PANTIP.COM : K11316129 ตำแหน่งพระพันปีหลวง คืออะไร? [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 7

ตำแหน่งพระพันปีหลวงของไทยในสมัยปัจจุบันก็คือตำแหน่ง
"พระบรมราชนนีของกษัตริย์ที่เคยเป็นพระอัครมเหสีในรัชกาลก่อน"
(แม่ของกษัตริย์ที่เคยดำรงตำแหน่งพระภรรยาเจ้า)
ส่วนของจีน เวลาที่ข้าราชการเข้าเฝ้าพระพันปีหลวงของเขาก็จะคุกเข่าถวายพระพรว่า
"ทรงพระเจริญ พันปี พันปี พันพันปี"
ภาษาจีนใช้ว่า 千岁千岁千千岁 จีนกลางอ่านว่า เชียนซุ่ย เชียนซุ่น เชียนเชียนซุ่ย
"ความเห็นส่วนตัว" จึงคิดว่าทางไทยน่าจะได้รับอิทธิพลมาจากทางจีนอีกทีในสมัยใดสมัยหนึ่ง

ส่วนคำที่เรียกอย่างเป็นทางการของ พระราชมารดาของกษัตริย์ในภาษาจีนคือ
太后 "ไท่โฮ่ว" หรือที่คนไทยเรียก "ไทเฮา"
ยกตัวอย่าง สมัยซูสีไทเฮาก็มีไทเฮาสององค์ เพราะซูสีไทเฮาไม่ได้เป็นอัครมเหสี
แต่เนื่องจากนางมีฐานะเป็นพระบรมราชชนนีของฮ่องเต้ และเคยเป็นมเหสีรองในรัชกาลก่อน
ในสมัยนั้นก็เลยมีไทเฮาสององค์ คือ
"ฉืออันไท่โฮ่ว"ซึ่งเป็นอัครมเหสีในฮ่องเต้องค์ก่อน และ
"ฉือสี่ไท่โฮ่ว"(ซูสีไทเฮา) ซึ่งเป็นพระบรมราชชนนีของฮ่องเต้องค์ปัจจุบัน
พระอัยยิกาหรือ"ย่าของกษัตริย์" คนจีนใช้คำว่า 太皇太后 "ไท่หวงไท่โฮ่ว" หรือ "ไทฮองไทเฮา"
พระอัครมเหสี หรือ เมียเอก ภาษาจีนใช้คำว่า 皇后 "หวงโฮ่ว" หรือ "ฮองเฮา"

สรุปคำเรียกเพื่อความไม่สับสนอีกทีมีดังนี้
พระอัยยิกา 太皇太后 "ไท่หวงไท่โฮ่ว" หรือ "ไทฮองไทเฮา"
พระบรมราชชนนี 太后 "ไท่โฮ่ว" หรือ "ไทเฮา"
พระอัครมเหสี หรือ เมียเอก 皇后 "หวงโฮ่ว" หรือ "ฮองเฮา"
ซึ่งทั้งหมดนี้ ภาษาจีนใช้คำถวายพระพรว่า "พันปี พันปี พันพันปี"
นอกจากนี้ยังใช้ได้กับเชื้อพระวงศ์องค์อื่นๆอีก ไม่จำกัดแค่ตำแหน่งด้านบน เช่น
ท่านอ๋อง(พี่น้องของฮ่องเต้) พระราชบุตร พระราชธิดา ทั้งในรัชกาลก่อนและรัชกาลปัจจุบัน ฯลฯ

แต่ที่ไทยจะนำคำว่าพระพันปีหลวงมาใช้เฉพาะกับพระบรมราชชนนีที่เคยดำรงตำแหน่งพระภรรยาเจ้าเท่านั้น
สำหรับพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้าหรือสมเด็จย่าของในหลวงรัชกาลปัจจุบัน ก็แปลว่าพระพันปีเช่นกัน แต่เลี่ยงใช้คำต่างไป จะได้ไม่สับสนกับพระพันปีหลวง
ดังนั้นสมเด็จย่า(สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี) จึงไม่ได้เป็นพระพันปี (ทั้งพันปีหลวงและพันวัสสา) เพราะมิได้ทรงเป็นพระภรรยาในรัชกาลก่อน
(ซึ่งถ้าอวยพรด้วยธรรมเนียมจีน ทั้งสามพระองค์ก็จะได้รับการถวายพระพรด้วยคำว่า "ทรงพระเจริญพันปี พันปี พันพันปี")

ส่วนคำว่าพระหมื่นปี ในจีนใช้เฉพาะกับกษัตริย์เท่านั้น เพราะถือเป็นผู้มีฐานะสูงสุด
เช่นเดียวกันกับที่เราเห็นตามหนังจีนที่ถวายพระพรฮ่องเต้ว่า
"ทรงพระเจริญหมื่นปี หมื่นปี หมื่นหมื่นปี"
ภาษาจีนใช้คำว่า 万岁万岁万万岁 จีนกลางอ่านว่า วั่นซุ่ย วั่นซุ่ย วั่นวั่นซุ่ย
ซึ่งในประวัติศาสตร์จีนมีเพียงซูสีไทเฮาองค์เดียวที่ดำรงตำแหน่งไทเฮา แต่เวลาอวยพรต้องใช้คำว่า "หมื่นปี"
สาเหตุมาจากพระนางถูกเรียกขานด้วยคำว่า 老佛爷 "เหล่าฝอเย่"
("เหล่าฝอเย่" แปลตรงตัวคือ "พระพุทธเจ้า" ซึ่งความหมายจริงๆในภาษาจีนหมายถึงพระโพธิสัตว์ผู้มาโปรดสัตว์ ถ้าเรียกด้วยคำไทยเป็น พระพุทธเจ้าหลวง คงไม่เหมาะ เพราะคำนี้น่าจะเฉพาะใช้กับพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศ)
ซึ่งปกติคำว่า "เหล่าฝอเย่" นี้จะใช้เรียกเฉพาะตำแหน่งฮ่องเต้ใน"ราชวงศ์ชิง"กับตำแหน่งพระเจ้าหลวง (พระราชบิดาที่สละราชสมบัติ)
เหตุเกิดเพราะหลี่เหลียนอิงขันทีคนสนิทต้องการประจบและสนับสนุนให้พระนางขึ้นว่าราชการหลังม่าน
จึงใช้สรรพนามคำว่า "เหล่าฝอเย่" นี้ เรียกขานพระนามจนพระนางสวรรคต
แล้วยังมีตำแหน่งต่างๆที่ทั้งตั้งเองทั้งได้รับการถวายอีกมากมาย จนพระนามยาวถึง 16 ตัวอักคร
เรียกง่ายๆว่าทรงตั้งตนเองเทียบเท่าฮ่องเต้หรือพระเจ้าหลวง ดังนั้นคำอวยพรก็ต้องใช้ว่าหมื่นปี ไม่ใช่แค่พันปี

ดังนั้นคำว่า วั่นซุ่ย (หมื่นปี) เป็นสรรพนามที่จีนใช้กับกษัตริย์
ส่วนคำว่า เชียนซุ่ย (พันปี) เป็นสรรพนามที่จีนใช้ได้กับเชื้อพระวงศ์ต่างๆ

ส่วน "พระพันปีหลวง" เป็นสรรพนามที่ไทยใช้เฉพาะกับพระบรมราชชนนีในรัชกาลปัจจุบันและต้องทรงดำรงตำแหน่งอัครมเหสีในรัชกาลก่อนด้วย

ขอมาขอแลกเปลี่ยนความคิดเห็นด้วยคน ผิดถูกอย่างไรรอผู้รู้มาชี้แจงแก้ไขนะครับ

ภาพ：ตัวอักษรในภาพมีคำว่า "วั่นซุ่ย วั่นซุ่ย วั่นวั่นซุ่ย" หรือ "หมื่นปี หมื่นปี หมื่นหมื่นปี" อยู่ด้วย
(เจ็ดตัวนับจากซ้ายของภาพ แต่ต้องอ่านจากขวาไปซ้าย)

มาเพิ่มเติม

ส่วนของพระพันวัสสาของไทย ในอดีตน่าจะหมายถึงพระเจ้าแผ่นดินนะครับ
ไม่รู้เป็นเพราะว่าสมัยก่อนที่ไทยเราติดต่อกับจีนแล้วจิ้มก้องไป
ทางจีนเขาส่งหนังสือกลับมาแล้วใช้คำว่าอะไรเรียกกษัตริย์ของเรา
เป็นไปได้ไหมว่าเขาใช้คำว่า พระพันปี (พันวัสสา) เรียกกษัตริย์ไทยเรา
เพราะเขาเข้าใจว่าไทยเรายอมอยู่ใต้เขามาตลอดเพราะเราส่งบรรณาการไป
พอล่ามแปลถวายก็เลยเกิดเป็นคำนี้ขึ้นมาและใช้กันต่อเพราะเข้าใจเป็นความหมายว่า "พระมหากษัตริย์" ไป ?
อันนี้เป็นเพียงการตั้งข้อสังเกตนะครับ
แก้ไขเมื่อ 11 พ.ย. 54 03:11:44

จากคุณ : อุปรากรจีน

เขียนเมื่อ : 11 พ.ย. 54 03:02:29