนกลางคืน ๔ ทุ่ม รบจนเช้าก็ขึ้นเมืองไม่ได้ สุดท้ายพระนเรศวรเป็นผู้รบชนะ นี่แสดงให้เห็นว่าพระมหาอุปราชาคงพอรู้หลักในการสงครามอยู่บ้างถึงยกไปตอนกลางคืน ไม่ได้ยกไปตอนกลางวันแบบในหนัง จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 11:30:27

ความคิดเห็นที่ 6 กลับมาเรื่องกบฏอังวะ ใน พ.ศ.๒๑๒๗ พระเจ้านันทบุเรงจึงเสด็จไปปราบกบฏที่อังวะ พระมหาอุปราชาเมงจีสวาได้อยู่รักษากรุงหงสาวดีในครั้งนี้ ถึงตอนนี้พระราชพงศาวดารฉบับพันจันทนุมาศ(เจิม)ซึ่งชำระเก่าแก่ที่สุดในสมัยรัตนโกสินทร์ กล่าวว่าพระเจ้านันทบุเรงต้องการกำจัดพระนเรศวรทั้งนี้เพราะพระมหาอุปราชาเป็นผู้ยุยง จึงทำแผนให้พระยาเกียรติ พระยารามไปกำจัดพระนเรศวรขึ้นมาเป็นเหตุให้พระนเรศวรประกาศอิสรภาพ แต่ฉบับชำระหลังจากนี้ตัดเรื่องพระมหาอุปราชายุยงออก ส่วนพงศาวดารพม่ากล่าวต่างออกไป โดยกล่าวว่าพระนเรศวรไม่ยกไปช่วยรบที่อังวะ แต่กลับยกมาตั้งที่หงสาวดีทำท่าเหมือนจะโจมตี พระมหาอุปราชาสั่งให้ไปอังวะก็ไม่ไป เลยรู้ว่าพระนเรศจะกบฎจึงทรงสั่งให้นำทหารขึ้นประจำเชิงเทินเตรียมปืนใหญ่พร้อมรบ พอได้ข่าวพระเจ้านันทบุเรงจะกลับ พระนเรศวรจึงถอนกลับและกวาดต้อนคนทางฝั่งตะวันออกของหงสาวดีไปมาก จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 11:49:00

ความคิดเห็นที่ 7 ในพงศาวดารไทยกล่าวว่าเมื่อพระนเรศวรหนี ทางหงสาวดีจึงจัดทัพไปตามตี ให้สุรกรรมาเป็นกองหน้า พระมหาอุปราชายกตามไป(เป็นอีกครั้งที่แสดงให้เห็นว่าพระมหาอุปราชาไม่ได้นิ่งดูดายแบบในหนัง) ตามถึงแม่น้ำสะโตง สุรกรรมาถูกพระนเรศวรยิงตาย พระมหาอุปราชาจึงถอยกลับ หลังจากนี้ทางพงศาวดารพม่าได้กล่าวว่าพระมหาอุปราชาเป็นผู้นำทัพไปตีกรุงศรีอยุทธยาอีกสองครั้งแต่ไม่ชนะต้องถอยกลับ เมื่อเทียบกับพงศาวดารไทยไม่ปรากฏว่าพระมหาอุปราชายกมาตี แตในครั้งแรกเป็นพระยาพสิมกับพระเจ้าเชียงใหม่ยกมา ครั้งที่สองเป็นพระเจ้าเชียงใหม่ ส่วนพระมหาอุปราชานำทัพ ๕๐๐๐๐ มาทำนาที่กำแพงเพชรในช่วงครั้งที่สองและอยู่ต่อเนื่องจนถึงศึกนันทบุเรงใน พ.ศ.๒๑๓๐ จึงยกกลับ แต่ข้างพม่าบอกว่าในศึกนันทบุเรงพระมหาอุปราชารักษากรุงหงสาวดี ในที่นี้เรื่องพระมหาอุปราชาจากเอกสารของไทยอย่างฉบับหลวงประเสริฐได้ชำระขึ้นตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุทธยา และสามารถระบุตำแหน่งค่ายของพระมหาอุปราชาในศึกนันทบุเรงได้ บทบาทของพระมหาอุปราชาในศึกนันทบุเรงช่วง พ.ศ.๒๑๒๙-๒๑๓๐ มีปรากฏหลายศึกเช่นการโจมตีทัพเจ้าพระยากำแพงเพชรที่ไปคุ้มกันคนเกี่ยวข้าวที่ทุ่งชายเคืองจนพ่ายยับ แต่พอถึงช่วงท้ายของสงครามค่ายพระมหาอุปราชาถูกพระนเรศวรโจมตีต้องถอยจากขนอนบางตะนาวไปตั้งบางกระดานแทน ภายหลังพม่าจึงถอยกลับไปหงสาวดีในที่สุด แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 54 12:10:40 จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 12:09:58

ความคิดเห็นที่ 8 จนกระทั่งเวลาผ่านไปถึง พ.ศ.๒๑๓๓ เจ้าฟ้าเมืองก่อง(โมกอง)แข็งเมืองต่อหงสาวดี เลยมีการประชุมกันเห็นว่ากรุงศรีอยุทธยาเป็นต้นเหตุของการที่ประเทศราชอื่นๆแข็งเมืองประกอบกับเป็นช่วงที่สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชสวรรคตด้วยจึงควรยกไปตีซะ ศึกนี้พระเจ้านันทบุเรงไม่ทรงยกไปเองแต่โปรดให้พระมหาอุปราชาเมงจีสวาเป็นจอมทัพยกไปกับพระยาพสิมและพระยาพุกาม ครั้งนี้พระมหาอุปราชาทรงเปลี่ยนเส้นทางเดินทัพจากเดิมที่ยกมาจากด่านแม่ละเมาทางเหนือไปเป็นทางด่านพระเจดีย์สามองค์เพราะระยะทางสั้นกว่า ใช้เวลาถึงอยุทธยาได้เร็วมาก สามารถโจมตีไม่ให้อยุทธยาเตรียมพร้อมได้ แต่ครั้งนี้หงสาวดีต้องกลถูกฝ่ายพระนเรศวรตีกระหนาบ พระยาพสิม พระยาพุกามถูกอยุทธยาจับได้ ไพร่พล ๒๐๐๐๐๐ ถูกตีกระหนาบแพ้ยับเยินเละเทะ ไม่สามารถรวมพลอีกได้ พระมหาอุปราชาต้องหนีตายกลับไปหงสาวดี พระเจ้านันทบุเรงกริ้วมากให้ภาคทัณฑ์พระมหาอุปราชาไว้ก่อน ส่วนนายกองที่ตามเสด็จต้องโทษจำนวนมาก ถึงถูกประหารชีวิตก็มี (เนื้อหาตอนนี้มาจากพงศาวดารพม่า) แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 54 12:31:43 จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 12:30:27

ความคิดเห็นที่ 9 จนกระทั่งถึง พ.ศ.๒๑๓๕(พม่าว่า ๒๑๓๖) ในพงศาวดารพม่ากล่าวว่าพระเจ้านันทบุเรงได้ให้มีการประชุมขุนนางให้พระมหาอุปราชาเป็นประธาน พระเจ้านันทบุเรงตรัสบริภาษว่า "พวกเจ้าทั้งหลายนี้เราได้ชุบเลี้ยงให้ยศศฤงฆารเปนอันมาก พวกเจ้าทั้งหลายหาตั้งใจที่จะฉลองพระเดชพระคุณแก่เราไม่ เราได้ใช้พวกเจ้ายกกองทัพเปนพยุหใหญ่ไปตีพระนเรศเด็กน้อยที่กรุงศรีอยุทธยาหลายครั้งก็ไม่มีไชยชะนะแก่พระนเรศเด็กน้อยสักครั้งหนึ่งเลย เพราะพวกเจ้าไปกระทำยุทธยาอ่อนแอพระนเรศจึงมีใจกำเริบ เพราะฉนั้นในครั้งนี้พวกเจ้าจงตั้งใจยกพยุหใหญ่ไปตีพระนเรศที่กรุงศรีอยุทธยาอิกเทอญ เราเห็นว่าถ้าพวกเจ้าตั้งใจจริงๆ แล้วอย่าว่าแต่พระนเรศเล็กน้อยเท่านี้เลย ถึงแม้ยิ่งกว่าพระนเรศหลายเท่าก็ทนฝีมือไม่ได้"  เป็นข้อความที่คงจะด่าไปถึงพระมหาอุปราชาแต่ก็ให้กำลังใจด้วย พระยาลอจึงกราบทูลว่า "ถ้าจะเปรียบไปแล้วกำลังแลทหารของพระนเรศนั้น ๑๐ ส่วนจะเอาสักส่วนหนึ่งของพระองค์ไม่ได้นั้นจริงอยู่ แต่ว่าพระนเรศนี้มีอานุภาพกล้าหาญนัก เมื่อเห็นกองทัพฝ่ายหนึ่งเข้าแล้วพลทหารของพระนเรศมิได้ย่อท้อกลัวเกรงแก่ข้าศึกเลย เขากลัวแต่เจ้าของเขาเท่านั้น เพราะฉนั้นข้างฝ่ายพลทหารของพระองค์จะเอาไชยชะนะนั้นยากนัก ธรรมดาพลซึ่งจะว่ามากว่าน้อยนั้นไม่ได้ต้องอาไศรยกล้าหาญตั้งใจจริงๆจึงจะมีไชยชะนะ โดยเหตุนี้ของพระองค์ทรงจัดตั้งแลกำชับให้มหาอุปราชราชโอรสเป็นแม่ทัพให้ใช้โดยกำลังแข็งแรงกล้าหาญในการสงครามจึงจะควร ประการหนึ่งพระราชบุตร์ของพระองค์อิก ๒ พระองค์เปนยกกระบัตร์ทัพเปนปลัดทัพยกไปตีกรุงศรีอยุทธยาด้วยพลเปนอันมากแล้ว ก็เห็นด้วยเกล้าฯ ว่าจะมีไชยชะนะพระนเรศเปนแน่แท้" ด้วยเหตุนี้พระมหาอุปราชาเมงจีสวาจึงต้องยกทัพไปตีกรุงศรีอยุทธยา โดยมีตะโดธรรมราชา พระเจ้าแปร(โอรสองค์เล็กของพระเจ้านันทบุเรง)เป็นปลัดทัพ นัดเชงนอง(หลานพระเจ้านันทบุเรง โอรสพระเจ้าตองอูเมงเยสีหตู)เป็นยกกระบัตร ยกไป ๒๖ ทัพ ช้าง ๑๕๐๐ ม้า ๒๐๐๐๐ พลทหารทั้งหมด ๒๔๐๐๐๐ ยกไปทำสงครามครั้งสุดท้ายในพระชนม์ชีพ จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 13:05:15

ความคิดเห็นที่ 10 เข้ามาให้กำลังใจครับ จากคุณ : handghost เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 13:06:56

ความคิดเห็นที่ 11 ส่วนพงศาวดารของไทยซึ่งส่วนใหญ่ชำระในสมัยรัตนโกสินทร์มักให้ภาพของฝ่ายหงสาวดีที่ดูไม่ดี(ยกเว้นพระเจ้าบุเรงนองซึ่งเขียนในเชิงค่อนข้างยกย่อง) และพระมหาอุปราชาจะดูเป็นคนที่เกรงกลัวต่อบารมีพระนเรศวร และมีข้อความในเชิงอิทธิปาฏิหาริย์มาก ศึกครั้งนี้พงศาวดารไทยกล่าวว่าให้เมงจีสวายกไปตีอยุทธยาพร้อมนรธาเมงสอ พระเจ้าเชียงใหม่ มีข้อความเชิงตำหนิพระมหาอุปราชาดังนี้ พระมหาอุปราชากราบทูลพระราชบิดาว่า "โหรทายว่าชันษาข้าพระพุทธเจ้าร้ายนัก" พระเจ้านันทบุเรงตรัสว่า "พระมหาธรรมราชาไม่เสียแรงมีบุตร การสงครามไม่พักให้พระบิดาใช้เลย ต้องห้ามเสียอีก และซึ่งว่าเจ้าเคราะห์ร้ายอยู่แล้วก็อย่าไปเลย เอาผ้าสตรีนุ่งเสียเถิดจะได้สิ้นเคราะห์"   การให้พระมหาอุปราชาไปรบอาจเป็นเพื่อให้ไปรบแก้ตัวในสงครามคราวก่อน และเพื่อเป็นการพิสูจน์ว่าพระองค์จะมีความสามารถพอที่จะสามารถครองบัลลังก์หงสาวดีในอนาคตได้หรือไม่ หากพระองค์สามารถชนะได้พระองค์คงได้รับการยอมรับอย่างสูง   จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 13:23:07

ความคิดเห็นที่ 12 สงครามครั้งนี้ก็มาทางด่านพระเจดีย์สามองค์เหมือนเดิม ในช่วงก่อนสงครามยุทธหัตถี พงศาวดารไทยซึ่งชำระสมัยรัตนโกสินทร์ได้กล่าวถึงพระมหาอุปราชาเป็นลางหลายครั้งว่าพระมหาอุปราชายังไงก็ตาย เช่นตอนพระมหาอุปราชเดินทัพออกจากกาญจนบุรี "...ถึงตำบลพนมทอนเพลงชายแล้ว ๓ นาฬิกา บังเกิดวายุเวรัมภวาต พัดหวนหอบธุลีฟุ้งผันเป็นกงจักรกระทบถูกมหาเศวตรฉัตร ซึ่งกั้นมาหลังพระคชาธารนั้นพับลง พระมหาอุปราชาทอดพระเนตรเห็นดังนั้นก็ตกพระทัย ให้โหรสำหรับทัพทำนายถวายพยากรณ์(สงสัยจะโกหก)ว่า เหตุนี้ถ้าเพลาเช้าในเที่ยงร้าย นี่ชายแล้วเห็นศุภนิมิตที่พรระองค์จะมีชัยได้พระนครศรีอยุธยา สมเด็จพระราชบิดาจะเลื่อนทางพระองค์ขึ้นจากที่เศวตรฉัตรมหาอุปราชา เถลิงถวัลยราชราชัยศวรรยาในกรุงหงสาวดีเป็นมั่นคง พระมหาอุปราชาตรัสได้ฟังดังนั้นก็ยังมีวางพระทัย" หลังจากนั้นเมื่อเสด็จถึงตะพังตรุเขตเมืองสุพรรณจึงทรงตั้งทัพอยู่ที่นั่น อีกครั้งก็ตอนพระนเรศวรกับขุนนางพูดเรื่องพระมหาอุปราชา ว่าทั้งเรื่องเมืองคัง ยิงปืนข้ามแม่น้ำสะโตงทำให้ "...พระมหาอุปราชาและท้าวพระยาสมิงรามัญ ก็ขยาดฝีพระหัตถ์ เกรงพระเดชานุภาพเป็น ๒ ครั้งแล้ว..." ข้อความนี้แสดงให้เห็นว่าเขียนในสมัยหลังชัดเจนคือเข้าใจว่าหงสาวดีเป็มอญไม่ใช่พม่า อีกทั้งยังมีกล่าวว่าศึกนี้พม่ามาเพราะพระมหาธรรมราชาสวรรคต ซึ่งเมื่อเทียบกับฉบับหลวงประเสริฐสมัยสมเด็จพระนารายณ์คือพระมหาธรรมราชาสวรรคตแล้วเกิดศึกครั้งแรกพระมหาอุปราชาแพ้ ครั้งที่สองคือศึกยุทธหัตถีในอีก ๒ ปีถัดมา แล้วก็ยังมีเรื่องประหารจระเข้อีก "เมื่อเพลา ๑๐ ทุ่ม สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระสุบินนิมิตว่า น้ำนองท่วมป่ามาฝ่ายประจิมทิศ ลุยชลธีเที่ยวไปพบมหากุมภีล์ตัวใหญ่ได้สรรพยุทธนาการ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประหารกุมภีล์ตาย ประทมตื่นขณะนั้นตรัสให้โหรทาย พระโหราธิบดีทูลทำนายว่าศึกครั้งนี้ใหญ่หลวง จะได้ถึงซึ่งมหายุทธหัตถี แต่ว่าพระองค์จะมีชัย จะลุยไล่ประหารปัจจามิตรข้าศึก ดุจพระสุบินว่าเที่ยวลุยกระแสน้ำฉะนั้น" แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 54 14:11:54 จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 14:09:39

ความคิดเห็นที่ 13 ต่อครับต่อ จากคุณ : muk_22 เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 14:31:46

ความคิดเห็นที่ 14 ตามพงศาวดารไทยสมัยหลังกล่าวว่า เมื่อสมเด็จพระนเรศวรเสด็จยกทัพมาถึงหนองสาหร่าย พระมหาอุปราชาจึงให้เตรียมทัพ พอถึงเวลา ๑๑ ทุ่ม (ตี ๕) "พระมหาอุปราชาก็สอดฉลองพระองค์ทรงเกราะสุวรรณ ประดับพลอย สะพักสังวาลมรกต ๓ สาย ทรงสุวรรณรัตนมหามงกุฎอย่างขัตติยราชรามัญ ยอดเงื้อมไปหน้าดุจเศียรวาสุกรี แล้วทรงเครื่องสำหรับกันสรรพาวุธพร้อมเสร็จ..." นี่เป็นเหตุผลที่เวลาเราเห็นงานศิลปะเกี่ยวกับการยุทธหัตถีจะเห็นภาพพระมหาอุปราชาสวมมงกุฎเศียรนาค(ทั้งๆที่บอกว่าแค่ยอดไปข้างหน้าดูเหมือนนาค แต่ไม่ได้บอกว่าเป็นเศียรนาค) มงกุฎแบบนี้มีจริงๆแต่เท่าที่ดูจากภาพต่างๆรู้สึกว่ามงกุฎแบบนี้จะเป็นมงกุฎสำหรับผู้หญิง แต่พงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐซึ่งเก่าแก่ถึงสมัยอยุทธยากล่าวว่าพระมหาอุปราชาสวมหมวกเท่านั้น จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 14:42:55

ความคิดเห็นที่ 15 จนกระทั่งถึงวันจันทร์ แรม ๒ ค่ำ เดือนยี่ จ.ศ.๙๕๔ ตรงกับวันที่ ๑๘ มกราคม พ.ศ.๒๑๓๕ สงครามยุทธหัตถีได้อุบัติขึ้น ตามพระราชพงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ซึ่งชำระในสมัยสมเด็จพระนารายณ์กล่าวถึงเหตุการณ์ครั้งนั้นว่า "เพลารุ่งแล้ว ๕ นาลิกา ๓ บาทเสดจทรงช้างต้นพญาไชยานุภาพเสดจออกรบมหาอุปราชา ตำบลหนองสาหร่าย ครั้งนั้นมิได้ตามฤกษ แลฝ่าฤกษน่อยนึง แลเมื่อได้ชนช้างด้วยมหาอุปราชานั้น สมเดจพระนรายบพิตรเปนเจ้าต้องปืน ณ พระหัษฐข้างขวาน่อยหนึ่ง อนึ่งเมื่อมหาอุปราชาขี่ช้างมายืนอยู่นั้น หมวกมหาอุปราชาใส่นั้นตกลงเถิงดิน แลเอาใส่คืนเล่า ครั้งนั้นมหาอุปราชาขาดหัวช้างตายในที่นั้น แลช้างต้นพญาไชยานุภาพซึ่งทรง แลได้ชนด้วยมหาอุปราชา แลมีไชยชำนะนั้น พระราชทานให้ชื่อเจ้าพญาปราบหงษา " จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 14:59:46

ความคิดเห็นที่ 16 พงศาวดารไทยที่ชำระในสมัยหลังมีความแตกต่างในเรื่องรายละเอียดเต็มไปด้วยอิทธิปาฏิหาริย์ แต่เนื้อหาโดยสรุปคือพระมหาอุปราชาสิ้นพระชนม์ในการทำยุทธหัตถีและสมเด็จพระเอกาทศรถกระทำยุทธหัตถีกับเจ้าเมืองจาปะโรได้ชัยชนะ แล้วก็แสดงถึงความเป็นนักรบของพระมหาอุปราชาที่ยอมรับคำท้าของพระนเรศวรในการทำยุทธหัตถีทั้งๆที่ พระนเรศวรตกอยู่ในวงล้อม พระมหาอุปราชาจะสั่งให้ทหารทั้งหมดโจมตีก็ทำได้ ส่วนพระราชพงศาวดารของพม่ากล่าวต่างออกไป จะขอยกจากฉบับอูกาลามาลง "ทัพมหาอุปราชานั้นเคลื่อนมาถึง กรุงศรีอยุธยา ในวันขึ้น 8 ค่ำ เดือน 3 (กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2136) (ทัพเคลื่อนออกจากกรุงหงสาวดีในวันพุธ เดือนธันวาคม พ.ศ. 2135) มหาอุปราชานั้นทรงพระคชาธารนาม (งะเยโซง (ฉบับหอแก้วระบุนามพระคชาธารว่า เยโปงโซงซึ่งน่าจะหมายความว่าเปี่ยมด้วยอานุภาพหาญกล้า ส่วนหลักฐานไทยระบุนามช้างทรงนี้ว่า พัทธะกอ) เบื้องขวาพระองค์ยืนด้วยพระคชาธารและกำลังไพร่พลของพระอนุชาตะโดธรรมราชา (เจ้าเมืองแปร) ส่วนเบื้องซ้ายยืนด้วยพระคชาธารและไพร่พลของนัตชินนอง (โอรสพระเจ้าตองอู) แลตัดออกไปเบื้องขวาไม่ใกล้ไม่ไกลจากพระคชาธารแห่งมหาอุปราชานั้นยืนด้วย ช้างของเจ้าเมืองซามะโร (ไทยว่าเป็นพระพี่เลี้ยงชื่อจาปะโร) ซึ่งกำลังตกน้ำมันหนักถึงกับต้องใช้ผ้าคลุมหน้าช้างไว้ ข้างพระนเรศวรกษัตริย์อยุธยาทรงพระคชาธารชื่อพระลโบง (ฝ่ายไทยว่าพระยาไชยานุภาพ) จึงนำไพร่พลทแกล้วทหารเป็นจำนวนมากออกมาจากพระนคร (หมายเผด็จดัสกร) ครั้น ทอดพระเนตรเห็นพระมหาอุปราชา ก็ไสพระคชาธารเข้ายังตำแหน่งที่จอมทัพพม่านั้นประทับอยู่โดยแรงเร็ว ฝ่ายเจ้าเมืองซามะโรครั้นเห็นพระนเรศวรขับพระคชาธารตรงรี่หมายเข้าชิงชนช้าง ประทับก็เปิดผ้าคลุมหน้าช้างพระหนะแห่งตนออก หมายมุ่งพุ่งสกัดช้างทรงองค์นเรศวร แต่ช้างตกน้ำมันเชือกนั้นกลับหันรีหันขวางแลกลับตัวเข้าแทงโถมเอาช้างทรงองค์อุปราชาโดยกำลังแรง พระมหาอุปราชาจึงจำต้องขับพระคชาธารเข้ารับไว้ ซึ่งช้างทรงองค์จอมทัพพม่าถึงจามสนั่น (ด้วยบาดเจ็บสาหัส) แลขณะนั้นข้างอยุธยาก็ระดมยิงปืนสวนทางมากระสุนถูกเอาองค์อุปราชาโดยถนัดจนสิ้นพระชนม์ซบกับคอคชาธาร คุเยงพละกลางช้างพระที่นั่งเห็นมหาอุปราชาต้องปืนใหญ่ (ปืนที่ยิงมหาอุปราชานั้นอูกาลาระบุว่า คือปืนชนิดเดียวกับที่เรียกว่า Jingal ในภาษาอังกฤษ) ก็เข้าพยุงพระศพไว้ และบังคับช้างเข้ากำบังในพุ่มไม้ ข้างพระนเรศวรยังไม่ทรงทราบว่ามหาอุปราชาหาพระชนม์ชีพไม่ จึงไม่ทรงขับพระคชาธารตามติดปะทะ เพียงยั้งรออยู่ ขณะนั้นนัตชินนองซึ่งทรงพระคชาธารนามอูบอตะกะ อยู่เบื้องซ้ายก็ไสพระคชาธารเข้าชนพระคชาธารทรงองค์นเรศวรกษัตริย์อยุธยา พระนเรศวรจำต้องถอยร่น แลตะโดธรรมราชา (เจ้าเมืองแปร) เห็นจอมทัพอยุธยาเพลี่ยงพล้ำร่นถอยก็กวัดแกว่งของ้าวขับช้างนำรี้พลตามติดเข้าตี ข้างองค์นเรศวรเมื่อถอยถึงคูพระนครก็รีบนำทัพเข้าภายในอาศัยพระนครนั้นตั้งรับ " สรุปตามของพม่าคือพระมหาอุปราชาต้องปืนสวรรคต นอกจากนี้ยังมีเอกสารอีกมากที่กล่าวถึงสงครามครั้งนี้แต่ไม่ของนำมาพูดว่าอันไหนจริงไม่จริง แต่สิ่งที่เกิดขึ้นจริงแน่นอนคือพระมหาอุปราชาสิ้นพระชนม์ในสงครามครั้งนี้ การสิ้นพระชนม์ของพระมหาอุปราชาเป็นการเปลี่ยนขั้วของสงครามระหว่างกรุงศรีอยุทธยากับหงสาวดี จากเดิมกรุงศรีอยุทธยาจะเป็นฝ่ายที่ทำสงครามในเชิงรับแต่หลังจากนี้กรุงศรีอยุทธยาจะทำสงครามในเชิงรุกกับหงสาวดีจนกระทั่งหงสาวดีล่มสลายลงไปในภายหลัง จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 15:22:22

ความคิดเห็นที่ 17 หลังจากนั้นก็เป็นเรื่องจัดการกับพระศพของพระมหาอุปราชา พงศาวดารไทยสมัยหลังกล่าวว่า สมเด็จพระนเรศวรให้ก่อเจดีย์ครอบพระศพมหาอุปราชาเอาไว้ที่ตำบลตะพังตรุ(ทุกวันนี้ก็ยังเถียงอยู่ว่าใช่เจดีย์องค์นี้จริงมั้ย) พงศาวดารพม่ากล่าวว่า ตะโดธรรมราชา นัดเชงนอง กับ นรธาเมงสอ ประชุมกันว่าจะทำยังไงดี ตะโดธรรมราชาจึงเสนอให้อัญเชิญพระศพกลับไปหงสาวดีทุกคนก็เห็นชอบ จึงประดิษฐานพระศพไว้ในโกศไม้มะม่วง เอาปรอทกรอกแล้วอัญเชิญกลับไปหงสาวดี พระเจ้านันทบุเรงทรงเสียพระทัยมาก เรื่องอัญเชิญพระศพในคำให้การขุนหลวงหาวัดก็กล่าวไว้เช่นกัน แก้ไขเมื่อ 28 ส.ค. 54 09:14:26 จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 15:39:41

ความคิดเห็นที่ 18 ส่วนตัวแล้วผมคิดว่า     เรื่องจำนวนทหารนี่          น่าจะต้องมีการเสริมแต่งกันไปไม่น้อย         กองทัพยกมาที2แสน       ทั้งที่ในสมัยนั้นจำนวนประชากรน้อยกว่ามาก     ขนาดสมัยสงคราม9ทัพอังวะยิ่งใหญ่มากยังระดมพลมาได้แค่ราวๆ1.5แสนเท่านั้น      สมัยโบราณกว่านั้นไม่น่าจะหากำลังทหารมาได้มากมายขนาดนั้น ส่วนตัวแล้วคิดว่าสมัยบุเรงนองให้ตัวเลขทหารอย่างเต็มที่เลยก็2แสนคน-2.5แสนคน       ต่อมาสมัยนันทบุเรงจำนวนทหารน่าจะน้อยลงไปอีก จากคุณ : zodiac28 เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 20:40:58

ความคิดเห็นที่ 19 ขอบคุณมากครับได้ความรู้เยอะเลยหลังๆชักจะติดใจห้องนี้ขึ้นมาแล้ว จากคุณ : หน่วยอาชาเหล็ก (JSB TO EX) เขียนเมื่อ : 27 ส.ค. 54 21:11:28

ความคิดเห็นที่ 20 เรื่องทหารคงเสริมบ้างแหละครับ พงศาวดารไทยบอกว่าพระมหาอุปราชายกมาห้าแสน บางทีผมยังเคยเห็นเก้าแสนเลยครับ เยอะกว่าทัพโจโฉซะอีก ในพงศาวดารพม่าบางครั้งจะชอบเขียนทหารไทยมากๆ ทหารพม่าน้อยๆ แล้วพม่าชนะแสดงให้เห็นว่าพม่าเก่ง จากคุณ : ศรีสรรเพชญ์ (Slight06) เขียนเมื่อ : 28 ส.ค. 54 09:26:15

ความคิดเห็นที่ 21 ...อ่านไปกินมาม่าไป  เพลินใจจริงๆ >< จากคุณ : LegalisM เขียนเมื่อ : 28 ส.ค. 54 11:59:22

ความคิดเห็นที่ 22 ลงชื่อครับ. จากคุณ : Zen Entania เขียนเมื่อ : 28 ส.ค. 54 14:01:15

ความคิดเห็นที่ 23 มิน่า มาม่า ผมหาย จากคุณ : muk_22 เขียนเมื่อ : 28 ส.ค. 54 14:21:38

ความคิดเห็นที่ 24 ไม่ทราบว่าเจ้าของกระทู้พอจะแนะนำแหล่งข้อมูลประวัติศาสตร์พม่าให้อ่านได้มั้ยครับ อยากอ่านแต่ไม่รู้จะหาอ่านที่ไหนน่ะครับ จากคุณ : ElClaSsicA เขียนเมื่อ : 1 ก.ย. 54 03:21:54

ความคิดเห็นที่ 26 เข้ามาขอบคุณ คุณศรีสรรเพชญ์ สำหรับความรู้ดีๆค่ะ ^^ จากคุณ : แม่หญิงวิปลาศ เขียนเมื่อ : 3 ก.ย. 54 13:18:49

ความคิดเห็นที่ 27 ขอบคุณเจ้าค่ะ จากคุณ : Mad-Matt เขียนเมื่อ : 14 ก.ย. 54 00:52:15